Þjóðviljinn - 17.01.1951, Qupperneq 3

Mi'ðvikudagua' 17. janúar 1951.
ÞJÓÐVILJINN

s
«r
íhald og Framsókn krefjast þess að fá
að selja reykvískri æsku brennivín.
Þeir íurðulegu aíburðir gerðust á Alþingi síð-
astliðinn mánudag, að obbinn aí þingmönnum
Sjálístæðisílokksins og Framsóknarflokksins sam-
einuðust um að fella tillögu Skúla Guðmundsson-
car um bann við brennivínssölu á dansleikjum í-
þróttafélaga og annarra æskulýðsfélaga í Reykja-
vík. Afhjúpaðist þar berlega yfirdrepsskapur og
hræsni þessara flokka í sambandi við þau vanda-
mál að skapa æskunni raunveruleg skilyrði til heil-
brigðs skemmtanalífs. Það hittist vel á, að þing-
menn Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins
skyldu sýna þennan hug til æskunnar einmitt á
sama tíma sem sum málgögn þeirra í höfuðstaðnum
eru stútfull af vandlætingarskrifum og bindindis-
predikunum út af vínveitingum á dansleikjum
æskulýðsfélaganna.
Með því að vísa á bug tillögu Skúla Guðmunds-
sonar taka þingmenn Sjálístæðisflokksins og Fram-
cóknarflokksins á sig að fullu ábyrgðina á því ó-
fremdarástandi sem nú ríkir í skemmianalífi höf-
uðstaðarins, sem m. a. kemur fram í því, að íþrótta-
og menningarfélög hafa ofsatekjur af brennivíns-
sölu til unglinga og sum æskulýðsfélög fá hvergi
inni í samkomuhúsunum með skemmtanir sínar
nema samkomuhúsin fái að selja mannskapnum
brennivín. Með því að fella tillögu Skúla neita
þessir þingmenn reykvískri æsku um lagfæringu á
þessu ófremdarástandi.
Undanfarna daga hafa Reykjavíkurblöðin gagn
rýnt ákaft brennivínssölu á dansleikjum æskulýðs-
félaganna oq í því sambandi vikizt lítillega að
Æskulýðsfylkingunni í Reykjavík. Það skal hér tek-
ið fram, að ÆFR hefur hreinan skjöld í þessu máli,
að því leyti, að hún hefur aldrei haft eyris tekjur
af brennivínssölu en hefur stundum orðið að sæta
þeim afarkostum samkomuhúsanna, að forráða-
menn húsanna fengju að selja brennivín á dans-
leikjum, sem ÆFR hefur gengizt fyrir. Verður sú
hlið málsins rædd og rakin ýtarlega í næstu æsku-
lýðssíðu. Á þessu stigi skulu aðrar athugasemdir
gerðar.
ALÞJÓÐASAMBAND LÝÐRÆÐISSINNAÐRAR ÆSKU
Stofnskrá
3. kaili * Markmið
b) Að vinna að virkri þátttöku æskunnar í efnahagsmálum,
stjórnmálum og menningarmálum, að afnámi hverskyns
takmarkana og flokkana, í sambandi við kyn, kennsluaðferð
ir, heimkynni, efnaliag, eða þjóðfélagsstöðu, trú, pólitíska
skoðun, lit eða kynþátt. —• Að tryggja lýðræðissinnaðri
æsku málfrelsi, prentfrelsi, trúfrelsi, funda- og félagafrelsi
og frelsi til að aðstoða við stofnun lýðræðissinnaðra æsku-
lýðsfélaga, þar sem þau eru ekki fyrir. ,
c) Að vinna að góðum menntunar- og vinnuskilyrðum, og skil-
yrðum til að nota tómstundirnar, og að vinna að stofnun
menntunar, menningar og skemmtifélaga meðal æskulýðsins.
d) Með tiiliti til núverandi vöntunar á sameinuðum, þjóðlegum,
æskulýðsnefndum, að gera allt sem sambandinu er mögu-
legt, til að koma á frjálsri og skipulagðri samvinnu og sam-
einingu æskulýðshreyfinganna á þjóðlegan mælikvarða.
e) Að gera allt sem sambandinu er mcgulegt, til að kenpa
yngri kynslóðinni alþjóðlegar hugmyndir og ábyrgðartil-
finningu.
f) Að túlka áhugamál æskunnar á alþjóðlegum vettvangi. í
alþjóðasamtökum, og hvar sem mögulegt er að vekja eftir-
tekt slíkra samtaka á áhugamálum æskulýðsins. Að vekja
almenningsálitið í heiminum til meðvitundar um liinar
brýnu þarfir æskunnar. Að halda sem nánustu sambandi
við öll önnur samtök, með svipaða stefnuskrá, og leita
stuðnings fólks, sem framarlega stendur í opinberu lífi.
