Þjóðviljinn - 26.04.1953, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 26. apríl 1953
Þjóðareining gegn her í landi
Einn dagur rís. í>að er hlustað á hljóm þíns máls.
Or1 heimsveldin skerpa sjónir aS býlunum lágu, —
og fávísar miljónir fregníi að þú sért til
í f-rostinu liandan við straumana þungu og bláu.
Og miljónaríkin, sem finna í fjöldanum afl,
nú freklega spyrja: Hvei var það, sem frelsi þér gaf'?
I*á er sem fljótið fari að rýna á dropann
og finnist hann vera að leika hið stóra liaf.
Þá mætiröu, íslenzka barn, liinni þungu þraut,
— þér verður leikið á taílborði veraldarinnar. —
I-át rætast þá von: vertu stælt og stórt í raun
og stolt í hugsun um réttmætl tilvcru þinnar.
Og þegar holskefiur mannhafsins mæða á þér,
og magnþrunginn rómur frá strætunum tryllandi s.yngur,
þú verður að standa við stolta nafnið þitt,
það er stórt að vera fæddui Islendingur.
Þetta aðsenda kvæði er enn
eitt innlegg í hina nýju sjálf
stæöis-baráttu, sem háð er
dag hvern. Það er heit skír-
skotun til allra landsins
bama að muna þjóðemi sitt
og land sitt.
En sá, sem man land sitt
og skyldurnar við sjálfan
sig sem íslendingur, mun
eigi bregðast, þegar á reyn-
ir. Ljóðin, sem okkur hafa
verið send, móta í raun og
veru kaflaskil í ísienzkri
Ijóðagerð, því að þau bera
öll hinn sama tón hvatninga
og ástar til lands og þjó'ð-
ar, sem aðeins djúpstæð
þörf kallar fram í dagsljós-
ið. Eg hef birt nokkur
kvæði, hvert öðru sterkara,
en jafnan kemur í skarðið
og vel það. Eg hef nú þrjú
kvæði óbirt. Er eitt eftir
Guðmund Bö'ðvarsson, annað
frá Óskari Þórðarsyni frá
Haga, hið þriðja eftir ó-
nefndan samherja. Og loks
má geta þess, að mér bárust
orð frá sjúklingi, sem er
búinn að vera rúmfastur ná-
lega 20 ár. Hann er andlega
hress og heilbrigður og fylg-
ist með störfum okkar af
heitum áhuga. Hann langar
íæi ílfl'i fc !'ií' * iff. -.
J. J. biðuir þess getið, lað sium
veitinigahús hér í bænum hafi
svo iélega fataisniaga, að nauð-
syn sé að gera umbót á þeím
við fyrsta ta-kifæri. Suans stað-
ar eru þeir broitniir og boiginir,
en lannars sitaðair svo fáir og
íötum manna ætlað svo lítið
p-láss, iað laillt landir í þvögu,
þegar um m'ikla gestakomu er
að ræða. Mæl'isit J. 'J. iil þess,
að veitimigahúsaeigendur taki
þeitta má’l vinsiamlegasit itil at-
huigunar, og er Bæj.arpóstinum
ijúft ,að taka undir við þá <á-
skoirun.
til að leggja okkur li'ð í
hiirni nýju sókn fyrir sjálf-
stæði landsins. Og það ætl-
ar hann að gera í Ijóði. Eg
kom til hans s. 1. föstudag
24. þ. m. Þegar ég kvaddi
hann eftir fjörlegt og
skemmtilegt samtal, 'hafði
ég öruggari vissu en nokkru
sinni fyrr, um sigursæla
sókn okkar, sem uppi stönd-
um og göngum fram undir
kjöroröunum: Sameinuð
þjóð gegn her í landi.
G. M. M.
★
Silfúrmerkið Þveræingur.
Vi'ð höfum látið búa til
lítið silfurmerki sem er tákn
okkar og sameining. Það
stendur á því orðið Þveræ-
ingur. Hver, sem kaupir
merkið, og ber á sér, styrk-
ir málstað okkar og geng-
ur inn í raðir okkar. Það
getur hver einstaklingur,
hvar sem hann er í sveit
settur á landinu. Við fáum
fyrstu hundrað merkin í
dag og í þessarí viku hefj-
um við sölu þeirra. Á þriðju-
daginn verður nánar skýrt
frá þessu ágæta sameiningar
tákni og þýðingu þess fyrir
málstað okkar.
