Þjóðviljinn - 09.02.1952, Qupperneq 3

Laugardagur 9. febrúar 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Aldrel hefur þekkzt annar eins skíðajíönKumaður og MORA-NTSSE. — 1 10 ár hefur hann verið hinn
ókrýndi kóngur skíðagöngunnar. En það verður strax skiljanlegra, þegar maður skoðar þessa mynd
af honum. llún var tekin rétt áður en hann kom í mark í einni af sínum óteljandí keppnum £ fyrra-
vetur. Reyndar er þetta ein með beztu myndum, er teknar hafa verið af göngumanni. Ljósmyndarinn
hefnr smelit af aiveg í réttu augnabliki. — Takið eftir, hvað líkaminn er mjúkur og liðugur, enginn
rembingur. Yfir andlitinu hvslir fulikomin ró. Það er einsog hann biátt áfram fljsigi áfram, þar sem
hvorugur stafurinn snertir jörðina £ þessu augnabliki. Það er hinn fullkomni „d£agónaJst£H“
Aðalatriðið fyrir skíðagöngumanninn
er að eyða ekki orkn sinni og varakröftnin, þegar hann
æfir, — segir Mora-Nisse
EFTIRFARANDI viðtal við skíðakónginn Mora-Nissa (Nils
Karlson) birtist í janúarhefti norska blaðsins ,,Ski og
friiuftstiv“, sem gefið er út af norska skíðasambandinu.
Sérstaklega ættu allir, sem fást við skíðagöngu að leggja
sér crð meistarans á hjarta, — Viðtalið var tekið í des-
ember s.l. í Váládalen, hinu fræga æfingasetri sænska
íþróttafrömuðarins Gösta Olander.
Fræðslumyndir MÍR
DESEiMEERKVÖLD í Váládal-
en. Úti er niðamyrkur, vindur-
inn hvín og skafrenningurinn
umlykur skálana, þýtur upp
þangað, sem jarfinn og refurinn
og uglan hafast við rétt hjá húsi
Olanders, kemur aftur niður að
emurningsskálanum, kannski
vegna þess, að smurningsbrælan
er svo aðlaðandi, þar sem prím-
usarnir mása og skíðagarparnir
standa við að mia skíði sín.
Mora-Nisse og aðrir sænskir
ólympíukandídatar eru nú byrj-
aðir að æfa fyrir alvönj. Allir
hafa þeir verið á sikíðum nokkr-
um sdnnum heima hjá. sér, en
ekki æft. Það hefur verið snjó-
létt, svo að æfingar hafa orðið
minni en undanfarin ár. En í
staðinn hefur undirstöðuþjálf-
unin verið betri og hraðari en
nokýru sinni —bolþjálfunin. Og
það er aðalatriðið, segir Mora-
Nisse.
— Hefirðu æft meira í ár en
áður? Þú með þín 34 ár ættir
að fara. að þola talsvert.
— Konari mín segir, að ég
hafí aldrei æft eins mikið, segir
Mora-Nisse.
— Konan þín?
— Já, hún segir, að ég sé
aldrei heima------
— En hvernig veit hún, að
þú sért úti að æfa? Gætirðu
ckki alveg eins verið í bíó eða
ihjá Gunnari Eiríkssyrii að fá
þér kaffisopa eða kannski
bridgeslág ?
— Hún finnur áreiðanlega á
skyrtunum mínum og treyjun-
um, hvað ég hef verið að gera,
iþegar ég kem heim. Hún segist
þurfa að þvo helmingi' meiri
þvotta í ár en í fyrra, En bá
tekur hún kannski með aðra
dóttur okkar, sem nú er þriggja
mánaða gömul!
Eln hvernig hefur nú Mora-
Nisse æft fyrir ólympiuleikana
og fyrir sSðasta vetur sinn sem
ökíðagöngumaður ?
— Ég byrjaði ekkj fyrr en í
ágúst, þegar allir ólympíukandí-
dataxnir söfnuðust saman hérna
í Váládalen. Við dvö'Idumst
hérna í hálfan mánuð, fórum í
langar gönguM-ðir, klifruðum
upp í fjall, fórum í berjamó og
létum oxkur líða vel. Frá því í
sept. og okt. hefur hver og einn
séð um æfingu sína sjálfur
heima hjá S'ér. Tvisvar til þrisv-
ar í viku gekk maður eina 10
km eða meira og hvem sunnu-
dag í allt haust hef ég verið
úti í 5—6 tíma. Ég hef aldrei
reynt mikið á mig, aldrei .-.keyrt
hart“, eins og við segjum á
sænskunni, ekki hlaupið neitt
að ráði, aðeins gengið. Þegar
maður hleypur, eru það allt
aðrir vöðvar, sem vinna, en
þegar maður gengur á skíðum.
Ef maður liins vegar gengur
með mjög löngum skrefum og
spyrnir vel frá með aftara fseti
í hverju skrefi, verður það næst-
um' eins og skíðaganga. Þetta
hefur Olander kennt okkur, og
ég held það sé rétt.
