Þjóðviljinn - 10.03.1953, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 10. marz 1953
Til allrar guðslukku endaði
vikan 'betur en hún hyrjaði.
Sunnudagurinn var mjög átak-
anlegur, þótt ekki se við annað
miðað en Útvarp Reykjavík.
Þá kom Lúðvig skólastjóri,
sem frægt er orðið. Ég áfelli
ekki útvarpsráð fyrir það
hneyksli. Maður eins og Lúð-
vig Guðmundsson á að vera
tekinn ábyrgur fyrir jþví að
kunna mannasiði, það er ekki
hægt að setja svona menn
undir eftirlit að óreyndu og
hann er kunnur að því að
vera vel og hressilega máli
farinn. Svona menn verða að
fá tækifæri itil að verða sér
til skammar, fyrst þeir hafa
bæði tilhneigingu og hæfileika
til þess. í afsökun í Morgun-
blaðinu vitnar hann í Ara hinn
fróða úm að æ skuli hafa það,
er sannast reynist, og til að
sanna, að hann fyigi þeirri á-
' gætu reglu, vitnar hann í frétt-
ir útvarpsins um flóttamanna-
strauminn írá Austur-Þýzka-
landi, og hann ýkir sízt. Ein-
um degi eftir erindi hans flúðu
5000 í útvarpinu. Maður reyn-
ir að fyigjast sem bezt með,
hvenær allir Austur-Þjóðverj-
ar eru komnir yfir járntjaldið,
og færi þá vel á því að minn-
ast þess á hátíðlegan hátt, þeg-
,ar næsta umferð byrjar. Aðeins
5000 á dag gera 150 þús. á
mánuði og það gerir nærri
tvær miiijónir á ári. — Á eft-
ir erindi Lúðvigs kemur svo
Benedikt Gröndal með óska-
stundina. Ekki er Benedikt öllu
sneyddur til að annast þennan
tíma, en hann vantar ákaflega
mikið. Manninum virðast ber-
ast óhemjuleiðinlegar óskir, og
hann lætur skeika að sköpuðu
með uppfyllingu þeirra. En þótt
lítt berist af óskum frá öðrum
en þeim, sem eru fátækir að
þrám eftir menningarlegum
verðmætum, þá ætti maður,
sem ráð hefur á heilum klukku
tíma, að geta komið með eitt-
hvert lítilræði annað en he'l-
bért frat. 15. f. m. komu þau
Lárus Pálsson og Sofía Guð-
laúgsdóttir fram í Galdra-
Lofti, ég man ekki af hvaða
tilefni, en ofta'r ætti að vera
hægt að skjóta þess háttar
verðmættum inn í, þrátt fyrir
lágkúrulegar óskir.
I__ — -------
Dagurinn og vegurinn í
munni Baldurs Baldvinssonar
bónda á Ófeigsstöðum var sér-
staklega merkilegur. Maðurinn
var ákaflega eyðilagður út af
öllu, allir voru vondir við
bænduma, . verkamenn gera
verkföll þeim til bölvunar, og
iþó er ríkisstjórnin undir forv
ustu fyrrum búnaðarmála-
stjóra og með Hermann Jónas-
son í sæti landbúnaðarráðherra
lahgbÖlvaðasta afl þjóðfélags-
inís í garð .baénda. Baldur sagði.
að sveitafólkið kviði fyrir
kosningúnum í sumar, og það
mætti rétt segja mér það.
iHann talaði um „flokka, sem
trollríða okkur“. Hafi hann
blessaður sagt. En ekkert kom
fram, sem til þess benti að
honum væri kunnugt um á-
setning bænda að steypa þéirn
riddurum af baki. Enn er það
í myrkrunum hulið, hve lengi
þessir bændur, sem titra af
vonzku út af því, hvernig með
þá er farið, og finna, að þtir
eru sviknir og hlunndregnir
við hverjar einustu kosningar,
halda áfram að nota kjörseð-
ilinn sem bænarskjal um, nð
áfram sé haldið að svíkja þá
og pretta.
Þetta sama kvöld losnaði
maður við manninn í brúnu
fötunum og óskum við honum
til hamingju í hans róman-
tiska hjónabandi. Og nú koma
óvenjulega góð útvarpskvöid.