Fregnir af þátttöku í þjóð-
arráðstefnunni berast nú
hvaðanæva. Fyrstu agætu
fregnirnar utan af landi
'bárust í gær. Þær voru frá
Akureyri. Þess hefur orðið
vart, að nokkur fé.Iög, sem
við höfðum ekki sent bréf,
hafa borið fram óskir um að
mega senda fulltrúa á ráð-
stefnuna. Þeim mun nú ber-
ast bréf upp úr helginni.
★
Ðagskrá ráðstefnunnar er
að nokkru samin, þó að enn
hafi ekki verið ákveðin til-
högun á allan hátt. En
vegna ýmissa fyrirspurna
verða hér birt drög þau að
dagskránni, sem fyrir liggja.
Þau eru á þessa lund. (En
þess má vænta, að fullkomin
dagskrá verði birt í viku-
lokin).
Þriðjudagurinn 5. maí.
Klukkan 6 e. h. Ný lúðra-
sveit leikur.
Ráðstefnan sett.
Ávarpsræða.
Fjöldasöngur.
Kosið í nefndir.
Klukkan 7.30 til 8.30 mat-
arhié. Að matarliléi loknu
verða flutt framsöguerindi.
Þvínæst frjálsar umræ'ður
til miðnættis.
Miðvikudagurinsi 6. maí.
Kiukkan 5 til 6 nefnda-
fundir. Kl. 6—7.30 umræður.
Kl. 7.30—8.30 matarhlé. —
Kl. 9 hefst samfelld dag-
skrá’. Þar koma fram skáld
o g rithöfundar, leikarar,
söngvarar, hljóml'starmenn
og söngkór. Lýkur að mið-
nætti.
Fimmtudagurinn 7. maí.
Klukkan 6—7.30 Ræddar
ályktanir og tillögur.
Kl. 7.30—8.30 matarhlé.
Að matarhléi loknu um-
ræður: Skipulagning and-
spyrnuhreyfingarinnar og
framtíðarverkefni um land
allt.
Samsæti.
Snagarnir á veitingahúsunum — Rússneskur ballett
og íslenzkur — Kettir að leik á grágrænum íúnbletti
UNGUR MAÐUR, sem séð hafði
rúsisnesku stóirmyndiiinia í Aust-
urbæjarbíó og hrifizt svo .,af
listtúlkaiminni og snilidinni, að
hanin áttii varlia orð til lað lýsa
bví, biður Pósrtinn um að koma
þeim skiaboðum <til MÍR, hvort
ekki sé hægt að fá hingað til
l andsiins rússmeskan balleittflokk
— eða jafnvel baMettmeisitiara
:’rá Sovót til þess ;að keinnia
íslendingum þessa vandasömu
og itöfnandi listgrein, — Hingað
thafia iað undanfömiu komið ýms-
:r snjallir iistamenn frá Ráð-
stjórnainríkjiunium, einmitt á veg
<um MÍR, og ætiti þessi ósk því
lað igeta orðið að verulelik'a, ef
unnið væri að því. Þarf ekkii
að rökstyðjia það nánar, hversu
'geysilegur styrkur íslenzkri
leikmennt það væri, ef við
fengjum að njóta leiðbeiiningar
og kunnáttu lannarra eins lista-
manna og hrautryðjendia í öllu
því, ler’ iað leikhússlisitum lýtur.
MAÐUR í skáldlegum hugleið-
ingum skrifiar: „Ég sit við glugg
.anin minn og ilít út í húsagarð-
ian<a umhverfis, þar serp. ég bý.
Veður er milt, og <tekið að
hlýna efitir kuldakas.tið um
sumarmálin. Á túnbletti leika
isér þrír iketti-r, stígia þar
skemmtilegan dans með alls-
konar hoppj og <tilhltaupum, al-
veg eíns oig dansarar á sviði,
Einn er hvítur, annar svartur
og sá þiriðji er bröndóittiur. Og
allir hiafia þeir sinn persónu-
lega hátt og rtj'áninigaraðferð.
