Þjóðviljinn - 31.05.1953, Qupperneq 6

6)
ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 31. maí 1953

lUÓflViyiNEÍ
Otgefandi: Sameinlngarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurlnn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsia, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
19. — Sími 7500 (3 linur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17 -
snnars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljane h.f.
Sósíalisfar, samherjar um allt land!
Sameinnm alla krafta til baráttu
fyrir sigri Sésíalistaflokksins
Sósíalistaflokkurinn hefur boöið fram 1 öllum kjör-
tíæmum landsins viö Alþingiskosningarnar 28. júní.
Um sex tugir beztu manna flokksins og samherja hans
verða sækjendur íslenzka málstaðarins, sækjendur verka-
lýðsins og hinnar heíllaríku sósíalistísku stefnu i þessum
afdrifaríku kosningum.
Þaö er ánægjuleg skylda allra sósíalista, yngri sem
eldri, og hvar sem þeir eru staddir, að vinna ötullega aö
kosningasigri þessarar vösku sveitar og þess málstaöar,
sem hún er fulltrúi fyrir, En þessi skylda kallar nú alla
til samstilltra starfa, hvort sem þeir eru flokksbundnir
eða ekki.
Við síðustu Alþingiskosningar hélt Sósíalistaflokkurinn
velli, og vann meö því mikinn varnarsigur. Á því kjör-
tímabili, sem nú er að líða, átti að einangra Sósíalista-
flokkinn og gera hann áhrífalausan. Sú fyrirætlun mis-
tókst. Hernámsflokkarnir hafa sjálfir hlotið áföllin, sem
ætluö voru Sósíalistaflokknum. Þeir og þeirra hernáms-
brölt og niðurrifsstefna í atvinnumálum þjóðarinnax er
að einangrast. Straumur óánægöra kjósenda liggur frá
þeim, og þess vegna haía nú tveir nýir flokkar risiö upp
til þess að villa um fyrir mönnum, til þess aö vera. eins-
konar þmmuleiöarar hernámsflokkanna. En einnig þessi
ráð munu skammt dugá.
Og nú nægir ekki varnarsigur. Nú er brýn nauðsyn á
því, að fylking Sósíalistaílokksins og samstarfsmanna
hans vinní; eftirminnilegan sigur í kosningunum — og
skilyröin fyrir slíkum sigri eru fyrir hendi, ef við gerum
skyldu okkar hvert og eitt og sameiginlega. í hverju ein-
stöku kjördæmi þurfa sósíalistar að vinna kappsamlega
að verulegri atkvæðaaukning-u. *Og Reykvíkinga bíður
það veglega hlutverk að koma forystumanni andspyrnu-
hreyfingarinnar, Gunnari M. Magnúss, á þing!
Félagar!
Kosningasignr byggist ekki á starfi fáeinna foringja.
Hann verður aö vera verk fjöldans, þar sem hin minnstu
störf eru jafn óhjákvæmileg skilyrði til sigursins sem
hin stærri.
Þann mánuð, sem eftir er til kosninga, þarf einmitt
að inna ótal mörg störf af höndum, störf sem kalla á
sjálfooðaliða hvern einasta dag.
Það þarf að stórauka útbreiðslu Þjóðviljans.
Það þarf aö koma upplýsingaritum flokksins til kjós-
endanna.
Það þarf að safna af miklum krafti í kosningasjóðinn
Það þarf að tala viö tugþúsundir kjósenda.
Þaö þarf að fjölmenna á alla fundi Sósíalistaftokksins
og samherja hans.
Það þarf að sinna ótal smærrí og stærri störfum í
sambandi viö kosningaskrifstofur flokksins.
Félagar, samherjar um land allt!
Gerimi kosningamánuðinn að sigurmánuði í samstilltu
starfi! Takið frumkvæöi að öllu því, er verða má þessu
starfi til framdráttar! Geíiö ykkur fram til starfa án
tafar!
Sltyldan við þjóðina, við verkalýðinn, viö Sósíalista-
flokkmn kallar okkur öll til starfs og baráttu fyrir sigri
íslenzka málstaðarins.
Stöndum ekki í skuld viö þann málstaö, er kjördagur
remiur upp!