Sinfóníuhljómsveit á þriðjudag
og Þorsteinn Ö. með kvæði
eftir Kristján frá Djúpalæk.
Þegar allir eru eðlilega hættir
að taka mark á öllum ritdóm-
um, þá er upplestur listfengra
lesara í útvarpið ómetanleg
kynning ungu rithöfundanna.
Eftir það kvöld mun margur
muna Kristján skáld frá Djúpa
i-siÉteti tytfj{jÉÍhvitað]
um hann áður. Á miðvikudag-
inn kom Sveinn Ásgeirsson
með ,jHver veit?“ Það er tví-
mælalaust að verða bezti fasta-
þáttur útvarpsins og mætti
verðá enn fastári vikulega.
Hann minnir á þáttinn hans
Péturs með getraununum að
því að fá áheyrendur í starf í
sambandi við fræðiefni, sem
mjög eru við alþýðuhæfi. Eng-
um hefur tekizt betur en
Sveini" að stjórna skemmtileg-
um óþvinguðum samræðum.
Á kvöldvöku Búnaðarfélags
fslands voru frábær atriði.
Ragnari Ásgeirssyni misleg.gj-
ast aldrei hendur í frásö.gnum.
Þær verða alltaf í senn fræð-
andi og skemmtilegar. Hann er
einn 'þessara manna, sem að
fomum hætti íslenzkum lætur
hina hversdagslegustu og yfir-
lætislausustu hluti mótast af
listfengi. Þá var ekki síðri
frásögnin af Kúlu-Glúmi, í stíl
Ásgeirs frá Gottorp og fram-
sögn Brodda. Það væri efni í
heila ritgerð og gæti verið efni
í doktorsrltgerð, hvílíkum frá-
bærum dramatískum krafti ís-
lenzkur sveitabóndi getur náð
í æviferil einnar sauðskepnu.
Vikan var kvödd með tæru
listaverki norsku undir stjóm
Þorsteins Ö. og eftirleik Tón-
listarfélagskórsins. Ef svo
margt góðra hluta mættu marg-
ar vikur bjóða, þá gætu margir
betur við unað en nú er.
En dökkasti blettur útvarps-
ins er erlenda fréttaþjónustan.
Hlægilegur ámátleiki hennar
hefur ef til vill aldrei komið
betur í ljós en í þessari viku.
En það verður enn að bíða að
leitazt verði við að gera henni
viðhlítandi skil. .
Gunnar Benediktsson.
iílokkunnn®
Félagar! Iíomið í skrifstofu
Sósíalistafélagsins og greið-
ið gjöld ykkar. Skrifstofan
er opiu daglega frá kl. 10-12
f.h. og 1-7 e.h.
„Þegar þú kemur þar í sveit,
sem þrímenht er á dauðri geit'
Fyrir rúmum 18 árum tókst
loks eftir margar tilraunir að
stofna stéttarfclag bifreiðar-
stjóra í Rvík sem lifað gat alla
byrjunar örðugleika.
Fékk það nafnið Bifreiða-
stjórafélagið Hreyfill. Ekki má
rugla því saman við Bifreiða-
stöðina Hreyfil, því þ'au félög
er óskyld þó þau illu heilli heiti
sviptiðu nafni
Fyrstu ár félagsins, voru
þess blómaskeið. Félagsmenn
voru yfirleitt mjög áhugasam-
ir um mál sín, og stóðu saman
sem einn maður, enda varð
fljótt breyting til batnaðar á
kjörum þeirra.
Á þeim tíma voru félagsmenn
flestir vinnuþégar, og félag
þeirra Hreyfill var verkalýðs-
félag. Þá voru menn kosnir í
trúnaðarstöður eftir hæfni, og
því áliti sém þéir höfðu skap-
að sér, innan félagsins. Öll fé-
lagsstörf voru unnin endur-
gjaldslaust. Hjálpfýsi og félags-
hyggja einkenndi starfið, og ef
á einn var ráðizt var öllum að
mæta, ef nokkur sanngimi gat
með því mælt.
