Þjóðviljinn - 23.04.1953, Blaðsíða 1

Finuntudagur 23. a,príl 1953 — 18. árgangur — 90. tulublað
■V }
HÖ Ð VIL JINN
er 20 síSiar í dag
I.
Iierrsii®® \ié préL Ipiiilisiiind
Þær tuttugu og sjö þúsuridir íslendinga er skrifuðu
undir kröfuna um sakaruppgjöf til handa þeim 20 mönn-
um er Hæstiréttur gerði seka með dómi sínum 12. maí
s.J., vegna 30. marz-málanna, eru að vonum orðnar Iang-
eygðar eftiir svari við þeirri kröfu sinni.
Forstöðunefnd sakaruppgjafar skýrði blaðamönnum í
gær frá því hvar mál þetta stendur nú, en foimannx
nefndarinnar, prófessor Guðmundi Thoroddsen tókst fyr-
ir nokkru að ræða málið við dómsmálaráðheiTann.
Sá fádæma dólgsháttur er Bjarni Benediktsson dóms-
málaráðherra sýndi við það tækifæKi, er harm m.a.
þóttist eltki þekkja Guðmund Thoroddsen, fyrverandi
samprófessor sinn í hásltólanum, er ekki aðeins móðguai
við Guðmund Thoroddsen og þær 27 þús. íslendinga er
standa að baki kröfunni um sakaruppgjöf, heldur og
við hvern heiðai'legan mann í landinu.
Þá mun mörgxnn og ekki þykja ástæðulaust að spyrja
Ásgeir Ásgeirsson forseta hve lengi hann ætli að vera á-
hiiifalaus, brosandi leilcbrúða Bjarna Ben. í máli þessu.
ráðherrann ennfremur. Ég'
sagði þá um hvaða mean væri
að ræða. og að foreetinn hefði
beint mér á hans fund. Ráð-
herrann kannaðist nú við þetta
mál, en kvað það ekki hafa
hlotið afgreiðslu enn og væri
ekki ákveðið hvenær það yrði
né með hvaða hætti.
Á fundi forstöðunefndar sak-
aruppgjafar 18. apríl s.l. var
þeim prófessor Guðmundi
Thoroddsen prófessor, frú Að-
albjörgu, Sigurðardóttur, dr.
> Birni Sigurðssyni, frú Guðrúnu
Sveinsdóttur og Þorvaldi Þór-
arinssyni lögfræðingi falio að
skýra blöðum og útvarpi frá
störfum nefndarinnar.
Á blaðamannafundinum í
gær flutti prófessor Guðmund-
ur Thoroddsen eftirfarandi
skýrslu (millifyrirsagnir eru
Þjóðviljans):
,,Þegar forstöðunefndin tal-
aði við forseta íslands 9. sept.
1952 um sakaruppgjöf til
handa þeim tuttugu mönnum,
sem Hæstiréttur gerði seka 12.
maí 1952 með dómi í málinu
nr. 62/1950, lofaöi forsetinn
því að umsóknin skyldi fá form
lega afgreiðslu, og benti nefnd-
inni um leið á atvik sem gátu
hafa valdið drætti fram að því.
Af undirtektum forsetans mátti
ætla að eigi myndi þurfa að
bíða lengi eftir svari.
Enn óltomið svar.
1 októberlok var enn ókom-
ið svar og talaði þá Þorvaldur
Þórarinsson, lögfræðingur, fyr-
ir hönd nefndarinnar við hr.
Steingrím Steinþórsson, for-
sætisráðherra, um þessa mála-
leitan, einkum nokkur lögfræði-
leg atriði. 28. nóv 1952 ritaði
framkvæmdanefndin forseta
Alþýðusambandsþings bréf og
fór fram á að hann h'utaðist
til um að þingið samþykkti á-
skorun til forseta íslands um
að veita sakaruppgjöfina.
Gengið á fund forsetans.
