Þjóðviljinn - 07.04.1951, Page 5

Laugardaguí- 7. apríj 1951 — ÞJÓÐVILJINN — (5

m «m w.!
ý)'.ií ,.i <-<
'j&t'vz »> Uwzi'* psj-o
«A Í*í .««'■»(•> Síí «.«
• i. -it iísncwa'ý
Þjóðartekiur Pólveria
um Vs á stðasfa ári
IðRaðaríramleiðsIan Í25% meiri en fyrh stríð
ÁætíunarnefiHl Pó’.íands hefur tílkynnt, að á fyrsta
ári yfirstandandi sex ára áætlunar hafi framleiðslan farið
fram úr sevtu marki ailsstaðar nema í tólf minníháttar
framleiíslugreinum. f þessum tólf vöruflokkum var fram-
leiðslan þó meiri 1950 en 1949.
Þjóðartekjur Pólverja 1950 voru 21% meiri en 1949.
Framleiðsla þungaiðnaðar og meðalþungs iðnaðar var
30,8% meiri en 1949 og 125% meiri en 1938. Framleiðslan
í heild fór 7,4% framúr markmu, sem sett var í áaetlun-
inni.
meðal þeirra sem fá hæstu
Stalíiiverðlaun í ár
Mörg verðlaun fyrir tæknmppfinningar
og endurbætur
Esperanto Servo flytur ýtarlegar greinar um það helzta’sem er að
gerast í Tékkóslóvakíu. Utanáskrift: Praha II, Malá
Stepánská 7, Ceskoslovensko
Sjanghaj, Soíia
Praha á sömu tnnp - esperanto
Oflug esperantohreyfing í Kína og alþýðu-
lýðveldum Austur-Evrópu
Hugsjónin um alþjóðamál,
einfalt, auðlært, notað sem
hjálparmeðal til að efla bræðra-
lag og vináttu allra þjóða,
hefur jafnar verið hugstæð
sósíalistum, og hafa verkamenn
víða um lönd notfært sér e.sp,-
eranto til kynna af verkamönn-
um annarra landa. Einmitt
vegna þess að esperanto er
auðlærðara en nokkurt annað
mál og handhægara til notkun-
ar að stuttum námstíma liðnum
hafa verkamenn gripið til þess
til að-sigrast á málaglundroðan-
Dffl.
I alþýðulýðveldunum í Evr-
ópu, Póllandi, Tékkóslóvakíu,
Ungverjalandi, Rúmeníu og
Rúlgaríu eru öflugar esperantó-
hreyfingar og gefa þær út
sameiginlega vandað tímarit.
Internacia Kulturo. 1 Tékkó-
slóvakíu er gefið út prýðilegt
blað um þjóðfélagsmál og menn
ingarmál Tékka og Slóvaka,
Esperanto Servo, og er rit-
Aðalmálgagn esperantohreyfing-
anna i alþýðulýðveldum A-
Evrópu, Internaeia Kulturo
stjóri þess forseti Esperanto-
sambands Tékkóslóvakíu, Adolf
Malík.
Mesta athygli vekur þó me'ð-
Framhald á 6. síðu.
Eldgos á hafs-
boíiti
Eldsumbrot á hafsbotni útaf
bænum Swakopmund í Suður-
Afríku eru vel á vegi með að
leggja hann í eyði. Brennisteins
fýlu leggur uppúr sjónum og
eitrar hún andrúmsloftið. Við
það bætist daunninn af hrönn-
um dauðra fiska, sem skolað
hefur á fjörur. Fjöldi manns
hefur þegar yfirgefið Swakop-
mund.
Sjúkdómar
va!da vofum
Þáð er staðreynd, að fóllt
getur séð vofur, segir franski
prófessorinn Jean l’Hermitte í
París í brezku læknisfræði-
tímariti. Hann kallar þetta
„hæfileika manna til að sjá
sjálfa sig sem sýn utan eigin
líkama“ og vofurnar nefnir
hann „átóskópiskar ofsjónir".
Þær geta birzt greinarbeztu
mönnum, en aðallega ef hlut-
aðeigandi er þreyttur eða syfj-
aður. Sjúkdómar í miðtauga-
kerfinu valda því að menn sjá
vofurnar. Niðurfallssjúkir
menn verða oft skyggnir, og
smitandi sjúkdómar svo sem
tugaveiki geta valdið þessari
kynlegu persómvklofningu. „Vof
urnar“ geta verið mjög skýi’ar
en ekki í sterkum litum. Stund
um eru þær mjög lausar i séi
og gagnsæjar. Athuganir pró-
fessors 1’ Hermitte koma einsog
menn sjá vel heim við íslenzk-
ar þjóðsögur, þar sem draug-
arnir eru oftast sagðir mó-
rauðir eða gráir, þegar ekki
sézt þá þvert í gegnum þá.
