Þjóðviljinn - 05.08.1953, Blaðsíða 4

4) •— ÞJÓÐVILjINN — Miðvikudagur 5. ágúst 1953
/■ \
l ★ BÚKARESTÞ Æ T T I R ★ y
refintýrsins
f áml
Staddur í Bad Schandau
27. júlí.
' Við lásum forðum daga í bók-
um um suðræna sóldali, þar
sem bláar elfur liðu fram lygn-
um straumi milli gróinna bakka,
og sléttar grundir fyrir ofan.
Síðan tóku við brattar hlíðar
vaxnar skógi, en falleg hús með
ævintýraljóma stóðu við hlíð-
arrætur eða gægðust út úr
þykkninu uppi í hlíðunum. Of-
an við skóginn tóku við þver-
hníptir klettar, og þar stóð höll
á einni gnýpunnj, en yfir djúpa
gjá nokkru sunnar lá dálítil brú
sem fullhugar einir þorðu að
ganga. Fyrir enda dalsins reis
nakinn klettur við himin, yfir
skóg og hlíð, og var nefndur
Litlisteinn fyrir lítiilætis sakir.
Á ánni sigldu hvít hjólaskip með
huldufagrar meyjar sem við
unnum allir, og allur dalurinn
stóð í grænni dýrð, vafinn sól-
skini og angan og hlýjum vind-
um.
Þetta lásum við í bókum forð-
um. Seinna komust við á þá
skoðun að þessar lýsingar væru
lygisögur einar og skrök. En sá
sem þetta ritar er í dag einmitt
staddur í einum þessum dal þjóð
sögu og ævintýris- Og Bad
Schandau er bær og járnbraut-
arstöð í þessum dal. Allt sem
við lásum ung kemur nákvæm-
lega heim við þennan dal —
nema bókin sagði ekki alveg
ailt: Æska þessa dals er frjáls-
legasta fólk sem ég hef séð. Er
ég sit hér í 29 stiga hiía á ber-
svæði í tjaldbúðunum okkar á
bakka Saxelfar, heyri jmasið í
börnunum er bíða eftir hjóla-
skipinu á bryggjunni, sé landa
mína reika brosandi um flötina,
veit glaða önn fólksins allt um
kring — þá finnst rnér að ég
hafi vart séð lífið né náttúruna
í fegurri mynd.
Bad Schandau liggur á landa-
mærum Þýzkalands og Tékkó-
slóvakíu á að gizka 50 kílómetra
suðaustur af Dresden. Land-
svæði þetta heitir í daglegu tali
hér Saxneski Sviss, en þessi dal-
ur nefnist Elfardalur eftir Sax-
elfi sjálfri. Það er járnbrautar-
stöð hér uppi á brekkunni, en á
flötinni niðri við ána hefur aust-
urþýzka æskulýðssambandið
reist okkur tjaldbúðir miklar
þar sem við búum. En nú ér að
segja frá dvöl okkar hér.
Um ferjubæinn Warnemiinde
fara tugir þúsunda æskumanna
og annarra á Búkarestmótið. Til
dæmis verða Frakkar að fara
þar um, vegna þess að leiðin um
Vesturþýzkaland var þeim lok-
uð. Sama gera Hollendingar og
miklu fleiri þjóðir. Það er mikið
verkefni að flytja allan þennan
hóp þvert yfir landið, og hefur
því það ráð verið tekið að flytja
hvern flokk um sig til suður-
landamáeranna jafnskjótt og
hann er kominn inn í landið.
Við landarnir urðum fyrstir til
Warnemúnde, héldum þaðan
strax, og bíðum nú hér eftir
fleiri Búkarestförum frá öðrum
þjóðum, til að fylla lestina sem
flytur okkur áfram til Búka-
rest. Eins og gefur að skilja er
ekki hægt að senda okkur svona
fá með sérstakri lest. Það verð-
ur að nýta lestarrúmið til hins
ýtrasta, en jafnskjótt og hingað
er kominn nægur mannfjöldi til
að fylla lest munum við halda
áfram. Verður það að öllum lík-
um á morgun-
Þegar hér er komið skrifinu
eru búðirnar að tæmast í svip-
inn. Meirihluta okkar hefur ver-
ið boðið að sigia með hjólaskipi
upp Saxelfi; þaðan verður tek-
in járnbraut upp í fjöllin. Hinir
eru að fara í gönguferðir um
nágrennið, en munu fá skips-
ferðina og járnbrautina í fyrra-
málið. Hér skammt fyrir utan
er geysivoldug brú yfir fljótið,
og hótel á fjallsbrúninni fyrir
ofan, og ætla einhverjir þangað.
