Þjóðviljinn - 12.07.1953, Page 6

6) ÞJÓÐVILJINN — Surmudagur 12. júlí 1953
JilÓÐVIUINN
Ötgafandl: Samelnlngarflokkur alþýðu — Sósíallstaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.). Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jön Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Rltstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 1T
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakió.
Prentsmiðja Þjóðviljane h.f.
Blessuu vesirænnar samvinnu
Blaðalesendur munu hafa veitt því eftirtekt, að nú koma
sjaldnar og sjaldnar greinar í blöðum hernámsflokkanna um
folessun þeirrar „efnahagslegu samvinnu", sem svo mikið hefur
verið rætt um og ritað. á undanförnum árum. Það var ekki ein-
ungis að fjárhagsráð, sú óþokkasæla stofnun, væri hálffalin fyrir
kosningar. f ræðum forystumanna hernámsflokkanna fór undar-
lega lítið fyrir lofsöng um marsjallstefmuna í íslenzku atvinnu-
lífi, það var áberandi sjaldan gumað af afrekum Sjálfstæðisflokks
ins og Framsóknar á vegum hinnar margrómuðu „efnahagssam-
vinnu vestrænna, frjálsra þjóða“.
Það felst ekki svo lítil viðurkenning í þessu „yfirlætisleysi"
Eina von hernámsflokkanna er sú, að fólkið I landinu sjái ekki
samhengið milli hinnar bandarísku betlistefnu Sjálfstæðisflokks-
ins, Framsóknarflokksins og Alþýðuflokksins og þeirra mein-
semda sem allir sjá.
Þó fer mörgum svo nú. er þeir sjá árangurinn af hinni banda-
rísku stefnu hernámsflokkanna í atvinnulífi íslendinga, að þeir
minnast aðvarana Sósíalistaflokksins, þegar lagt var inn á þessa
hraut. Það er hægt að birta ótal tilvitnanir í ræður og greinar
ieiðtoga Sósíalistaflokksins, þar sem sagt er fyrir hverjar af-
ieiðingar hljóti að verða af undirlægjuhætti Bjarna, Eysteins
& Co. við hina bandarísku stefnu, — og sýna, að einmitt sú
hefur orðið raunin á. Qg jafnframt er hægt að birta ummæli
bandarísku leppanna, þar sem lofsungin er „göfugmennska"
Bandaríkjastjórnar og „efnahagssamvinna frjálsra ríkja“, er öllu
eigi að bjarga i atvinnulífi íslands og tryggja farsæla þróun at-
vinnulífs og efnahags.
Árangurina blasir nú við. „Efnahagshjálpin“ átti að sætta Is-
lendinga við afhendingu landsins á vald erlends hers. Bandaríkja-
menn hafa nú komið því fram að fá Island lagt undir hernaðar-
vél sína. Og ekki nægir að „hjálpina“ taki þeir margfalt aftur á
nokkrum árum, heldur hefur hin bandaríska stefna Sjálfstæðis-
flokksins og Framsóknar komið öllu atvinnulifi landsins í öng-
þveiti, skapað ástand þar sem raunverulegt atvinnuleysf þúsunda
verkfærra íslendinga er falið með hinni ömurlegu hernaðarvinnu
' Eitt aðalatriði hinnar bandarísku stefnu var það, að slíta þau
mikilvægu viðskiptatengsl, sem náðust við Sovétríkin í tíð ný-
sköpunarstjórnarinnar. Bjarmi Benediktsson vann trúlega eftir
þeim fyrirmælum, þrátt fyrir marggefnar aðvaranir Sósíalista-
flokksins. Bjarni ætlaði svo sem ekki að vera í vandræðum með
markaði fyrir íslenzkar útflutningsvörur, mitt í efnahagssam-
vinnu hinna vestrajíiu frjálsu þjóða! Sú stefna hefur nú beðið
iþað herfilega skipbrot, sem sósíalistar sáu og sögðu fyrir, enda
alger fásinna að halda að hægt væri að leysa markaðsmál ís-
lenzkra sjávarafurða með vinsamlegri hjálp harðvítugustu keppi-
nauta Islendinga á sviði fiskframleiðslunnar. íslendingar hafa
fengið mjög áþreifanlega að finna hvemig t.d. Englendingar
„frjáls, vestræn lýðræðisþjóð“ hugsar sér „vestræna efnahags-
eamvinnu" við íslendinga. Hjálpina frá því „vinaríki" Bjarna
Benediktssonar, Eysteins og Alþýðuflokksforkólfanna er auð-
velt að rifja upp með tveim orðum: Landhelgismál — löndunar-
bann. Og þá gumið með markaðina í Batidaríkjunum, óþrot-
lega, hagstæða markaði fyrir íslenzkar afuröir, bæði landafurðir
og sjávarafurðir! Hvað stendur eftir af því þrugli, sem forvíg-
ísmenn hemámsflokkanna hafa um þá markaði sagt? Eru ekki
bændaforingjamir stoltir af glæsilegum mörkuðum fyrir úrvals-
kjöt íslenzkt uimum þar vestra, meðan íslendingum er
sagt að þeim só fullgott hvalkjöt og úrgangskjöt? Blasa ekki við
cþrotlegir markaðir fyrir íslenzkar fiskafurðir í Bandaríkjunum?