Svarti köttuninn hoppar hæst
laf þeim öllum, stekkur meiira
en ilenigd sína í loft upp, þegar
sá bröndótiti nálgast en hvíti
köttur.inn er 'rclegur, liggur
mestalla.n tímiann og horfir á
hiinia skemmtia sér. Díklega er
hann norræn,n og svifaseinn lað
eðilisfiari, e,n sá sviarti suðrænn
og blóðhieitur. — Einhvers stað-
’iar í húsiniu er verið iað spil'a
fomísl'enzk irímn.alög í útvarp-
inu. Keítimir heyra þau út á
túnbleittinn og æsiast um allan
ihelming, jafnvel þessi suðræni
og þeldökki, sem v.itanlegia dans
iar bezt, ef hann heyrir afrí-
e
1
Mikill fögnuður má það vera
fiskimanni að heyra þá frétt
að höfn skuli hyggð í næsta
nágrer.ni við heimili hans. Það
má einnig ganga út frá því
sem- gefnu a'ð fréttin um
byggingu hafnar finni hljóm-
grunn til fagnaðar hjá fleirum
en fiskimönnum. Hversu miklir
mögvdcikar eru ekki æfinlega
tehgdir vi.ð slík mannanna
verk ?
Þegar nýsköpunarstjófnin
gekk frá löguhum um byggingu
landshafnar i Njarðvík og
Keflavík 1946, var gengið til
móts við margra ára óskir
um bætta aðbúð þeirra manna
er erfiðust vinna störf á ís-
landi. ekki aðeins þeirra, sem
búsettir eru í næsta nágrenni
vi'ð höfnina, heldur eimvig
þeirrn er búsettir eru víðsvega-
um landið, en stunda vildu
sunnienfek fiskim>ð, með viðiegu
í landshöfninni. Lögin um
iandshöfnina eru mótuð af
þeim stórhug og bjartsýni er
ríkti með bjóðinni. Trúnni á
auðlegð fiskimiðaima, og vit-
undinni um það að því betri
aí'búða’* sem sjávarútvegurinn
nýtur, því betri skilyrði um
nýtingu sjávarafia, bví stvrk-
ari stoðum stendur þjóðarbúið
á.
í lögum iandshafnarinnar er
gert rá'ð fvrir að höfnm láti
hvggja verhúðir og aðgerðár-
hús er leisð verði útvegsmönn-
um til afnota. í st.nt.tu máli,
þiatta. var hin örfásidi hönd er
nýsköpunin rétti til hinna hug-
djörfu manna e- réðust í að
kauþa fiskibát af litlum efn-
um og mikilli biartsýni, en
skorti afi til ,að sicapa sér þessa
aðstöðu af eigin rammleik.
Þeir sem krmuigir eru lands-
haföarmálinu frá Unphafi gætu
margt um báð rætt og ritað.
a.ðdraganda þess og framkvæmd
allá. en bnð cem skiptir höfuð-
má'i er það að Jögin um byg’g-
ingu iahdshafnari'nna.r eru sett
í fullu samræmi við þörf þjóð-
'kiansk-an jazz. — En ekki er ég
fyr.r. .þúinn, að eetja þeiSsiar lín-
ur á pappírinn ,en.; allir kefct-
irn.ir. fcaka uncjir sig sitökk og
hoppa yfir næstu rimlagirðingu.
Hviað - haf'a þeir séð þgr? Jú,
þeiir sjá konu vei'ia að taka inn
þvoitt af snúru. Og þvO'tturin'n
dinglar svo >anzi skemmtilega,
iað sórihver heilbrigður kö'fcfcur
,með lungit blóð í æðum hlýtiur
lað f:inn,a hvöt hjá sér til að
toga í þvofct, 'sem þannig læitur.
Enda hoppa þeir þarna upp í
rúmlök og nærföt, handklæði
og sokkiaplö'gg. Surr.u ná þeir,
öðru j ekki, þvi’ það er lailtof
iháí'fc' uþpi fyrir þá. — Innan
iskiámtó' hafa þeir gefizit upp
við lallt saman og hverfa
sneypiulegir fyrir húshorin. Þar
með imissi ég af þeim. Rímna-
lc:gin <gru fyrir löngu hætt og
farið að leika . eitthvað lötur-
hægi ’og lágþ sem enginn heið-
larlegur köfctur .gertur verið
þekktur fyrir >að diansa eftir.
