Þjóðviljinn - 02.03.1952, Blaðsíða 3

Efst til vinstri sést „Hjallis“ fyrir framan töfluna sem sýnir hið nýja heimsmet hans á 10.000
metrunum. — Fyrir framan hann svífur Torbjörn Falkanger og Noregsmeistarinn Arnfinn
Ecrgman. — Til vinstri að neðan Hallgeir Brenden, sigurvegarinn í 18 kílómetra göngu, í
miðjunni Ottar Gjermundshang, og til hægri norska bandy-liðið.
Fyrsta göngukeppni Islendinga á er-
lendum vettvangi gekk nokkuð vel
Það var sannarlega með
nokkurri eftirvæntingu að mað-
ur mætti á Besserud-tjörninni
á Holmenkollen, en þar byrjaði
og endaði 18 km gangan. 1
fyrsta sinn áttu íslendingar að
taka þátt í skíðagöngu á er-
lendum vettvangi, og það í
sjálfum ólympíuleikunum, þar
sem mættir eru allir beztu
menn þjóðanna sem skíðagöng-
ur stunda. Þessi fyrsta þátt-
taka er framar öllum vonum
þeirra sem á horfa og bera
saman reynslu og aðstöðu
annarra þjóða. Þó manni fynd-
ist göngulag þeirra, er þeir
lögðu af stað ekki eins létt og
leikandi og margra þeirra æfðu
manna er þarna gengu, þá má
á það líta að þeir komu ekki
síður í léttum göngutakti er
þeir komu aftur. Það var líka
svo, sem athyglisvert er, áð
þeir komu allir fyrr í mark en
sænsku tvíkeppnismennirnir
sem ekki eru taldir r.einir skuss
ar, eins og t. d. Ernsáter og
Lars Erik Efverström. Er ég
talaði vio þá á eftir, eða rétt-
ara sagt Einar B. Pálsson,
skýrði hann mér frá því að
þeir hefðu orðið fyrir óhöpp-
um. Oddur dottið og meitt sig
og hæpið að hann gæti orðið
með meira í leikjimum. Ebén-
ezer sem búizt var nú við að
yrði þeirra skarpastur varð fyr
ir því óláni að annað skíðið
liálflosnaði og tókst honum
ekki að festa það alla göng-
una. Svo senniiegt má teija það
að ef allt hefði gengið eftir
áætlun hefði útkoman orðið
enn betri. Eftir þessari frammi
stöðu má segja að þessir piltar
geti tekið þátt í 18 km göngu,
í alþjóðlegri keppni með sóma-
samlegum árangri. En 18 km
ganga er ekki þvílík þrekraun
og 50 km sem þeir eiga að
keppa í næst. Manni verður á
að hugsa hv'ort ekki væri rétt
að spara þá sem eiga að keppa
Þóroddur S
íimmtugur
Þóroddur Sigtrvggsson varð
fimmtugur 25. febr. s.l. Hann
er fæddur 25. febr. 1902 í
Skagafirði, sonur hjónanna
Ingibjargar Pálsdóttur og Sig-
tryggs Friðfinnssonar er
bjuggu að Giljum i Vesturdal,
og víðar í Skagafirði, og hefur
alltaf átt heima í héraðinu.
Hann stundaði öll venjuleg
landbúnaðarstörf meðan liann
dvaldi í sveitinni og mun'vera
einn með þeim síðustu í Skaga
firði er- gekk í beitarhúg og
stóð yfir fé á vetrum. Hann
var þá vetrarmaður að Ábæ
í Austurdal og gekk um
tveggjatíma ferð á beitarhús-
in þar sem hann varð stund-
ran að Standa yfir fénu og bar
þá oft bagga af hrísi heim
á kvöldin.
Um tuttugu og fimm ára
aldur fluttist har.n svo til
Sauðárkróks og hefur dvalið
þar síðan. Hann stundaði alla
algenga vinnu til sjós og lands,
var talinn verkamaður góður
og trúr í öllum sínum störfum.
Þóroddur. tók snemma þátt
í verkalýðsbaráttunni og var
ákveðirtn stuðningsmaður
igfryggsson
Þóroddur Sigtryggsson.
Kommúnistaflokksins og síðan
Sósíalistaflokksins frá stofnun
hans. Hann dvelst nú á sjúkra-
húsinu á Sauðárkróki, þar sem
hann hcfur verið nú um skeið
vegná vanheilsu, en hefur oft-
ast fótaferð og er hinn hress-
asti í tali. Vinir hans og kunr.-
ingjar senda hqnum lilýjar
kveðjur og hugheilar árnaðar-
óskir á þessum merku tíma-
mótum, með ósk um góða
framtíð.
