Þjóðviljinn - 21.03.1952, Qupperneq 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 21. marz 1952
Föetudagur 21. xnarz 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Ctffefandl: Samelnlngarflokkur alþýðu — Sóaialiataflokkurlnn.
Rltstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritatjóri: Jón Bjamaaon.
Blaðam.: Ari Kárason, Magnúa Torfi Ólafsson, Guðm. Vigfúsaon.
Auglýaingastjóri: Jónstelnn Haraldsson.
Rltatjórn, afgreiðsla, auglýalngar, prentamlðja: Skólavörðustig
1*. — Síml 7500 (3 línur).
Aakrlftarverð kr. 18 á mánuðl í Reykjavík og nágrennl; kr. 18
annarstaðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentamlðja Þjóðviljana hj.
Réttur íslendinga
Landhelgismálin eru einn mikilvægasti þáttur ís-
lenzkrar sjálfstæðisbaráttu. Fiskimiðin umhverfis ísland
eru sú auðlind sem öll afkoma landsmanna er háð og
þar með möguleikar þjóðarinnar til fullveldis og menn-
ingarlífs. Eins og kunnugt er hafa íslendingar ekki ráðið
yfir þessum auðlindum sínum,, erlendir ránsflotar hafa
látið greipar sópa, einkanlegar Bretar sem hafa leikið
íslendinga á þessu sviði eins og frumstæða nýlenduþjóð.
Síðan hafa aðrar þjóðir farið í kjölfar þeirra, ekki sízt
Þjóðverjar í sívaxandi mæli með engilsaxneskri aðstoð.
Er nú svo komið að almennur ótti er um að verið sé að
gereyða þessar auðlindir íslendinga, og íslenzki bátaflot-
inn á víða í vonlítilli, daglegri orustu við hina erlendu tog
; ara, sem gera sér leik að því að eyðileggja vitandi vits
lífsbjargarmöguleika íslendinga.
íslenzka þjóðin á fiskimiðin á landgrunninu umhverfis
ísland Þá kenningu má styðja ýmsum og margháttuðum
rökum, sögulegum og þjóðréttarlegum, en þess gerist
ekki þörf hér; rétturinn er augljós og ótvíræður og með-
vitund hans fslendingum í blóð borin. Hitt hefur verið
erfiðara að framfylgja þeim rétti, og veldur því umfram
allt ásælni'Breta og ítök þeirra í íslenzku efnahagslífi og
meðal íslenzkra valdamanna. Er sú saga bæði löng og
ljót, en hér skal látið nægja að minna á eitt ömurleg-
asta dæmið: Þegar dregin var ný friðunarlína fyrir Norð-
urlandi 1950, fjórum mílum fyrir utan grunnlínu milli
yztu eyja og annesja, fengu Bretar áfram leyfi til að
miða veiðiréttindi sín við þriggja mílna línu; þeir fengu
sem sagt að veiða nær landi en landsmenn sjálfir! Munu
torfundin slík dæmi meðal þjóða, sem eiga að heita
sjálfstæðar, þótt þau séu altíð meðal nýlenduþjóða.
Nú um alllangt skeið hefur þjóðin knúið fast á ríkis-
stjórnina um aðgerðir í landhelgismálinu, og svo sterkur
var þrýstingurinn orðinn að vitað var að ríkisstjórnin
kæmist ekki undan því að stíga mikilvægt skref. Virtist
einsætt að tækifærið yrði notað í haust um leið og Norð-
menn hófu sókn sína, en þá brugðust valdamenn íslend-
inga einu sinni enn, og framlengdu enn sérréttindi Breta!
Það var ekki fyrr en dómur féll í Haag, Norðmönnum í
vil, að ríkisstjórninni varð ljóst að ekki varð lengur hald-
ið áfram á sömu braut. t
Og nú hefur ríkisstjómin látiö draga nýja friðunarlínu
umhverfis landiö allt, og var hún birt í blaðinu í gær.