Framhald á næstu æskulýðssíðu.
Æskan öll verður að berjast
Selja æskunni bara
brennivín.
Fyrst er að líta á það, að
tillaga Skúla genrur í þá átt,
að vínsala verði l.önnuð í þeim
samkomuhúsum i Reykjavík
sem æskulýðsff lög borgarinnar
eiga kost á að fá leigð undir
■skemmtanir sínar og dansleiki.
Tillagan er sem sé jákvæð og
miðar að því að skapa æsk-
unni heilbrigt og brennivíns-
laust skemmtanalíf. Á Skúli
þakkir skyldar fyrir að flytja
þessa tillögu. Æska höfuðborg-
arinnar á í vök að verjast
gegn brennivínssamkomuhúsun-
um, flestir skemmtistaðir eru
henni lokaðir, nema hún vilji
kaupa brennivín. Brennivíns-
sala er öruggur gróðavegur og
brennivínssalarnir, einstakling-
ar og félög, láta sér í léttu rúmi
liggja, þótt æskan sé viðskipta-
vinurinn. Leyfið er frá lög-
reglustjóra og þess vegna selja
þem brennivín. Spillingin,. sem
siglir í kjölfar þessarar brenni-
vinssölu, er deginum ljósari og
er óþarft um hana að tala
frekar.
Andstaða gegn tillögu á Al-
þingi um að banna lögreglu-
stjóra að leyfa vinsölu á
skemmtunum æskulýðsfélag-
anna lýsir vel þeim hug, sem
viðkomandi alþingismenn bera
til æskunnar, vandamála henn-
ar og þroskaskilyrða. I>eim er
sama, þótt æskunni sé selt
brennivín, þeir vilja beinlinis
að það sé gert. Þetta er öll um-
hyggjan. Það skýrast mörg
atriði æskulýðsmálabaráttu und
anfarinna ára, þegar meirihluti
alþingis afhjúpar á þennan
hátt hug sinn til æskunnar.
Bein kraía.
En þegar betur er að gáð,
kemur annað og meira í ljós.
Svo sem kunnugt er rekur
v
Sjálfstæðisflokkurinn sjálfur
eina umfangsmestu brennivíns-
sölu í Reykjavik í húsi sínu
við Austurvöll og Samband
ungra Framsóknarmanna (all-
ir ungir Framsóknarmenn á
íslandi) hefur mikla brenni-
vínssölu upp á lofti í stórhýsi
einu við Laugaveginn. Andstað
an gegn tillögu um að banna
vínsölu á þessum stöðum vegna
æskunnar er í raun og veru
ekkert annað en bein krafa um
að þessir pólitísku aðilar fái að
halda aðstöðu siimi áfram seni
brennivínssalar í Reykjavík. —
Verður komið að' þessum þætti
nánar síðar hér í blaðinu.
Hvaðan hefur lög-
reglustjóranum
komið vald til að
veita undanþágu frá
áfengislögunum um
vínveifingar í opin-
berum samkomu-
stöðum?
Þessari spurningu hefur
ekki verið svarað. Áfengislögin
gera aðeins ráð fyrir einum
veitingastað í Reykjavík með
áfengisútsölu. Vínveitingaleyfi
má að visu veita undir sérstök-
um kringumstæðum, sem alls
ekki eru fyrir hendi á opinber-
um og almennum dansleikjum
í Reykjavík. Ofan á það bæt-
ist, að það varðar beinlínis við
lög að selja unglingum undir
21 árs aldri brennivín, en ung-
lingar undir þeim aldri eru í
hópum á margnefndum dans-
leikjum íþrótta- og æskulýðs-
féiaga, svo sem öllum er kunn-
ugt — einnig áfengisvarna-
nefnd og lögreglustjóra.
Vill lögreglustjóri vera svo
vænn að svara ofanritaðri fyr-
spum ?
Virðingarverð
■ # » f
starfsemi.
Ekki má svo skiljast við
þetta mál að þessu sinni, að
minnast ekki á þá starfsemi
sem Ungmennafélag Reykjavík-
ur og Góðtemplarareglan halda
uppi í þeim samkomustöðum,
sem þessir aðilar ráða yfir.
Slikt vérður aldrei nógsamlega
þakkað. Aðsóknin að þessum
samkomustöðum sannar, að
reykvísk æska kann vel að
meta kosti heilbrigðs skemmt-
analífs, og hún krefst heil-
brigðs skemmtanalífs.