Pólitísk kjamorkusprengmg
Það hefur nú um alllangt
skeið verið eitt helzta verk-
efni náttúruvísindamanna að
kljúfa efnið niður í sem
smæstar einingar. Sameind-
um er skipt í frumeindir; í
frumeindunum er fundinn
kjarni; siðati er honum
splundrað, og hver veit hvað
þá tekur við. Og eftir því
sem smærra er klofið heyr-
ast hærri hvellir, og auk
þess fylgir sú ákjósanlega
náttúra að hægt er að myrða
mikið af fólki í einu vet-
fangi með þessu móti og af-
má heöar borgir. Enda eyða
ráðamenn Bandaríkjanna
verulegum hluta þjóðar-
teknanna í að kljúfa og
kljúfa, og kann eyðimörk
nokkur í Nevada að segja
ófagi'ar sögur af þeim fyr-
irgangi, auk þeirpa sem enn
syrgja hundruð þúsunda með-
borgara sinna í Hírósíma og
Nagasakí. En siunir óttast
að hiiötturinn leysist upp í
einum allsherjar klofningi,
þannig að úr verði þær agn-
ir einar sem neita að lata
ldjúfa sig.
Við íslendingar þekkjum
þessar athafnir aðeins af af-
spurn sem betur fer, þótt
raunar sé ekki að vita nema
Bandaríkin hafi þegar kom-
ið fyrir kjarnorkusprengjum
sínum á Keflavíkurflugvelli.
Hins vegar höfum við nær-
tæka reynslu af öðru hlið-
stæðu fyrirbæri. Það er al-
kunna að ósjaldan má heim-
færa riáttúrulögmálin upp á
atburði þjóðfélagsins, og
stundum verður rás við-
burðanna furðulega keimlik
á 'þessum tveimur sviðum.
Hér á Islandj hefur t.d. far-
i'ð fram iDÓlitískur klofning-
ur á einum stjómmálaflokki
um langt árabil, og hefur
nú síðast orðið pólitisk kjarn-
orkusprenging í þeim flokki
af þeim tegund, sem kennd
er við keðjusprengingar 4
sviði náttúruvísinda.
Alþýðuflokkurinn var um
skeið ekki óálitlegt þjó'ðfé-
lagsfyrirbæri. Að honum
stóðu margir góðir menn,
sem áttu hugsjónir í fórum
sínum, og vaxandi verklýðs-
hreyfing. Virtust allar !íkur
á um sinn að flokkurinn
myndi vaxa og eflast og ná
hliðstæðum áhrifum og sósí-
aldemókrataflokkax á Norð-
urlöndum meðan þeir voru
upp á sitt bezta. En árið
1930 hófst sá lögbundni
klofningur sem síðan hefur
mótað örlög flokksins. Þá
sagði hópur manna skilið við
hanci, og þótt ýmsum þættu
það !ítil tíðiridi þá, reyndust
þau þó næsía stór; þeir sem
brott fóru höfðu sem sé með
sér álitlegan hluta af liug-
sjónunum. Ef til vill má
segja áð þá hafi sameindir
flokksins verið sltildar að,
svo að haldið sé samanburð-
inum við efnisheiminn.
fl
Leið tiú fram um sinn, og
virtist um tíma allt rólegt í
Alþýðuflokknum eftir að-
skilnaðinn; sumir ímyndu'ðu
sér jafnvel að hinir fyrri
draumar um vöxt hans og
viðgang myndu rætast. En
brátt tók að bera á ólgu og
fyrirgangi sem gaf til kynna
að framundan væri enn af-
drifaríkari klofningur en sá
fyrri. Og þar kom að hann
varð ekki umflúinn. Árið
1937 sögðu ýrrisir helztu for-
ustumenn flokksins, þeir
sem mest samband höfðu
haft við verkl ýðshreyfing-
una, skilið við hann og með
þeim hvarf verulegur hluti
óbreyttra fylgismanna. Voru
þetta mun harlcalegri fyrir-
bæri en i fyrra skiptið, enda
um að ræða klofning í
smærri eindir. Má segja að
í þetta sinn hafi frumeind-
ir flokksins veri'ð skildar að,
en það er næsta margbrot-
ið náttúrufyrirbæri.
1
Það reyndist náttúruvís-
indamönnum erfitt verk og
margbrotið að kljúfa frum-
eindir, og svo mátti virð-
ast sem Alþýðuflokkurinn
væri orðinn næsta samstæð
heild þegar frumeindir þær
sem eftir vortt höfðu að
samnefnara Stefán Jóhann
Stefánsson. Enda reyndist
hann íflokki sínum mjög
þarfur og traustur leiðtogi;
hann var þéttur á velli og
þéttur í lund og honum var
einkar sýnt um að klófesta
áþreifanlegar eigindir handa
félögum sdnum í stað hug-
sjóna þeirra sem nú voru
alveg horfnar; auk þess var
líkamsþungi hans slíkur að
hann bifaðist hvergi við
smærri hræringar. En það
tjóar ekki að spyma á móti
náttúrulögmálum til Iengdar.