Er þessi aögerö að sjálfsögðu öllum íslendingum fagn-
aöarefni, en á hitt ber þó að leggja megináherzlu að
þetta er aðeins skref í rétta átt — til muna of lítið skref
og of háð erlendum hagsmunum — og að framundan
er barátta fyrir óskoruðum yfirráðum íslendinga fyrir
fiskimiðunum öllum. Hverjar aðstæðurnar eru nú eftir
aðgerðir ríkisstjórnarinnar kom glöggt fram í blaði for-
sætisráðherrans í gær, en þar komst Pálmi Loftsson,
yfirmaður landhelgisgæzlunnar þannig að orði:
„Þótt iínan liggi nú utar, nær hún á fáum stöðum út
fyrir þau mið, sem togarar hafa sótt á, svo að ekki eru
líkur til, að ásókn erlendra skipa á miðin umhverfis
landið minnkí að mun. Er því augljóst, að skipin verða
að veiðum við varnarlínuna sem fyrr oft og einatt. Varn-
irnar gætu því aðeins orðið auðveldari, að stækkunin
væri svo mikil, að línan lægi utan helztu togaramiðanna
á lándgrunninu, og þess vegna væri erlendum skipum
lítill fengur að því að sækja á íslenzk mið.“
— o O o —
Afstaöa Sósíalistaflokksins hefur ævinlega verið skýr
og ítrekuð á hverju þingi fiokksins. í ályktun þingsins
s.l. haust segir svo:
„8. þing Sameiningarflokks alþýðu — Sósíalistaflokks-
Ins lýsir yfir því, að barátta íslendinga fyrir yfirráðum
yfir öllu landgrunninu sé snar þáttur í sjálfstæðisbar-
áttunni. Flokksþingið telur að þjóðin þurfi að sameinast
jum þá skoðun, að landgrunnið sé yfirráðasvæöi íslend-
inga einna, sem engar erlendar ríkisstjórnir eða alþjóð-
legir dómstólar hafi rétt til að skipta sér af.“
„LESANDI“ skrifar: —
„Kæri bæjarpóstur. — Ég vona
að þú sýnir það frjálslyndi, að
birta þessar línur. Flestir munu
hafa lokið upp einum munni um
að leikhúsgagnrýni Ásgeirs
Hjartarsonar hafi verið hin
bezta, sem hér hefur sézt. Hún
var ánægjuefni öllum þeim,
sem kynnzt höfðu leiklist á
fleiri stöðum en hér á íslandi.
Bar þar einkum til skynbragð
hans á leiklist ,og hnitmiðun
við það, sem var aðalatriðið í
hverjum einstökum leik, ekki
hvað sízt frá sjónarmiði höf-
undarins.
„U.M ÞETTA hafa allir
verið á einu máli án tillits til
stjómmálaskoðana eða anparra
slíkra hluta. Nú finnst mér
samt að Ásgeir hafi í seinni
tíð heldur slegið
slöku við gagnrýni
sína og hún ekki
verið jafn hátt ýfir
gagnrýni annarra hafin og áð-
ur var. Vil ég þar til dæmis
nefna gagnrýni hans á ,,Sem
yður þóknast“ eftir Shake-
speare. Finnst mér lof það, sem
hann ber á leiksýninguna í
heild ekki fyllilega verðskuldað.
Virðist þar frekar gæta góð-
vildar hans í garð stofnunar-
innar, en hlutlausrar gagnrýni.
á hús, og hversu lítið ándríki
birtist í verkum arkítektanna.
— En væri ekki tök á, að við,
sem áhuga höfum á þessu máli,
byndumst samtökum til að
berjast fyrir, bættum smekk í
þessum efmim? — Bjöm“.