Ekki alveg. Bjarni Benediktsson hefur neyðst til að taka upp
að nýju viðskipti við Sovétríkin vegna þess að hin bandaríska
stefna hefur beðið algert skipbrot.
Ríkisstjórn bandarísku leppanna, ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks-
ins og Framsóknar ber á því fulla ábyrgð að togaraflota íslend-
inga er nú lagt og hraðfrystihúsunum flestum lokað. Það er ekki
nóg með að þessi stjórn hafi með hinni bandarísku stefnu sinni
komið markaðsmálum landsins í öngþveiti, heldur hefur hún
bannað ölliun öðrum en einokunarklíkum stjórnarflokkanna að
selja íslenzkar sjávarafurðir erlendis. Kröfumar um afnám hafta-
stefnu Sjálfstæðisflokksins og Framsóknar, sem Sósíalistaflokk-
urinn hefur aldrei þreytzt á að flytja undanfarandi ár, eru að
verða krafa þjóðarinnar allrar. En stjóm Bandaríkjaleppanna á
íslandi er ekki. ein þeirra ríkisstjórna, sem gengur til móts við
réttmætar kröfur fólksins. Þess vegna hlýtur krafa fólksins að
vera: Burt með rikisstjórn einokunar, öngþveitis og hemáms!
Stærsia menmngar- og
er haldm hefur venð í h
I næstu viku ieggur af stað tii Búkarest f jölmennasti ferða-
mannediópur er nokkru sinni hefur farið af fslandi.
Sú var tíðin ,að allar leiðir
lágu til Rómar. Þá var Rúm-
enía .aðeins óþekkt skattland
borgar þessarar, svo vanmegn-
ugt að það glataði fyrra nafni
sínu og hlaut nýtt er enn í dag
aninnir á þessi vfirráð. Að öðru
leyti er sköpum skipt. Róma-
borg er hljóðlátur staður í ör-
lögum heimsins í ár. í staðinn
bggja allar leiðir til Búkarest.
Þau eru lögð af stað fyrir
noklíru frá Nýjasjálandi, Ástra-
líu og Viet Mín, Þau eru um
það bil >að leggja upp frá Ekva-
dor, Perú, Madagaskar. Kína.
Við erum að hamast í undir-
búningnum á íslandi, og förum
í næstu viku. Og sem sagt: all-
,ar leiðir liggja til Búkarest. Því
heimsmót æskunnar stendur
þar fyrir dyrum.
Mótið er haldið á vegum Al-
þjóðasamb. lýðræðissinnaðrar
aesku og Alþjóðasamb. stúdenta.
Bæði þessi sambönd voru stofn-
uð skömmu eftir lok síðara
heimsstríðsins, vaxin af hinúm
alþjóðlega samhug er ríkti í
heiminum stutta stund eftir
styrjöldina, sprottin af nauðsyn
þess að standa vökuian vörð
um friðinn svo hann glataðist
ekki. Árið 1947 efndu þessi
samtök til fyrsta alþjóðamóts
síns, í Prag, í vitund þess að
kynni þjóðanna væri ein örugg-
ust vörn friðar í heimi. Síðan
hafa tvö mót verið haldin, í
Búdapest 1949 og í Berlín 1951;
hvort öðru glæsilegra og fjöl-
mennara. Heimsmót æskunnar
i Búkarest 2.—16. ágúst næst-
komandi er þannig hið fjórða í
röðinni, og verður að minnsta
kosti eitt sagt um það fyrir-
fram með nokkurri vissu: Það
mun taka öllum hinum fram
um fjölmenni og glæsibrag. Það
mun verða stærsta menningar-
og friðarmót er nokkru sinni
hefur verið haldið í heiminum.
Sumir halda að þessi heims-
mót æskunnar séu pólitískir
áróðursfundir. Það er misskiln-
ingur. Einkunnarorð Búkarest-
mótsins eru FRIÐUR OG VIN-
ÁTTA. Að vísu verður sam-
vfzka hvers og eins að segja til
um það hvort honum finnist
slíku kjörorði endilega beint
gegn sér, en hitt er víst að
þessi orð eru ekki fyrirsláttur
annarlegra markmiða. í þeim
felst engin undirmerking, þar
er enginn bakþanki. Þau lýsa
aðeins ósk æskunnar um frið,
nauðsyn þjóðanna fy.rir vin-
áttu.
Hvað verður gert á Búkarest-
mótinu? Það verða settar upp
sýningar í skálum. Það verða
sungnir söngvar. Það verða
sýndir dansar. Þar verða kvik-
myndir. Þar verða íþróttamót.
Þar fara þjóðir í heimsókn hver
til annarr.a. Þar verður sagt
frá lífi. Þar verður unað hálfan
mánuð' í fjölmenni og sólskini
og vináttu og friði.