Esperanto-Sera
UiUUU KiA EiílTENO f f. CUA:lt
BATAI.AytO LA VKMíO ÖJrí UX t.ABOKtSI
K< Jx <■>: h halxU p<<
vx, f* •» 'inn«.xw« wsíIwK.Hm. > < d- <•
: '$> <!•••.. »?*»««*. <♦!».••» Pr.tíiaU.
gv«»>ác U S','~>4nv.v» >» í» V < >». ,> i<»:
P<..'U.» <v 0»>»>k<'*4í:< '\4i vx-'Jí >»- íi»» -iU', x
,«••£■< <•>» c11' <v,'«l.*t( isA'tt. -»,!<>„»<
V k.n*> 6 «v, «, x í>.< > , •>'<-.
fc->>ex,>>x><, J<,r í >x,> X-* <a»•■«•>.« S»" «■>• •> ».« ;■■<>
e,->/>Jt {->•<'.«« »<«.«»>:» i-">(-V'f.<.4
ior.'U - r.y.y,) ,ttM er««{'>
*»Jíic.*.»s> .(» íVm )«» :>?<->.«'<0' ■,. U-x ■
. .>»vlu < - U Ix.t/k' I<r!> « »0 s»»'v > •«»»« -
Ct i4 SXK'. «& > sr.'.tu, ,> ?,«.!">
• ú«* «•'•* .»«**£** >>»>•»>•.; iiitkc.ti r'
,<xÁ<M . olí. vv>i ;»» ,«•>
0
Danir halda ný]u
penicillini ieyndu
Við sýklafræðistofnunina í
Kaupmannahöfn hefur fundizt
nýtt penicillinsalt, sem er tor-
leysanlegra en þau sambönd
þessa frábæra lyfs, sem hingað'
til hafa verið nötuð. Endast
áhrif af inngjöf þess því leng-
úr í líkamanum, en aðal ókost-
urinn við penicillin hefur verið,
hversu ört hefur þurft að gefa
■það vegna liraðrar eyðingar úr
líkama sjúklinganna. Þetta nýja
efni gengur undir nafninu
„efni A“ og dönsku vísinda-
mennirnir hafa ekkert viljað
láta uppi um efnasamsetningu
þess, fyrren búið er að leysa
öll vandamál við framleiðslu
þess í stórum stíl. Orsökin er,
að þeir óttast, að bandarísku
efnaiðnaðarhringarnir hremmi
annnars efnið og neyði aðrar
þjóðir til að greiða sér afgjald
fyrir að fá að framleiða það.
Þegar brezkir vísindamenn
fundu penicillinið afsöluðu þeir
sér öllum einkaleyfum, en
bandarísku hringarnir tóku
einkaleyfi á framleiðsluaðferð-
unum og heimta nú meðal ann
ars skatt af penicillinfram-
leiðslu Breta.
Veitingu Stalír.verðlauna til vísindamanna og listamanna
Sovétríkjanna er fylgt' af athygli víða um heim. Nýlega var
birtur fyrsti listinn yfir vcrðlaunamenn þessa árs, og eru á
honum 151 nafn.
Meðal þeirra eru tveir kjamorkufræðingar, DMITRl SKO-
BELTSIN, hlaut 200 þúsund rúblur fyrir rannsóknir á geim-
geislunum og prófessor Jakob Terletskí hlaut 100 þúsund
rúblur fyrir rannsóknir á sama sviði.
Úkraínski vísindamaðurinn
Boris Lasareff fékk 100 þús.
rúblur fyrir rannsókn á segul-
eigindum málma við lágt hita-
stig og fyrir rannSóknir á heli-
um. Anatolí Dorodnitsin og
tveir aðrir vísindamenn fengu
100 þús. rúblur fyrir rannsókn-
ir í loftaflfræði.
Fyrir „kennslubækur og al-
þýðleg fræðirit“ fékk Aleks-
ander Aieksejeff 25 þús rúbl-
ur fyrir bók um fjármálaskipu-
lag auðvaldslanda á stríðstím-
um og Aleksander Bereskín
hlaut verðlaun fyrir rit um
þátttöku Bandaríkjanna í ir.n-
rásarherferðum gegn Sovétríkj-
unum árin 1918—1920.
