Þjóðviljinn - 12.12.1952, Blaðsíða 3

AlþjöBaþmgiS um iþréttir
og heihuíar
Föstudagur. 12. desombor 1952 — I>JÓÐVn,JINN — (3
Verkamenn! Svarið rógi Vísis,
Morgunbíaðsins og Timans!
■^r Verk&meon sftm lesa blöð ríkisstjórnarfloklcanna fá m'i
aii sjá, esns og alltaf í átökum sem varða réttándi og hagsbætur
ilþjðunnar, hvernig blöft þessara flokka, Sjálfstæðisflokksins
og Framsóknar, snúast yið sanngirniskröfum og baráttu verka-
manna.
Verkamenn muna, hve „vJnsamleg“ málgögn þessara
flokka geta or&ið i garð verkaiýðsins þcss á milii að aðal-
átökin fara fram. Minnist þess hve átakanlega Tíminn lætur slg
varða. kjö.r reykvlskrar alþýðu nokkrar viknr meðan hann er
að ielja Keykvikingum trú um að senda þurti hana Iíannveigu
á þing til að berjast gegn fjárplógsstarfsemiuni. Miimist þess
hvernig sjálfur Mogginn reynir að mala þegar Iianii vill fá
,,retta“ ntenn kosna á Alþýðusamband^iing.
* Og sjáið svo — OG GI.EYMIO I>VÍ ALDREI — hvernig
Jiessi sömu blöð, samkvæmt beinum fyrirmæhim flokksstjórna
Sjálfstæðisflokksins og Framsóknar, snúast nú við sanngimis-
kröíum verkamanna. Með lygnm, níði, lágkúraleguni en óduld-
um fjandskap gegn verkalýðshreyfingunni, gegn sanngirniskröf-
um verkamaniía, gegn þeirri viðleitni verkamanna að verja
heiútili sín skorti.
ýf Sjáið hvernig þau sótast, Thninn, Vísir, Morgunblaðið —
og gleymið því aldrei — að þetla er þeirra rétta andlit, þetta
er grímuiaust andlit þeirra afhirhalds- og einoknnarklíku sent
ræður Sjálfstæðisfloliknum og Framsókn, og hefur báða þessa
íloltka og blöð. þeirra öll-að vcrkfæri gegn málstað þinunt, má!-
stað aiþýðunnar.
Láttu þessa floklia finna að Jieir þitrfi ekki uð vænta
stuðniags þfns til óþokkaverka gegn verkamönnum. I>áttu þá
finaa það með því að kasta blöðum þeirra út af heimili þínu,
segðu upp Morgunblaðinu, Tímanum og Vísi til að votta þeim
andstyggð þína 4 rógskrifum þeirra tun verkfallið og fram-
Itvamid þess. . . -
■jr Fað cr svar sem þeir skslja. V'ald sitt til óhæfuverka gegn
ilþ> ðunni byggja þeir á fólki sent tekizt hefur að ‘bleltkja til
íylgis við Sjálfstæðisílokkinn og Framsókn. Flnni þeir að fólkið
ætlar að muna þeini níðið og bræðina. gegn málstað verkalýðs-
ins. vita þeir hvoð það þýðir.
Nýjar bœkur fró Helgafelli
(Franthald)
Þetta er sérstaklega þýðing-
armikið á vorum dögum meö
aukinni vélamemtingu og sér-
híiefni í starfsgreinum.
Til þess að. geta fullkomlega
notað hið mikla og jákvæða
afl sem í íþróttahreyfingunni
liggur í dag til aukningar
bætts heilsufars er það samt
sem áður' nauðsynlegi. að vinna
gegn vissum. neikvæðuin atrið-
uin. sem líka koma.. fram. SVys,
meiðsli og sjúkdómar, sem or-
sakast af íþróttaæfinginn og
íþróttaþolraunum, verður að
fyrirbyggja mikið meir en gert
hefur- verio, með reglubundnum
iæknisskoðunum og rannsókn-
um,' samvizkusamlegu vali í-
þróttagreina sent hentar ein-
staklingnum, aldri, kyni og lík-
nmlegri getu.. Ennfremur með
breytingum á reglum búningum
við íþrróttaæfingar, þannig að
þátttaken.cfur séu vemdáðir svo
sem hægt er.
Leikir og íþróttagreinar sém
sýna sig að vera hættuleg’ar
vprðnr að legg'ja niður. örfandi
inntökur, hverju nafni sem
nefnast, verður stranglpga að
banna og einstaklingum. sem
þjást af meiðs'um eða lasleika
má ekki ieyfá þátí töku í kepmi'
ef það skaðar lieilsu; þeirra.
