Þjóðviljinn - 21.06.1953, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 21. júni 1953
JAKOBÍNA SIGURÐARÐÓTTIK
(1948)
Var til elnskis fyrir frelsi barizt?
Fyrir hvaíi var unnið, sótt og varizt?
— spyr ég löngsim, hljóð, í hug mér inn.
Er þá tryggð við ísland litils virði,
ást til iands og þjóðar glamuryrði,
heiinskra þvaður, liugarburður minn?
Eeyflst mér að spyrja í hálfum hljóðum:
hvaða iia-tta getur öðrum þjóðum
verið að ÉG eigl kANDIÐ MITT?
Landið, sem ráð áttum öll að vimia,
ættiand stærstu drauma minna og þinna.
fýrsta og hinzta hæli mitt og þitt.
Eigum við að lúta Ijóma gjaldslns,
leggjast FÚS í þrældóinshiekkl valdsins,
JÁTAST undir aflsins Stóradóm?
Hvar er andans eldur, frelsisþráin?
Er hver mannsins hugsjón tj'nd og dáin.
eða var hún aldrei nema lijóm?
Nei og aftur nel! ]Því sólarljóðin
nakln skóp í hungurfjötrum þjóðin,
okkar þjóð, sem átti þetta land.
Sama blóð í æðura okkar rennur,
óskin sama í hjörtum okkar brennur
nú, þótt aðrar öldur leiki um sand.
Heiti eg á ykkur aila daga og nætur,
Islands hraustu synir, traustur dætur:
Standið fast um ykkar erfðavé.
Sannið heimi: I’ó að þjóð sé fámenn
þarf hún ekki að vera blauð né smámenn.
um það ráða engu völd né fé.
Víki þeir sem velja stefnuliikið,
víst er: Hver sem EFAST hefur SVIKIÖ
móður vorrar máistað nú og þá.
Isiand frjálst, við ægisfaðminn bjarta,
Island frjálst í raun og hvers manns hjarta.
var og er og verður hellög þrá.
Vont loít í skrifstofum — Undir borðum og bekkjum
Flöskudans — Östundvísi — Vitlausar kluk.kur
— Og þjóðleg tortryggni
Þ.Þ. skrifar nokkuð langt niá!.
og hefur flest á hornum sér.
Monum farast orð m.a. á
þessa leið: „.... Og afleitt
er, hvað sumsstaðar á opin-
berum skrifstofum er vont
loft. Það er þeim mun furðu-
legra sem yfirleitt er siður
áð hafa opna glugga, en engu
er líkara m það dugi ekki til.
Pósthúsið er nærtækt dæmi
um þetta. Þar er alltaf frem-
ur óþægilegur daunn, til við-
bótar við þrengslin og slæma
aðbúð starfsmanna. Ilvenær
skyldi nú verða bætt úr því?
spyrjum vér kjósendurnir. .“
—...... Slæmur er og sá sið-
ur unglinga (og fullorðinna?)
að klessa tuggnu jórturleðri
undir borð og bekki 'á veit-
ingahúsum og skemmtistöð-
um. Ég held, að íslendingar
hafi lært jþennan skolla á
hemámsárunum fyrri; og erf-
iðara ætlar að reynast að
venja þá af þessu aftur. Sama
er að segja um þann ljóta leik
að rúlla tómum gosdrykkja-
flöskum eftir gólfunum milli
bekkja í kvikmyndahúsum.
Unglingar gera sér þetta til
skemmtunar. En skyldi þá
ekki gruna, áð öðrum kunni
&& leiðast þetta ? Eða éru þeir
svo gjörsamlega kæruiausir
fyrir líðan annarra?“ — „—
Svo erum við áreiðanlega ó-
stundvísasta þjóð í heimi, og
það stafar sennilega af því,
að lengi vel átti almehningur
hér á landi ekki klukkur, held-
ur fór eftir afstöðu sólar til
staðbundinna eyktamarka. —
Auk þess hefur aldrei þrosk-
azt neinn agi með okkar
þjóð (kannski við fáum ag-
ann, ef við stofnum innlend-
an her! Fátt er svo með öllu
illt, osfrv.!) En ónákvæmni í
tímasetningu og ákvörðunum
kemur hvarvetna í ljós í þjóð-
lifi okkar, nægir að nefna
framkomu útvarpsins í þeim
efnum. Útvarpsklukkan er það
eina, sem heldur sínu striki.
