Þjóðviljinn - 26.10.1952, Blaðsíða 3

Þjóðviljinn - 26.10.1952, Blaðsíða 3
Suiœudagur 26. október 1952 — ÞJÓDVILJINN' — (3 SKYLDAN YIÐ SJÓMENN Skammdcgi fer að, tími myrk urs og- togaraslysa. J’a.u hafa svo trúlega fylgt vetrarmánuðun- um að ekki væri furða þó sjó- menn og ástvinir þeirra horfi með ugg fram á þennan myrkur- tíma og illviðra. Enda mun sú raunin. Sjómenn tala sjaldan um þau mál en hugsa þeim mun fleira. Sjómannakonurnar sem fá menn sína. heim einn sóiarhring eða nokkra daga eru heldur ekki margorðar um kvíða sinn í skammdeginu. Samt verður að tala og skrifa um slysahættuna á sjónum, enn vantar mikið á að það mál hafi verið tekið þeim föstu tökum er þarf svo einskis sé látið ófreistað til að afstýra slysum og mannskaða. Aukning togaraslysanna samfara rekstri nýsköpunartogaranna ei’ skuggahlið sem verður að mást af íslenzkri togaraútgerð. Margar raddir reyndra sjómanna hafa heyrzt, bæði hér í Þjóðviljanum og víðar, sem bent hafa á leiðir til aukinna slysavarna á togur- um og öðrum fiskiskipum, en þeim er ekki fylgt eftir af stjórn- arvöldum landsins og samtökum sjómanna sjálfra. ★ Á þremur þingum, 1949, 1950 og 1951 flutti Steingrímur Aðalsteins- son tillögu um rannsókn á slys- um sem orðið hafa á islenzkum togurum undanfarandi ár. Á tveim ur fyrri þingunum varð ekki ann- ars vart en algers tómlætis þingmanna Sjáifstæðisflokksins, Ffamsóknar og Aiþýðuflokksins um tillögu þessa. Að lokinni fram- sögu Steingrims kvaddi enginn sér hljóðs, þingmenn flýttu sér að vísa málinu til nefndar og þar var það svæft þeim svefni sem orðið hefur dásvefn alltof margra þjóðþrifamála, nefndin skilaði ekki um það áiiti þingin 1949 og 1950 sem heild. Þingmenn sósí- alista skiluðu minnihlutaáliti um málið er sýnt var að fulltrúar þríflokkanna fengust ekki til að afgreiða það. ★ Á þinginu í fyrra, 1951, brá svo við að tillaga Steingrims lcom af stað snarpheitum umræðum þeg- ar í stað, allsherjarnefnd skilaði samhljóða áliti og lagði til að hún yrði samþykkt með smávægi- legum breytingum, og var svo gert. Nú loks lagði Alþýðuflokks- maður orð í belg. Hanniba.1 Valdi- marsson reis upp til stuðnings tillögunni og lauk ræðu sinni þannig: „Eg álit þetta sjálfsagt mál og vil þakka háttvirtum flutningsmanni fyrir þáð hve þrautseigur hann hefur verið að hamra á þessari tillögu og álít ósæmandi hverjum þingmanni að beita sér gegn henni“. Var til- lagan afgreidd með fyrirsögninni: Þingsályktun um rannsókn á slys- um á íslenzkum togurum og öðr- um veiSiskipum. Sjálf ályktunin er þannig: „Alþingi ályktar að slcora á ríklsstjömina að láta fratn fara ýtarlega rannsókn á slys- unt þeím, sein orðið ltafa á íslenzkunt togurum og öðrum veiðiskipum frá ársbyrjun 1948 og hverjar höfuðorsaklr megl telja til slysanna. A grundvelli þessarar rann- sóknar og með hliðsjön af lög- gjöf amnarra þjóða um ör- yggisráðstafanir á sldþum skal ríkisstjómin undirbúa og fá lögfest svo fljótt sem verða má ákvæði sem tryggi svo sem auðið er öryggi sldpverja gegn slysum.