Allir eru kátir og ánægðir, eins
og þeir hafi sjaldan lifað sælli
dag. —
Hér er sú mesta umferð sem
ég hef sáð. Fljótabátarnir eru
hér á sífelldum þönum aftur og
fram Um ána, og sýnast flestir
fullsetnir — og eru þó mikil
skip sumir. Eg hef spurt hverju
allur þessi mannfjöldi sæti, ög
fékk það svar að hér í grennd-
inni væru 20 sumarhótel er „or-
lofssamband verkamanna“ hefði
umráð yfir. Væru þessir farþeg-
ar skipanna verkamenn í sum-
arleyfi með fjölskyldum sínum;
sumir að fara í leyfi, aðrir að
koma úr því, en flestir á
skemmtisiglingu í leyfinu sjálfu.
Þau veifa til okkar utan af ánni,
Framhald á 11. síðu.
FRÁ BAD SCHANDAU
Einar FríSriksson |
frá Hafranesi
ln memoriam
Ég ætla ekki að lýsa tilfinning'
þeirri, er greip mig, þegar mér
var sagt, nú fyrir nokkrum dög-
um, að hann Einar Friðriksson
væri dáinn. Ég vissi að vísu, að
hann bjó við mein — hjartasjúk-
dóm — sem ekki verður sigrazt
á, þótt enginn merkti það við
daglega umgengni. En samt fannst
mér ekkert fjarstæðara en dauð-
inn, þegar mér varð hugsað tii
hans.
Það getur ekki verið satt, sagði
ég við sjálfan mig. Þó vissi ég,
að það var satt. Það voru aðeins
nokkrir dagar síðan ég sá hann
síðast, og röbbuðum við þá sam-
an lengi kvölds. Var hann þá jafn
fjörugur, jafnungur í anda og
orði sem alla tíð endranær. Ekk-
ert hefði verið fjær sanni en kalla
hann gamlan, enda þótt hann
teldi að árum hálfan þriðja manns
aldur. Þegar ég kvaddi hann, var
mér efst í huga tilhlökkunin að
sjá hann aftur. Mér fannst ég
allcaf eiga svo mikið vantalað við
hann. Það var svo ótalmargt, sem
ég þurfti að spyrja hann um.
Kynni okkar voru ekki löng.
Og þegár þar við bættist aldurs-
munur fimm tuga, þá mundi
kannski einhver ætla, að þau hafi
verið nokkuð yfirborðskennd- Svo
var þó ekki. Enginn kunni betur
en Einar að brúa það djúp, sem
skilur á milli tveggja manna.
Hann átti til að bera frásagnar-
gáfu, sem er löngu rótgróin með
íslenzkri þjóð, þá sömu gáfu, sem
færði okkur fornsögur og þjóð-
sögur. Naut hún sín svo vel í lát-
leysi sínu, að hann þurfti aldrei
að grípa til þess ráðs að mála með
sterkum litum eða beita brögðum,
til þess að halda athygli hlustand-
ans. ÖU orð hans og gerðir féllu
svo að manninum, að þar gætti
einskis misræmis.
Hann kunni þá list að vekja til
lífsins liðna atburði, svo manni
fannst maður sjálfur vera áhorf-
andi eða þátttakandi. Þannig
gaf hann mér hlutdeild í fortíð
sinni og brúaði hálfrar aldar bil
á milli okkar, svo að mér finnst
ég hafa þekkt hann miklu lengur
[ en árafjöldi vísar til. Ég leit þó
aldrei á hann sem gamlan þul;-
hann var alJtaf jafnungur, hvort
sem horft var yfir sjónarsvið nú-
tíðar eða fortíðar. Ég hef þekkt
menn, sem h'aía sagt vel frá löngu
liðinni tíð, en ég hef ekki þekkt
j
Einar Friðrlksson
neinn nema Einar, sem gat gert
hana unga að nýju.
Þótt ég minnist kannski lengst
þessara eiginleika Einars, þá var
þó annað í fari hans, sem ég undr-
aðist enn meir: það var hin ytri
fágun og snyrtimennska hans. Hef
ég ekki í annan tíma komið auga
á hollara fordæmi fyrir^unga sem
gamla i þeim efnum. Veit ég, að
slíkt var honum að öllu eðlislægt,
þar sem hann ólst upp á hinu
mesta harðæri undangenginnar
aldar, en stundaði síðan erfiða
stritvinnu sem bóndi og útvegs-
maður öll sín beztu ár.