Böm og unglingar seijþ erti á
þroskaárúm eiga áð taka þátt
í æfingum og leikjuin sem
byggja upi) þroskann/ og ■ þá
tmdir eftirliti og tilsögn.
„ Iþróttagreinar sem miða . að
samstarfi á að leggjaáherzlu
á, og ef nauðsyn krefur, á
kostnað jþeirra greina* sem
vinna að sköþun einstaklings-
íþrótta.,stjarna“.
Hetjudýrkmi og alltóf mikil
opinber cða þjóðlég krafa til
keppnisfólksiiis pr "óf algeng
ávþessum tímum. Yfir’eitt verð-
ur hin heilbrigffa hli'ð íþrótt-
anna að sitja meir í fyrii’rúmi.
Takmarkið er eltki að fi-amleiða
íþróttamenn sem setja heims-
mpt, heldur einstaklinga sem
vaxa í likatnlegu og andlegu.
jáfnvægi,- og sem hafa raeiri
möguleiþa en áður til að íifa
liamingjusömu, og innihaidsríku
lífi með þjóð sinni. Til þéss að
ná þessu takmarki er na.uff-
synlegt að gcra langar tramr
tíðaráæt’ani’r ®e.m smát.t og
smátt þróast og þrosk-ast i.nn-
::,n einstakra lauda og síðan
landa á milli. Hér er um að
ræða sameiginlega ábyrgð gagn-
vart heiibrigðisvfii’völdum. upþ-
alendum, lei'ðtogum og íþrótta-
lireyfhigu.
Leilci og íþróttir verða ailir
n.ðilar að líta á sem heilbrigðis-
niál, margfalt me'r en gert er
en ekki sem fjárhags’egt hags-
inunámál cða þjóðarafrek.
Þekking okkar á áhrifum í-
þróttaæfinga og mismimandi
einstaklingum í hinum ýmsr
rldurshópum, otr kýni. á hinni
likamlegu og andleeru heilsu. er
<;nnbá undra misjöfn og lítil.
Slcilyrði til að framkvæma á-
ætlim'eins og bent er á er þess-
ýegna áð við söfnum nákvæm-
um vismdalegurri niðurstöðum,
og að þær verði sannreyndar
í pokkur ár. Aðeins þá verður
]).að mögulegt að draga álykt-
aíjiir se.tn hafa varanlegt gi’di.
Þiugið undirstrikár jxissvegna
nauðsjm þess að halda áfram
að anka þær rannsóknir. varð-
andi sambandið milli íþrótta og
heilsufars sem þegar er hafið
á hreinum vísindalegum gnmd-
velli. Það er mjög æskilegt
að það verði komið á meira
arþýðlegu 'samstarfi inilli ' í-
þróttasamtaka hirrna ýmsu
landa.
Að fá stjórnir landanna til
áð hafa meiri ábyrgð að þvi
er snertir áð beina íþróttunum
inn á heilbrigðar brautir og
til að skapa nauðsynlegt sam-
Imnd milli þeirra lækna sem
starfa á þessu sviði víða um
heim. —- (Niðurlag).
(í fyrri greinum um þetta
efni var sagt að 10 erindi
hefðu verið flutt á þinginu, en
átti að vera -10, og leiðréttist-
það hér með).
Laugardaginn 6. des. s.l. birt-
ir dagblaðið Tíminn línurit og
útreikninga seni’ eiga að sanna
að það sé síður en svo ástæða
fýi'jr launþega a.5 vera óánægða
með kjör síri. Ekki er þar gerð
tiiraun til þess að hnekkja þeiœ
útreikningum, sem verlialýðsfé-
lögin býggja kröfur síriar á.
heídur verður Tíminn aft leitn
alla leið aftur á blómaskeift
í'ramsókné.rflokksins, atvkiiu’-
leysis og krenpuárin milli 1930
og 1910, til þess að finna það
ástand, sem að hans dómi er
eðlilegt og þvi rétt að miða kjör
launþega við. Hemur þar enn
í I.iós stefna Frainsókriar í þjóð-
málum. •
Otreikningar Timans eru
byggðir á samaöbuTði á fram-
færsluvísitölu 'og tímakáupi
Dagsbrúnarmamia. Allar ríkis-
stjórnir hafa einbeitt sér að því
að framfærslurisitalan yrði sem
lægst. og hafa creitt niður verft
á vönini sem mikil úhrif hafa á
vísitöluna og íiotaö til bess fé
sem fengið var með t< Ihim og
sköttum af öðrum vörum, sem
minna gætti við vísitöluótreiku-
ingjm. Með þessu oar flriri „la.K'
færingum“ á vísitölunni herur
vísitala framfærsi ulcostnáðar
rærið gerð að t,a*ki tii þesa að
blekkja launþega og halda
iiiðri sangiörnum kaupkrcfum
beiri-a. Lamiþegar tel.ia þvi alls
útreikninga, sem byggftir eru á
vísitölunni vafasama en þaft er
eðlilegt að ríkisstjórnin og mál-
gögn hennar beiti þessu verk-
færi sínu og þeim er eðlilégt
að halda áfram blekkingum 'sín-
um og auka við þær.