*
„ÉG HEFI séð þetta og
önnur leikrit Shakespeare er-
lendis, bæði hjá Reinhart og
öðrnun og ég verð að segja, að
ég varð fyrir vonbrigðum um
margt í því. Mér þykir leitt ef
hinn ágæti maður Ásgeir Hjart-
arson hefur í þessum efnum
látið góðvild sína eða önnur
sjónarmið ráða — og þá ef til
vill ekki gætt þess mælikvarða,
sem hann hefir til þessa not-
að. Það er einlæg ósk min og
hávaða allra leikhúsvina, að
hæfasti leikhúsagagnrýnandi
bæjarins taki sig aftur á um
þetta og láti ekki önnur sjón-
armið koma til greina, en skiln-
ing og þekkingu á leiklist. —
Lesandi“.
„FORVITINN“ spyr: —
„Hvaö um þessar ,.íþróttaget>-
rauHir“, sem nú er mikið talað
um?“ — Bæjarpósturinn er
því miður ekki fær um að gefa
fullnægjandi svar við spurn-
ingunni. En eins og b’.öð munu
þegar hafa skýrt frá, þa
er hér um að ræða einskonar
veðmálastarfsemi. Menn kaupa
sér sérstakan miða, J)ar sem
skráð eru nöfn knattspyrnufé-
laga, sem eiga að heýja kapp-
leiki á næstunni, og merkja á
rniðann þau úrslit sem þeir
telja líklegust í þessum kapp-
leikjum, afhenda þá síðan til
geymslu hjá viðkomandi um-
boðsmanni starfseminnar, gegn
sérstakri kvittun, skiist manni,
og síðan græða meiín eða tapa
eftir því hver verða úrslit leikj-
anna. — (En við skulum vona,
að eftir þessa ófu'.lkomnu út-
skýringu finni einhver kunn-
ugri maður þörf hjá sér til að
skýra málið nánar).
Föstudagur 21. marz (Benedikts-
messa). 81. dagur ársins. Tungl í
hásuðri kl. 8.48. — Flóð kl. 1.30
og, kl. 14.10. — Fjara kl. 6.42 og
kl. 20.22.
Skipadeild S.t.S.:
Hvassafeli fór frá Rvík 19. þm.
áleiðis til Álaborg'ar. Amarfell fór
frá Álaborg 18. þ. m., til Reyðar-
fjarðar. Jökulfell fór frá N.Y. 18.
þ.m. til Reýkjavíkur.
Fimskip
Brúarfoss fór frá Hull 19. þm.
til Rvíkur. Dettifoss er i Kew
York; fer þaðan 24.—25. þm. til
Rvíkur. Goðafoss fór frá Vest-
mannaeyjum síðdeg-is í gær til
Akraness, Keflavíkur og Rvíkur.
Gullfoss fer frá Leifch í kvöld til
Rvíkur. Lagarfoss fór frá New
York 13. þm. til Rvikur. Reykja-
foss fór frá Antwerpen 18. þm. til
Hamborgar og Rvíkur. Selfoss
fór frá Leith í gærmorgun til
Rvíkur. Tröllafoss fór frá Davis-
ville 13. þm. til Rvíkur. Pól-
stjarnan fór frá Huli í gær til
Ryíkur.
Rafmagnstakmörkunin I. dag
Hliðarilar,' Norðurmýri, Rftuðar-
árholtið, Túnin, Teigarnir, íbúðar-
hverfi við Laugarnesveg að
Kleppsvegi og svæðið þar norð-
austur af.
Ólafur Thórs talar í Mogganum
í gær um „sjálfsvörn'* „byggða á
lögum og rétti“. Vér fögnum því
að sjálfsvörnin skuli þó enn vera
lögleg.
Stúdentar frá Menntaskólanum
í Reykjavík 1942. Munið fundinn
í V.R., 'Vonárstr. 4, kl. 9 í kvöld.
Frá Ræktunarráðunaut Reykja-
víkurbæjar. Þeir garðræktendur
sem enn hafa ekki greitt afgjöld
af garðlöndum sínum, né á annan
hátt látið vita hvort þeir óska
að haldá görðum sínum áfram,
eiga á hættu að garðlönd þeirra
verði leigð öðrum. —■ Athygli garð
yrkjumaana skal einnig. vakin á
greinarflokki um garðyrkjumál
sem nú e.r hafin x vikuritinu Fálk-
inn.
