Þjóðviljinn - 30.07.1952, Blaðsíða 3

V'
Miðvikudagur 30. júlí 1952 — ÞJÓÐVILJINN— (3

Ritstjóri: BALDUR VILHELMSSON
Um iðnfræðsluna í Ungverjalandi
„Eðlilegt fyrirbæri í iýðfrálsu iandi“
Þessi mynd er frá Skýlinu í Reykjavík og sýnir hóp atvinnu-
leysingja — Mörg hundrdð Reykvíkingjar eru atvinnulausir í
dag, langmestur hluti þeirra er ungt fólk. Stór hiutj þess er
skólafólk sem- enga vinnu hefur fengið í ailt sumar, til að fá
vinnu þarf aft „eiga einhvem að“. — Margur nmn sá æskumaður-
inn úr alþýðustétt er hætta verður námi í haust, af þeim sökum.
— Og margur er sá ungur verkamaffurinn og iðnaðarmaðurinn
er lifað hefur við kröpp gjör og atvinnuleysi að undanfömu og
sér hreinan skort framundan. —Þannig er komíð í dag um von-
ir aliþýðuæskunnar um aukna menntUn og batnandi lítskjör. —
Blað kókacolabjörns kallar þetto „eðlilegt fyririweri í lýðfrjálsu
landi.“
Á árum Horthy fasismans í
Ungverjalandi var iðnfræðslan
rnjög' afturhaldssöm og ein-
kenndist af handiðnaði. Þeir
sem þá stunduðu iðnnám lærðu
eikki neitt er snerti iðn þeirrá.
Höfðu þeir engar kennslubæícur
né ákveðið efni er kennslan
byggðist á. Á hinum 3.—4. ára
námstíma átti æskulýðurinn
þess aldrei kost að læra iðn
sína, vegna þess að námið fólst
í þvi að sópa gólf og draga
vagna.' Fyrir byltinguna var
ekki til í öllu landinu einn ein-
asti skóli fyrir námumenn. Líf
iðnnemanna var hörmulegt.
Vinnulaunin voru jafnan það
léleg að æskan úr sveitunum
og' munaðarleysingjarnir gátu
ekíki lifað af þeim. Þó voru til
nokkur hreysi handa heimilis-
lausum æskulýð, sem nefnd
voru „Iðnnemaheimili". Árið
1938 rúmuðu þau ekki fleiri en-
1437 iðnnema. Á sama tíma
voru þúsundir æskumanna heim
ilislausir. Stúlkur voru algjör-
lega xitilokaðar frá öllu iðn-
námi.
Eftir byltinguna var sett á
fót atvinnumálaráð og myndað
nýtt vinnumálakerfi í landinu.
þannig’ að í dag fer menntur
faglærðra iðnaðarmanna fram,
eftir fyrirframgerðri áætlun.
Menntmi iðnnemanna fer frorn
í námu- og iðnaðarverknáms-
skólum og í þjóðnýttum fyrir-
tækjum, einkanlega á sviði
járnbyégingar- og námuiðnað-
ar.
Hin verklega kennsla er í al-
gjöru samræmi við hina bók-
legu kennslu á hverjum tíma.
Iðnnemarnir læra í kennslubók-
um það, sem þeir framkvæma í
verknáminu, algjör þekking og
miklar framfarir verða þar af
leiðandi aðal kosturinn við
þetta l'yrirkbmtiikg".
1 dag~-eru aHar áðngreinar
opnar æskulýðnum og þá stúlk-
unum einnig, því nú eru þær
mn 20% allra iðnnema. Stunda
þær nám sitt við hlið drengj-
anna og kemur það ekki ósja.ld-
an fyrir, að þær skari fram úr
í námi og reglusemi.
Lifskjör iðnnemanna hafa
einnig batnað stórlega. Sveita-
æskan getur áhyggjulaus
stundað sitt iðnnám, þó liún sé
fjarri lieimilum sínum. 20.000
búa á þægilega útbúnum nem-
endaheimilum þar sem þeir hafa
ókeypis húsnæði og eru í um-
sjá kennara sinna. Hver iðn-
nemi fær ókeypis viimuföt auk
vetrar- og sumar- einkennis-
klæðnaðar. Með lögum eru iðn-
nemunum tryggð eins mánaðar
sumarleyfi á fullu kaupi.
Duglegustu nemendurnir
geta eytt tveimur vikum sumar-
leyfisins á dásamlegum
skemmtistöðum upp til sveita.
I ár eru það 15.000 iðnnemar,
sem þannig eyða sumarleyfi
sínu.
