Þjóðviljinn - 13.02.1953, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 13. febrúar 1953
Seg mér hverjlr eru vlnir þínir
og þá veit ég hver þu ert.
Á DAGSBRÚNARFUNDINUM
s. 1. mánudag kvaddi sér hljóðs
meðal annarra maður að nafni
Sveinn Sveinsson. En eins og
aliir kunnugir játa,. er þessi
náungi ekki venjulegur sjáli-
stæðisverkamaður, heldur sér-
stakur þarfakarl stóratvinnu-
rekenda og Holsteinsburgeisa
í þessu stéttarfélagi verka-
manna.
SVEINN ÞESSI réðist sem
vænta mátti harkalega að
Dagsbrúnarstjórninni, en hét
hins vegar eindregið á Dags-
brúnarmenn að fylkja sér um
lista þeirra AB-manna við
stjórnarkjörið, B-listann!
ÞEGAR SVEINN hafði opnað
þannig hjarta sitt fyrir fund-
inum var ekki laust við að þeir
AB-menn, sem róttækast höfðu
talað, yrðu hálf kollhúfulegir,
þvi það að vera umfaðmaður
svo á almannafæri af alþekkt-
um atvinnurekendaþjóni var
næg sönnun fyrir því, er Eð-
varð Sigurðsson og fl. samein-
ingarmenn höfðu áður sagt um
ætt og uppruna B-Jistans.
AB-LIÐIÐ gerir nú aiit sem það
getur til að feia verkaiýðsmáia-_
samvinnu sina við fjárplógs-
mannaklíku Sjálfstæðisflokks-
ins, meðal annars með því að
láta Stefán Jóhann hverfa fyrir
horn um stund á meðan Hanni-
bal hinn kunni stuðningsmaður
verkfallsbrotanna á isafirði
1947, vísitölustýfingarinnar 1948
og hernámsins síðar sprellar
róttækt frammi fyrir verka-
mönnum fyrir kosningar.
SAMSTARF AB-liðsins við at-
vinnurekendaklíkur Sjáifstæð-
isflokksins og Fx-amsóknar á
s. 1. árum um að eyðileggja
Alþýðusamband Islands og
þrýsta iífskjörum alþýðunnar
niður á núverandi eymdarstig,
þetta .hefur sem kunnugt er
gert Alþýðuflokkinn að nokk-
urs konar fuglahræðu í augum
fjöldans og nærri gengið af
flokknum dauðum. — AB-liðið
sér lifsvon sina í því að fá
breitt yfir samneytið við verka^
lýðsfjendur og leika verkalýðs-
vin við kosningarnar.
AÐSTOÐ HOLSTEINSBUR-
GEISA við þá AB-menn í
Dagsbrúnarkosningunum nú
mátti því ekki.vera eins opin-
ber og oft áður t. d. við Al-
þýðusambandskosningar og
fullti'úaráðs, hún fólst nú i því
tvennu: bjóða ekki fram lista
gegn AB-iiðinu og styðja það
á bak við tjöldin eftir föngum.
ALLIR VITA AÐ GENGIS-
LiEKKUN, VISITÖLUSTÝF-
ING, MARSHALLKREPPA OG
AFSAL LANDSRÉTTINDA
hefur verið opinbert sameigin-
legt áhugamál AB-liðsins og
burgeisa rikisstjórnarflokk-
anna. Hins vegar hefur AB-
liðið þótzt vera andvígt hug-
mynd ríkisstjórnarklíkunnar
um vopnaðan her gegn alþýðu-
samtökunum. Aftur á móti
hefur margur borið brigður á
heilindi AB-liðsins í þessu máli
þar eð nú eru kosningar í að-
sigi. En nú.hefur málið. skýi'zt
fyrir ýmsum sem ekki þóttust
á því hreina.
SVEINN SVEINSSON UPP-
LÝSTI Á DAGSBRÚNAR-
FUNDINUM AÐ AB-LCÐIÐ
NÝTUR FULLRAR SAMÚÐ-
AR OG STUÐNINGS ÞEIRRA
SEM MESTAN ÁHUGA HAFA
FYRIR STOFNUN HERS
GEGN VERKALÝÐSHREYF-
INGUNNI, — AÐ B-LISTINN
ER ÞEIRRA LISTI.
