Þjóðviljinn - 15.03.1952, Blaðsíða 6

6)
ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 15. marz 1952
Landhelgiíi
Framhald af 5. siðu.
samningum né í framkvæmd
einstakra ríkja, og nú hefur
Haag-dómstóDinn kveðið þær
endanlega niður.
Þessi niðurstaða var mi'.dl!
hnekkir fyrir Breta, þótt lmn
kæmi þeim alls ekki á óvart,
því að engum gat verið kunn-
ugra en þeim sjálfum um fá-
nýti þessarar kenningar. Hins-
vegar sýnir þróun landhelgis-
deilunnar við Noreg glögglega
að Bretar ætlúðu að fara það
sem þeim kæmust: Árið 1912
]ét Sir Edward Grey, utanríkis-
ráðherra Bretlands, svo um
mælt við þáverandi utanríkis-
ráðherra Noregs, að Bretar
myndu ekki hika við að leggja
út í styrjöld og það jafnvel við
stórveldi til þess að fá 3 sjó-
mílna regluna viðurkennda (og
hefur vist ætlazt til að Norð-
menn skildu fyrr en meir skylli
í tönnunum). Svo leið og
beið, en haustið 1949 hófst 1.
kröfuliðurinn í málsóknarskjali
Breta í Haag á þessum orðum:
„Noregur á rétt á tilteknu
landhelgisbelti, enda fari breidd
þess ekki fram úr 4 sjómílum".
Allir heyra að þama kveður
nokkuð við annan tón. En
hverjum ber að þakka þessi
sinnaskipti ? Fyrst og fremst ár-
vekni og alvöru norskra vís-
indamanna og einbeitni og heil-
indum norskra stjómarvalda.
Árangur Norðmanna í Haag
hlýtur að verða lýsandi for-
dæmi um það, hvers smáþjóð
má sín, ef forystumenn henn-
ar brestur eigi kjark og
framsýni til þess að framfylgja
í tæka tíð réttmætum kröfum.
Blaðalesendum hér á landi er
orðið það kunnugt að samkv.
úrsk. í Haag töldust Norðmenn
einir eiga öll sjávarsvæði og
sund innan skerja og eyja
og 4 sjómílur á haf út frá
þeim töngum, skerjum og flúð-
um yzt undan landi sem sjór
gengur eigi yfir um stór-
straumsfjöru, en þar að auki
var landhelgi taiin firðir ýmsir
og flóar sem eru við mynnið
um eða yfir 40 sjómílur á
breidd. Og skiptir þar máli að
þetta var eigi fyrst og fremst
gert á sögulegum grundvelli
heldur einnig landfræðilegum.
Einnig var þess ekki krafizt í
þessu sambandi að flói eða
fjörður hefði ,,fjarðarlag“, þ.
e. að lengd hans væri meiri en
breiddin.
Fastir grunnlínustaðir sam-
kvæmt kgsúrsk. 12. júlí 1935.
voru 48 og þar af flestir á
hólmum og skerjum, en aðeins
fáir einir á landi uppi eða á
eyjum. Þrettán grunnlínur
voru lengri en 18 sjómílur, og
var hin lengsta 44 sjómilur.
Eins og alkunnugt er staðfesti
Haagdómstóllinn réttmæti þessa
kerfis í öllum atriðum. Atkv.
féllu þannig að 10 dómarar
greiddu atkvæði með aðalniður-
stöðu dómsins, (þ.e. að aðgerðir
Norðmanna eftir úrsk. 1935
væru samkvæmt alþjóðalög-
um), en 2 á móti (annar
frá Bretlandi og hinn frá
Kanada); og 8 dómara,
gegn 4 viðurkenndu alþjóðlegt
lögmæti hinna löngu, beinu
grunnlína. (Fyrrn. tveir dóm-
arar voru á móti en aúk þeirra
Kínverjinn Sú Mó og einhver
dómari sem lét ekki nafns sins
getið). — Hinn frægi þjóðrétt-
arfræðingur Alejandro Alvarez
frá Chile skilaði afarmerku sér-
atkvæði, enda þótt hann fylgdi
dómsniðurstöðu meirihlutans,
og vildi veita fiskveiðaþjóðum
enn víðtækari sjálfsákvörðunar-
rétt um stærð landhe'ginnar.
Meðal sögulegra tíðinda verð-
ur að teljast að hinn frægi
bandaríski þjóðréttarfræðing-
ur, Green H. Hackworth, skyldi
fylgja meirihluta dómsins.
Nirðurlag á morgun.
125. DAGUR
fegurri en nokkru sinni fyrr, þar sem hún sat í þessum glæsi-
lega bil og ávarpaði hann að þvi er virtist. En Sondra upp-
götvaði þegar í stað að henni hafði skjátlast og þetta var ekki
Gilbert, og hún var í megnustu vandræðum og vissi ekki hvernig
hún gat ráðið bót á þessum óþægilegu mistökum.