Kunningi.
í boðgöngunni, því þar eru
nokkrir möguleikar að ná stigi,
ef alíir eru óþreyttir og uþp-
lagðir. Þessir 18 km benda
nokkuð til þess en við vonum
það bezta.
Övænt úrslit göngunnar.
Miklar bollaleggingar voru
um það hver mundi vinna þessa
göngu og voru ýmsir tilnefnd-
ir: Stokken Noregi, Mora
Nissa, Lonkila og Mákela
(Finnar) o.f. Fáum datt í hug
að Hallgeir Brenden yrði sá
sem þar bæri sigur úr býtum.
Norðmenn sögðu sjálfir að
þetta kæmi þeim ekkert á ó-
vart. Mora Nissa lét þess get-
ið í blaðaviötali, að hann hefði
að vísu vitað að hann hefði
verið til, en ekki að hann væri
slíkur göngugarpur. Eg mun
segja nánar frá Brenden síðar.
Hann var hinn óvænti maður
þessara leikja. Vonbrigði Sví-
anna urðu mikil með göngu
þessa og kemur það glöggt
fram í sænskum blöðum, sem
telja að göngumenn þeirra séu
of gamlir. Göngufærið var
mjög gott og Hasu sagði fyrir
gönguna að í svona færi ýnni
bezti maður. Mikill fólksfjöldi
var mættur til að horfa á upp-
haf og endir á þessari óvissu
viðureign bæði í tvíkeppnis-
gcngunni og sérstöku 18 km
göngunni sem fara fram sam-
an. Auk þess eru sendar frétt-
ir frá vissum stöðum um tíma
hvers einstaks og á „þann hátt
geta áhorfendur fylgzt með
göngunni.
Fyrsta tilkynning kom eftir
7,5 km og þar var Mora Nisse
lang fyrstur eða með 25 min;.
Mákála Finnlandi, með 1,50
lakari tíma og Brenden Nor-
egur með 2 mín lakari, Stokk-
en Noregi hafði 27,05; Svíinn
Tápp 27,40, sem talinn var
nokkuð skæður. — Til saman-
burðar má geta þess að milli-
tími Gunnars Péturssonar var
30,31 og Ebenezer gekk á sama
tima 30,31. Eftir þessar fyrstu
tllkýnningar er ekki gott að
átta sig á hver verður fyrstur
Almennt trúa menn ekki á áð
Mora Niese sigri í svona s.tuttri
göngu. Síðan koma tilkynning-
ar frá 13,5 • km stöðinni. Þá
var Mora Nisse og Martin
Stokken jafnir á 48,50; Mákála
Framhald á 6. siðu.
Sunnudagur 2. marz 1952 — ÞJóÐVILJINN — (3
Guðmundur Óbfsson
17. júlí 1899 — 23. febíúar 1952
MinsmtgarorlS
Kæri vinur. — Við skrifuð-
umst á í gamla daga á meðan
við vorum í æsku, því við höfð-
um svo mikið og merkilegt
hvor öðrum aö segja. Nú hef-
ur orðið iangt hlé á bréfaskrift-
um okkar þótt efni væri til
sízt rninna en forðum. Svona
er að ná þeim aldri sem kallað
er að verða fulltíðamaður.
Ég man haustið 1923 í Vest-
mannaeyjum, þegar við urðum
vinir. Þú ungur verzlunarmað-
ur, ég sjómaður á sama aldri.
Eg man enn hvílíkt fagnaðar-
efni það var mér sem lítt kunn-
ugum aokomumanni að hitta
pþ.t á mínú reki sem snortinn
var sáma Iiugðarefni, hugsjón-
inni úhi nýjan sið, samfélag
manna þar cem óhæfu atvinnu-
Icysis og fátæktar, kreppu og
mannvíga vxri cndanlega byggt
út, þar fcm allir æskumenn
fengju jafn.an rétt til að þróa
það bezta í. sjálfum sér, hver
maður rétt til að njóta hæfi-
leika sinna og verðleika.