En upphaf og endir ýmissa
dagskráratriða er háð sömu
ónákvæmninni hvað tíma
snertir, oftast nær, og svo
margt annað hjá okkur. Er-
lendis, t,d. 'hjá BBC, er mikil
áherzla lögð á það, að út-
varpsdagskráin sé áreiðanleg
í þessum greinum sem öðrum
— ...... Ég minntist
áðan á óstundvísina. Ekki m!á
gleyma því, hvemig stillingin
er á þeim kluklcum, sem hér
eru á almaimafæri. Lækjar-
torgsklukkan snýr hádegi í
norður, þegar hún feoðar nón
Skaffpíning íhaldsins
„Lækkun skatta og tolla er
höíuðstefnumál Sjálfstæðis-
flokksins".
Svo furðulega þversíðufyrir-
sögn mátti sjá á forsíðu Morg-
unblaðsins í gær. En hverjar
eru staðreyndirnar? Þær birt-
ast í tölum f járlaganna, en þar
eru skattar og tollar þannig
tilgreindir síðan 1946:
1946: 88.0 millj.
1947: 148.2 —
1948: 158.8 —
1949: 211.9 —
1950: 223.9 —
1951: 221.3 —
1952: 287.8 —
1953: 321.4 —
Skattar og tollar hafa þann
Þjóðareining gegn her í landi
Kristján J. Jónsson sjómaður:
Kjósuni lormann andspyrnuhreyf-
ingarinnar á þing
ig að heita má fjórfaldazt síð-
an á tímum nýsköpunarstjórn-
arinnar. Hálft þetta tímabil
hefur Sjálfstæðisflokkurinn
átt fjármálaráðherrann og allt
þetta tímabil hafa alMr þing-
menn Sjálfstæðisfiokksins
greitt atkvæði með hverri
einustu hækkun á tollum og
sköttum og fellt allar tiilögur
sósíalista um lækkanir.
En þetta er sem sagt „höf-
uðstefnumálið“; það er ekki
að undra þótt þau smærri séu
illa leikin.
Skógaskóla slitið
Framhald af 8. síðu.
og virðist ætla að verða meiri
í ár en nokkru sinni fyrr. Eru
þegar komnar um 100 um-
sóknir um skólavist næsta
vetur.
Þegar ég skrifaði þættin-
um Þjóðareining gegn her i
landi staemma í vor lét ég
í ijós að ég vænti mikils af
því, ef það tækist að sam-
eina alla þá, sem eru á móti
hemum í landinu til þess að
fá því ófremdarástandi sem
nú ríkir hér á landi á öllum
sviðum breytt til batnaðar.
Ég hef haft opin augun f>TÍr
því, þar sem ég er af Suður-
nesjum upprunninn og hef
fylgzt töluvert með gangi
málanna, að okkur stafi með
hverjum degi meiri og meiri
hætta af ágeagni hersins hér
á landi og þá um leið af
deigluskap islenzkra yfir-
valda. Eg las greinar Gunn-
ars með athygli og varð
fljótt ljóst að hann hefði
slegið á réttu strengina. Ég
talaði við margt fólk, sem
frétti um þessar greinar og
fór síðan að lesa Þjóðvilj-
ann til þess að fylgjast með
þessari nýju hreyfingu. Af
tali fjölda fólks fann ég að
þetta átti hljómgrunn og
fólk hafði mikinn áhuga
fyrir því að eitthvað yrði
gert. Ég tók því tveim hönd-
um þegar boðað var til þjóð-
arráðstefnunnar. Ég gat
ekki verið nema eitt kvöld-
ið, þ. 6. maí, en ég fann að
þar rikti mikill og sterkur
einingarkraftur svo ég
hugsa að allir hafi farið
þaðan með nýja trú.á fram-
tíð íslands með myndun
andspyrnuhreyfingarinnar
gegn her í landi. Það er
einmitt þetta sem á ríður, að
sameina alla í andspyrnu-
hreyfingunni gegn hernum
liverra skoðanna sem þeir
eru í öðrum málum. Ég vil
að allir taki höndum saman
og fordæmi allan klofning.
Það er sama hvað andstæð-
ingarnir kalla okkur, við
þolum það. Við verðum að
sameinast í hinu sterkasta
afli gegn hernum með því
að styðja andspyrnuhreyf-
inguna. Nú hefur Gunnar M.
Magnúss, formaður and-
spyrnuhreyfingarinnar, tekið
samvinnu við C-listann og er
í 4. sæti, baráttusætinu í
Reykjavík. Ég treysti Gunn-
ari til þess að halda drengi-
lega og ötulleg' i á málum svo
sem hingað til og skora á
alla þá Reykvíkinga, sem
eru á móti hernum og spill-
ingu hans að styðja formann
okkar inn á þing með því að
kjósa C-listann.