Samtals munu um þrjátíu
þúsundir æskufólks af hundrað
þjóðum isækja þetta mót. Að
því er sérstaklega stefnt að
þar verði borið til torgs .allt
það sem einkennir hverja þessa
þjóð um 'sig frá öllum öðrum
þjóðum heimsins. Kínverjar
koma með postulínið sitt. Níg-
eríumenn syngja hina harm-
fullu þjóðsöngva sína. Hallfreð-
ur kveður rímur. Vináttuna og
bróðurþelið munu allir flytja
með sér, en þar fyrir utan er
allt það gott er einkennir og
sérkennir hvert land og hverja
þjóð. Við komum saman til að
Búkaresiþæítir
sýna hvað við eigum og sjá
hvað við erum.
Ég sagði að það mundu um
þrjátíu þúsund gestir sækja
þetta mot, auk þeirra tug-
þúsunda Rúmena er með okkur
verða. Af þessum hópi verða
um tvö hundruð ís'.endingar,
og mun það stærsti ferðamanna
hópur er af íslandi hefur farið
til sameiginlegs ákvörðunar-
staðar. Það verður einnig hlut-
fallslega fjölmennasti hópurinn
frá einni þjóð. Er auðvelt að
reikna út að til samanburðar
þyrftu Kínverjar að senda um
sex hundruð þúsund manna lið
til að ná sama .h’utfalli af
þjóðai'tölunni; yrði þá fljótt
heldiir lítið úr þriátíu þús-
undunum. Sennilegt er að fyrir
þetta munum við geta okkur
mesta frægð á mótinu. Þó
ætlum við ekk; að vera ein-
göngu áhorfendur og áheyrend-
ur. Eg minntist á rímnakveð-
skap, en annars verður það
höfuðatriðið hjá okkur að sýna
nokkra þióödansa og syngja
fáein þjóðlög. Eru æfingar
hafnar fyrir alllöngu og komn-
a.r vel á veg. Hafa nokkrir ein-
staklingar lagt á sig mikla
vinnu í sambandi við æfingarn-
ar, og eru allar horfur á að
vel muni takast. En það verður
hörð samkeppni, því hér mun
æskufólk hundrað þjóða sýna
sitt bezta; og eins og við vitum
eru margar þjóðir auðugri að
ýmiskonar erfðum en við. Bók-
menntimar. eru okkar sterka
hlið. Þær verða hvorki sungnar
né dansaðar, en hinsvegar mun-
um við taka með okkur Heims-
kringlu, Njálu og íslandsklukku
og reyna að segja eitthvað af
þeim. Það ætti líka áð geta
orðið mikið gaman. Þá fáum
við einnig góðan sýningai'vegg,
og er nú unnið að því að setja
saman þá sýningu.
Veigamikill þát'tur í Búkarest
mótinu verða kyningarsam-
komur æskufólks af ýmsum
þjóðernum. íslenzka undirbún-
ingsnefndin hefur skrifað for-
stöðunefndinni í Búkarest og
farið þess á, leit að standa fyrir
tveimur slíkum samkomum.
Ætlum við .annarsvegar að
bjóða til okkar eitt kvöld öll-
um fulllrúum Nígeríumanna og
stofna til sérstaks vináttusam-
bands við æsku þess lands.
Verða bar ekkj aðrir viðstaddir
en heimbjóðendur og gestir.
Hinsvegar höfum við hugsað
okkur að bjóða til okkar ein-
hvern annan dag nokkrum full-
trúum frá eftirtöldum löndum:
Venesúela, Sjíle, Madagaskar,
Kenía, Filippseyjum, Víet Min,
Ástralíu, Nýjasjálandi, Dan-
mörku, Þýzkalandi, Póllandi,
Rússlandi og Rúmeníu. Miklum
hluta mótsins mun einmitt
verða varið til slíkra heimboða,
og vitum við ekkj enn hverjir
kunna að hafa áhuga á kynnum
við okkur landana. En sannið
til: þeir verða nógu margir.
Mogginn er nú byrjaður að
ala áhyggjur um líf og heil-
brigðj rúmensku þjóðarinnar
út af 'þessu móti. Svo er mál
með vexti að þjóð þessi situr
nú í svelti vegna þess að mat-
urinn er allur ætlaður gestum
mótsins. Og eru makalausar
allar þær hungursneyðir sem
Mogginn hefur þolað í austur-
vegi um þrjátíu ára skeið. En
við sem erum að fara til Búka-
rest fyllumst því meiri eftir-
væntingu sem nær dregur há-
tíðinni. Hún mun verða okkur
mikið ævintýri í fögnuði og
vináttu. En hún mun einnig
örva okkur til meira starfs en
okkur væri ella fyrirhugað —
baráttu fyrir friði á jörð og
vináttu rriilli þjóða. Allar leiðir
lioSÍa til Búkax'est. Þar munu
mikil örlög skipast. B.B.
Nýja útileikhúsið í Grivita Rosie, en svo nefnist íbúðahvcrfi
járnbrautarstarfsnianna í Búkarest. Hér munu þjóðir heims-
ins sýna listir sinar í næsta mánuði.