Vísir tók sér fyrir
hendur á þriðju-
dagirm áð afsaiína
upplýsingar Jóns
Rafnssonar um
hvíldartíma sjó-
manna á rússneskum . togurum.
Boðaði blaðið mikinn greinaflokk
eftir einhvern Ragnar Rudfatk
og benti mönnum á að fyrsta
greinin blrtist á 5. síðu biaðsins
þann sama dag. Svóna til vonar
og vara tók þó Vísir fram að
greinarnar fjölluðu alls ekki um
togarakjör enda hefðl höfundur-
inn ekki verið á togara í Rúss-
landl. Þetta er góð byrjun hjá
Vísl. Við hlökkum til framhaids-
lns.
Ck^íft Söngæfing í kvöld
® j Edduhúsinu við
Lindargötu. Tenór og bassi mæti
kl. 8. Sópran og alt kl. 9. Mjög
áríðandi að allir mæti.
GENGISSKBANING.
Guðgeir Magnússon:
Flufélag fslands.
I dag verður flogið til Akurcyr-
ar, Vestmannaeyja, Klausturs,
Fagurhóismýrar og Hornafjarðar.
Á morgun til Akureyrai’, Vest-
mannaéýja, Blönduóss, Sauðár-
króks og Isáfjarðar.
18.15 Framburðar-
AN. kennsla í dönsku.
— 18.25 Veðurfr.
18.30 íslenzkuk. I.
fl. — 19.00 Þýzku-
kennsla; II. fl. —
19.25 Tónleikar: Harmonikulög
(pi.) 20.30 Kvöldvaka: a) Guð'ni
Jónsson magister flytur þátt af
Barna-Arndísi.- b) Ásmundur Jóns-
son frá Skúfstöðum les tvö hafís-
kyæði eftir Matthías Jochums-
son. c) Sunnukórinn á Isafirði
sýngur; Jónas Tomassón ’ stjprn-’,
ar (pD d) Jpn Þorvarðsson þró-
fastur í Vík flytur frásöguþátt:
„Yfir kaldan eyðisand". e) Thoíolf
Smith biaðamaður flytur erindi
um íslenzka glímu. 22.10 Passíu-
sáimur..(34). 22.20 Tónleikar: End-
urtekin lög (pl.) til 23.00.
1 £ kr. 45.70
100 norskar kr. kr. 228.50
1 $ USA kr. 16.32
100 danskar kr. kr. 238,30
100; tékkn. kr. .;, kr. 32.84
100 gyllini kr. 429.90
100 svissn.fr. kr. 373.70
100 sænskar kr. kr. 315.50
100 finnsk mörk kr. 7.00
100 belsk. frankar kr. 32.67
1000 fr. frankar kr 46.63
Læk navarðstof an Austubæjar-
skóianum. Sími 5030. Kvöidvörður:
Oddur Ólafsson. — Næturvörður:
Eggert Steinþórsson.
Nætiirvarzia í Laugavegsapóteki.
Sími 1618. •-•••
SjRIWN
Fréyjugötu 41. — Ljósmyndasýn-
ingin er opin aila daga kl. 1—10.
HAFIÐ þér gert ýður i.jóst, að
íslenzlcar iðnáðarvörur en engu
síður samkeppnísfærar en önnur
íslenzk fiamleiðsla við erlenda
framleiðslu?
Takið fram hamar, nagla,
spýtur og sjólfblekungfnn
Veggblöð á vinnustöðum og í þorpum
geta verið góð alþgðumálgögu
Stóraukin heilsugœzla í nóm-
umog verksmiðjum
hins nýja Kína
Veggblöð eru ekki óalgeng í
verksmiðjum og vinnustöðvum
víða um heim.