•— Og núna. Héma upp í
Váládalen við fyrstu skíðagöng-
una?
— Pyrstu dagana höldum við
áfram. með þolþjálfunina. Með
því á ég við, að við göngum
ekki í troðinni skíðaslóð. Við
köfum á skíðum í lausasnjó,
yfir mýrar og inn í skógi. Aldrei
hratt, reynum aldrei mikið á
cJkkur. En við erum útj iklukku-
stund eftir klukkustund, meðan
nokkur dagsskíma er. Á þess-
um tíma árs verða það 5—6
tímar.
Rúma viku eða þar um bil
höldum við áfram á þennan
hátt eins og snjcplógar. Úr því
förum við að ganga í „tækni-
slóð“, sem Olander hefur lagt,
7—8 km hivem hring. Þetta
minnir á landslagið í Norður-
mörk (landið ofan við Osló,
har sem ólympíugangan fer
fram. — Þýð.). Þessá slóð geng-
ur upp og niður í smágil, á
þvers og kruss yfir bratta ása
og niður í djúpar dældir. Og svo
taka. við einar tvær mýrar,
nokkur hundruð metra langar.
Þar er ætlunin að við göngum
„upp á finnsku“ og sláum í.
Olander álítur, að við höfum
haft cf erfiðar brautir í Svíþjóð
undanfarin ár og misst þannig
hraða, Við getum gengið hratt
upp bröttustu brekkur, en höf-
um ekki roð við Finnunum á
„Togarinn Úranus kom til
Grimsby á laugardagskvöldið
og var ráðgert að hefja vinnu
við losun aflans upp úr mið-
nætti a'ðfaranótt mánudags. —
Þegar vinna skyldi hefjast kom
í ljós, að verkamennirnir sem
verkið áttu að vinna voru látn-
ir fara um borð í þýzka tog-
arann Bahrenfeldt, er kom
skömmu eftir miðnætti á laug-
ardagskvöldið. Varð Úranus að
bíða í Grimsby eftir löndun,
þar til aðfaranótt þriðjudags.
Rétt er að taka fram að búi’ð
var að tilkynna komu Úranus-
ar þannig að ekki virðist hafa
verið um nein mistök að ræða“.
Þetta er nýtt og athyglis-
vert dæmi um framkomu þess-
arar margrómuðu vinaþjóðar í
garð íslendinga.
Á styrjaldarárunum veiddu
íslenzkir tcgarar fyrir Breta,
sigldu með afla sinn til Bret-
Eg er kominn upp á það,
allra þakka verðast.
. að sitja kyrr í sama stað,
samt þó vera að ferðast.
J. H.
Stundum kemur það fyrir
mitt í hraða dagsins, að maður
stingur við fótum og fer allt
í einu að hugsa. — Já, og það
í bíó. Er það ekki sjaldgæft?
En ef myndirnar eru góðar,
jafnvel á við bókmenntir, geta
þær gefið tilefni til þess. -—
Einmitt slíkar myndir hafa ver-
ið sýndar á vegum MÍR í
Stjörnubíói nú í tvö skipti.
Önnur frá Armeníu og hin frá
Lettlandi.
Allir sem hafa löngun til
þess að fræðast og fylgjast
með þurfa að sækja slíkar
myndir.
Þær gefa mönnum góða hug-
mynd um þær risavöxnu fram-
kvæmdir, sem átt hafa sér sta.ð
hjá þessum þjóðum á síðast-
liðnum 20—30 árum. Þær sýna
hvernig nýjustu búvélar bylta
óræktuðum landflákum og
breyta þeim í bylgjandi korn-
akra. Þær lofa manni að sjá
inn i málmbræðsluverkstæði og
málmbræ'ðsluofna, þar sem
málmurinn rennur hvítglóandi
niður í mótin og glóðin sindrar
og logarnir Ieika lausum hala
í þessum miklu eldstæðum.
Þær sýna okkur inn í stærð-
ar verksmiðjur og vélasali.
þar sem vefurinn er sleginn
og voðin verður til. Og svo má
lengi telja.
Stærðar vélasamstæður af
ýmsum gerðum liða áfram á
myndinni og gefa gnin um
þann mátt, sem þar leynist og
hversu mikið má me'ö honum
gera, hvort heldur er til ills
eða góðs.
Armenía er einkennilegt !and.
Allstaðar eru andstæðurnar
ríkjandi í landslaginu. Há fjöll.
já Ararat sjá’ft með hvíta
hettu á kollinum, rís í baksýn
sléttunnar, eins og konungur
lands og lögðu miki'ð i hættu
ti] að hjálpa brezku þjóðinni i
haráttu hennar. íslenzkum skip-
um var þá sökkt aí þýzku naz-
istunum, fjöldi sjómanna var
myrtur, það var jafnvel skotið
á þá á björgunarflekunum. —
Manufall Islendinga í styrj-
öldinni varð af þessum sökum
jafnmikið og mannfall Banda-
ríkjanna, að tiltölu við fólks-
fjölda.
