Þjóðviljinn - 21.05.1953, Síða 2

45. da;rur.
Nú kom listmálari einn til Damms til að
mála myndir. Ugrluspesrill sótti um að mega
hræra litina fyrir hann og bað einungis
um brauðsneið að launum, þrjá skildinga
og ölkrús. En hann notaði tækifærið til
að læra aðferð meistarans.
Er meistarinn vék sér frá reyndi hann að
líkja eftir aðferð hans, en hann var of
elskur að rauða litnum fyrsta sprettinn,
En hann var þolgóður og fór von bráðar
að mála sæmilegar myndir af Klér, Satínu,
Kata.línu og Nélu; einnig jif ýmsum hlut-
um.
Hann lærði einnig að skera í tré og hoggva
stein. Það kenndi honum múrari, en hann
átti að gera nýjan prédikunarstól í Vorr-
ar fx-úar kirkju, þannig gei-ðan að gamli
presturinn sýndist standa enda þótt hann
sæti sem hægast meðan hann prédikaði.
2) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 21. maí 1953
i I dag er fimmtudagurinn 21.
^ maí. 141. dagur ái-sins. —
Háflóð eru í dag kl. 11.25 og um
miðnættl.
Enskunámskeiðið er að hefjast.
Söngæfingin, sem átti að byrja
kl. 8.30 i kvöld, befst kl. 9 — og
þá stundyísloga!
„Festival", 5. tölublað er nýkomið.
Tekið er á móti greiðslum í ferða-
sjóð daglega á Skólavörðustíg 19.
Þátttakendur verða að hafa greitt
minnst 1300 krónur í allra síðasta
lagi fyrir næstu mánaðamót. Þeim
sem einhvex-ra hluta vegna kynnu
að verða að iiætta við ■ ferðina
skal bent á að vegna áfallins
kostnaðar verður fyrsta 300 króna
greiðs'an óendurkræf fx-á 1. júní
að telja.
1ír 6. júní nlc. er útrunnimi kæru-
frestur vegna kjörskrár. Það er
einkum áríðandi fyrir alla, sem
flutt hafa í bæiim frá síðasta
mauntali eða frá því í nóv.-
des. sl. að atlniga hvort nöfn
þeirra standa á kjörskrá.
göfnin
ILandsbókasafnið: kl. 10-12, 13-19,
20-22 alla virka daga nema laugar-
daga kl. 10-12 og 13-19.
I'.jóðrv injasafníö: kl. 13-16 á sunnu-
dögum, kl. 13-15 á þríðjudögum,
fimmtudögum og laugardögum.
Náttúrugripasafnið:. kl. 13.30-15 á
sunnudögum, kl. 14-15 á þriðjudög-
um og fimmtudögum.
L
Kjörskrá, fyrir Reykjavík ligg-
ur frammi í kosningaski-if-
stofu Sósíalistaflokksins, Þórs-
götu 1.
í’eir féiagar og samherjar sem
hafa könnunarbiokkir eru beðn-
ir að skila þeim sem fyrst, og
helzt elcki síðar en 25. maíi
Ertu ekki þreyttur? spurði ggm
all maður blaðsöludreng, er bar
stóra byrði varnings síns í fang-
inu.
Ekki vitund, svaraði snáðinn,
ég les þau aldrei.
Þeir kaupondur Þjóðviljans, sem
vilja greiða blaðið með 10 kr.
hærra á mánuði en áskrifenda-
gjaldið er, gjöri svo vel að til-
kynna það í síma 7500.
Ungbarnavernd Líltnar
Templarasundi 3 er opin þriðju-
daga kl. 3’5—4 og fimmtudaga kl.
1m-t-230.. — Á föstudögum er opið
fyrir kvefuð börn kl. 3'5—4.
Læknavarðstofan
Austurbæjarskólanum. Sími 5030.
Næturvar/.la
í Reykjavíkurapóteki. Sími 1760.