Þegar visindamenn tóku til
við a'ð hagnýta frumefnið úr-
aníum varð lcjarnorkuspreng-
ing ekki umflúin, og þar
kom að Alþýðuflokkurinn
fann sitt úi'aníum. Það var
Hanníbal Valdimarsson.
Eina nótt síðla hausts í
fyrra varð fyrsta pólitíska
kjarnorkusprengingin • á ís-
landi. Ur kjallara Alþýðu-
hússins við Hverfisgötu
heyrðist feiknarlegur hávaði
og gnýr, og menn horfðu
agadofa á hvernig Stefán
Jóh. Stefánsson, Emil Jóns-
son, Haraldur Guðmundsson,
Guðmuodur í. Guðmundsson,
(Eilendur Þorsteinsson og
aðrir helztu leiötogar flokks-
ins þeyttust úr va'dastó’um
sínum eins og fis. Þegar sið-
an griilti í flokkinn eftir
moldviðrið mattí sjá liyiiik-
an usla sþrengingin liafði
gert. frumeindimar voru
sundurtættar, en hér og þar
mátti þó sjá hvar ýmsar
flykksur, misjafnlega stórar,
ioddu enn saman og reyndu
að harka af sér. Áhrif
sprengingarinnar náðu senn
frá Alþýðuhúsinu til allra
staða á landinu og léku
flokkinn hvarvetna á sömu
lund. Og brátt kom í ijós
að þama var um keöju-
sprengingu að ræða, þótt
fyrsti gnýrinn væri stórfeng-
legastur. Hvellur bættist við
hvell; einn kunnasti forustu-
maður flokksins tók sæti
á lista Lýðveldismanna i
Reykjavík, aðrir gengu und-
ir merki svonefnds Þjóð-
vamarflokks, og nú síðast
laust saman tveimur neindum
á Seyðisfirði með þeim af-
leiðingum að Jón Sigurðsson,
framkvæmdastjóri Alþýðu-
sambands íslands, sprakk í
loft upp á eftir fyrri vinum
sinum. Eftir situr hinn
mikii sprengingarhvati,
Hanníbal Valdimarsson, á
skrifstofu sinni í Alþýðuhús-
inu og semur lygisögur um
pólitíska andstæðinga. eða
setur saman ámóta frumleg-
ar fyrirsagnir og þessa; ,,A1-
þýðuflokkurinn er eini fiokk-
urinn sem gengur óklofinn
til kosninga".
Kjarnorkusprengingar þær
sem hlíta lögmálum náttúru-
vísindanna og mestur hávaði
liefur hlotizt af til þessa
hafa veriö neikvæSar mann-
kyninu. Þeim er ætlað að
eyða og myrða og tortíma.
En hitt dylzt ekki að þá
hina miklu orku má ekki
síður hagnýta til góðs, og
getur hún þá fært mann-
kyninu takmarkalausa mögu-
leika og opnað þróunarbraut-
ir sem áður virtust luktar.
Kjarnorkusprengingin í Al-
þýíuflokknum er að þvá
leyti frábrugðin í eðli, að
hún er jákvæð og til hinna
mestu þjóðþrifa; liún mætti
raunar verða bandarískum
stjórnarvöldum mikil fyrir-
mynd um það hvemig hægt
er að hagnýta þessa mikil-
fenglegu tækni til góðs. Um
langt skeið hefur Alþýðu-
flokkurinn tafið og komið í
veg fyrir eðlilega þróun í
íslenzkum þjóðmá’um, Meg-
inverkefni hans hefur verið
að spilla fvrir því að íslenzk
aiþýða sameinaðist í einum
sósíalistískum lýðræðisflolcki
og berðist þar fyrir hags-
niunum sínum og freisi og
framtíð fósturjarðar sinnar.
Kjarnorkusprengingin kom
eimitt á réttum tíma, þegar
á ö'lu ve'tur að sem víðtæk-
ust eining takist. Því mun
Hanníbals Va'dimarssonar
veröa minnzt með þakklæti
um ókominn aldur, löngu
eftir að síðustu eindir hins
splundraöa flokks eru hætt-
ar að svífa *
undir himai . £4*
íslenzkra ■ *
stjórnmála.
'rxyjLó