Islendingar liafa aldrei feng-
ið neinar skaðabætur fyrir þa’ð
tjón sem þeir biðu. Hins vegar
hefur einmitt íslenzk togaraút-
gerð í staðinn orðið aðnjótandi
sérstæðs vináttuvottar frá Bret-
um og BandaríkjamÖhnum. Eft-
ir styrjöldina bönnuðu banda-
risk yfirvöld Islendingum að
nota marsjallfé til að láta
byggja togara — en á sama
tima gáfu þessi sömu banda-
risku yfirvöld Vesturþjóðverj-
um heilan togaraflota til a'ð
fjallanna. En borgin er í fram-
sýn með ótal trjálundi og
blómagarða, sem gefa henni
mildan og lilýjan blæ. — Sum-
staðar er að sjá hrikalega
hamra og fjallstinda, þar sem
hvergi sést gróðrar gróm. Einn-
ig gefur að líta háar fjalls-
hlí'ðar, með ótal hamrabeltum,
þar sem bílvegurinn liggur í
skörpum bugðum og essum upp
hlíðarnar.
S'vo má sjá víðáttumikla og
grösuga dali. þar sem allt er
fullt af búfé og baulum. Á
öðrum stöðum má líta stór
landsvæði er tekin hafa verið
til ræktunar. Aðallega virðist
þar vera um sandauðnir að
ræ'ða og hallandi fjallshlíðar,
þar sem gróður hefur ekki fest
rætuj'.
Á ökrunum sést fólkið við
vinnu sina í stórum hópum,
frjáislegt og glatt.
Armeníubúar eru yfirleitfc
dökkhærðir að sjá og frekar
friðir sýnum. Kvenfólk hefur
svart og sitt hár, er það flétt-
ar og lætur það aðra fléttuna
falla fram á brjóst, en hina
aftur á bak. Stúlkurnar ganga
i síðum sumarkjólum og slopp-
um við vinnu.
Eitthvað nýtt býr í fasi þess
og framkomu, í dansi þess og
brosi. Og þeir sem hafa eyru
fyrir söng, geta sennilega heyrt
eitthvað úr sögu þess, ein-
hverja óma óendanlega langt
aftur í aldir, ef þeir hlustuðu
á söng þess, nokkurs konar
sambland af trú og trega, sem
örlögin hafa skapað því í gegn
um aldirnar. — Máske samtíð-
in hafi líka fágað hann í nafni
iistarinnar og gefið dulmögn-
um hans vængi sína. Og í aug-
u'.n þeirra ungu er eitthvað
vndislegt, sem minnir á varúð
og gefur fyrirheit um það,
að á þessari jörð geta fagrir
h!utir gerzt í nafni vísinda og
vé’aorku, ef stofnað er til
heirra með hagri hönd og
blýjum hug. Jóh. Ásgeirss.
veiða á íslandsmiðum. Þetta
hefur eflaust verið gert með
sérstakri hliðsjón af þeim at-
burðum sem gerðust á styrjald-
arárunum.
Annar þakklætisvottur er
það að Bretar hafa hamazt af
alefli gegn öllum tilraunum
Islendinga til að vernda land-
helgi sína og .stækka hana í
samræmi við hagsmuni þjóðar-
innir. Þegar landhelgin var
stækkúð fyrir Norðurlandi
fengu Bretar að veiða mílu
innar en allir aðrir. Þegar rætt
hefur verið um friðun Faxa-
flóa hafa Bretar neitað að við-
urkenna slikar aðgerðir, og í
haust lét ríkisstjórnin Breta
kúska sig til hins aumlegasta
undanhalds í landhelgismálun-
um yfirleitt. — Bretar vilja fá
að þurrausa auðlindir íslend-
inga — ásamt Þjóðverjum.
Siðustu atburðir eru aðeins
rökrétt áframhald af því sem
á undan er gengið. Þegar Is-
lendingar koma með fisk til
Breta af sinum eigin miðum
eins og á styrjaldarárunum
eru þeir látnir víkja fyrir
Þjóðverjum — þýzkum togur-
um, sem gefnir hafa verið af
Bandaríkjamönnum, með fisk
sem rænt hefur verið á Islands-
miðum, og eflaust með áhafn-
ir sem áð einhverju leyti hafa
tekið þátt í að sökkva íslenzk-
um skipum og myrða íslenzka
sjómenn á styrjaldarárunum.
Framhald á 7. síðu.
Bretar þakka íslenzkum sjómönnum á
ný hetjubaráttu á styrj aldaránmum
Þýzk skip með fisk af íslandsmiðum
hafa forgangsrétt í brezkum höfnum
MorgunblaÖ'ið birtir í gær athyglisverða frétt. Þaö
skýrir frá að brezk yfirvöld hafi nú „veitt þýzkum tog-
urum forgangslöndun fram yfir íslenzku togarana. Hefur
svo rammt að þsssu kveöið, að togararnir okkar hafa
verið látnir bíða löndunar vegna hinna þýzku eöa hrein-
lega snúið frá markaði.“ Sem dæmi skýrir blaðið frá
eftirfarandi: