Þjóðviljinn - 31.10.1951, Blaðsíða 4

4) _ ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 31. október 1951
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttaritstjóri: Jón Kjarnason.
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Guðm. Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 16 á mánuði. — Lausasöluverð 75 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
. B
Sókn ti! sigurs
Það er ekki hægt að staldra við 15 ára afmæli Þjóðviljans
nema með óþolinmæði, svo aflþungur straumur knýr verkalýðs-
hreyfingu og sósíalisma fram á við um miðja tuttugustu öld.
Hugsjón sósíalismans um bræðralag og frið á jörðu, um afnám
fátæktar og vitandi vald mannsins yfir örlögum sínum er að
rætast í löndum 800 milljóna þjóða, nýr heimur rís að unnum
úrslitasigrum alþýðu á braut sósíalismans, með fagnandi átökum
frjálsra manna færast þjóðir alþýðuríkjanna í fang risavaxnari
verkefni en nokkru sinni hafa verið tekin til úrlausnar. Að baki
þessum sigrum er aldalöng barátta fyrir frelsislausn mannkyns-
ins, kynslóð eftir kynslóð vann þrotlaust svo hægt yrði að vinna
þessa úrslitasigra. Milljónir alþýðumanna unnu við hin örðug-
ustu kjör, þoldu hatur og ofsóknir, kúgun og harðrétti af hendi
valdamanna hins feiga þjóðskipulags, f jöldi manna vann lýjandi,
fórnfrek störf að sköpun verkalýðsfélaga, skipulagningu verk-
falla, kaus sára fátækt og atvinnuleysi fremur en verzla með
sannfæringu sína. Margir létu lífið er þeir unnu að útgáfu lítilla
leyniblaða, svo hægt væri að glæða von fólksins um framtíð
og sigur, flytja því fyrirheit um þá stund er fólkið heimtar föður-
land sitt viðstöðulaust af harðstjórum. Og þótt brautryðjendur
og baráttumenn verkalýðshreyfingar og sósíalisma fórnuðu
heilsu sinni og tímanlegri velferð, létu jafnvel lífið í þágu hug-
sjónar sinnar, þá réttu þeir kyndilinn með skærari blossa ungri
kynslóð, er bar hann næsta áfan.ga til framtíðarlandsins.
Þegar baráttusaga Þjóðviljans verður rakin, má ekki stanza
nema snöggvast við 31. október 1936. Þar eru einungis áfanga-
skil, þá rætisþ draumurinn um dagblað. En handan þess dags
vákir sex ára óslitin hetjusagða: Verklýðsblaðið, sem íBrynjólfur
Bjarnason, Einar Olgeirsson og félagar þeirra gerðu að vopni og
málsvara hins nýja tima í verkalýðshreyfingunni og þjóðlífi Is-
lendinga. Ekkert blað á Islandi hefur verið gefið út af minni
veraldlegum efnum, en það átti hreinni rödd og hvassari en
«11 þeirra sem fyrir voru. Og þar að baki er sagan um tilraun-
irnar, sem alþýða Islands hafði áður gert til að eignast blað,
vopn í sókn og viírn: Alþýðublaðið (sem brást), Verkamaðurinn,
Dagsbrún, Verkmannablað, Alþýðublaðið (eldra), Nýja Island.
Öll þessi nöfn, og fleiri, munu alþýðukynslóðir framtíðarinnar
geyma sem dýrgripi sögu sinnar, hverju atriði sem grafið verður
upp varðandi sögu þeirra og tilveru, baráttuna um líf þeirra og
áhrif, mun haldið til haga er alþýða íslands hefur sigrað og
saga hennar, saga hinnar sósíalistísku verkalýðshreyfingar, er
orðinn meginstraumur Islandssögunnar.
Sigrar Þjóðviljans á fimmtán ára ferli, útbreiðsla hans og
áhrif nú á afmælinu, eru sönnun þess, að hin sósíalistíska al-
þýðuhreyfing Islands ætlar sér ekki lítinn hlut, sönnun þess að
einnig hér á landi sækir alþýðan fram, afsláttarlaust, til þeirra
áhrifa og valda sem henni ber. Ofsóknirnar sem Þjóðviljinn
hefur orðið fyrir frá innlendum og erlendum fulltrúum hins
feiga auðskipulags sýna, að óvinir alþýðunnar telja það hættu-
legt arðránsvaldi sínu og skipulögðu forheimskunarstarfi að
íslenzk alþýða eigi Þjóðviljann. Verkamenn hafa fundið lið-
styrk Þjóðviljans ekki hvað sízt á þeim stunaum þegar átök-
in um kaup og kjör eru hörðust, í verikföllum er mestallur
blaðakostur Reykjavíkur öskrar níð um verkamenn. En hvert
blað hans, alit frá því fyrsta, hefur verið helgað málstað ís-
lenzkrar alþýðu og baráttu liennar fyrir bættum lífskjörum. Og
það hefur orðið hlutskipti Sósíalistaflokksins.og blaðs hans Þjóð-
viljans að hafa forystu í sjálfstæðisbaráttu Islendinga gegn er-
lendri ásælni og hernámi og halda á lofti merki íslenzks þjóðar-
metnaðar og sjálfstæðislundar, einmitt þessi ár sem ein'kennast
af uppgjöf borgaraflokkanna og blaða þeirra fyrir stórvelda-
mútum og stórveldahótunum. Auðsætt er að héðan af tvinnast
æ nánar sjálfstæðisbarátta þjóðarinnar og sókn alþýðunnar.
