Þjóðviljinn - 12.04.1953, Qupperneq 7

Sunnudagur 12. april 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (7
um þjóSareiningu gegn her á ÍSLANDI
SVO SEM KUNNUGT ER hefur íslenzka þjóðin í nálega
13 ár búið í tvíbýli við erlendar þjóðir, fyrst Breta og
síðar Ðandaríkjamenn, þar af 7—8 ár í nábýli við er-
lendian ’her. Þegar Bretar stigu hér á land 10. maí 1940,
mótmælti ríkisstjórnin í nafni þjóðarinnar þeifni aðför-
um. Þau mótmæli veittu þjóðinni viðnámsþrótt á her-
námsárumurr, og þrátt fyrir samninga um, að Banda-
ríkjalier stigi hér á land 1941 og dveldist hér styrjaldar-
tímabilið, var aldrei sljóvgaður viðnámsþróttur þjóðar-
innar í heild, þó að hæglega megi benda á ýmsar veilur.
Þjóðinni var ljós sú alvarlega hætta, sem steðjaði að
þjóðerninu, tungunni og uppvaxandi kynslóð. Margs kon-
ar mótrrceli komu fram gegn hernum og einkum var
reynt að bægja áhrifum hans frá samkvæmislífi unga
fólksins og skemmtunum, samanber hina margendur-
teknu auglýsingu: Aðgangur aðeins fyrir Islendinga.
SÍÐAN BANDARÍSKí HERINN KOM til landsins fyrir
íæpum tveimur árum, hefur vaxandi uggur um þjóð-
ernislega hættu gripið hugi fjölda íslendinga og senni-
lega yfirgnæfandi meirihluta þjóðarinnar, og sízt að
• ástæðulausu. Fjöldamörg félagasamtök og landssambönd
stétta hafa í ýmsum myndum nótimælt hernum, hernað-
arandanum og stofnun innlends hers. Má þar til nefna
Ungmennafélag íslands og mörg einstök ungn: ennaíélög,
prestastefnuna s. 1. ár, kenríaraþing og kennarafélög,
stúdentaráð og stúdentafélög, innanlands og utan, kven-
félög víðsvegar um landið, Menningar- og friðarsamtök
kvenna, fjöldamörg verkalýðsfélög og Alþýðusamband
íslands, iðnnemasarr.tök og félög iðnaðarmanna, pólitísk
félög og flokka, Sósíalisfcaflokkinn, Þjóðvarnarflokkinn,
miðstjórn Alþýðuflokksins, Félag ungra sjálfstæðis-
manna, Heimdall, Félag ungra framsóknarmanna, Æsku-
lýðsfylkinguna, félag ungra sósíalista, Félag ungra jafn-
aðarmanna, skólafélög mörg, bændafundi og einstaka
fjölda fundi, og er þó hvergi nærri upptalið.
BAK VIÐ SAMÞYKKTIRNAR standa þúsundir, jafnvel
tugþúsundir íslendinga. En eins hefur verið vant til þess
að sá andi og kraftur, serr.ibýr að baki andmælanna, nyti
sín til fulls. Það hefur vantað eðlilegan farveg, þar sem
allar uppspretturnar féllu saman og mynduðu straum-
þunga og orku fljótsins. Sá fatrvegur er nú myndaður.
VIÐ UNDIRRITUÐ höfum.' ákveðið að beita okkur fyrir
því, að dagama 5.—7. tmaí í vor verði haldin í Reykjavík
ÞJÓÐARRÁÐSTEFNA, er hafi til umræðu hvernig skuli
vinna á hernaðarandanurr*, skapa þjóðareiningu gegn er-
lendum her í landi og gegn stofnun iimlends hers, en
beita sér fyrir uppsögn hervemdai-samningsins undir
kjörorðunum um friðlýsingu Íslands — friður við allar
. þjóðir.
FYRRGREINDUM FÉLÖGUM og samtökum verður gefinn
kostur á að tilnefna fulltrúa á þjóðarráðstefnuna. Ekkert
skilyrði er sett um val eða skoðanir fulltrúa að öðru
leyti en því, að þeir hafi einlægan samstarfsvilja sam-
kvæmt framanskráðu markmiði.