“ •Á Hvað varð til þess að þingið gerði þá skyldu sína í málinu að afgreiða tillöguna? Vaxandi athygli sjómanna á málinu réð þar mestu um. En fram- söguræða Steingríms Aðalsteins- sonar hafði líka milcil áhrif. Ræðan var flutt af þeim alvöru- þunga og ábyrgðartilfinningu að honum tókst það sem hann sagð- ist ætla sér, að ná eyrum þing- mannanna. Hann tók ákveðið dæmi, Varðarslysið, með þeim af- leiðingum að þingmaður einn, sem virðizt hafa ofnæmi fyrir því að minnzt sé á illa útbúin skip og öryggisleysi sjómanna, reis upp með belgingi og gerði Steingrími getsakir í san> bandi við flutning tillögunnar! Áður hafði Morgunblaðið birt grein þar sem ymprað var á að lögsækjá Steingrím fyrir dromi sem hann tók um sjóslys, tillögu sinni til stuðnings. En svo fór að ekki heldur þessi þusbráði þing- maður ta'di stætt á að snúast gegn tillögunni og hún var sam- þykkt sem áður segir. ★ Alþingi gerði loks skyldu sína. Eftir er hlutur ríkisstjórnarinn- ar. Hún skipaði nefnd samkvæmt hinum yfirlýsta þingviíja, en mun eklti hafa ætlazt til að starf hennar yrði mikið né tíma- frekt; rikisstjórnin ta.ldi aldrei þessu vant rétt að nefndin ynni rannsókn sina án þóknunar. Mun það almennt skilið sem bending um að ekki sé reiknað með starfi er neinu nemi. Hins er þó fast- lega að vænta að nofndarmenn hafi ekki sleppt þessu tækifæri til að vinna brýnt nauðsynjaverk fyrir sjómannastéttina og þjóðar- heildina alla og búa svo í hendur rlkisst4óxaúuÚ<»Að. diÚD.. eigi þess engan kost að skiljast við málið án athafna- Steingrímur Aðal- Gteinsson hefur spurzt fyrir á Alþingi hvað störfum neíndarinn- ar líði og hvað ríkisstjórnin ætli að gera. Fæst væntanlega ráð- herrasvar við þoirri fyrirspurn á miðvikudaginn kemur og ættu Ejómenn að fylgjast vel með þeim yfirlýsingum er þar verða gefnar: ikr Sjómenn fögnuðu strax tillögu Steingrims um togaraslysin og auknar slyeavarnir. Það er enn eittt sjómannamálið sem þing- flokki sósíalista og b’öðum tekst að þröngva inn í vitund þjóðar- innar svo að lausn þeirra verður ekki umflúin. Flutningui' sósíal- ista þing eftir þing á frumvarpi um ný vökulög, áróður sósíalista- b’aðanna fyrir 12 stunda lág- markshvíld og einhuga fy’gi starfandi sjómanna gerði það mál að stórmáli í vitund þjóðarinnar ★ Um BÆKUR og annaS ★ "EIM nægði auðvitað ekki að selja landið. Þeim dugði vitaskuld ekki að tjóðra okkur við stríðshæl heimsauðvaldsins. Þeim var að sjálfsögðu ekki ein- hlítt að húrra fyrir morðiðnaðin- um i Kóreu. Þeir hlutu einnig að ráðast gegn íslenzkri menningu. Þeir hlutu einnig að leggja til gt- lögu gegn íslenzkri list. Nc IOKKRU eftir að Atóm- stöðin kom út, síðla vetrar 1948, réðst Kristján Albertson, sendi- fulltrúi íslenzku rikisstjórnarinn- ar í París, gegn sögunni; og þótt- ist sanna ótvíræðum rökum áð hún væri ekki listaverk og eng- inn skáldslcapur, heldur „skítugur )eir“ eins og hann orðaði það á kurteisan hátt. Þeir rithöfundar borgarablaðanna, sem ekki tóku heilshugar undir þessi ummæli, völdu þann kostinn að þegja. Það er gamalt úrræði. En sagan fór sina sigurför um landið, gekk ís- lenzkri alþýðu beint til hjarta. Beingraftarlýðurinn og selja’ands- fólkið galt mikið afhroð í íslenzk- um augum. L IR eru liðin, en Atóm- stöðin heldur áfram að varpa ijósi