Nöfn og limir hákarla
Það var talinn fullorðinn hákarl,
sem var 6 á'nir af trantj að
sporðblöðku, „brettingur" var
hann nefndur, ef hann var 5—6
á'nir, „skerill", ef hann var 4—5
álnir, „blágot“ 3—4 álnir, cn
„rauðgot" þar fyrir neðan; þau
voru — eins og nafnið bendir
til — á litinn eins og þaraseg-
inn fiskur. Minnsti hákarl, sem
ég lief séð, var á stærð við
málfisk, 18 þuml. — Fullorðnir
hákarlar og brettingar voru
skornir í þrjá h uta: kviðhluta,
frambút og afturbút. Skrápur
inn (húðin) var svo fleginn af á
öðrum eða þriðja degi eftir að
skepnan var veidd. Skrápurinn
•var svo dreginn í kös og látinn
liggja þar 5—9 daga eftir veðr-
áttu. Þá var hann breiddur á
jörð og „spýttur", þ. e. stungin
göt á brúnirnar með oddmjóum
hníf, reknar þar í gegn spýtur,
þar til gerðar, og skrápurinn
þaninn sem hægt var. Talið var,
að 120 spýtur þyrfíi til að þenja
skinn af fullorðnum hákar i, svo
að vel væri. Þegar skrápurinn
þótti nógu harður, var hann
„urinn“, þ. e. urgaður með reku,
þar til allir tindar voru af. Hann
var svo notaður í skó. Áður en
farið var að nota hann til þess,
þótti gott að lita hann úr bá-
steini eða öðrum lit. — Ilald
hákarlsskráps Ul skóaslits var
mjög misjafnt. Beztur þótti hann
af geldhákarli, he'zt feitum. Ef
hann verkaðist vel (þornaði
fljótt) var liann fullt eins hald-
góður í skó sem hrossskinn. Aft-
ur á móti var húðin af „flag-
merinni“ ajrveg ónýt j skó. —
Skrápurinn liafði það til síns
ágætis 1 skó, að hann var alltaf
þurr, þótt bleytutíð væri; líka
var hann eins og selskinn að því
leyti, að skór úr skrápi frusu
ekki, þó að mikið frost væri...
— Þegar búið var að flá bútana,
var kviðurinn skorinn í sex
stykki, tvær „fanir" framan við
bægs ishnútu, tvö „bægsli“ og
tvær „kviðræmur“. Bægslin og
kviðræmurnar voru skornar i
sundur feti og þverfæti aftan
við bægslishnútana. (Ásmundur
Ilelgason: Á sjó og landi).
•k Allir þeir sem vilja hjálpa til í
f jársöfnuninni í kosningasjóð
eru beðnir að taka söfnunar-
gögn í kosningaskrifstofunni.
Ihaldsblaðið á Ak-
ureyri birti ný-
lega vísu og tólc
það sérstaklega
■> fram að hún væri
ort á mínútu. Þetta
er auðvitað frægðarverk hjá ihaid-
inu, sem þyrfti öld til að böggla
saman vísu; en flestum venjuleg-
um Is.lendingum er Ieiltur einn að
yrkja boðlega vísu á minna ep
minútu.
Það sem tapast
Árið 1946 er lokið við by.ggingu
634 íbúða í Reykjavík (208 þús.
rúmmetra). 1951 er hinsvegar að-
eins lokið við byggingu 282 íbúða
í Reykjavík (93 þús. ferm.) Það
voru betri sltilyrði til þess að
koma upp 7-800 íbúðum í Reykja-
vík 1951 en að koma upp 634
íbúðum 1946. Minnkun íbúðabygg-
inganna er beint þjóðhagslegt tap.
Ef menn vilja giska á hvað það
væri í peningum mætti t.d. reikna
með 150 þús. kr. verðmæti á íbúð
bæði árin og er þá tapið 53
milljónir króna árið 1951 á því að
vcrða, samkvæmt stefnu ameríska
auðvaldsins og leppa þess, að
byggja svo miklu minna en hægt
var. Þanuig er peningalegt tap
aðeins á því, sem minna er byggt
í Reykjavík einni á einu ári, 50-60
milljónir króna. — (Einar Olgeirs-
son í nýjasta Rétti).
SENGISSKRÁNING (Sölugengl):
1 bandarískur dollar kr. 16,41
1 kanadískur dollar kr. 16,79
i enskt pund kr. 45,70
100 danskar kr. kr. 236,30
100 norskar kr. kr. 228,50
100 sænskar kr. kr. 315,50
100 finsk mörk kr. 7,09
100 belgískir frankar kr. 32,67
L0000 franskir frankar kr. 46,63
L00 svissn. frankar kr. 373,70
100 tékkn. kcs. kr. 32,64
L00 gyllini. kr. 429.90
L000 lírur . kr. 26,12
Frá danska sendiráðinu
Þann 28. þm. fer fram þjóðarat-
kvæðagreiðsla í Ðanmörku um hin
nýju grundvallarlög og hvort
kosningaraldurinn eigi að miðast
við 21 eða 23 ára aldur. Danir,
sem búsettir eru hér, en eiga lög-
heimili í Danmörku og þarafleið-
andi hafa kosningarétt, geta snú-
ið sér til danska sendiráðsins til
að kjósa (úti á landi til danskra
ræðismanna) al'.a þessa viku.
Finn þér I>etta nú ekki ganga
fulllangt hjá lionum?
át; Kosnlngar erlendis fara fram í
skrifstofum sendiráða, eða út-
sends aðalræðismanns, útsends
ræðismanns eða vararæðis-
manns ísiands.
Þarna stendur „Fylkið ykkur gegn
stríði og fasisma", herra yflrlög-
regluþjónn. Á ég að taka liann
fastan, eða erum við á sama
máli?
★ Gefið kosningaskrifstofu Sósí-
alistaflokksins uþplýsingar um
alla, þá kjósendur flokkslns,
sem eru á förum úr bænum
eða dvelja utanbæjar eða er-
lendis og þá hvar.