Ein af blekkingum Tnnuns er
sú að kaupgjald Dagsbrúnar-
manna hafi hælkkað • 39% mair
en framfærsluvísitalan á tírna-
bilinu 1939-1950. Það er rétt að
vhv. ,þeim vafasömu tölum seir
Tíminn notar, hefur t.'mukaup
hækkað 39% meir en fram-
færsluvísitala, en á Iiessum tíma
hefur vinnudagur Dagsbrúnar-
manna verið styttur úr 10
stundum í 8 stundir eða. um
20%. líagkaup og mánaðarkann
héfur því ekki hækkaó úr 100
í 637 stig, eins og Tíminn segir,
•heldur 20% minna cða ú-r 100
í 509 eða 11% meira en fram-
Starfsemi B. I. L.
Það, sem af er þessiun vetri,
hafa yfir fimintíu félög úr öll-
um sýslum á landinu leitað til
Bandalags íslenzkra leikfélaga
um útvegun á leikritum. Af fé-
lögum þessimi hafa nú þegar
42 þeirra byrjað æfingar á leik-
riti og sýningar eru hafnar á
nolckrum leikrjtum. Flest fé-
lögin munu hins vegar sýna
verkefui sín um hátíðarnar.
Þá er mikil eftirspurn eftir
smáþáttum til sýninga á fé-
lagsskemmtunum og við önnur
slík tækifæri og er fjöldi iþeirra
í æfingu.
Átta leiðbeinendur hafá, starf
að hjá félögunum við uppsetn-
ingu leikritanna. Síðast liðinn
vetur voru sýnd yfir 50 stór
leikrit á yegum félaga innan
bandalagsinns, en líkur benda
til að á þessum vetri verði sú
tála allmiklu hærri.
llátakaup
Griridayík. Frá fréttaritaxa.
Báturinn Skálaberg hefin'
verið keyptur hingað. Er það
Hraðfrystihús Þorkötlustaða
sem kaupir. Annar bátur, Týr,
hefur verið seldur héðan. [Bát-
urinn sem keyptur var er 22
lestir, sá sem seldur var 40
léstír. Undanfarið hefur öðru
hvoru verið' róið og fiskazt mis-
jafnlega.
færsluvísitalan. T. d. var dag-
kaup Dagsbrúnarmanna 1939
kr. 14.50, ef það er margfald-
að með vísitölu framfærslu-
kostnaðar 1950 kemur út rétt-
inætt dagkaup skv. þeiri’i vísi-
tölu, sem yrði Qcr. 67.10. Dag-
kaup Dagsbrúnarmanna 1950
var í marz 73.92 . kr. eða 11%
hærra en framfærsluvísitalan.
Ef sú vísitala, sem Tíminn
notar, er reiknuð áfram til 1.
des. s.l. með" þeiin breytingum
sem reiknaðar eru á núverandi
vísitölu framfæi'slulcosítiaðar
yrði- hún 744. I nóv. s,l. var
tímakaup Dagsbrúuaimanna kr.
13.86 og dagkaup því 110.88
Ikr. Dagkaup frá þeim gömlu
Framsóknartímum lcr. 14.50
margfaldað með framfærsluvísÍT
tölu, samkvæmt útreikning-
lun Timang 6. desember síðast
liðinn, ætti að vera 107.38
kr. og er þvi ekki hægt að sjá
að kaup hafi hækkað ineira á
árunum 1950-195-2 en fram-
færshivísitala, eins og Tíminn
þó heldur fram í þeirri grein
sem hcir hefur verið rædd. En
Tímamenn notá margar reikn-
ingsaðferðir, t. d. var í Tíman-
um 7. þ. m. sýnt fram á þá
kjaraskerðingu sem launþegar
hlytu af 15% kauphækkun á
þessa léið:
Ef láunþegar fá 15% kaup-
hækkun hækkar vöruverð um
5,% einhleypingar græða 10%,
giftir, menn 5%, maður með 1
barn 0%, maður með 2 böru
tapar 5%, maður með 3 böm
tapar 10% o. s. frv.
Ef háldið væri áfram þessum
reikningi sést að maður með 12
börn taþar öllu lcaupinu, ef
hann fengi 15% kauphækkun.