„Ó, afsakið, ég sé núna, að þér eruð herra Clyde Griffiths.
Ég tók yður fyrir annan. Ég hélt að þér væruð Gilbert. Ég sá
yður ekki vel í rökkrinu." Hún var hikandi og vandræðaleg í
framkomu og Clyde tók eftir því og honum varð ljóst að henni
höfðu orðið á mistök, sem voru þeim báðum jafn óþægileg. Og
við þetta varð hann vandræðalegur og vildi helzt draga sig í hlé.
„Ó, fyrirgefið. En það gerir ekkert til. Ég ætlaði ekki að vera
nærgöngull. Ég hélt...“ Hann roðnaði og steig nokkur skref
aftur á bak.
En Sondra tók strax eftir því, að Clyde var miklu viðfelldnari
en frændi hans og auk þess hógværari og virtist heUlaður af feg-
urð hennar og stöðu í þjóðfélaginu, svo hún lét svo lítið að
brosa hlýlega og segja: „En það gerir ekkert til. Viljið þér ekki
setjast inn og leyfa mér að aka yður þangað sem ,þér eruð að
fara. Gerið þér það. Mér er ánægja að því.“
Um leið og Clyde hafði gert sér ljóst að það var á misskilningi
byggt að hún hafði ávarpað hann ,kom eitthvað í svip hans sem
gerði það að verkum ,að jafnvel hún sá að hann var særður,
beygður og vonsvikinn. Það kom sársaukablær á augnaráð hans
og um varir hans lék angurvært afsökunarbros.
„Já, þökk fyrir ,auðvitað,“ sagði hann hikandi. „Ef yður er
það ekki á móti skapi. Ég skil vel hvernig í þessu liggur. Það
gerir ekkert til. En þér þurfið þess alls ekki mín vegna. Ég hélt
. . .“ Hann var búinn að snúa sér frá henni og var í þann veginn
að ganga burt, en gat þó varla slitið sig frá henni. En þá end-
urtók hún: ,Komið þér inn fyrir, herra Griffiths. Mér er ánægja
að því. Davíð ekur yður á svipstundu á áfangastað. Mér þykir
þetta svo leiðinlegt. Ég ætlaði alls ekki að láta yður gjalda þess
að þér voruð ekki Gilbert Griffiths —“
Hann hikaði, gekk svo ringlaður í áttina til hennar, fór inn
í bílinn og settist í sætið við hlið hennar. Og nú var hún að fá
áhuga á honum, virti hann fyrir sér og var fegin því að þetta
var hann en ekki Gilbert. Og til þess að geta betur séð hann
og sýnt fegurð sína um leið, kveikti hún nú á loftljósinu. Þegar
bílstjórinn kom aftur, spurði hún Clyde hvert hann væri að fara
— og hann sagði heimilisfang sitt með semingi, því að umhverfi
hans jafnaðist engan veginn á við umhverfi hennar. Meðan vagn-
inn þaut áfram fylltist hann Iöngun til að notfæra sér þessa
stuttu stund, svo að hún fengi gott álit á honum — og jafnvel
vekja hjá henni löngun til að hitta hann aftur. Hann þráði svo
ákaft að fá aðgang að hinum tigna heimi hennar.
Það er fallega gert af yður að leyfa mér að aka með yður,“
sagði hann brosandi og sneri sér að henni. „Ég gerði mér ekki
ljóst, að þér hélduð að ég væri Gilbert frændi minn, annars
hefði ég ekki nálgast yður á þennan hátt.“
„Það gerir ekkert til .Við skulum ekki minnast á það,“ svar-
að Sondra glettnislega og rödd hennar var ástúðleg. He„ni
tannst hann miklu geðslegri nú en við fyrstu sýn. „Það er mér
eð kenna en ekki yður. En nú er ég fegin að ég fór mannavillt,"
bætti hún við með sannfæringarhreim og brosti ástúðiega. „Ég
vil heldur aka yður en Gil, að minnsta kosti. Okkur kemur ekki
sérlega vel saman. Við erum alltaf að rífast þegar við hittumst."
Hún brosti, og nú var hún alveg búin að ná sér eftir vandræðin.
Nú hallaði hún sér aftur á bak í sætinu eins og prinsessa og
virti fyrir sér reglulega andlitsdrætti Clydes með talsverðum á-
huga. Augu lians voru svo blíðleg og brosmild, hugsaði hún. Og
þegar allt kom til alls var hann frændi Rellu og Gilberts og virt-
ist sæmilega efnum búinn eftir útlitinu að dæma .
„Æ, hvaða vandræði," sagði hann stirðlega og gerði árangurs-
litla tilraun til að vera öruggur í fasi og jafnvel skemmtilegur í
návist hennar.