Kl. 8.00 Morgunút-
'I varp. 10.10 Veður-
fregnir. 12.10 Há-
é degisútvarp. 15.30
/ \ Miðdegisútvarp. —
16.30 Veðurfregnir.
19.25 Veðurfregnir. 19.30 Tónleik-
ar: Danslög (pl.) 19.40 Lesin dag-
skrá næstu viku. 19.45 Auglýsing-
ar. 20.00 Fréttir. 20.20,. Erindi:
Ræktun í stað rányrkju. (Eftir
Jón J. Jóhannesson cand. mag.)
20.45 Islenzk tóníist (pl.): „Vöku-
maður, hvað líður nóttinni?",
kantata eftir Karl O. Runóifssbn
(Söngfélagið Harpa pg' Sinfóníu-
hljómsveit Reykjavíkur flytja.
Stjórnandi: Victor Urbancic. Ein-
söngvarar: Birgjr HaPdórsson og
Ólafur Magnússon frá Mosfelli).
21.30 Upplest.ur: Karl Guðmunds-
son leikari l.es kvæði eftir Snorra
Hjartarson. 2145 Frá útlöndum
(Þórarinn Þórarinsson ritstjóri).
22.00 Fréttir og veðurfregnir. 22.10
Sinfónískir tónleikar (pl.): a)
Píanókonsert nr. 3 í d-moll op.
30 eftir Rachmaninoff. b) Sin-
fónía nr. 3 eftir Roy Harris.
■k Gjörið svo vel að gefa kosn-
Ingaskrifstofunni uppiýsingar
um kjósendur Sósíalistaflokks-
ins sem eru á förum úr bæn-
um, og um þá sem utanbæjar
og erlendis dveljast.
Kosningaskrifstofa Sósíalista-
flokksins gefur ailar upplýsing-
ar varðandi kosningarnar.
5 vein
6 bein 9 rómv. tala 10 dýr 11 ker
13 stafur 15 upphr. 16 óþrifleg
Lóðrétt: 1 skeyti 2 mannsnafn 3
ás 4 stundum 6 kyrra 7 hæð 8
forað 12 mynnis 14 hryðja 15
frumefni
Lausn á krossgátu nr. 82
Lárétt: 1 loðkápa 7 ok 8 smáð
9 kal 11 ali 12 ýl 14 11 15 ótal
17 km. 18 kóð 20 rakkann
Lóðrétt: 1 Loki 2 oka 3 KS 4 ama
5 Páll 6 aðili 10 lýt 13 lakk 15
óma 16 lóa 17 kr. 19 ðn
EIMSKIP:
Brúarfoss er í New York. Detti-
foss fór frá Hull í gær áleiðis til
Reykjavíkur. Goðafoss fór frá
New York í fyrradag áleiðis til
Halífax og Reykjavíkur. Gullfoss
fór frá Reykjavík í fyrradag á-
leiðis til Leith og Kaupmanna-
hafnar. Lagarfoss kom til Brem-
en í fyrradag, fer þaðan til Ham-
borgar, Antverpen og Reykjavík-
ur. Reykjafoss fer frá Kotka ‘ á
mo.rgun áleiðis. til Austfjarða.
Selfoss er í Reykjavik. Tröllafoss
fór frá Rej’kjavik 16. þm. áleiðis
tii New York. Straumey kom til
Reykjavíkur í nótt. Drangajökull
fer frá Reykjavík í kvöld til Ak-
ureyrar. Aun fór frá Antverpen
17. þm. áleiðis til Reykjavíkur.
Sklpaútgerð ríkislns:
Hekla er væntanleg til Siglufjarð-
ar í dag á austurleið. Herðubreið
er í Reykjavík, fer þaðan á morg-
un austur um land til Bakka-
fjarðar. Skjaldbreið er á Húna-
flóa á suðurleið. Þyrill er í
Faxaflóa. Skaftfellingur fer frá
Vestmannaeyja á morgun. Þor-
steinn fér til Gilsfjarðar í dag.
Skipadeild S.I.S.:
Hvassafell losar á Vestfjarðahöfn-
um. Arnarfell er í Hamina. Jöltul-
fell er i Álaborg.
A Kjósendur, s.em • ekki verða
” heima á kjördag en innan-
lands, geta ltosið í skrifstofu
sýslumanns eða bæjarfógeta eða
á heimili hreppstjóra eða um
borð í íslenzku skipi. þar sem
skipstóóri hefur fcngið afhent
kjörgögn.
nr. 83
Einkum varð hann snjall að leíka á h’jóð-
færi eitt er gert var af potti, svínsblöðru
og nokkrum hálmstráum. Hann setti það
framan á magann á sér, gekk um bæinn
og söng jólasöngva fyrir dyrum fólks, en
fátæk börn þyrptust utan um hann.