EN IIÖFUÐVERKEFNI ráðstefmmnar verður:
1) að skipuleggja samstarf allra þeirra lands-
manna, sem hafa lýst sig andvíga her í landi,
2) að blása lífi í allsherjar þjóðemisvakningu,
sem hafi á sttefnuskrá sinni endurheimt rétt-
inda úr höndum hersins og íslenzkra for-
svarsmanna hans,
3) að ræða um eftirgreind atriði:
a) lagalegt gildi hervemdarsamningsins,
b) þjóðhættulega afleiðing þess, að ísland
gerðist aðili Atlantshafssáttmálans,
c) árekstra milli hermanna og íslendinga.
4) að gagnrýna alla þá, sem eru eða gerast
kunna forsvarsmenn hers á íslandi,
5) að kynna þjóðinni þá hættu, sem sjálfstæði
íslands stafar af hemaðarlegum samningum,
sem ísland gerist aðili að,
6) að kynna þjóðinni réttleysi íslands til skaða-
bóta, ef andstæðingar Bandaríkjanna sigra í
Framh. af 3. síou.
Svohljóðandi .tillaga var bo'rin.
upp á . fundihium oig samþykkt:
„Þrítugasti aðalfundur Barna-
vinafélagsins Sumargjafar, hald-
styrjöld, sem háð kann að verða umhverfis 11,31 3 Laufásborg ío. apni 1953,
ísland eða í landinu,
7) að krefjast þess, að forystumenn þjóðarinnar
haldi íslandi utan við hernaðarleg átök stór
veldamia, hver sem í hlut á.
VIÐ VÆNTUM ÞESS, að allir íslendingar sameinist í þessu
mikilvæga þjóðemismáli.
Með vinsemd,
Reykjavík, 8. apríl 1953.
Aðalbjörg Sigurðardéttir, frú.
Einar Gnnnar Einarsson, lösrfræðingur
Guðjón Halldórsson, bankaritari.
Gísli Ásmundsson, kennari.
Gunnar J. Cortes, læknir.
Gunnar M. Magnúss, rithöfundur.
Jón Þórðarson frá Rorgarholti.
Marinó J. Erlendsson, afgreiðslumaður.
Ólafur Jóh. Sigurðsson, rithöfundur.
Pétur Pétursson, út\rarpsþulur.
Sigríður Eiríksdóttir, hjúkrunarkona.
Skarphéðinn Njálsson, verkamaður.
Þórarinn Guðnason, læknir.
Þorsteinn Björnsson, fríkirkjuprestur.
Þórunn Elfa Magnúsdóttir, rithöfundur.
•••
telur Uppeldisskólann hafa unn-
ið ómetanlegt starf, með því að
mennta forstöðukonur og fóstrur
fyrir barnahe'mili í landinn. En
með því, að Sumargjöf hefur
ekki fjármagn t'l ai reka um-
rældan skóla, beinir aðalfundur
félagsins þeirri e'indregnu ósk
til kennslumála.stjórnarinnar. að
liún lilutist til um, að Upp-
eldisskólinn veríi tekinn inn í
fræðslukerfi landsins, sem de.'ld
við Kennaraskóla ís’.ands, og
geti skólinn tekið til starfa í
þeirri niynd, þegar á komandi
hausti. Aðaifundurinn íelnr ó-
fært, að Uppeldisskólinn Ieggist
niður.“
Úr 'stióni félagsins áttrj að
ganga frúmar Aoalbjörg S:g-
urðardcittir og Arnheiður Jóns-
dóttir, og voru báðar ertdur-
kosnar. Varamenn þeirria voru
'Hei'gi Tryggvason, kenniari og
frú Gerður M-aignúsdóttir, bæði
endurkosin.
Endurskoðendur félagsins voru
einnig endurkosnir, þeir Sveinn
Óiafsson og Zóphónías Jónsson.
Á morgun 13. apríl á Félag
róttækra stúdenta 20 ána af-
anæli. Þann dag árið 1933 var
það stofnað af 17 stúdentum í
Háskóla íslands sem félag
vinstri si'nnaðra roanna ©r
hafði á stefnuskrá sinni „að
styðja og efla hina róttæku
hreyfingu í háskólanum og
þjóðfélaginu og vinna að sam-
einingu hinn.a róittæku afla í
baráttunni igegn íhaldi og f>as-
isma, fyrir atvlnnu, lýðræði og
menningu þjóðarinnar.“ Þetta
er glæsileg stefnuskrá sem
fjöldi háskólastúdenta hefur á
þessum árum tileinkað sér og
barizt fyrir, endia hefur félagið
verið virkasti aðilinn í stúd-
entalífinu, ýmist stærsta og hin
síðustu ár næststærsta stjórn-
málafélag Háskólans með
trausit íylgi að baki sér.