Þjóðviljinn þarf náinn og þróttugan stuðning alþýðu og allra
annarra þjóðhollra afla til þeirrar baráttu. Þar er teflt um líf
og framtíð íslenzku þjóðarinnar. Baráttan verðúr hörð. Bezta
afmælisgjöfin til Þjóðviljans er heitstrenging um sókn til sigurs.
! kynnir djassmúsik. 23,00 Dagskrár-
i' lok.
K
Nýlega voru
J gefin saman í
hjónaband af
séra Jóni Thór-
Iíljómlistarflutningur
útvarpsins
H1 jómlistarunnandi skrifar:
„Kæri Bæjarpóstur! Þú býður
þeim rúm í d'álkum þínum, sem
ekki eru sammála R. M. á laug-
ardag um tónlistarflutning í út-
varpinu, og mig langar að not-
færa mér það tækifæri. — Mér
finnst þeir aðdáendur harmon-
iku og jass sífellt vera að am-
ast við þeim stundum sem okk-
ur aðdáendum sintoníu eru ætl-
að’ar í dagskrá útvarpsins. Þó
man ég ekki til þess að hafa
nokkurntíma séð á prenti kvört-
un yfir jassi eða harmoníku-
spili, og þykir mér það benda
til þess að síðari hópurinn sé
mun umburðarlyndari en sá
fyrrnefndi.
Heilræði til R. M.
Það er alrangt að sinfóníur
séu leiknar alla daga vikunnar,
þó hins vegar megi fá þá út-
komu ef öll musik sem ekki
er leikin á harmoniku er kölluð
sinfónía. — Sinfónískir tónleik-
ar eru fastur dagskrárliður á
fimmtudögum og oft á sunnu-
dögum, og þykir mér það ekki
mega minna vera. — Vil ég
gefa R. M. það heilræði að
loka fyrir útvarpið þau kvöld.
Það geri ég alltaf þegar harm-
oniku- og jassmúsík er í útvarp-
inu, og hefi ég þó ekki fundið
hvöt hjá mér til að æða með
bréf til blaðanna af þeirri sök.
— H!jómlistarunnandi“.
Akademið
Skipulagsleysið
á útgáfu kennslubóka
Nemandi skrifar: ,,Kæri Bæj-
arpóstur! Á hvei’ju ári kemur
út svo mikill fjöldi kennslu-
bóka, samkyns, að fæstir nem-
endur, nema pabbabörn, stand-
ast undir ölium þeim kostn-
aci. Nú í haust kom út
kennslubók í þýzku eftir Jón
Gíslason, og býst ég ekki við
að hún sé kennd neinstaðar. I
byrjun skólaársins var okkur
sagt að kaupa kennslubók í
þýzku eftir Jón Ófeigs, með
viðbæti eftir Jón Gíslason. —
Sumir í bekknum voru svo
óheppnir að ná í bókina áður en
hún seldist upp og þar á meðal
var ég. Nú, þegar auðsýnt var
að bók Jóns Ófeigssonar, Ijós-
prentuð, kæmi út fyrir nýár
var afráðið að kenna bókina
með endurbót Jóns Gislason-
ar. Nú var okkur sagt að kaupa
Ijósprentunina, og er ég ætl-
aði að fá þessari bók skipt,
sem ég hafci lceypt áður harð-
neitaði Guðmundur Gamalíels-
son að kaupa hana aftur, og
segir, að Jón Gíslason banni að
kenna hana og sé hún þar með
úr sögunni. Þarna stend ég uppi
með bækur, sem kosta um 70
kr„ og e. t. v. vercur okkur
sagt að kaupa bók Jóns Gísla-
sonar næsta ár. Sama sagan
er um stærðfræðina. Hefur
reynslan ekki sýnt að bækur
Ólafs Dan. séu hentugastar?
