Þjóðviljinn - 17.04.1951, Blaðsíða 6

6) _ ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 17. apríl 1951
Að eítast...
Framh. af 5. síðu
óþarft kunni að vera, að ívitn-
anir Jóns í þýðingu mína á
ummælum Kínverjans, eru lík-
astar ívitnunum Morgunblaðs-
ins í Lenin. Beinar falsanir.
Fjöldi íslenzkra stjórnmála-
manna úr öllum flokkum hafa
bæði í ræðu og riti talað um
og enginn utan ef til vill Jóni
Brynjólfssyni, látið sér detta
í hug að meiningin væri að
andstæðingurinn skyldi bókstaf
lega kviksettur; Kínverjinn not-
aði sama orðaleikinn þegar
hann ræddi um japönsku og
amerísku heimsvaldasinnana.
En þessir yfirgangsseggir hafa
áratugum saman þjakað frið-
Napalm
Framhald af 5. síðu.
lenzkum maður er myrtur. 1
áratugi talar hún um Morðið
sem hræðilega mannlega ógæfu.
Það er vegna þess, að íslenzka
þjóðin ber dýpri virðingu fyrir
lífinu en nokkru öðru og elskar
frið framar öllu.
raá eru köld örlög, að nafn
þeirrar þjóðar, sem aldrei getur
gleymt Morðinu, skuli bendlað
við skipulagða tortímingu
milljóna af bömum, sem horfðu
á sólina með sömu saklausu
hrifningu í augum og börnin
okkar, gamalmennum, sem ævi
langt unnu lífinu af sömu þöglu
trúmennsku og afi okkar og
amma, feðrum og mæðrum, sem
áttu þá ósk eina að fá að lifa
í friði og hamingju við kyrrlát
störf eins og við. En þetta eru
engin óumflýjanleg örlög. Þetta
þarf ekki að gerast og má ekki
gerast. Enginn getur hindrað
okkur í að hrópa;
Stöðvið þessa glæpsamlegu
villimennsku!
Hættið að myrða böm
framtímans!
Og við þurfum ekki að láta
okkur nægja að mótmæla. Sá
tími er hjá liðinn, að íslenzka
þjóðin átti heiðri sínum og rétti
ekki annað til vamaðar í bar-
áttu við ofurefli en orð öld-
ungsins: „Þessa kiukku má
ekki brjóta“. Friðarvilji þjóð-
anna hefur í sárri þjáning
tveggja heimsstyrjalda gefið
öflugustu friðarsamtök, sem
um getur í veraldarsögunni.
Ailar góðviljaðar íslenzkar
manneskjur verða að ta.ka hönd
um saman við friðarunnendur
annarra landa og stöðva glæpa-
faraidurinn. Þar við liggur
heiður okkar og réttur til hlut-
deildar í hinu nýja lífi, seni
fer úm heiminn.
sama og varnarlausa þjóð, Kin-
verjar. Kínverjinn sem ég
þýddi ummælin eftir var því að
vonum bituryrtur í garð þess-
ara og annarra heimsvalda-
sinna og óskaði þeim norður og
niður með alla sína ágengni.
Jón Brynjólfsson láir Kínverj-
um þetta. Hann um það.
Jóni þykir vitanlega upp-
byggingin fyrsta árið sem al-
þýðan í Kína fer með völd, eiga
heldur lítið erindi til samvinnu-
manna. Ef út í það er farið,
hvort fremur eigi erindi inn á
fræðslu- og skemmtifundi sam-
vinnumanna, kvikmyndir frá
Islendingabyggðum í Ameríku,
eða síldveiðar fyrir 30 árum,
sem hvorttveggja hefur verið
haft sem fræðslu- og skemmti-
atriði á þessum samkomum, þó
fé ég eigi séð að það eigi meiri
rétt á sér en erindi það sem ég
flutti. Yfirleitt eru flutt á þess
um samkomum erindi um alla
heima og geima, stundum um
samvinnumál, stundum ekki,
allt eftir þvi hvað fyrirlesaran-
um hefur fundizt sjálfum fróð-
leiksefni.
I tímaritum samvinnumanna,
bæði innlendum og útlendum, er
ritað um allskonar efni, s°m
ekki snerta samvinnumálin
minnstu baun. Sem dæmi nefni
ég að í síðasta febrúarhefti
Kooperaturéns norska, (tímarit
norskra samvinnumanna) er
grein um boxarauppreisnina í
Kína og andi þeirrar greinar
er svipaður þeirri sem ég las
upp, þ. e. afstaða tekin gegn
yfirgangi og kúgun erlendra
heimsvaldasinna í Kína fyrr og
siðar.
Þessar línur læt ég nægja
sem svar við greinum Jóns
Brynjólfssonar og því aðeins
fram komnar, að hann í síðari
Alþýðublaðsgrein sinni ber sér
á brjóst, og telur enga leið að
hnekkja framburði sínum. Sem
sagt, ég bið lesendurna velvirð-
ingu, að ég hef látið tilleiðast
að eltast við fíflaskapinn í
Jóni. —
ísleifur Högnason.