SEG MÉR hverjir eru vinir
þínir, og þá þekki ég þig. Það
er annað hvað þeir AB-menn
segja fyrir kosnipgar og hitt
hvað þeir hafa gert, hvað þeir
gei-a og hverjum þeir þjóna.
— Þess vegna kýs B-listann
enginn félagsþroskaður verka-
maður hvort sem hann tilheyrir
einum eða öðrum stjórnmála-
flokki.
ÞESS VEGNA fylkja verka-
menn sér nú um stéttarfélag
sitt, Dagsbrún, af meiri aiúð
en nokkru sinni fyrr með því
að kjósa A-LISTANN!
xx
Á að banna innflutning á hnífum af ótta
við að menn skeri sig á háls?
“mi'* ii.-i---— .. .
myndi að útvega það .ífma
Nú undanfarið hefur stað-
ið yfir kennsla í alls konar
hagnýtri matargerð á vegum
kvenfélags sósíalista. Kennt
var að maíreiða sojabaunir á
ýmsa vegu, ennfremur alls
kyns. hagnýtirig á maiáraf-
göngurii, sem hverri konu er
nauðsynlegt að kunna og síð-
ast en ekki sízt var kennt að
toaka brauð bæði með kaffi
og mat úr nýmöluðu heil-
hveiti og þurrgeri og er það
tilefni þess að ég. tek mér
penna í hönd og vil biðja
„Raddir kvenna“ að koma
nokkrum athugasemdum út
af því á framfæri.
Kennslukonan lagði ríka á-
herzlu á það hve miklu holl-
ara væri brauð úr nýmöluðu
heilhveiti en því sem búið er
að geymast lengi malað og
væri jafnvel hætta á að orð-
ið vseri þrátt végna þess að
heilhveiti inniheldur fitu, er
þránar við geymsluna. Nú er
það á allra vitorði að nýmal-
að heilhveiti fæst ekki nema
á nokkrum stöðum í bænum,
og er því mjög erfitt um vik
að ná í það fywr allan þorra
húsmæðra. Hvernig stendur
á að KRON skuli ekki mala
hveiti, svo að við getum allar
fengið nýmalað hveiti, hvar
sem við erum búsettar í bæn-
um? Það væri okkur mikið
hagræði, auk þess sem það
myndi vafalaust stuðla aJð
aukinni heilbrigði bæjarbúa
En þá er að segja söguna
af þurrgerinu, sem 'kennslu-
konan kvað einnig vera hið
mesta heilsulyf. Þegar að því
kom að við áttum að fá það.
en við vissum áður að erfitt
í gegnum einhvern kvenfé-
lagsskap, reyndist það næst-
um lalger bannvara. Þó höf-
um við von um að fá e. t. v.
eina dós hver, fyrir sérstak-
lega ötula forgöngu formanns
kvénfélagsins og • náð áfeng-
isforstjórans. Nú vil ég bera
Raddir kvenna
fram. þá frómu spurningu,
hverju það sæti að ekki skuli
vera hægt að fá holla vöru
eins og þurrger, sem rann-
sóknir "hafa leitt í ljós, að
inniheldur bætiefni, sem okk-
ur er bráðnauðsynlegt að
hafa til daglegs viðurværis?
Okkur er sagt að innflutn-
ingur á því sé bannaður
vegna þess að hægt sé að
nota það í bruggun áfengis.
Þetta finnst mér æði léleg
afsökun. Af hverju er þá
ekki bannaður innflutningur
á sýkri? Það er nefnilega á
allra vitorði, að þeir sem ætla
sér að brugga áfengi gera það
úr vatni og sykri, ef ekki vill
betur til, og yfirvöld okkar
eru heimskari en þau hafa
leyfi til að vera, ef þau vita
það ékki. Þess vegna eru lög
þau er banna þurrgerið al-
gerlega úrelt, ef þau hafa þá
nokkurntíma haft við xiokk-
uð að styðjast. En það er ég
viss urn að þeir sem settu
þau hafa a. m. k. ekki vitað
hvað gerið er hollt, en það
hafa þeir sem viðhalda þeim
ekki sér til afsökunar.