Leið svo langt fram eftir
vetri án þess fregnir bærust
af málinu. Á nefndarfundi 21.
marz 1953 var formanninum,
Guðmundi Thoroddsen prófess-
or, falið að ganga á fund for-
setans. Formaðurinn leitaði
samvinnu við herra Sigurgeir
Sigurðsson, biskup, og fóru
þeir saman til forsetans 24.
marz. Kom þá í Ijós að málið
hafði legið í þagnargildi siðan
nefndin ræddi við hann í sept-
ember. Óskaði forseti eftir
stuttum fresti til að svara fyr-
irspurn þeirra en kallaði þá
aftur á sinn fund 9. apríl.
Kætt við forsætísróðherra.
Um þetta segir svo í skýrslu
Guðmundar Thoroddsen til for-
stöðunefndarinnar, dags. 15.
þessa mánaðar:
,, .... Biskupinn var mjög
fús til þessarar samvinnu og
24. marz fengum við áheyrn
hjá herra forseta Ásgeir Ás-
geirssyni. Forsetinn kvað mál
þetta heyra undir ríkisstjórn-
ina og kvaðst mundu athuga
það nánar. Þegar yið næst
vorum kvaddir á fund forset-
ans, sagði hann, að forsætis-
ráðherra og dómsmálaráðherra
væru fúsir til þess ao ræða
þetta mál við mig.
Forsætisráðherra - talaði við
mig af ljúfmennsku, einsog
hans var voa og yísa, en kvað
málið heyra undir dómsmála-
ráðherra og' væri þangað að
leita um málalok.
Lærclómsrík heimsókn til dóms-
málaráðherra.
Það tók mig upp undir viku
að reyna að ná tali af dóms-
málaráðherra og af því varo
loks nú í dag 'e’r ég, óboðinn,
sótti fund hans í venjulegum
vikulegum viðtálstíma hans.
Þegar til fundar hans kom
sagðist ég búast við því, að
honum væri kuneiugt erindi
mitt. Nei, ekki var það. ,,Ég
er kominn vegna náðunarbeiðn-
innar“, sagði ég þá. „Nú haf-
ið þér verið dæmdur"? spurði
dómsmálaráðherra. Svo reynd-
ist þó ekki vera. „Eða eín-
hver af yðar nánustu"? spurði
Kraft
Hann komst ekkí til Pansar
Mér þykir leitt að geta ekki
fært nefndinni betri fréttir, en
fyrir sjálfan mig hefur heim-
sókn mín til dómsmálaráðherra
verið lærdómsrík ....“
Á fundi nefndarinnar 18. apríl
1953 voru menn einhuga um að
halda áfram að vinna að fram-
gangi málsins".
verkalýðsfélaganna
heldur firnd á morg’un,
föstudag, kl. 8.30 í Aðal-
siræti 12, uppi.
Áríðandi að fulltrúar fé-
lagarina mæti.
Árósareðli A-bcmda
lagsins afhjúpað
Vesturþýzkur ráðherra krefst Súdeta-
héraðanna og vesturhéraða Póllands
Þau tíðindi gerðust á þingi
Kristilega lýðræðisflokksins
þýzka í Hamborg í gær, að
einn af leiðtogum flokksins,
Jakob Kaiser, sem er ráð-
herra í stjórn Adenauers og
fer með sarrþýzk málefni,
lýsti þyí yfir, að sameining
Þýziklalands fæli 1 sér ekki
einungis endurheimt „her-
námssvæðis Sovétríikjanna“,
heldur einnig endurheimt
hinna fyrri þýzku héraða,
sem nú lytu pólskri og tékk-
neskri stjórn.
Þessi urrjmæli voru sett
fram við umræðu um kosn-
ingastefnuskrá flokksins, er
samþykkt var og afgreidd af
þinginu í gær. í stefnuskrár-
yfirlýsingunni segir m. a. uira
safrrpiningu Þýzkalands, að
hana verði iað framkvæma á
grundvelli nájnnar efnahags-,
stjórnmála- og hernaðarsam-
vinnu landanna í Vestur-Ev-
rópu.