yfir auðvaldið á íslandi. Það hef- Baráttan sesn ur nýiega komizt upp, eins og Þjóðviljinn greindi frá í fyrradag, að gei-ð var tilraun til að hindra þýðingu þessarar sögu á danska tungu. Starfsmaður við danska sendiráðið í Reykjavík hafði tekið að sér að þýða söguna á tungu sina. Islenzkur stjórnarfulltrúi í París (væntanlega hr. Albertson) hitti danska sendiherrann á ís- landi, og leiddi honum fyrir sjón- ir alvöru þess og háskasemd að starísmaður dönsku utanríkisþjón- unstunnar ynni þetta verk. Sendi- herrann flutti skilaboðin, starfs- maður hans skildi þegar aivöruna og háskann, og rifti samningi um þýðingu sögunnar. Þetta er sem sagt staðreynd, en auk þess eru á kreiki sagnir um víðtækari andstöðu og öflugri viðleitni til að hindra útbreiðslu sögunnar. og tryggði því framgang þó Alþ. þrjóskist enn við að lögfesta sig- urinn. Þörf er samskonar sam- leiks sjómanna á flotanum, blaða og þingmanna eigi að koma slysa- varnamálunum í sæmilegt horf. Einnig það brýna hagsmunamál hefur verið vanrækt af stærsta félagi sjómanna svo ekki mun veita af þrýstingnum frá sjó- mönnunum sjálfum. ★ Minnumst þess að það sem knúið hefur verið fram í þessum málum er einungis byrjun, nauð- synlegt undirbúningsstarf. Og það þarf að íylgja fast oftir. Gleymum ekki sjómönnunum, sem fóru af stað með pokann sinn í skammdegistúrana og komu ekki aftur. Minnumst ást- vina þeirra heima, eiginkvenna og barna. Minnumst hinna sem koma örkumla í land, öryrkjar á bezta aldri, dæmdir úr leik, sviptir möguleikum til að vinna heimil- um sínum björg, ófærir að gefa þjóðinni ungt afl sitt til átaka og sóknar. Látum það ekki við- gangast að þeim sé ýtt til hliðar, jafnvel frá störfum sem þeir gætu unnið. Þessi hópuí', Sfkumlaher- menn Islands í hinni miskunnar- lausu lifsbaráttu, ættu að njóta ríflegra heiðursiauna þjóðfélags- ins i stað sultarskammts sem þeir nú hljóta. Það eru hljóðirl menn sem gera ekki kröfur, allt of hljóðir draga þeir sig hver inn i skel sína og reyna að láta sem minnst á sér bera, flíka ekki* harmi sínum fremur en Islend- inga er háttur. Þeir stinga lemstraðri hægri hendi í vasa og heilsa þér brosandi með vinstri hendi, kunna því vel að þú réttir umyrðalaust vinstri hendi líka svo handtakið verði eðlilegt. ★ En þeir eiga ekki að gera sitt til að gleymskan hylji þá. Þeir eiga að koma með á sjómanna- daginn og standa næst þeinr ræðustól sem útgerðarburgeisinn notar fjasandi um hetjur bafsins, sami maðurinn sem á Alþingi og i Félagi íslenzkra botnvörpuskipa eigenda berst gegn mannsæmandi vinnutima á togurum og svæfir tillögur um rannsókn á togara- slysum og auknar slysavarnii'. Þeir eiga að koma til þingsins í þéttum hóp þegar alþingismenn eru að læðupokast burt frá skyld- um sínum við þá, örkumlamenn hins íslenzka sjóhernaðar og fé- laga þeirra ósærða. Þeir eiga að taka lemstraðar hendur sinar úr vösum og láta rödd sina hljóma Framhald á 6. síðu. IÞRSTTI Sambandsráð 1. S, í. sat á fundi á fimmtudag og föstu- dag. Voru mörg mál rædd og verður síðar skýrt frá mála- lokum. Þetta var áttundi fund- ur sambandsráðsins en í því eiga sæti stjórn I. S. í., fuil- trúar úr landsfjórðungunum og formenn sérgreinasamband- anna. Getrðunaleikimic Vegna stæmra lilustiuiarskil- yrða í gtvr er Þjóðviijanum ekki kiuinugLum úrslitinj. öii- um getra unaleikjunum cn hér koma þau sem heyrðust: Artenal — Newcastle 1 Aston V.