„Það skiptir auðvitað engu máli. Við rífumst bara stöku sinn-
um, það er allt og sumt.“
Hún sá að hann var taugaóstyrkur og feiminn og alveg mið-
ur sín gagnvart henni, og henni var ánægja að því, að geta gert
hann svona ringlaðan. „Vinnið þér enn hjá frænda yðar?“
„Já, já,“ svaraði Clyde í skyndi, rétt eins og þessar upplýs-
ingar skiptu hana miklu máli. „Nú stjórna ég einni deildinni þar
út frá.“
„Einmitt það, ég vissi það ekki. Ég hef alls ekki séð yður
nema í þetta eina skipti. Þér hafið víst ekfci mikinn tíma til að
skemmta yður.“ Hún horfði rannsakandi á hann eins og hún
vildi segja: „Ættingjar yðar virðast ekki hafa mikinn áhuga á
yður,“ en henni var farið að geðjast vel að honum, s\ro að hún:
sagði: „Þér hafið víst verið í bænum í allt sumar?“
„Já,“ svaraði Clyde hreinskilnislega og alúðlega. „Ég máttí
til. Það var starfsins vegna. En ég hef oft séð nafnið yðar í
blöðunum og lesið um kappakstrana og tennisleikina, og ég sá
yður líka á blómasýningunni í júní í sumar. Mér fannst þér vera
yndislegar, alveg eins og engill.“
Það var auðmjúk aðdáun í augnaráði hans, sem hún gat ekki
staðizt En hvað hann var viðkunnanlegur — allt öðru vísi en
Gilbert. Og að hugsa sér hvað hann var innilega ástfanginn og
hún gat ekki sýnt honum annað en vingjarnleik. Henni fanst
það dálítið dapurlegt og hennj varð hlýtt til hans. Og hvað
myndi Gilbert halda, ef hann vissi að frændi hans var svona,
hrifinn af henni — en hvað hann yrði reiður — hann sem hafði
svo lítið álit á henni ? Það væri alveg rétt á hann, ef ein-
hver tæki hann upp á arma sína og lyfti honum hærra en hann
(Gilbert) gæti nokkru sinni komizt. Þessi hugmynd var at-
hyglisverð .
En þegar hér var komið ók bíllinn upp að húisi frú Peyton og
nam staðar. Ævintýrið var bersýnilega á enda fyrir þau bæði.
„Þetta var fallega sagt. Ég skal ekki gleyma því.“ Hún brostí
heillandi um leið og bílstjórinn opnaði dymar og Clyde fór út.
Hann var í mikilli geðshræringu yfir þessu tilkomumikla atviki.
„Já, 'þarna eigið þér heima. Búizt þér við að verða í Lycurgus í
allan vetur?“
„Já, já. Það er ég viss um. Ég vona það að minnsta kosti,“
bætti hann við með ákefð og það leyndi sér ekfci í augnaráði
hans hvað hann átti við.
oOo— —oOo— —oOo— —oOo— —oOo— —oOo— —oOo—<
BARNASAGAN
N. N0SS0W: J
K á f i r p i I f a r
B6SI í
7. DAGUR
Rétt, drengur minn, aldeilis rétt. Haustið kemur
snemma í ár. Blessuð börnin eru ekki fyrr komin úr
skólanum og farin að njóta veðurblíðunnar í sveit-
inni en haustið er komið með öllum sínum leiðind-
um. En þú hefur áreiðanlega smekk fyiir skáldskap,
góði minn. Þetta eru fín kvæði.
Og hún strauk hendinni yfir hárlubbann á Mikka.
Hann steig í leyni ofan á tána á mér. Nú var röðin
komin að mér að segja fram kvæði. En það er sjaldan
ein báran stök, og það hringsnerist allt í kollinum á
mér — og ég gat aðeins komið þessari einu vísu
fyrir mig, svo það var ekki um annað að gera en
láta hana flakka. Og til að hafa vaðið fyrir neðan
nig og okkur Bósa þandi ég út brjóstið, brýndi rödd-
ina og kyrjaði:
Kokkurinn við kabyssuna stóð,
kolamola oní hana tróð.
Laugi frændi hleypti duglega í brýrnar. Fyrir
hvað er eiginlega verið að refsa manni! Og svo bæíti
hann við í hæðnistóni: Nei, þvílíkan snilling í upp-
lestri hef ég aldrei vitað.
Hoj, sagði Rúberta. Það er aldrei félagsskapur —
strákar sem.þylja yfir manni heimskulegar vísur
um andstyggilegar kabyssur.
En á meðan velti ég fyrir mér öllum skáldskap
heimsins, og að lokum kom mér ný vísa í hug:
Nú er úti veður vont,
verður allt að klessu.
Ekki fær hann Grímur gott
að gifta sig í þessu.
Svona fugla ætti að loka inni, tuldraði Laugi
frændi í barm sér, ef heiðarlegt fólk ætti að halda
heilsunni.
Varaðu þig, Laugi minn, að hleypa þér ekki í æs-
ing, sagði Rúberta við hann. Þú hefur ekki gott af
því. Er nokkuð við það að athuga þó drengirnir fari
með vísu? i