Kristján J. Jónsson,
sjómaður
frá Keflavík
SKÁK
Ritstjjóri: Guðmundur Arnlaugsson
Á alþjóðaskákmótinu í Búka-
rest í vor vakti það talsverða at-
hygli að ungur rúmenskur tafl-
meistari vann helming skáka
sinna og lenti í miðri sveit, ofan
við fulltrúa Norðurlandanna og
Bretlands m. a. Maður þessi heit-
ir Ciocaltea, er aðeins tvítugur
að aldri og varð hlutskarpastur
á síðasta skákþingi Rúmena.
Á árunum milli heimsstyrjalda
sendu Rúmenar nokkrum sinnum
sveitir á' alþjóðaskákmót. Þeir
áttu nokkurt val góðra skák-
manna en komust aldrei í fremstu
röð. Síðan hafa litlar sögur farið
af taflmennsku þeirra þar til nú,
en alþjóðamótið, sem þeir stofn-
uðu til ber vott um vaxandi skák-
í suður. Dómkirkjuklukkan er
eina opinbera klukkan, sem
sýnir sama tíma í alíar áttir.
Aftur á móti er hún aldrei í
samræmi við klukkuna í Veltu
sundi eða Eimskip, ellegar
klukkuna mína — sem þó
gerir hvorki að seinka sér né
flýta, samkvæmt nákvæmum
útreikningi úrsmiðs. ...“ —
„.... í daglegri umgengni
innbyrðis em Islendingar tor-
tryggnasta þjóð. sem ég hef
kynnzt. Við höfum, bæði af
einangrun og hverskyns smæð
artilfinningu, vanið okkur á
að líta gagnrýnu tortryggnis-
auga hver til annars — nema
útiendinga. Sé maðurinn út-
áhuga, og hann kom einnig í
ljós við síðasta skákþing þeirra
þar sem Ciocaltea vann skák-
meistaratitilinn. Keppnin var af-
ar tvísýn og voru fjórir jafnir
efstir þegar ein umferð var ó
tefld. Eftir síðustu umferð voru
þeir Ciocaltea og dr. Trojanescu
jafnir. Þeir þreyttu síðan einvígi
um skákmeistaratitilinn og vann
Ciocaltea.
Hér fer á eftir ein skák frá
þessu þingi.
yöm Griinfelds.
V. Constantinescu V. Ciocaltea
1. d2—d4 Rg8—f6
2. c2—c4 g7—g6
3. Rbl—c3 d7—d5
4. Bcl—-f4 Bf8—g7
lesizkur, er honum heilsað með
lófataki, ef ekki knéfalli, og
gagnrýiiin og tortrj'ggnin
bæld í lengstu lög. Það er
ekki amalegt fyrir liernáms-
agentana áð geta treyst á
þennan veikleika þjóðarinaar;
þeir finna hann iíka láieiðan-
lega innra með sjáifum sér.
En þó skyldu þeir fa«a var-
lega í því að trevsta of lengi
á þesskonar afstöðu. íslend-
ingurinn hefur áður verið, svik
inn og lotið erlendri stjórn.
Hrifning þjóðariimar af Dön-
um var ærið blandin. Og spá
mín ér sú, að dekur vort við
Kanann fari æ minnkandi, er
stundir líða. — Þ.Þ.“.
5. e2—e3
6. c4xd5
7. Rc3xd5
8. Bf4xc7
o—o
Rí6xd5
Dd8xd5
Rb8—c6
Þessi peðsfórn var fyrst reynd
fyrir nokkrum árum, líklega fyrst
í skák milli Flohrs og Botvinniks
í Amsterdam 1938. Botvinnik lék
Ra6, en Rc6 er sennilega betri.
9. Rgl—e2 Bc8—g4
10. f2—f3 Ha8—c8
Hér var álitið að 10.—Bxf3 leiddi
til sig'urvænlegrar atlögu, en at-
huganir ungverskra taflmeistara
hafa leitt í ljós að hvítur á nægar
varnir.
11. Re2—c3 Dd5—-e6
12. Bc7—f4 Rc6xd4
13. f3xg4 Hf8—d8
14. Bf 1—e2
Staðan er orðin allglæfraleg. Síð-
asti leikur hvíts er frá tékkneska
taflmeistaranum Pachmann og er
ætlunin að fórna drottningunni:
14,—Rf3f. 15.Bxf3 Hxdlt 16. Hxdl
og hvítur stendur betur að vígi.
En Ciocaltea finnur öflugri sókn-
arleið.
14............ Rd4xe2!
15. Ddlxe2 Hc8xc3!
* 16. b2xc3 Bg7xc3t
17. Kel—f2 Bc3xal
18. Hhlxal De6—f6!
Á þessum leik byggðist fyrirætl-
un svarts. Hann vinnur manninn
aftur og á þó sóknarfæri.
Framihald á 11. siðu.