—Manchester C. X Blackpool — Sheffiekl W. 1 Ckarilon — W. Bromwieh X Chelteea. — Tottenliam 1 Portsmouth — Preston 2 Sunderland — Liverpooí I Wolverhampt.—Middlesbr. X Sheffield U.—Birmingham X Sigur Preston, sem vann Portsmouth með finim mörkum gegn tveim, kom mjög cvænt. “ESSI aðferð hlýtur að snerta djúpan streng í íslenzku hjarta. Við erum lítil þjóð sem um langt skeið átti mjög erfitt uppdráttar i heiminum, og við erum enn haldin minnimáttar- kennd gagnvart honum. Það hef- ur um skeið verið stolt okkar að Játa nafns okkar sem viðast getið. Ef íslenzkur lagstúfur er fluttur i erlent útvarp erum við fjöðrum fengnir, og verjunr enn lengri tíma í okkar eigin útvárpi til frásagnar atburðinum, Við stöndum á öndinni af yndislegu megin víð markið á erlendum leikvöngum. Það er einn mesti dagur mannkynssögunnar þegar við erum kosin i nefnd hjá Sam- einuðu þjóðunum. u N það stendur alltaf alveg sérstaklega á þegar sögunni víltur til íslenzkrar bókar. Rök þess eru þau að bókin er enn í mikillæti ef við dettum réttu dag vegabréf okkar í veröldinni, skírteini mannlífs á Islandi. Sá sem vill innkalla þet.ta vegabréf, ónýta þetta skírteini, er óvinur okkar hvernig sem orð hans fa’la. Listin er mesta auðiegð þjóðar- innar. Sá sem vinnur gegn út- breiðslu hennar vinnur einnig gegn lifi okkar í hciminum. Að ekiti sé minnzt á málfrelsið þeirra og prentfrelsið. fað var einu sinni, og ekki alls fyrir löngu, heill stjórn- má’aflokkur í heimsríki sem gerði bókabrennur að álitlegri atvinnu- grein. En það er hægt að fyrir- koma bókuni þó ekki sé kveikt íi þeim. Það er til dæmis hægi að rægja þær við væntanlega les- endur í útbreiddum blöðum. Það er líka hægt að banna dreifingu þeirra, hindra þýðingar þeirra; loka þeim. Óvinir menningarinn- ar hafa lengi haft ráð undir rifi hverju. Aðferðir fasismans eru margar. Það er engin furða þó manni komi hann til hugar þeg- ar undirlægjur núverandi utanrík- isráðherra á Is’andi taka til að skipta sér af list og mennt — bókum. flö fórna landi, húrra fyr- ir morði, stríða gegn list — það er allt hvað öðrti tengt. Hvers vegna skyldu baráttumenn atóm- stöðvar ekki reyna að loka Atómstöðinni? Hversvegna skyldu ástvinir Kóreustríðsins ekki setja. islenzka snilld á svartan lista? En nú hefur enn gefizt ný vis- bending að þeir tapi bæði Kefla- víkurvelli og Kóreustríði. Það er! sem sé búið að þýða Atómstöðina á dönsku. —- B.B. LTA K hefst í dag kí. 2 í ListamaRnaskálanum. — M tugþúsundum muna teljum vlð hér aðeins upp nokkra þeirra: Fiuffferðir. Far til Færeyja Úrva's bókasafn Ljósakrónur Lampar Alfatnaður á karbnenn. Kol Ol.a Sement Saltfiskur Síld o. fí. Mataríorði til vetrarins. Tvö þúsund króna strauvél Sex þúsund króna þvotta- vél með strauvél getið þér íeng- ið fyrir eina krónu FREISTIÐ GÆFUNNAR! — Kastið krónunni. Komið heim með þvottavélina.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.