Margur fáfróður, sem ekki veit
meira en kennt var í reiknings-
bók Jörundar, hefði reikuað
þetta dæmi tivo að 15% al-
menn kauphækkun þýddi 15%
ihærri tekjur hjá öllurn og 5%
jafnaðarverðhækkun væri 5%
aukin útgjöld hjá öllum. Mis-
munurinn yrði 10% bætt af-
lcoma, ef ekki væri ríkisstjórn
sem hefur heitið þvi að þrengja
kosti allra launþega með skött-
um, tollum, gengislækkun og
þaftan af verra.
Verk Davíðs Stefáns-
sonar í beildarútgáfu
Helgáfell boðaði í fyrra heild-
arútgáfu á vérkum Davíðs
Stefánssonar í ár. Það heit hef-
ur • nú vcrið efnt. Tvö fjTri
bindin komu út snemfna í liaust,
en tvö hin síðari fyrir síðustu
•helgi. Verkinu er þaimig skipt
iiiður í'bisidi að í tveimur eru
öll ljóð skáldsins, Ikvæftabælc-
urnar 7: Svartar fjaðrir,
Kvæði, Kveðjur, Ný kvæði,
í . toyggðum, Að norðan
og Ný Kvæðabck. Þessi tvö
bindi bera. sameiginlega heitið
Að norðan; og eru 4 fyrri
lcvæðabækurnar í því fyrra, en
3 í liinu síðara. Efnisskrá, ’ um
heiti og upphöf kvæða og röð
og nöfn lcvæðabóka, fylgir síft-
*ara bindi. Samtals eru ljóðbind-
in tvö 545 blaðsíður, mjög þétt
letrað, eða Sem svarar 9 4ra
vísuorða erindum á síðu.
I þriðja bindi ritsafnsins er
skáldsagan Sólon íslandus, 455
blaðsíður á stærð. Það er 3. út-
gáfa sögunnar, en hún lcom
fyrst út í tveimur bindum árið
1940. Fjallar hún sem lcunnugt
er um flækinginn og „meistar-
ann“ Sölva Helgason sem befur
orðift mönnum dæmi um ýmsa
óheppilega eiginleika í fari þjóð
arinnar, með réttu eða röngu.
Síðasta bindið inniheldur leik-
rit höfundarins, þau sem prent-
uð eni áður, 3 að tölu; Munlcana
á Möðruvöllum, er komu út
1925; Gullna hliðið, er út kom
1911; og Vopn guðanna, 1944.
Það bindi er 378 síður, og eru
öll bindin fjögur þaunig nær
1400 síður, í stóru broti, sett
þéttu letri — og má það kallast
vel af sér vikið að koma slíku
verki. á framfæri við lesendur
í einu lagi. Væri óskandi að
þjóðin hefði efni á að taka
mannlega -á ntóti; en hvað sem
um skáldsögu og leikrit höfund-
ar verður sagt, þá munu kvæði
lians verða samflota öðram
' sícáldskaþ’ þessa tíinabils inn í
framtíðina.
ScRdibréf frá íslenzkum
konum
Þá hefur Helgafell gefið út
bók er nefnist Sendibréf frá
íslenzkum konum 1784-1900.
Birtast í bókinni 32 bréf frá
þessu tímabili, en bréfritarar
eru nolckru færri þar eð sumar
konurnar skrifa fleiri en 1 bréf
hver. Finnur Sigmundsson,
landsbókavörður, sem valið hef-
ur brófin og ^annast útgáfu
þéirra, segir að seilzt hafi ver-
ift eftir „bréfum frá konum,
mæðrum eða systram þjóð-
kunnra manna“. Mætti bæta
við „dætrum“, því Guðrún Skúla
dóttir sem á 3 bréf í bókinni er
dóttir Skúla landfógeta. Móðir
Sveins Pálssonar skrifar syni
sínum fyrsta bréf bó'kar, en
meðal annaira sem fá bréf í
þessu verki eru Hamies biskup
Finnsson, frá systur siimi;
Grímur amtmaður Jónsson, frá
ýmsum konum; Steingrímur
Thorsteinsson, frá móður 'sinni
— o. s. frv. Hér eru bréf frá
ekkju Gríms Thomsens; Ragn-
hildi Björnsdóttur, konu Páls
Ólafssonar, og munu f’estir
finna hér nöfn og bréfsefni sem
þeir 'kannast við.
Bókih ,,e,r suyrtilega útgefin,
og ritar Finnur Sigmundsson
stutta kynningu bréfritara aft-
an við hvert bréf.
nTíminn” og kaupgjaldiS