Svo liðu tímar og féiagið
stækkáði, én stærð og gæði hlut-
anna fara ekki alltaf saman
Þeir sem eigá sinn eigin bíl, og
kallaðir sjálfseignarmenn, voru
fáir í fyrstu. Þeir voru tekmr
inn í félagið sem nokkurskonar
styrktarmeðlimir. Þróunin varð
svo sú að þeir urðu fjölmenn-
astir og gátu öllu ráðið í félag-
inu. Þetta þótti ekki heppilegt
og var félaginu skipt í þrjár
deildir: Sjálfeignarmannadeild,
Vinnuþegadeild og Strætisvagn-
stjóradeild. Hver deild fjallar
um sín sérmál og á 2 fulltrúa í
stjórn félagsins en 7. msður.
formaður kosmn saroeigin' .;ga.
Nú er ekki lengur spurt um
hæfni manna eða álit, neidur er
þ'rætt eftir hápólitíski'm réfiJ-
stigum, og hver og eirm verður
að sætta sig við það framboð
sem fámennir hópár ákvðða. og
stilla upp á langa lista. I a’Iar
trúnaðarstöður og fastor nefnd-
ir er kosið með einum krossi,
hversu skringileg nöfii sém þar
er að finna.
Með þessu móti hefur mótlierj
um verkalýðshreyfingarinnar
tekizt að ná tangarhaldi á fé-
lagimu og eyða áhrifum þess
sem verkalýðsfélags. Svo nú er
ekkert eftir nema nafnið. Þetta
sannaðist mjög glöggt í verk-
falli strætisvagnstjóra 1951 og
aftur þegar eftirleikur þess var
háður og mörgum vagnstj. var
sagt upp vinnu. Fólagsstjórn
lagði blessun sína yfir, og stundi
ekki þungan. Og í þriðja skipt-
ið í verkföllunum miklu í des.
í vetur, þegar annar stjórnar-
meðlimur vinnuþegadeildar,
Niels Jónsson gerðist svo djarf-
ur að taka sjálfur þátt í hinum
fræga 100 manna leiðangri sem
átti að brjota verkfallsverði á
bak aftur við Hólmsárbrú.
Nafnið Niéls Jónsson er eitt
af þéssum skringilegu.
Skömmu eftir að þetta gerðist
upplýsti hann á fundi að hann
vissi ekki hvernig deildarskipt-
ingin í félaginu er, eða fyrir
hverja hann var fulltrúi. Marg-
ir héldu að honum hefði orðið
mismæli, en hann tók allan vafa
af sjálfur í seinni ræðu sinni og
endurtók fyrri misskilning sinn.
Neðar er tæplega hæjgt að kom-
ast í þekkmgu á félagsmálunum.
Sennilega á hann íslandsmétið
í þessari grein, ef ekki meir.
Fjórða sönnunin fyrir því að
Hreyfill sé ekki lengur verka-
lýðsfélag er sú að nú er Eiríki
Stefánssyni stillt upp í stjórn.
J]n ekki er vitað að hann haff
unmið sér neitt annað til frægð-
ar, en að taka þátt í fyrmefnd-
um 100 manna leiðangri. Verð-
launin fyrir óslökkvandi hatur-
á þeim sem hann heldur að sé
minnimáttar, — í þessu tilfelli
verkafólkið, á að verða sæti í
stjórn, í einu af félögum þess,
— eða sem einu sinni var.
Þegar ég sé þrífylkimguna
ríða þannig úr hlaði, koma mér
í hug orð Jónasar. Ég sé ekkí
betur en að tíkargörn sé táum-
bandið og tófuvömb se áféiðiði
og ekki vantar að rófan horfivá
móti þér.
Bilstjóri.