—■ Samu máli gegnir um mig,
<að ég er komin.n úr allri
stemmningu til að slcrifa meira.
Ég er iað huga um ®ð d'abba
út í 'góða veðrið“.
arinnar til að hagnýta fengsæl
fiskimið, og þó mörgum finn-
ist framkvæmdir hafi gengið
liægt, og mjög á annan veg en
stefnt var til í upphafi, þá hef-
"ur þó mjakazt í áttina á hverju
ári.
En núna síðustu mánuðina
hefur færzt nýtt líf í fréttir
um byggingu þessarar hafnar,
og þó einkennilegt kunni að
virðast, hafa þessi nýju tíðindi
eklci náð að vekja upp þá fagn-
aðaröldu sem var svo einkenn-
andi fyrir fréttir nýsköpunar-
áranna. Þó er aðalinntak
hinna nýju tíðinda að þessi
höfn skuii byggð me'ð miklum
hraða.
Hvað veldur slíkri hugarfars-
breytingu, að athafnasamt fólk
skuli ekki fagna slíkum tíðind-
um. Skýringuna er að finna í
táknmáli Tímans X + Y.
1. apríl 1953 birtir dagblaðið
Tíminn grein undir fyrirsögn-
inni „Framkvæmdir hersins á
Suðurnesjum“. Þessi grein virð-
ist vera eftir hermálasérfræ'ð-
ing forsætisráðherrans og auð-
kennd með tákninu X+Y.
Hann segir orðrétt: , Skipakom
ur á vegum hersins til Reykja-
víkur skýra það sennilega einna
bezt hvað umræddum hernað-
arframkvæmdum veldur. ís-
lenzk stjórnarvöld hafa lagt á
það megin áherzlu í samning-
um sfeium við hina útlendu að-
ila, a'ð þeir dveldu sem mest á
samningssvæðum sínum, og að
Reykjavík yrði í framtíðinni
ekki notuð sem uppskipunar-
höfn fyrir herinn, því að það
gæti aukið árásarhættuna hér“.
(Það er í Reykjavík).
1 stuttu máli, hinni íslenzku
ríkisstjórn hefur tekizt aö
semja við útlenda aðila um
aukna lífshættu fyrir Suður-
nesjabúa, bæði til 'sjós og
lands. Er ekki ástæða til að
þingmanni kjördæmisins væri
samfagnað yfir sigrinum ? Eg
miemist ársins 1945, þá þóttu
það góðir stjórnarhættir að
hafa samráð við vi'ðkomandi
sveitarstjórnir þegar verið var
að ieggja drög að auknu ör-
yggi, íbúanna, en það gilda
vafalaust allt aðrar reglur,
þégar verið er að semja við
útlenda áðila um aulcnar lífs-
hættur, eins og dæmin sanna.
Útlendir aðilar hófu mikiar
mælingár á landshafnarsvæðinu
síðástliðið haust og fram á vet-
ur, síðan lá þessi starfsemi
niðri nokkurn tíma. Þá fór ao
heyrast ýmiskoaar orðasveim-
ur um stórkostlegar fram-
kvæmdir á landshafnarsvæ'ðinu.
I byrjun febrúar hófust miklai'
mælingar á nýjan lelik.
24. marz s. ]. hélt hrepps-
nefnd Njarðvíkur fund. Þar
var oddviti hreppsins um það
spurður hvort honum sem odd-
vita eða fulltrúa hreppsins i
stjórn Landshafnarinnar hefði
borizt vitneskja um það livað
tii stæði með öllum þessum
mæliagum á iandshafnarsvæð-
jnu. Hann kvað sér aigjörlega
ókunnugt um það. Á þessum
fundi samþykkti lireppsnefndin
samhljóða að skrifa varnarmála
nefnd ríkisins og óska eftir
upplýsingum, um hverskonar
framkvæmdir verið sé að undir
búa á landshafnarsvæðinu, og
vegna orðróms um nýjá hafn-
Vramhald á 11. 'siðii'.