Leshringir hafa vei-ið myud-
aðir meðal iðnnemanna og taka
þátt í þeim um 13.000 iðnnem-
ENGAN BJ0R!
ik Þá er bjórinn aö komast
á dagskiú aftur. Tíminn
hefur birt bréf — og Mánu-
dagsblaðiö vill bjór. Þaö er
rétt að minna á, áð þau öfl,
sem mestan hag myndu
hafa af sölu áfengs öls hér
á landi eru áköfust til aö
mæla méð bruggun þess. —
ar. Mi'kill fjöldi iðnnema sækja
leiksýningar og kvikmyndahús.
í aþrílmánuði sl. sóttu 61.267
en 29.863 fóru í leikhús. Þennan
sama mánuð voru lánuð út til
iðnnema 29.530 bmdi af. bók-
um.
íþróttir iðka þeir einnig mik-
ið og hafa innan sinna vébanda
íþróttafélög, og eru þeini
tryggðir íþróttavellir og öll þau
tæki er þeim eru nauðsynleg til
íþróttaiðkana.
Þetta eru í stuttu máli, þau
kjör sem iðnaðaræs8ía Ungverja
lands á við að búa í dag. Eru
þau gjörólík þeim aðbúnaði,
sem íslenzk iðnaðaræska á við
að búa. Vildi-ég hvetja ísienzk-
an æskulýð til Jæss að ltynna
sér lífskjör æskunnar og þær
framfarir sem átt hafa sér stað
í alþýðuríkjiun austur-Evrópu
og bera þau saman við ástand-
ið hér heima.
Hinsvegar mun alþýða
manna ekki láta teyma sig
til þess að veita því sam-
þykki sitt.
Je Það er augljóst að bjór
myndi stórauka þau vandT
ræði sem þegar hafa hlot-
izt af fáránlegum áfengis-
lögum íslenzka ríkisins. —
Þeim heimilum myndi
fjölga, þar sem smálaun
færu fyrir eituriyf í naúð-
synja staö. Þau börn myndu
veröa flsiri, sem ekki fengju
sína mjólk. Þeir unglingar
fleiri, sem töpuöu viti sínu
og fé í hít Bakkusar, og
þjóna hans, íslenzkra biss-
nesmanna. Og það myndu
fleiri hamingjusnauöir
menn gista Hafnarstræti og
Arnarhól.
^ íslenzkum verzlunarokr-
urum jþykir ekki nóg að ís-
lenzk æska neyti kóka-kóla
í stað hollari drykkja. Það
þarf áfengan bjór! — Og
þeir vita sem er: Áfengis-
neyzlan eykst, og aukin á-
fengisneyzla þýðir sljórri
hugsun. — Danskir kratar
halda sínu fylgi aö miklu
leyti vegna bjórdrykkju
verkalýösins. — Einn bjór:
og veröldin er strax sikárri,
— og betra áð sætta sig við
lágt kaup og aukna dýrtíð,
j svo ekki sé minnzt á at-
j vinnuleysi. -
Undanfarin ár hefur hin
nýríka borgarastétt íslands
EIIEFTA ÞINGIÐ
Dagana 19.—21. sepember n.
k. verðar 11. þing Æskulýðs-
fylkingarinnar liáð á Akureyri.
Fyrir iþessu þingi liggja mörg
og mikilvæg mál. Höfuðverkefni
þingsins verður þó að móta af-
stöðu alþýðuæSkunnar til her-
n ánisins, atrin n u leysisi ns,
kreppunnar. Allt er þetta livaí
öðru tengt, og koma ini aíleið-
mgar stjórnarstefnunnar æ
harðar niður á a •þýðuaÁkum:.i
til sjávar og sveita. Það kemur
í hlut 11. þingsins «ð serpja á-
ætlanir um barátti£e'ðÍPy|jl $2
hamla gegn sívaxandj örbirgð
í Iandinu, leggja á ráð til að
sporaa gegn frekari spillingará-
hrifum innrásarhersins meðal
íslenzkrar æsku, benda enn á
>au úrræði sem að gagni mættu
koma s sjáifstæðis- og menn-
ingarbaráttu þjóðarinnar. Eil-
efta þingið mun láta ill sín taka
öll höfuðvelferðannál æskunn-
ar í Iandinu. Unga fólkið, sem
horfir fram á at\ihnuleysi og
örbirg-ð í vetur og verður að
lagt sig í líma viö að skríl-
menna íslenzka æsku að
amerískri fyrirmynd. Lesn-
ingin er hasarblö'ö og reyf-
árar, ásar og heimilisrit,
tónlist ámátlegt 'liví og
vein, produce of Keflavík,
málið hálf amerískt skríl-
mál, áhugaefni: málúð háls-
bindi og togleður, frístunda-
dundur: kóladrykkja og
reykmgar í daunillum krám.