Þessi sérstaka útgáfustarf-
semi samsvarar ekki tækni-
Skilyrðum nútímans og þykir
sjálfsagt lítilsigld með tiliiti
til formsins. En hún verður
manni þó einkennilega hugð-
næm sem dæmi, hvað aura-
litlir menn geta tekið upp á í
pappírsskorti og ónógum skil-
yrðum til blaðaútgáfu, ef þeiir.
liggur eitthvað bur.gt á hjarta,
sem þeir þurfa að komá á
framfæri við náungann.
. Hér ,á landi er þessi útgé.fu-
starfsemi ekki algeng. Mér er
ekki kunnugt um -nema eitt
veggblað í þorpí einu norðan-
lands. Það er í síidarverksmiðj-
uniii á Raufarhöfn.
Það var Einar Bragi, sem
átti hugmyndina að „Verk-
smiðjukarlinum", og hélt uppi
iþví veggblaði í þau sumur,
.sem hann vann í síldarverk-
smiðjunni á Raufarhöfn. Blaðið
var oft skemmtileg „fílósóf-
ering“ um tunhverfið, fordæmdi
sóðaskapinn og túlkaði hags-
muni þeirra verkamanna, sem
unnu í verksmiðjunni.
Mörgum aðkomandi sjómönn-
um er sjálfsagt minnisstætt
þetta grámálaða, skítuga tré-
spjald, með rauðum nafnstöf-
um blaðsins, sem hékk í skjóli
upp á allra ólíklegustu stöðum,
toæði utan og iiínan verksmiðj-
únnar, til þess að þéttskrifuð
blöðin rigndi ekki niður í verk-
smiðjuforina,
Þetta litla veggblað hefur
svo undanfarin sumur orðið
íhjartfólgin hefð þarna fyrir
norðan. Það hefur verið illa
séð af atvinnurekendum staðar-
ins, en notið vinsælda verka-
imanna, sem er sannarlega virð-
ingarvottur fyrir blaðið, og
sýnir hvern hug það hefur
geymt.
Stéttaandstæður í þorpinu
hafa að sumu leyti skýrzt betur
seinustu sumrin, með síldar-
söltun nolkkurra spekúlanta, en
sumir af þeim hafa ekki hilcað
við að notfæra sér bryggjur
verksmiðjunnar og önnur hlunn
indi, á ósvífnasta hátt, í per-
sónulegu hagnaðarskyni, og
hefur þetta meðal annars orðið
umræðuefni í veggblaðjnu.
En þessi viðleitni fátækra
skólapilta hefur reynzt ofviða
hinu vestræna málfrelsi og sýn-
ir vissulega að innihald þessa
margstaglaða hugtaks er ekki
á marga fiska:
SíðastHðið sumar fengu tveir
skólapiltar ekkj atvinnu sína
frá sumrínu áður, vegna fram-
takssemi þeirra við útgáfu
veggblaðsins.
Er það raunar táknrænt fyr-
ir þjóðfélagssiðgæði okkar nú
á dögum, að einmitt í sumar,
þegar slík atvinnuofsókn var
fordæmd í veggblaðinu, þá taka
sig til nokkrir Heimdellingar
og hefja útgáfu á öðru vegg-
blaði, þar sem borið er í bæti-
fláka fyrir þennan verknað.
Þeir bregðast þannig vinnu-
félögum sínum, til þess að nota
tæíkifærið og festa sig betur í
sessi hjá verksmiðjunni, þar
sem aðsókn er mikil á hverju
sumri, og ekki hægt að full-
nægja öllum umsóknum, sem
henni berast.
Svona á víst að koma sér
áfram í heiminum.
Raunar var þessi útgáfu-
starfsemi þeirra þó kærkomin.
Mönnum tekst betur að átta
sig á þessum æskulýðsreddur-
um verstu hvata þjóðfélagsins.