Á seinni árum, þegar Einari
hafði gefizt tími og næði hér í
Reykjavik, birtust öðru hverju
eftir hann ljóð og ritgerðir í blöð-
um og tímaritum. Var það að
mestu helgað átthögum hans og
uppvexti. Ef ég hefði átt von á
Framh. á 11. síðu.
Siysaiaus umíeið um
helgina
Rannsóknarlögreglunni var
ekki kunnugt um nein umferða-
slys um verzlunarmannahelgina
og sömu sögu hafði Slysavarna-
félagið að segja. Helgin var því í
þeim efnum rólegri en í fyrra.
SVEINN frá Skógdal sendir
Bæjarpóstinum þessar línur:
Þegar forsetahjónin brugðu
sér til Vestfjarða í sumar
var útvarpið einstaklega hugs
unarsamt að lofa okkur hiust-
cndum að fylgjast vel með
því hvað þau voru stödd á
hverjum tíma og hverjir voru
svo hugulsamir að veita þeim
móttöku þegar þau komu þar
í sveit. Allt þáð fréttavafst-
ur fór útvarpinu vel úr hendi
og minnti það nokkuð á
fréttafrásagnir um Elísabetu
Englandsdrottningu þegar
henni verður á að setja á sig
slegið sjal og bregða sér að
heiman. Og þá er mikið sagt
í samjöfnuði. Ó, jæja. Vel
má vera að svona fréttaburð-
tu* sé bæð fróðlegur og nauð-
synlegur fyrir þjóðina. Það
er ekkert að marka — því
Fréttir af ferðalögum
ég er orðinn gamall — þó
mér þyki skemmtilegra að
hlusta á veðurútlitið og
hvernig síldveiðin gengur fyr-
ir norðan.
Á VEGUM Ferðafélags ts-
lands er nú á ferð um Vest-
firði allstór hópur manna
héðan úr Reykjavík, sem
ferðast eftir fastri áætlun og
er að kynna sér lifandi landa-
fræði og merka sögustaði,
sem nóg er af þar vestra. Nú
— Farið til Spánar
steinþegir útvarpið um ferða-
lag þessa fólks um Vestfirði
og varð ég fyrir sárum von-
brigðum vegna þess sem á
undan var gengið. Óefað get-
ur ferðafólk þetta greint frá
mörgu sem hlustandi væri á,
til dæmis hvað liði samgöng-
um milli héraða þar vestra,
hvað af leiðinni væri farið
á sjó, hvað á hestum og hvar
væru komnir bílvegir yfir há-
iendið, — og hvernig nú væri
umhorfs á hinum fomu stöð-
um sögunnar. Mér dettur í
hug að fréttavinir útvarpsins
þar vestra hafi oftekið sig á
forsetafréttunum og því þegi
útvarpið nú um ferðir þessa
fólks, sem nú gistir Vestfirð-
ina. Eg er samþykkur því
að betra sp minna og jafnara.
SAMI MAÐUR skrifar um
Raunir Hermanns.
Á framboðsfundi í kjördæmi
Hermanns Jónassonar var
rætt um hið dæmalausa verð-
lag á öllum hlutum, sem
stjórnin hafði lagt á þjóðina
með hinni illræmdu gengis-
lækkun. Vitaskuld vildi Her-
mann reyna að verja gerðir
sinar og hinnar óvinsælu rík-
isstjómar og gerði það með
þeirri gáfulegu röksemd að
benda kjósendum á að fara
til Spánar — Fárið til Spán-
ar, farið til Spánar, stagað-
ist Hermann á, og kynnið
ykkur verðlagið þar.
Var honurn bent á að Stranda.
menn hefðu ekki ráð á slíku
ferðalagi, þeir væru yfirleitt
fátækir og gætu ekki veitt
sér slíkan „lúxus“ — Annað’
mál væri með ráðherrana
okkar, sem létu þjóðina kosta
flugferðir sínar suður i ]önd
á algerlega óþörf kjaftaþing!
VEGNA ÞESS sem bréfritari
segir um fréttir útvarpsins af
ferðalögum kemur mér í hug,
að nú er 200 manna liópur á
ferðalagi „fyrír austan tjald“,
200 manna hópur af íslandi
á stórkostlegu æskulýðsmóti í
Búkarest í Rúmeníu. Ein-
hverntíma hefði það þótt
fréttnæmt. Og ég held að það
verði tæplega eins auðvelt
fyrir útvarpið að þegja þessa.
Framhalö á 8. síðu.