0££9 IKIS
fl 01
nuÆjvIijíRq
Miaoisaiw
mos'
VMDI3XSVJ
nn?sjjc)srSuisX|Snv
jwqgiPA
•OlNNia
,'avaiH'ariia * diMS
yia>iv[»>iiaoi
' Uia091*S0H
iidiasaiA
Undir eilíiðarstjörnum
Eftir A. J. Cronin
138.
DAGUR
um honum upp um næstu mánaðamót. Getið
þér gengið inn á það, Stanley?“
Stanley sagði já. Svo reis Stanley skyndilega
upp frá borðinu, þó að Jói væri ekki nærri
búinn að borða. Hann sagði:
„Ég verð að fara í rúmið“.
„Auðvitað, Stanley“, samþykkti Jói. „Alveg
eins og þér viljið“. Jói var uppfullur af hjálp-
semi, spratt á fætur og tók undir handlegginn
á Stanley. Lára beið fyrir neðan stigann og
kreppti hnefann utanum 'lítinn, rakan vasaklút.
Hún bjóst til að taka undir handlegginn á
Stanley, en Jói lét ekki stjaka sér í burtu. Og
Stanley virtist sjálfur kjósa að halla sér að
Jóa. Hann sagði ólundarlega:
„Láttu mig vera, Lára“. Jói hjálpaði honum
upp á herbergið hans og hjálpaði honum að
hátta.
Stanley fór úr hverri spjör. Nakinn minnti
hann meira á gervilík en gervimann. Hann
virtist alveg tilbúinn til að leggjast upp í rúmið,
en áður en hann lagðist upp í rúmið þurfti hann
að framkvæma smáathöfn. Hann beygði sig
niður og gægðist undir rúmið, síðan reis hann
upp og leit undir koddana. Hann gægðist inn
í báða skápana og bak við gluggatjöldin. Svo
fór hann upp í rúmið. Hann lagðist endilangur
á bakið og teygði handleggi og fætur út frá
sér. Sljó, galopin augu hans störðu upp í loftið.
Jói læddist út úr herberginu.
I anddyrinu beið Liára eftir Jóa með rauð og
þrútin augu. Hún horfði fast á hann og beit á
vörina.
„Það er aðeins eitt sem mig langar til að
segja þér“. Henni var erfitt um mál og hún
dró andann ótt og títt. „Og það er áð koma
ekki nálægt þessu húsi í náinni framtíð".
„Svona, Lára mín“, sagði hann blíðlega.
„Þú ert í vandræðum með Stan og þér veitir
ekkert af allri þeirri aðstoð sem þú getur
fengið".
„Kallarðu það aðstoð".
„Því ekki þáð“, sagði hann rólega. „Ég er
afskaplega niðurdreginn yfir þessu, það máttu
reiða þig á, en við verðum að horfast í augu
við staðreyndir". Hann hristi höfuðið raunalega.
„Stanley hefur ekki meira á vígstöðvamar að
gera. Ég er að hugsa um verksmiðjumar....“.
„Það 'liá að“, sagði hún biturlega.
„Mér er alvara". Hann baðaði út höndunum
eins og maður sem hafður er fyrir rangri sök.
„Hamingjan góða, Lára, vertu nú ekki ósann-
gjörn. Ég vil hjálpa ykkur báðum. Mig langar
að fá Stanley niður í verksmiðjurnar, vekja
áhuga hans á þeim aftur, veita honum alla þá
aðstoð sem mér er unnt“.
„Ef ég þekkti þig ekki, þá mmidi ég halda að
þér væri alvara".
„Mér er alvara. Við verðum að reyna að
hjálpa hvert öðru meðan á þessu stendur. Svei
mér þá, Lára, ég skal gera allt sem i mínu valdi
stendur".
Það varð löng þögn, hún einblíndi á andlit
hans grátbólgnum augum; andardráttur henn-
ar varð tíðari.
„Og ég býst ekki við að þú gerir neitt",
stundi hún. „Og ég hata þig fyrir þáð sem þú
hefur gert.... næstum eins mikið og ég hata
sjálfa mig“. Hún snerist á hæli og gekk hröð-
um skrefum burt frá honum.
Hann stóð kyrr og strauk sér mjúklega um
kjálkann; svo brosti hann með sjálfum sér og
fór út úr húsinú.
' Næsta morgun kom hann aftur um ellefu-
DAVÍÐ
■ -

b t r
i/1 i j
Í?-'W
« 1

(v>
leytið til að standa við loforð sitt um að taka
Stanley með sér í verksmiðjurnar. Lára var
farin út, en Stanley var klæddur og kominn á
ról. Hann sat á stólbrík í anddyrinu og spil-
aði á grammófón. Það var aúðvitað 'ágætt að
spila á grammófón, en lagið sem Stanley var
að spila var þannig að Jóa rann kalt vatn milli
skinns og hörunds. Hann sagði:
„Hvers vegna spilið þér ekki eitthvað fjör-
ugt, Stanley? Eitthvað úr Bláu stjörnunni til
dæmis?"