En aðaltilgangurinn með
þessu greinarkomi er ekki að
segja sögu þessa veggblaðs
fyrir norðan, heldur hitt að
hvetja verkamenn sem víðast á
vinnustöðvum, hvar sem er á
landinu, til að hefja blaða-
mennsku í þessu formi. Þetta
er sérstaklega heppileg leið til
þess að koma áleitnum hugs-
unum á framfæri. Og það er
eins og lesendur komist í nán-
ara samband við efnið í svona
veggblöðum en í prentuðum
blöðum, lesi þau betur, enda
er efnið oft nátengdara þeim.
Það er ekki vanþörf á því, með
alian hinn prentaða blaðakost
auðvaldsins fyrir augunum dags
daglega, að verkamenn túlki
betur tilverurétt sinn á þess-
um tímum, og efli þannig stétt-
arþroska sinn og annarra, og
það er hægt með sliicri útgáfu-
starfsemi. Þetta er líka
skemmtileg tilbreyting í hvers-
dagslifinu. Fólkið á hverjum
■vinnustað hefur áreiðanlega
ánægju af hverskyns efni sem
í veggblaði birtist og snertir
áhugamál þess, innan takmarka
vinnustöðvarinnar eða þorpsins.
Gaman væri að teikningar
gætu birzt við og við. Það
virðist enginn hörgull vera á
teiknurum í þessu landi.
Verkamenn. Þið megjð búast
við því að hvers konar ráð
verði notuð til þess að kæfa
rödd ykkar, sem brýtur í bág
við hagsmuni peningamannsins.
En þið eruð þó mannverur,
sem eigið heimtingu á að fá að
segja það sem ýkkur býr í
brjósti, þó að það brjóti í bág
við hagsmuni örfárra manna.
iByrjið 'þegar undirbúning að
veggblaði í dag.
Takið fram hamar, nagia,
spýtur og sjálfblekunginn.
Kannski vajitar blekið, það
er þá til í næstu búð.
G.M.
Hér er sýnishorn úr vegg-
blaðinu „Verksmiðjukarlinn“ á
Raufarhöfn, lýsing á sögulegri
heimsókn í síldarverksmiðjuna
þar:
Ógieymanleg
stund
Fyrir skömmu ók hér í
hlað mórauður herjeppi.
Mönnum 'kom þetta ekki al-
gjörlega á óvart, því að
undariförnu hafði verið unn-
ið að því kringum verksmiðj-
una að taka ruslhauga burt
af áberandi stöðum og 'koma
þeim fyrir á minna áberandi
stöðum. En það er ætíð gert,
þegar einhver stórmenni eru
væntanleg.
Þessi herjeppi hafði hvorki
meira né minna að flytja
en „general Makkgó“ for-
stjóra fyrir komrnúnistavörn
um á íslandi.
Menn gátu sér til, að
generállinn væri á reisu til
þess að kynna sér vinnuað-
ferðir hér, í mestu gullnámu
Iceland-fylkis, enda var bor-
inn kvíðbogi fyrir ^tomu
hans í verksmiðjuna, ef
vera kynni að mistök yrðu.
Generállinn gekk inn í verk-
smiðjuna, með bakaranum
og ráðherrabróðurnum. Það
Framhald á 7. síðu.
ÞAÐ er ekki fyrr en síðustu
tvö árin að fyrir alvöru er
farið að gera ráðstafanir til
heilsuverndar og slysavarna
í námum og verksmiðjum í
Kína. Vegna ráðstafana al-
þýðustjómarinnar á þessu
sviðj hefur þegar á þessum
skamma tíma mikið áunnizt.
Slysatilfellum í verksmiðjum
og námum hefur þegar fækk-
að mjög og heilsufar verka-
manna er mun betra en
áður.