Nikolaj Orloff og sex aðrir
fengu 50 þús. rúblur fyrir upp-
finnningar og endurbætur í
flugvélaiðnaðinum. 'VTadímír
Dobrinín og tíu aðrir hlutu
rerðlaun fyrir uppfinningar í
vélaiðnaðinum. Arkíp Ljúlka og
sex aðrir fengu verðlaun fyrir
sndurbætur á hreyflum.
Fróðleg upplýsing í sambandi
við verðlaunaafhendingarnar, er
um nýja tegund vélskóflu, sem
nú er notuð við Volga-Donskurð
inn. Hún er 1150 tonn á þyngd
og tekur allt að 14 tonnun: í
Fá ekki að dilla holdinu
á sunnudögum
Franski rithöfundurinn Sala-
crou var nýlega á ferð í Bret-
landi, og ofbauð einsog fleirum,
hversu sunnudagshald er þar
strangt og sunnudagarnir leið-
inlegir. Salacrou segir frá því,
að hann heimsótti Inverchapel
lávarð á búgarð hans. Sá hann
þá, að hænurnar ráfuðu eirðar-
lausar um en haninn var lok-
aður inní búri.
— Hafið þið hanann alltaf
læstan inni? spurði Salacrou.
— Nei, var svarið, bara á
sunnudögum.
nverja skóflu, Fjórtán menn
^engu verðlaun fyrir smíði
xiennar.
Gajaneballett
Kbatsjatóríans
metsöluplötiir
ÍUSA
1 bandariska. fréttatímaritinu
„Time“ frá 10. nóv. 1947 er
grein um sovéttónskáldið
Khatsjatúrían. Er þar Iokið
lofsorði á snilld hans og tón-
list hans sögð í öllu standa
jafnfætis list Tsjaikovskis.
„Time“ skýrir frá því, að
Gajaneballett Khatsjatúríans
sé metsöluplata í Bandaríkjun-
um. „Að segja að þetta tón-
skáld sé frægt, eða „populært",
vestan hafs nær ekki nokkurri
átt“, segir hinsvegar í grein í
Morgunblaðinu á miðvikudag-
inn!
Vélbrúða teflir skák
á fyrsta alþjóðaþingi vél-
fjarskipta í París í vetur tefldi.
spanski vísindamaðurinn pró-
fessor Quevedo skák við véi-
brúðu, sem hann hefur smíðað.
Brúðan gaf taflið, þegar hún
var komin að því að vinna,.
„Ég braut reglurnar brisvar
og henni ofbauð“, sagði pró-
fessorinn.
Kænsnin lifou fjórar
vikur undir föim
Tvær hær.ur komu nýlega
bráðlifandi undan fönn nærri.
Zavoz í Sviss. Þær voru hinar
sprækustu og gögguðu hástöf-
um, enda þótt fjórar vikur
væru liðnar síðan þær urðu,
undir snjóflóði.
Fékk sjéniiia
við löénesig

Kínverska blaðið EI popola Cinio.
Utanáskrift: 26 Kuo Hui Chieh.
Peking, Cinio (China).
Sextán ára drengur í Flórens
á ítalíu fékk nýlega sjónina
við að móðir hans gaf honum
utanundir. Hann varð blindur
eftir veikindi fyrir nokkrum
árum. Drengur hafði reiít móð-
ur sína til reiði svo að hún
rak honum löðrtmg, en þá
hrópaði hann fagnandi: —
Ég sé!
isver
kýr
Bandaríski rithöfundurinn
William Faulkner, sem fékk
siðustu bókmenntaverðlaun
Nóbels, hefur höfðað mál gegn
kaupsýslumanni, fyrir nærgöng
ula auglýsingaaðferð. Faulkner
er bóndi, og eigandi mjólkur-
búsins, sem kaupir mjólk af
rithöfundinum, einkennir vöru
sína með áletruninni: Úrvals
mjólk úr Nóbelsverðlaunakúm!
Kínverska blaðið Popola Mondo
Utanáskrift P. O. Kesto 636,
Sanhaj, Cinio (China).
50 rnetra hvaíur
Hva.l, 50 metra langan, hefur
rekið á fjöru í Sjantúngíylki í
Kína. Er það stærsti hvalur,
sem um getur, talið hefur ver-
ið að hvalir yrðu varla stærri
en í hæsta lagi 30 metrar á
Iengd.