*
1 ŒSKULYflSSlÐRII

Málgagn Æskulýðsfylk-
ingarinnar — sambands
ungra sósíalista
RITSTJÖRAR:
Guðlaugur E. Jónsson
Halldór B. Stefánsson
Sig Guðgeirsson (áb.)
*
Þeim mun lengur sem líður á
veturinn, kemur það betur og
betur í ljós, hve möguleikar
æskunnar, sem komin er á
vinnualdur, hafa þrengzt. Af
koman hefur aldrei verið lé-
legri en i vetur hjá þeirri æsku,
sem er að byrja að tengja von-
ir við sitt vinnuþrek. Fyrir
framhaldsskólafólk hefur þessi
vetur verið erfiður vegna sí-
versnandi afkomu heimilisfeðr-
ana. Margt af námsfólki hefur
orðið að hætta námi um stund-
arsakir eða alveg.. Þeir seir
lokið hafa námi, finna nú hvað
eftir annað, að þeirra er ekki
þörf, þrátt fyrir alla viðleitni
þeirra til að auka starfshæfn-
ina. — Ungir menn útskrifað-
ast i hópum. Það eru menn
sem vegna velgengni undan-
farinna ára, hafa getað gert
áætlanir sinar um menntun að
veruleika — en áætluninni um
vinnu að lokinni menntun hef-
ur ekki staðizt.
Við eigum orðið hópa af vel-
hæfum ungum mönnum, sem
hafa þjálfað sig til ákveðinna
starfa, sumir utanlands, en
þeir fá ekki aðstöðu til að láta
til sín taka, þjóðfcilag auð-
mannanna þarf ekki á þeim að
lialda, lætur þá vinna störf,
sem eru þeim annarleg, eða
hver sem er gæti gert, eða sem
oft gerist — þeir eru atvinnu-
lausir.
Það er kannski héniugást
fyrir auðstéttina að losna við
suma hæfustu vísindamennina,
því að þeir eru alltaf með hug-
myndir, sem ekki falla í kerf-
ið hjá auðstéttinni.
Þannig er ástandið um
miðja 20. öldina á íslandi hjá
þeim, sem vilja vinna. Þetta
ástand er aðeins smásýnishorn
úr þeim veruleika öngþveitis-
ins, sem auðstéttin skapar með
því að stjórna þjóðfélaginu með
tilliti til sín, en ekki þess fólks,
sem vinnur.
Baráttan gegn auðstéttinni,
hefur frá síðustu aldamótum
verið í höndum afa okkar og
feðra. Þeir hafa unnið þýð-
ingarmikla sigra, þótt aðstað-
an hafi oft verið ósegjanlega
erfið. Ábyrgð okkar er
mikil. Okkur er falið að varð-
veita þá sigra, sem afar okkar
og feður hafa þegar unnið og i
krafti þeirra sigra eigum við
að bæta við stórkostlegri vinn-
ingum, heldur en verkalýðurinn
hefur áður unnið.
Af öllum störfum, sem við
vinn'um, verður þátttakan í bar
áttunni t'yrir frelsi verkalýðs-
ins þýðingarmest. Það er fyrst
og fremst hún, sem skiptir
máli, hvernig svo sem einka-
viðliorfin eru á stundinni. Við
skulum frá byrjun gera okkur
ljóst, að livernig sem ástatt
er nú fyrir hverjum og einum
okkar, þá kemur að því, að
nauðsynin kallar okkur til bar-
áttunnar, kannski á harkalegri
hátt og við verri aðstæður, ef
við gleymum því eitthvert tíma
bil að halda okkur við efnið.
Kjörorð okkar verður að vera:
Aldrei að víkja.
Upphaf þessa greinarkorns
fjallaði um meðferð auðvalds-
ins á þeirri æsku, sem er vinnu
fær, vil] vinna og þarf að
vinna. — Allt útlit er fyrir, að
ástandið fari versnandi. Það er
þessvegna ekki aðeins æskunnar
sem þegar er atvinnulaus að
leggja allán sinn kraft í bar-
áttuna gegn auðvaldi atvinnu-
leysisins, það er hlutverk allrar
vinnandi æsku að leggja fram
sinn skerf. Það er öll verka-
lýðsæskan, sem verður að taka
þátt í baráttunni gegn atvinnu-
lej'sinu, vegna þeirra, sem eru
atvinnulausir, vegna þeirra,
sem eru að verða atvinnulaus-
ir eins og vegna þeirra, sem
vinna fullir af ótta við atvinnu
leysi og skort.
Stærstu atlögur okkar gegn,
auðvaldinu eru fólgnar í öfl-
Framhald á 6. síðu. Jjt1