Ég man hversu okkur var
tíðreikað að kvöldi út úr bæn-
um: austur undir Kirkjubæ,
suður fyrir Hraun, út. á Hamar
og vestur á Eiði, til að geta
talað saman í næði um áhuga-
mál okkarJ þáð, sem koma
skyldi, sósíalismann, hversu
undrandi við urðum stundum
þegar okkur varð litið á klukk-
una og við komumst að ráun
um hve tíminn hafði liðið
skjótt. Við vorum snortnir
eldsprota mikillar hugsjónar,
sem fengið hafði sína baktrygg-
ingu í raunvísindalegum k'énn-
ingum sósíalista. Við lásum
saman og brutum til mergjar
eftir getu allt sem við kom-
umst yfir á viðráðanlegu máli
um hinn vísindalega sósíalisma,
— og kenningin um það hvern-
ig verkalýðurinn með aukinni
þjóðfélagsþekkingu, vaxandi
samtakaafli og sjálfstrú gerist
leiðandi afl í frelsisbaráttu
allra undirokaðra og loks sinn
eigin frelsari, þessi kenning
var okkur opinberun nýrra
sanninda, nýrrar þekkingar,
sem gaf okkur trú á fólkið,
sem við vorum hluti af, og trú
á sjálfa okkur.
Ég man hve þér svall móð-
ur, þegar við afréðum loks að
fara til vinar okkar, Sófusar,
og skýra honum frá hugmynd
okkar um stofnun pólitísks fé-
lags og byrja að boða verka-
lýðnum sósiaiisma og hve sigri-
hrósandi við vorum þegar við,
með 10—12 jafnöldrum okkar
höfðum lokið við að stofna í
Eyjum fyrsta félagið þar, sem
kenndi sig við vísindalegan sós-
íalismá eða kommúnisma. Ég
sé enn fyrir hugskotsaugum
mínum fjrstu árangrana, sem
allir eru á einhvern liátt tengd-
ir persónu þinni baráttuskapi
þínu, hnittni þinni og kímnis-
gáfu.
En hvers vegna er ég að
rifja þetta upp nú? Vegna þess
að á morgun er þér búin för til
moldar og okkur vinum þín-
um stefnt saman við gröf þína.
Kæri æskuvinur og félagi.
Það er, vissulega ærið harms-
efni að missa þig á bezta aldri.
Enn er margri hindrun órutt
úr veginum, — enn við líði
þjóðfélagsskipulag fávizkunnar,
með tilheyrandi böli, fátækt ög
Guðmundur Ólafsson
umkomuleysi þeirra. er auðinn
skapa, enn við líði auðvalds-
skipulag með þjóð okkar. Eigi
að síður hefur hugsjón þinni
fylgt mikil gifta og kraft'ur
þessi 30 ár sem liðin eru síð-
an fundum okkar fyrst bar
saman. Aiþýða mestu þjóða
heims hefur vaknað: losað sig
við þjóðíélagsskipulag ranglæt-
isins og tekið áð framkvæma
hugsjón þdna, sósíalismann. Og
meðal alþýðu þess hluta heims,
sem enn lýtur skipulagi auð-
valdsins ryður nú sér til rúms
heimsskoðun sósíalismans,
Framhald á 6. síðu.
Eymdarstefna Framséknar og
Sjálfstæðisflokksins er ú eyði-
leggja bezta markaS bændanna
Mjóikurneyzlan í bæjunum fer minnkandi. Það er
staðreynd sem hollt er að bændur geri sér Ijóst að er
bein afleiðing þeirrar stjórnarstefnu Framsóknar og
Sjálfstæðisflolíksins að minnka káupgetu almennings og
Ieiða atvinnuleysið yfir verkamenn bæjanna.
Það er eitt vissasta markið um bág kjör bæjamanna
er þeir fara afmennt að spara við sig mjólk svo að veru-
lega muni á mjólkursölunni. Mjólkurmarkaðurinn í
Keýkjavík hefur verið öruggur um alllangt skeið og í
trausti þess hafa bændur lagt í mikla ræktun og hafa
I hyggju að auka mjólkurframleiðsluna verulega.
Ríkisstjórnin er með því að þrengja kósti alþýðunn-
ar í bæjunum að eyðileggja þær vonir er bændur lands-
ins hafa tehgt við stóraukna rælrtnn. Þegar það bætist
ofan á þær þungu búsifjar sem bændur hafa orðið fyrir
af dýrtíðarstefnu Framsóknar og Sjálfstæðisfloklísins
er ekki ólíklegt að mörgum bóndanum verði það skiljan-
legra en áður hve stjórn Steingríms Steiaþórssor.ar og
Bjarna Ben. stelnir hraðbyri út í ófæruna, þrátt fyrir
betlifé sitt frá bandarísku húsbændunum, — eða réttar
sagt vegna þess.