•
Með öðmrn orðum: Hernaftar-
fþmvinna V estur-jEvrópuríkj-
anna, sem ísland er aðili aft
gcgiuim Atlanzliafsbandalagift,
hefur nú þann yfirlýsta tilgang
að endurheimta með styrjöld þau
liéruð, sem tekin voru af Þýzka-
landi með algeru samkomulagi
Bandamaima. Árásareðli Atlanz-
bandalagsi'ms hefur aldrei kom-
ið betur í ljós en í þessum yfir-
lýsingum.
nska sfiórnin biðst Eausn
Fyrstí kosningasigur kommúnisfa siSan 1945
Eiiik Eriksen, forsætisráðherra Danmerkur, gekk í gær
á fund Friðriks konungs og afhenti honum Iausnar-
beiðni fyrir stjórn sína.
Eriksen sagði að stjórnin liti
á úrslit kosning'anna sem sig-
ur fvrir stjórnarandstöðuna, og
því segði hún af sér. Stjórn-
arflokkarnir héldu fylgi shlu í
kosningimum og hafa saman-
iagt óbreytta þiagmannatölu,
en stærsti flokkur stjórnarand-
Sósíaldem.
Róttækí fí.
íhaldsfl.
Vinstri fl.
Rettarr.m.
Koinmúiiisfar
atkv.
836.402 (813.590) + 22.812
stöðunnar og þingsins Sósíal-
demókrataflokkurinn bætti við
tveim þingsætum og hefur nú
tvö þitigsæti fram yfir stjórn-
arflokkana báða.
Kosningaúrslitin urðu sem
hér segir (í svigum tölurnar
frá sept. 1950):
Hlutfalls
þingsæti breyt.
61 (59) + 2.8%
+ 11.235 13 (12) + 6.8%
-5- 6.563 26 (27) -+ 1.8%
+ 18.380 33 (32) + 4.3%
+ 52.092 9 (12) -i- 30.9%
'+ 4.524 7 (7) + 4.8%
lirun Réttarríkismanna, sem
nsisstu tæpan þriðjung atkvæða
og fjórðung þingsæta. Rcttar-
ríkisfltíkkurinn, sem var með
öllu áhrifalaus í dcaskum
stjórmíiálum f.yrir stríð, hefur
unnið hvern kosniitgásigurinn
af1 öðrum á árunum eftir strið
og margfaldað bæði atkvæða-
magn og þingmannafjöída; en
nú virðist hafa skipt um.
Flokkurinn hefur iifað á ó-
þingi hefur hann verið lengst
til hægri af öllum.
Kosningarnar sýna í öðru
lagi, að Kommúnistaflokkurimi
er nú að snúast í sókn, eftir
að hafa veriö í 'arnaraðstöðu
í tæp átta ár. Þetta er fyrsti
kosningasigur hans á þessu
tímabili og fylgisaukning
fiokksins þrátt fyrir mjög erf-
ið skilyrði sýnir glöggt, að
Framhald á 12. síðu.
178.954 (167.719)
358.735 (365.298)
456.332 (437.952)
116.322 (108.418)
99.019 ( 94.495)
Auk þess hiaut listi Danska
sameiningarflGkksins 16.426 og
engan mann, og þýzki listinn
í Suður-Jótlaadi 8.439 og eng-
án raanii. Aiis voru 2.585.000 á
kjörskrá og neyttu 80.2% at-
kvæðaréttarins. Um 70000
fieiri höfðu nú kosningarétt en
1950, en þá var þátttakan heid-
ur meiri, 81.9%. '
Það er tvennt sem er ein-
kennandi fyrir þessi úrslit. I
fyrsta lagi hið gífurlega fylgis- hemjulegu lýðskrumi, en á
AKSEL EARSEN
FIokHur lians snýr vörn í sókn