Mér finnst að kvenfélögin
ættu að beitai sér íyrir að
þessi vitlausu lög yrðu af-
numin hið bráðasta, þar sem
þau eru óneitanlega til ó-
gagns fyrir þjóðina, og auk
þess hreinasta ldkleysa. —
Minna þau óneitanlega á það
sem ég heyrði eina konuna
segja þarna: „Það er eins og
ef banna ætti innflutning á
hnífum af ótta við að þeir
yrðu notaðir til að skera sig
á háls með þeim".. Þetta er
einmitt samlíkingin. Og
menn grunar ónotalega að
það sé ekki af umhyggju
fyrir vesalings þegnunum,
sem e. t. v. færu að brugga,
ef þeir fengju gerið á mark-
aðinn, að þessi tregða er á
að fá það, heldur getur manni
dottið í hug hvort ekki sé
verið að hlynna að bakara-
stéttinni með því að gefa
henni einni tæikifæri til að
baka úr hollu geri. En við
konurnar viljum fá þurrger
og baka úr því sjálfar, bæði
mafár- og kaffibrauð, það er
ódýrara en að kaupa það. og
það er langtum ljúffengara
Vil ég svo enn skora á kveri-
félögin í landiriu að fá inn-
flutninginn á þurrgerinu
frjálsan, það er til lítils ,að
kenna okkur um hollustu
þess og kenna okkur notkuh
á því, ef vi'ð megum svo ekki
nota okkur fræðsluna á heim
ilum okkar.
Ein af námskeiðskonuniiin.
Húsmóðir skriíar um kjör kvenna
— Beyging sérnaína
„KONA a Njálsgötunni“ er
mikilvirkur rithöfundur i tóm-
s.tundum sjnum og hefur nú
sent Bæjarpóstinum allmarga
pistla um ýmislegt, sem hún
hefur tekið eftir að undan-
förnu og við kemur lífinu í
bænum. Gef ég henni hér með
orðið:
„Bæjarpóstur, heill og sæll!
Þessi vetur hefur verið mildur
og blíður, eins og allir vita.
Góðviðrisdagarnir nú um mán-
aðamótin heilluðu mig svo, að
ég hraðaði morgunverkunum
sem mest ég mátti, til þess
að geta komizt út i góða
veðrið með þrem litlum snáð-
um, sem ég á. Og nú hef ég
hugsað mér að segja þér lítils-
háttar frá þessum gönguferð-
um mínum og því, sem mest
vakti athygli mína á leiðum
mínum innanbæjar og utan.
Fyrst ætla ég þó að hafa.
nokkurt forspjall fyrir þessum
þönkum mínum.
Það er staðreynd, að við kon-
ur almennt högum störfum
okkar ekki eftir fyrirfram
gerðri áætlun. Vinnudagur
okkar er ekki - bundinn við
átta stundir á dag eða fjöru-
tíu og áfta klukkustundir á
viku hverri, og það myndi
vissulega vera miklum ann-
mörkum háð að setja fram
einhverjar vissar reglur, sem
fara mætti eftir við heimilis-
störf húsmóðurinnar. Ekki
getum við lagt út í verkfall
— af þrem orsökum: f fyrsta
lagi erum við bundnar við
, .liýimilið þelg.um böndum, sem
ekki verða slitin eitt einasta
augnablik nema okkur sjálf-
um til tjóns, f öðru lagi eru
það börnin. Við getum ekki
sagt við þau: Nú hætti ég að
vinna þar til þið verðið þekk
og góð, svo ég þurfi ekki að
búa við of langan vinnudag,
of mikla þreytu og of morg
óþarfastörf. Og í þriðja lagi
er það eiginmaðurinn. Hann
vinnur erfiðisvinnu frá morgni
til kvölds. Sama þótt á hann
skíni sól eða belji stormur,
hann aflar þess gjaldmiðils,
sem gildir fyrir skjóli og
brauði. Hann ann sér engrar
hvíldar, eigi hann kost á því
að afla meiri peninga með
aukavinnu eftir að átta-stunda
starfsdegi hans er lokið. Hans
vegna, bamanna vegna og
sjálfrar mín vegna, get ég
ekki farið i vinnustöðvun.