Á þessum árum hafta margir
'glæsilegir menntamenn sem nú
'ber hátt í íslenzku lífi látið til
sín taka í félaginu o.g hlotið
þar sinn x>ótitiska þroskaferi'l.
Þaðan hafa komið margir ein-
'Staklingar sem reynzrt. hafa
dyggir starfsmenn hinnar póli-
rtíisku barátrtu.
Á ýmsiu hefur oltið fyrir fé-
laginu í baráttunni í Háskól-
anum og margt verið 'starfað
sem ve>rtt væri >að drepa á.
Á árinu fyrir siyrjöldina voru
vinstri sinnaðir stúdentar, kra.t
iar, framsóknarmenn og komm-
únistar, svo gæfusamir að ha£>a
þann þroska til lað beria iað
skilja hugsjón og brýna naiuð-
syn samfylkingar gegn aftur-
haldinu, þ. e. „Sjálfstæðis-
flokknum“ og útibúi hans naz-

Núverandi stjórn Félags róttekra stúdenta. Frá vinstri: Gnðgeir
Magnússon, gjaldkeri; Bogd Guðmundsson, formaðui-;
Eínar Laxness, ritari
prýði. Meirihlutinn í ráðinu
varð ekki til 'langframa og -ekki
hefur enn tekizt að vinna hann
á ný og kemur þar fyrst og
fremst til greina >sú ástæða iað
fylkingar félaigsins riðluðust í
byrjun stríðs er bæði fram-
sóknarmenn fyrst og siða.r
kratar klufu fylkingar og bafa
síðan eins og annars staðar í
þjóðfélaginu stefnt óðfíuga í
faðm íhaldsins, þannig að mi.lli
þeirra gengur ekki hnífurinn.
Hins vegar sést 'greini'iega hví-
líkt hyidýpi er staðfesit milli
samf ylkingarsinn'a f ramsókn ar
og krata ársins 1933 og nú í
dag, þegar segýa má t. d. að
fulltrúar þeirra í stúdenta.ráði
virðasit einungis grímuklæddir
fuHtrúar „Vöku“, félags íhalds-
, stúdenta,
En þrát't fyrir allt er Eélag
róttækra stúdenta á þessu 20
ára afmæl'i sínu sterkt féliag,
er stendur á traustum grund-
velli og nýtur stuðnings og
istunum. Um skeið v.arð rót- ’ stárfs frjálslynd'ustu og róttæk-
tækum stúdentum allvel ágengt ustu háskólastúdentanna og er
1' þeirri baráttu, þeir höfðu rtvímælalaiust, eins og áður er
meirihlurta í stúdentaráði 1935 getið, virkasti þátturinn í fé-
—36 cg trtóðu sig þar með lagslífi Háskólans. Það hefur
á undanfömum árum verið afl-
vakinn. meðal stúdenta að
standa fast á rétti íslands .gegn
hvers konar erlendri ásælni.
Það er fyrst og fremst félag
róttækra, sem hefur innan Ilá-
skólans varað við ágengni
Bandaríkjam anna gaignvart
o’dcur og það var ötiulu srtarfi
félagdns að þakk.a að um tíma
rtóks't að nudda hinum .aftur-
lialdssömu háskólaborguirum til
þess að stianda vörð um mál-
stað Is’ands. Að hinu hefur
því miður rekið, að stefua for-
yííumann a afturhaldsstúdenta
hefur runnið í sam.a farveig og
stefna lalls hins ísienzka af-tur-
halds, cg við því mátti auðvit-
að allrtaf búast. Hins vegar er
það brýnna verkefni Félags rót
tælcra stúdenia nú en nokkru
sinni fyrr : ð berjasrt f.vrir sam-
fylkingu allra þjóðhcTra vinstri
sinnaðra srtúdenta nú á næstu
tímum, til barátturmar gegn
.aftuxhaldinu og hernámi lands-
ins.
Á hverju hausti hefur félag-
ið borið fram Hsta tit stúdenta
róðskosn inganna; htaut þ&ð í
Framhald á 11. síðu.