Hvers vegna er þá alltaf þessi
kennslubókahringiandi ? — Vill
ekki fræðsiumálastjórnin koma
einhverju skipulagi á þetta, svo
nemendur þurfi ekki alltaf að
sitja uppi með hundruð króna,
fastar í ónýtum bókum á hverju
arensen, ; ung-
frú Heiðrún
Helgadóttir, Mávahlíð 16 og Ein-
ar M. Þorsteinsson, húsgagnasmið-
ur, sama stað. Heimili ungu hjón-
anna verður í Camp Knox E 8. —•
Nýlega voru gefin saman í hjóna-
band, ungfrú Þórhildur Guðjóns-
dóttir, bónda að Marðarnúpi í
Vatnsdal og Jón Isberg, sýslufull-
trúi á Blönduósi. H-eimi’i ungu
hjónanna er á Blonduósi.
Loftleiöir h. f.:
í dag verður flogið til Akureyr-
ar, Hólmavxkur, Isafjarðar og
Vestmannaeyja. — Á morgun er
áætlað að fljúga til Akureyrar og
V estmannaeyja.
Fundur kl. 8,30 í kvöld
á venjul. stað. Stundvísi.
Gjafir til Krabbameinsfélags
Reykjavíkur.
Gjafir til Krabbameinsfélags
Reykjavíkur afhent frú Sigr. J.
Magnússon, til kaupa á ’jóslækn-
ingatækjum: Rut Pétursdóttir, kr.
100. M.J. kr. 100. S. A. til minning
ar um Margréti og Stefaníu Arn-
órsdætur kr. 5CÖ. J.Þ.S. kr. 500.
Sigríður Bjarnadóttir, til minning-
ar um Sigriði Guðmundsdóttur kr.
200. G. Einarsson til minningar.
um Sigrlði Guðmundsdóttur kr.
100. Sigurður Sigurðsson kr. 100.
Jón Bjarnason kr. 4.000. —■
Áheit, kr. 200. B.Ó. kr. 100. N.N.
kr. 50. Karel Guðmundsson kr.
100. Guðný kr. 40. Axel Svein-
björnsson, kr. 200. Guðm. Hraun-
dal kr. 1000. Bergþór Vigfússon,
kr. 150. Sig. Guðnason, kr. 100.
Ónefnd kr. 100. Starfsmenn Hús-
gagnaverzlunar Reykjav.kur kr.
210. Arinbjörn Guðbjörnsson kr.
100. —
Beztu þakkir,
Stjórnin.
Jón Leifs skrifar: Leitt þyk-
ir undirrituðum að vinir hans
og ágætismenn, Kristján Al-
bertsson, Jón Helgason o. fl.
skuli vería til þess að vilja
ryðja braut orðinu ,,akade-mía“.
Aílt þetta ,,mía“, „míu“, eins
og sinfó-nía, hljómar ekki vel
'á voru máli og mjög illa í eyr-
um þess manns, er hlusta vill
gaumgæfilega á tónrænan hátt
eftir hljómföllum tungunnar.
Því ekki að segja „Akademi
íslands“ — svo sem ,-,eindæmi“
eða ,,endemi“ o. s. frv. ? —
Jón Leifs“.
ári ?
Nemandi“.
Gerpir, 8.—9. tbl.,
1951, er kominn
út. Efni: Vor, I
kvæði eftir Árna í
G. Eylands. Dýrk- j
un falsguðanna,
eftir Gunnlaug Jónasson. Tvö
’jóð: Ströndin okkar og Lítið vor-
ljóð, eftir Sigurð Óskar Pálsson.
Um strönd og dal: Jökulfell. —-
Búnaðarsam'oand Austurskaftfell-
inga. Minningar frá. Landsspítalan
um, eftir Sigurjón Jónsson.
Bæjarfélagina
íil skammar
Vegfarandi skrifar: Ilörrnu-
legt finnst mér að horfa upp
á drykkjusjúklingana, sem eru
daglega á flækingi víðsvegar í
bænum, í Hafnarstræti, á Arn-
arhóli, inn við Nýborg og víð-
ar. Útlit margra þessara manna
er ömurlegt og líðan þeirra
eftir því. — Þeir erti hungr-
aðir og óhreinir, með glóðar-
augu, sprungnar varir. rifnar
kinnar og reifnð höfu'ð. Þeir
era sníkjandi. og snapandi utan
í vegfarendum, biðjandi um 2
kr„ 10 kr. og svo framvegis.
Getur það verið að þessi
ömurlega sjón fari með öllu
fram hjá . bæjaryfirvöldunum-?
Ilvers vegna hirca þau ekki
þessa, sjúklingá af götunni,
koma þeim fyrir á hæli, þar
sem þeim getur liðið sæmilega.