UNDANFARIN tvö ár hefur
alþýðustjórnin beitt sér fyr-
ir lagasetningu um slysa-
tryggingu, um öryggi á
vinnustöðvuní og um heilsu-
vémd verkamanna. Heil-
brigðismálaráðuneyti alþýðu-
stjórnarinnar og stjórnjr
héraða og bæja hafa mjög
látið þessi mál til sín taka,
í þessiim stjórnum hefur
sérstökum nefndum verið
falið að hafa þau með hönd-
um og í mörgum stórum
fyrirtækjum hafa verið
myndaðar nefndir verka-
manna til að sjá um að öll-
um fyrirmælum um öryggi
á vinnustöðvum og um
heilsugæzlu sé framfylgt.
NÚ ER t. d. Norðaustur-Kína
skipt hvað þessa starfsemi
snertir í fjögur heilsuvernd-
arsvæði með þrettán undir-
deildum, sextán sjúkrahús-
um með sex sjúkraskýlum
undir sinni stjórn, tveimur
lækningastofnunum, 265
hressingarhælum, 41 stöð
fyrir fyrstu hjálp, 24
orlofshvíldarheimilum verka
manna,- 27 vöggustofum og
38 fæðingar3tofnunum. Við
hverja verksmiðju er komið
upp deild sem vinnur að

heilsuverndaráróðri og hef-
ur eftirlit með allri heilsu-
gæzlu þar.
HEILSUGÆZLU STARFSLIÐI
verksmiðjanna og námanna
hefur verið fjölgað verulega.
Samkvæmt síðustu hag-
skýrslum eru í hinum 17 312
verksmiðjum og námum
Kina einn .læknir á hvérja
880 verkamenn. En í Norð-
austur-Kína var hlutfallið
milli lækna • og verkamanna
Framh. á 7. síðu

BJÖRN skrifaiu ,,Ég
þakka K. G. fyrir hugvekju
han3 um litina á húsum þessá
bæjar. Það var þörf hugvekja.
Það er vægast sagt ömurlegt
að sjá, hve hversdagslegir og
hugmyndasnauðir húseigendur
hér eru hvað snertir málningu
Þeim brá öllum, þegar þau heyröu silfur-
hljóminn, en öldúngurinn kom ekki upp
nokkru orði; augun ein, rök af tárum,
þökkuðu Hodsjá Nasreddín.
Hodsja Nasreddín taldi afganginn og hugs.
aði með sér: Það skiptir engu máli, ég
hef sjö meistara í staðinn fyrir átta. Það
er líka alveg nóg.
Allt í einu kastaði
við hlið öldungsins,
Hodsja Nasreddíns
áttina. til hans.
konan, sem hafði setið — Sjáðu, sagði hún, hann er veikur, var-
sér fram fyrir fætur imar eru skorpnaðar, andlitið er eins og
og teygði barn sitt í eldur. Hann lœtur lífið hér á götunni,
veslings drengurinn, því ég hef. verið rek-
in að heiman.
ir Einhver taiigaóstyrkiír
viroist hafa gripið Síefán Pét-
ursson út af sænska njósnar-
annia Enbom. Skýrir hann frá
því í AB-blaðinu í gær að þáð
séu siðm- en svo nokkrar sann-
ftnir fyrir sakleysi sænska
kommúnistafiokksins þótf npp-
lýst sé að njósnarj þessi hafi
verið rekinn úr fiokknum mcð
skömm' fyrir inargskoriár áf-
brot. Röksemdafærsla Stefiíns
er einfaldíega þessi: Máðtir sem
talað hefur fyrir kommúnisía
og starfað við málgögn þcirjrá,
er allra malina líklégástur til
að vera njósnari Rússa og
kommÚRÍstar í vltorði með hon-
um, og skiptir engu máli' þótt
hánn hafi verið rekinn úr
fiokknum fyrir íörigu.