— Og ekki er mælirinn full-
ur enn: Áfengan bjór þarf
— þá er verkiö fullkomnað.
íslenzk æska á ekki aö rísa
aftur, að' minnsta kosti ekki
sem íslenzk æska, framgjörn
og baráttufús, heldur sem
amerisk kaffihúsabörn, sem
þekkja hvorki Völuspá né
Eddu. —En svo mun ekki
fara. Forheimskunartil-
raunir , afturhaldsins og
gTÓðabílU'' hinna nýríku
mun ekki fá vilja sínum
framgengt. — ENGAN
BJÓR. ...
hætta iiámi í miðjimi kliðuni.
ætti því að fylgjast vandlega
með gerðum 11. þingsins, kynna
sér ályktanir þess, hyggja að
úrræðum þess.
Undirbúmngur að þinginu er
þegar hafinn fyrir nokkru.
Hnígu öll rök að því að þáð
verði mik;lvægasta þingið í
sögu Æskulýðsf'ylldiigarinnar
«1 þessa, enda er það háð á
þýðingarmeiri baráttutímnm en
nokltru sinni fyrr.
.......Frá
ungkrötum
o. fl.
Fyrir skömmu. ákváðu ung-
krata.r. áð halda æskulýðsmót
eitt mikið í Þrastaskógi með
ræðuhöldum, dansi o. fl. þ. h.
Ræðuhöld öll fórust fyrir á
mótinu — ástæður ókunnar -r
og er nokkur pör höfðu stigið
dans í hálftíma, fréttist aif
fjörugu sveitaballi niður í Flók
og leystist þá „æskulýðsmótið
upp.
. □ '
Meðlimafjölgun í félagi ung!-
krata liér í bæ hefur verið q-
venju ör upp á síðkastið. Að af-
líðandi haustnóttum bættist nýr
meðlimur í félagið og heyrzt
hefur að annar nýr hafi kom-
ið í vor, en ekki hefur tekizt
að fá þá frétt staðfesta.
□
Aðrar fréttir af ungkrötum
eru þær helztar að yfirkenn-
ara Samvinnuskólans og for-
manni ungkrata hér í bæ,
Kristni Gunnarssyni, hafi verið
boðin formannsstaða í F.U.F.
frá og með 1. október n. k.
Það smásaxast á limina hans
Björns míns!
. □
Tiðindamanni síðunnar er
tjáð að einhverrar tortiyggni
gæti vegna framburðar Arnai'
Clausen, að hann hafi slasazt
á hægri öxl við að lyfta ferðá-
tösku upp í rúm sitt. Tiðinda-
maðuiinn vill upplýsa áð öll
slik tortryggni er ástæðulaná,
þvi Örn hefur staðfest frani-
biu'ð sinn með eiði!!,{,
llermaöur nr. XÍM
— Sparka. þínlr liælar
jámaðlr
á nialbikimi, sem íaftir hennar lineddi,
stúlkunnar sem þú flekar!
— VildirÖu ekki heldur .sit.ja heima, mr?
Ég hef taiaÖ viö þig.
GreimlHialdur: U ára.
Hefurðu annurs iiokkra husmynd un> livar þú ert?
Hvað gretur þú gert fyrir fólk, sem hefur
skrifað þrjár Eddur?
— Við væruni öll dauð. ef þú hefðir vorið liér
aldirnar sjö.
Við vævutn að minnsta kosti ekki íslenzk.
Hvernig' getur þér dottið í l>ug aö gista þjóð,
sem á þúsund ára ba'kur,
þér. sem heldur að Longíellow liafi verið
atómsé.rf ræðiuK u r
— og Whitmafi
togJeðursali?
— Nei.
I>ú vei/t ekki hvar þú ert. •' , ^
. En
við vltum það!
— (Jaínvel inuihlkið hatar
þína járnuðu hæla.
Haukur +.7.
w
ISnnemar mótmœla
30. marz-dómunum
Formamtafundur iðnnemafélagaijna, haldinn á
Selíossi dagana 17. og 18. maí 1952, mótmælir harð
lega dómum þeim, sem Hæstiréttur kvað upp í
30. marz málumun.
Krefst fundurimi fullrar sakaruppgjafar fyrir
iðnnema þá sem dæmdir Voru, svo og aðra þá
menn sem valdhafarnir ofsækja með dómum þess-
um.