Margir þossara manna myndu
hafa sig upp úr vesajdómnum
væri þeim hjúkrað og hjálpað,
og gætu þá unnið landi cg þjóð
gagn. Sýnist slík björgnnar-
starfsemi ‘ samfélagsins ólíkt
mannúðlegri og skynsamlegri
en að láta f jölmennan hóp fclks
halda á.fram að vera sér og sín-
um til skaða og skapraunar og
bæjarfélaginu ti] háborinnar
skamMar. — Vegfarandi“.
Ríkisskip
Hekla var væntanleg til Reykja
víkur í nótt að vestan úr hring-
ferð. Esja fór frá Akureyri í gær
á austurieið. Herðubreið fór frá
Reykjavík í gærdag til Breiðafj.
Skjaldbreið fer frá Réykjavik á
morgun til Skagafjarðan- og Eyja-
fjarðar. Þyri'l er á leið ti! PJoi-
iands. Ármann fer frá Reykjavík
siðdegis i dag til Yestmannaeyja.
Sliipiideild SXS
Hvassafell losar kol á Akureyri.
Arnarfell fór frá Malaga 26. þm.
áleiðis tii Rvíkur. Jöku'fell fór frá
Cardenas á Cubu 29, þm. áieiðis
til New York.
Elmskip
Brúarfoss fór frá Gaútaborg 29.
þm. til Rvíkur. Dettiíoss fór frá
Isafirði i gærkvöld til Flateyrar,
Bíldudals og Patreksfjarðar. Goða-
foss, Guilfoss, Tröliafoss og Bravo
eru í Rvík. Lagarfoss fór frá
Rvik i fyrrinótt til New Yorlc.
Reykjafoss er í Hamborg. Selfoss
fór frá Húsávík 26. þm. til De'f-
zyl i Hoilandi.
Bernskuminning, eftir Kristján
Benediktsson. Siðu-Hallur (niður-
lag), eftir Sigurð Vi’hjálmsson.
Kynnisför til Noregs (framhald),
oftir Árna Vilhjálmsson. Samtíöin,
9. hefti þessa árs, er lcomið út.
Efni: Ógnar sjónvarp kvikmynd-
um? 7. nóvember, kvæði eftir ICnút
Þorsteinsson frá Úlfsstöðum. Xs-
lenzka undrabarnið í Londón,
grein um Þórunni Jóhannsdóttur.
Minningarsiitur um lausingja ,frá
1925! eftir Sigurð Slcúlason. Um
börn og blóm og sitthvað fleira,
eftir Sonju B. He’gason. Islenzkir
lampar, sem vekja athygli. Merki-
legt heimilisbókasafn, o. m. fi.
Xþróttabiaðið, októberheftið 1951,
er komið út. Efni: Þjóðarsigur,
grein um samnorrænu sundkeppn-
ina. Minnisvert frá sundkeppninni.
Tugþraut Meistaramóts. Reykja-
víkur og utanbæjarmanna. 20 ára
starfsafmæli. ICjartan Bergmann
lætur af störfura hjá I.S.l. Kal-
staðsmótið. Jesse Owens, hinn
tigni íþrótamaður. Ráðstefna rík-
isíþróttasambands Norðurlandá.
Iþróttamót úti um ’and. Dómara-
námskeið í handknattleik, o. fl.
» I f Iljónunum Guð-
V’7 rúnu R. Einars-
.'VyT Kl. l»fUU 17l
I kennsla. 18
lenakulienns
w.............
Tónleikar.
,,Ep'atréð“,
18,00 Frönsku-
18,30 Is-
ennsla; L
fl. 19,00 Þýzkus-
kennsla; II. fl. —
19,25 Þingfréttir.
20,30 Útvarpssagan:
cftir John Galswort-
hy; V. (Þórarinn Guðnason lækn-
ir). 21,00 Tónleikar: Lög úr óper-
unum ,.Faust“ og „Rómeó og
Júlia“ eftir Gunod (pi.) 21,35 Vett-
vangur kvenna: Frú Sigriður J.
Magnússon o. fl. ræðast við um
skattamál hjóna. 22,10 „Fram á
elleítu stund“, saga eftir Aghöthu
Christie; II. (Sverrir Kristjánsson
sagnfræðingur). 22,30 Svavar Gests
_ /7) dóttur og Sigurði
í ' Guðgeirssyni prent
f W t ara, Brautarhoiti
22, fæddist 11
marka sonur í fyrradag, mánu-
daginn 29. október.
Sýning Ásmundar Sveinssonar í
Listvinasalnum, Freyjugötu 41, er
opin daglega kl. 1—10 e. h.
Ungbavnavernd Líknar Templara
sundi 3. Opið þriðjudaga 3,15—4 og
fimmtudaga 1,30—2,30.
Næturlæknir er í læknavarðstof-
unni, Austurbæjarskólanum. —
Simi 5030.