Samkvæmt þessari kenn-
ingu Stefáns Péturssonár virð-
ist Hggja ákafSega nærri að
nauðsynlegt sé að nánari gætur
veroi eftirleiðis liafðar með
persórium sem eiga sér líka
sögu að baki og Enbom hinn
sænski. Maður sem talað hefur
og skrifað fyrir kommúnisfa
og síðan verið rekiun úr flokkn
'um er að áliti St. Pétursson-
ar upplagðastur tll njósnastarf-
semi í þágu Eússa og þar eiga
ergar efasemdir rétt á sér. Nú
vill svo til að við Islendingar
eigum einn sjíkan kostagrip
mitt á meðal oklrnr. Sá heitir
Stefán Pétursson og er rit-
Framhald á 7. síðu.
7.
t Hagtíðindum Þjóðviljans 9.
marz sl. var sagt, að fereppu-
ástandið hér á íslandi væri fyrir-
bæri, sem íslenzka ríkisvaldið
hefði skapað að undirlagi banda-
rískra vaidamanna.
Þessi fullyrðing var rökstudd
með því að benda á, að fram-
ieiðslutækni þjóðarinnar væri nú
orðin stórkostiega mikil og enn-
fremur að nægir markaðir væru
fyrir hendi. Hinsvegar væri víðs
fjarri að möguleikarnir væru hag
nýttir.
En hversvegna eru þessir mögu-
leikar eklci hagnýttir, hvei’svegna
er kreppuástandið beiniínis skap-
að?
Bandarískir kapítalistar sáu fyr-
ir að kreppa myndi ske.lia á þar
vestra upp úr styrjaldarlokum.
Þeir ákváðu að velta byrðum
þessarar komandi kiæppu yflr á
aðrar þjóðir. Þessvegna komu
þeir af stað „kalda stríðinu" með
tilheyrandi vígbúnaðaræði, og þess
vegna komu þeir í fraankvæmd
marshalláætlunlnni með tilheyr-
andi undirokun þeirra þjóða, sém
„aðstoðarinnar" nutu.
I annan stað var ísien/.ka áuð-
mannastéttin farin að óttast hið
sívaxandi afl íslenzkrar alþýðu.
Hinir íslenzku auðmexm viidu
koma verkalýðsstéttinni í sama
kútlnn og hún hafði verið í fyrir
styx-jöidina.
Því varð það að sameiginlegu
áhugamáli bandarískra og is-
lenzkra auðmanna, að rýra Iífs-
kjör íslenzkrar aiþýðu — koma
á Ureppuástandi. Sem kunnugt er
Jxefur þeim tekizt mætavei að
lcoma áfox-muni sínum í fram.
kvæníd.
Hvað þurfti að gera tii að koma
kreppunni á? (
Fyrst og fremst þurfti að draga
úr því frjáisa fjármagni, sem
millistéttin og að nokkru leyti
verkalýðsstéttin liafði í fórum
sínum eftir að hafa haít næga
átvinim um nokkurt árabii. Um
lelð átti einnig ,jiö hefta það fjár-
mrign, sem sá .hiuti borgarastétt-
aTinnar sem minnimátlav er. átti.,
Þessi samdrátíur á því f jármagni,
er í uniferð var, var nauðsynlegur
því erfitt er að koma á ixreppu
í þjóðfétagi þar sem kaupgetan
er alxnenn og góö.
Hvornig var þetta fjármagn
teltið úr umferð?
í fyrsta lagi með sívaxandi toil-
um og sköttum.
S öðru lagi með belnu launa-
ránl eins og þegar kaupgjaldsvisi-
talan var bundin við 300 stig og
þannig slitin úr sámhengi við
hina sívaxandl dýrtið. (Þessi
ákvörðun var eitt af lielztu afrek-
um „fyrstu stjórnar Alþýðuflokks-
ins á lslandi“ sem kunnugt er).
1 þriðja lagi með tvennum bein-
uni gengislækkunum og' þeirrí
þriðju, sem var óbeln (bátalist-
inn).
1 fjórða lagi með ákvæðinu í
marsjallsamningnum um mótvirðí-
sjóðinn.
Enn verður viklð að þessu síð-
ár og. þá náuari greiir gerð fyrir
liverju atriðl fyrir sig.