★
ÞÓTT dagamir séu oft leiðir
og langir við skyldustörfin,
get ég ekki oft unnt mér nægi-
legrar hvíldar. Við konur þrá-
um, að eiginmennirnir og börn-
in sýni okkur þakklæti og
hjálpfýsi, — að þeim finnist
það einhvers virði, sem við
gerum fyrir þau. í þeim efn-
um þarf ég, sem betur fer,
ekki að kva.rta, og væri vel,
ef allar húsmæður gætu sagt
það. Þar mun þó, því miður,
vera misbrestur á.
Hvert eigum við kon.ur þá að
snúa okkur í þeim efnum,
sem varða réttindi okkar,
vinnudag og starfsskilyrði ?
Ég he'd. að okkur beri að
snúa okkur hverri til annarr-
ar og bindast um það órjúf-
andi ásetningi að skapa heil-
brigðara þjóðskipulag, sem
byggist á grundvallaratriðum
kristinnar trúar — að öll sé-
um við jöfn fyrir augliti guðs,
eigum öll sama réttinn til þess
lífs, sem býr í skauti nátt-
úrunnar. Við eigum áð styðja
þá menn til valda í okkar litla
þjóðfélagi, sem næstir standa
þessari hugsjón kristilegs
bróðernis um skiptingu auðs-
uppsprettu jarðarinnar.
★
RVERS virði má okkur vera
Hallveigarstaða-heimili á móts
við slíkt þjóðar-heimili, er hafi
gnægð alls þess, sem hverjum
manni er nauðsynlegt: matar,
fata, húsnæðis, og síðast en
ekki sízt þess, sem er undir-
staða alls mannlegs lífs: fjið-
ar og öryggis. — Grundvöl'un
slíks þjóðar.heimilis er. marg-
falt háleitara mark en bygg-
ing félagsheimilis. Og það er
okkur í lófa lagið áð reisa það
af grunni, ef við stöndum all-
ar saman sem heild við næstu
kosningar, sem fram eiga að
fara til bæjar- og sveitar-
stjórnar að ári liðnu — og
við komandi þingkosningar nú
í sumar“.
Framhald á 11. síðu.
áera
Nú líður að kosningum í Dags
brún, lífæð verkalýðshreyfing-
arinriar á íslandi. Það er því
ekki að undra, þó dusilmenn-
;n dragi kutaan úr slíðrum,
hjálparkokkarnir, sem hafa það
að atvinnu og embætti, að draga
almenning niður í svað van-
sæmandi lífskjara, en eru há-
tekjumerin að launum. Eg skrifa
ekki þessar línur af ugg um
það, að Dagsbrúnaratjórnin
haldi ekki velli, heldur til að
skýra ef auðið væri hvað mu.rdi
gerast ef Dagsbrún kæmizt und-
ir a't núverandi Alþýðusam-
bandsstjórnar.
Ykkur Dagsbrúnarmönnum
ættþað vera það-kunnugt hvern-
ig ástatt var þegar núverandi
stjórnarforusta tók við í Dags-
brún. Þar hafið þið þessa dýr-
mætu, óumbreytanlegu reynslu,
sem íhald og kratar veita hvar
sem þau öfl má tökum á verka-
lýðsféjagi, þó reynslan sé ekki
óúeypis. Ykkur er líka kunnugt
hvað unnizt hefúr hjá félagi
ykkar í rúman áratug, svd það
eru hæg heimatökin að bera
saman.
Sumir hrppa; Það hefði ver-
ið hægt að gera meira og segja
þar óviljandi satt, en þá vaknar
aftur spurnirtgin, hvernig á eða
átti að gera þetta ,,meira“?
Verkalýðnum verður að skilj-
ast það einu sinni fyrir eitt, að
það er ekki hægt að gera þetta
„meira“ með beinni skemmd-
arstarfsemi. Til þes,s að gera
þetta „meira“, þarf verikalýð-
um að vera tákn hjóla í stórri
vél; þar sem öll hjólin stór og
smá, eru jafn þýðingarmikil,
og smíðin getur ekki verið heil-
steypt án þess. að hver hluti
Framhald á 11. síðu.