„Mér finnst þetta ágætt", sagði Stanley og
setti sömu plötuna á aftur. „Þetta er eina plat-
an sem mér geðjast að. Ég hef verið að spila
hana í allan morgunn".
Jói þvingaði sig til að hlusta enn einu sinni
á plötima. Það var hræðilegt að hlusta 'á lagið
og horfa á Stanley á meðan. Svo gekk Jói að
grammófóninum og leit á plötuna. „Sorgar-
mars“, Chopin. Jón snerist á hæli. z
„Hamingjan góða, Stanley, því í ósköpunum
eruð þér áð hlusta 'á þennan fjanda? Svona
nú, við skulum halda af stað. Bíllinn bíður við
dyrnar og allt er í lagi. Við skulum' koma í verk-
smiðjumar".
Þeir óku til verksmiðjannna og fóru beint
inn í bræðslurúmið. Jói var búinn að undirbúa
allt. Allt var fánum skreytt og Jói hafði graf-
ið upp gamalt spjald sem á var letráð stórum
stöfum — VELKOMINN. Þegar Stanley gekk
inn í fylgd með Jóa, hættu allir að vinna og
hrópuðu húrra. Nú var mikið af kvenfólki far-
ið að vinna í verksmiðjunum. Jóa fannst þær
miklu ódýrari og fljótvirkari en karlmennirnir,
og þetta kvenfólk hrópaði ákaft húrra. Stanley
horfði á þessar fagnandi konur, þessar vinnu-
klæddu konur sem unnu að sprengjuframleiðslu.
Þáð var eins og hann vissi ekki hvað hann
ætti af sér að gera fyrir framan allar þessar
konur, hann stóð þarna eins og illa gerður
hlutur. Jói hvíslaði að honum:
„Segið eitthvað, Stanley. Hvað sem þér vilj-
ið“. Og hann lyfti hendinni til að þagga niður í
fólkinu.
Herra Stanley horfði á konurnar. ?Iann sagði:
„Það féll sprengja rétt hjá mér. Ég hef verið
á spítala".
Aftur var hrópað húrra og á meðan hvíslaði
Jói:
„Segið að þér séuð feginn því að framleiðsl-
an sé að aukast og að þér vonið að það megi
haldast".
Herra Stanley endurtók hárri röddú:
„Ég er feginn áð framleiðslan er að aukast og
ég vona að það megi haldast".
Enn var hrópað húrra, langt, gjallandi húrra.
Svo tók Jói málin í sínar hendur. Hann lyfti
aftur hendinni til að kveða sér hljóðs. Hann
ýtti hattinum aftur á hnakka, stakk þumalfingr-
inum undir vestið og ljómaði allur. Hann sagði:
„Þið eruð öll ánægð yfir því áð sjá herra
Stanley aftur, og þáð er ég líka. Herra Stanley
er lítið gefinn fyrir að tala um það sem á daga
hans hefur drifið, svo að ég ætla að segja ykk-
ur dálítið í staðinn. Ég ætla ekki að segja
mikið, því að þið hafið verk, að vinna fyrir ætt-
jöröina, og þið megið ekki láta neitt tal tefja
ykkur á því. En mig langar til að segja þetta:
mig langar til að herra Stanley heyri það sjálf-
ur, að við erum hreykin af lionum. Ég er hreyk-
inn af því að vinna með honum, og ég veit aö
þið eruð lireykin af því að vinna' "'fýrir 'hann.
Við höfum gert áætlanir, herra Stanley og- ég,
og hann segist vona að þiö haldið, áfrapi að
leggja fram ykkar skerf hér iins og; hanú lagöi
fram sinh skerf ■'f" FtáSklandi. Þið verðið áð
vinna, skiljið þið, vinna sleitulaust að þvi að
auka framleiðsluna. Annað var það ekki, en áð-
ur en þið byrjið aftur að vinna, langar mig til
að við syngjum þjóðsönginn saman og hrópurn
svo dynjandi húrra fyrir herra Stanley".
Það varð dálítil þögn — hátíðleg þögn, síðan
sungu þau „God Save the King“. Það var mjög
áhrifamikið og Jói var með tárvot augu.
Þegar þau voru búin að biðja guð að blessa
kónginn, hrópuðu þau húrra fyrir Stanley, þa.u
lirqpuðu húrra fýrir Jóa og fyrir hverjum sem
var. Svo hófust' þau haiida við sprengjurnar
gagntekin: hrifningu.
JÓi og Stanley lögðu af stað í ’áttina til
skrifstofunnar. En þeir komust ekki mjög langt.
Neðar í ganginum stóð gríðarmikil sprengja.
Jói hafði ekki búið þá sprengju til, enda þótt