Hver veit? — Umferðin kringum sjúkrahúsin —
Landnemanum fagnað
EINHVER, sem undirritar bréf
sltt „Hlustandi við Danmerk-
urstræti 12“, hefur sent Bæj-
arpóstinum eftirfarandi bréf:
— „Spurningaþátturinn „Hver
veit?“ er vafalaust einhver
merkasti dagskrárliður út-
varpsins, og eiga forráðamenn
þess sanaarlega þakkir skild-
ar fyrir þá hugvitssemi og
þann stóruhg að koma á jáfn
einstæðum þætti. Sérstaklega
kunnum við hlustendur vel að
meta hina óbrigðulu biskup-
legu alvöru stjórnandans. I
slíkum þætti á glens og gam-
an ekki heima, því að þar er
spurt að æðri rökum. — Eitt
verða svaramena að læra: að
kvelja ekki spurningameistar-
ann með óþörfum og óviðeig-
andi spurningum, enda alls
ekki hans að svara. Dæmi:
Grænland er dönsk hjálenda
(sbr. úrskurð háttv. nefudar),
og því sérlega hjákátlegt að
nefna Farvel-höfða jafn ó-
heppilegu nafni og Iívarf, eða
Danmerkursund (sem er nú
bara sund — sést milli landa!)
Grænlandshaf. Ennfremur var
allsecidis óþarft á sínum tíma
hjá einum þátttakenda að
trana fram Graziu Deleddu;
hún er hvort sem er lítið sem
ekkert lesin nú orðið. — Eg
hef þá ekki pistilinn lengri, en
bíð óþreyjufullur eftir að mega
heyra hina hljómfögru, al-
vöruþrungnu rödd meistarans,
og vona, að næst veljist til
þessa merka þáttar svara-
menn, er séu stjórnandanum
fyllilega samboðnir. — Hlust-
andi við Danmerkurstræti 12“.
'k
„SJOKRAVINUR“ skrifar:
— „Undarlegt finnst mér, ef
bæjaryfirvöldin sjá sér ekki
fært að láta stöðva umferð að
næturlagi um nærliggjandi
götur sumra spítalanna í bæn-
um. Nú virðist sem þeir telji
það ógerning. Hvað kemur til ?
Hvers vegna er ekki hægt að
hafa skilti á standi úti á miðj-
um götunum í nágrenni spít-
ala, þar sem á er letrað, að
umferð sé bönnuð ? Mér finnst,
ekkert sé auðveldara. Það má
beina þessari næturumferð, GAMALL ÆFR-félagi skrifar:
sem oft og tíðum er að miklu
leyti óþörf, inn á aðrar göt-
ur. Skólavörðustígur ofanvert
fyrir framan Ilvítabandið, er
alls ekki nauðsynleg umferða-
æð, sizt að næturlagi, og svo
ég tali nú ekki um götu eins
og Kárastíginn. Þarna mætti
beina ökutækjunum ;un á Bald
ursgötu og Þórsgötu, Njarðar-
götu, o.s.frv. Á morgnana,
segjum kl. 8 gætu svo lög-
regluþjónar eða aðrir umsjón-
armenn séð um að fjarlægja
merkin. — Sama máli gegnir
um Túngötu fyrir framan
Landakot, Þingholtsstræti fyr-
ir utan Farsóttarhúsið, Tjarn-
argötu framan við Sólheima.
Landspítalina einn nýtur þess
að standa fjarri umferðagötu,
og þykist ég þó vita, að þang-
að berist ýmiskonar hávaði á
stundum, bæði frá nærliggj-
andi umferðaæðum og utan af
flugvelli. — Sjúkravinur."
— „Það er gleðilegt að sjá,.
hvernig Landheniinn, okkar
gamla og góða málgagn, er
orðinn. Aldrei áður hefur hana
verið jafn glæsilegur og að-
standendur hans að sama
skapi bjartsýnir. Þetta er
gott. Nú er bara um að gera
að halda áfram, koma honum
reglulega út og sjá um, að
hann verði lesinn af sem flest-
um út um allt land. Það hef-
ur aldrei verið eins nauðsyn-
legt og einmitt nú. Við breyt-
inguna og stækkunina vékur
hann meiri athygli en áður.
Hann er líka fjölbreyttari að
efni, og getur samt orðið enn-
þá fjölbreyttari, ef fleiri
starfskraftar fást. Sem sagt,
það er gléðilegt að sjá, að
Landneminn heldur velli, þrátt
fyrir bægslagang allra hasar-
blaðárina, „ásanna“, „sann-
söglis'- og „úrvals“-blaða, o.s.
frv. — ÆFR-félagi“.