Þjóðviljinn - 06.08.1953, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN :— Fimmtudagur 6. ágrist 1953
Heiðruðu lesendur.
Þið miimist tiðindanna:
Danir krefjast þess að fá að-
' stöðu til þess að koma upp
herstöðvum og varnarvirkjum
' á Islandi sökum yfirvofandi á-
rásarhættu frá Bandaríkjun-
um. Hafa Danir boðið íslend-
ingum að gera með þeim her-.
verndarsamning, sem er að
ö!lu leyti ís!. í. hag. Islenzka
þjóðin þarf aðeins að láta
land sitt í hendur Dönum,
eftir því sem Dönum þykir
' henta til eflingar . friðar í
heiminum og til öryggis smá-
þjóðum Vestur-Evrópu, seni
■ eru i mikilli hættu staddar, ef
Island verður að bráð herveld-
inu í vestri, Bandaríkjunum.
Staðirnir sem Danir vilja fá
strax til • afnota;; eru þessir:
Reykjanesskaginn, Hvalfjorð--
ur, Skálavik vestan tsafjarð-
ardjúps, Aða’.vík norðan
i Djúps, Jökulfirðirnir, eyjarn-
ar Vigur í Isafjarðardjúpi,
Hrísey í Eyjafirði, Grímsey.
Þá Þórðarhöfðí í Skagafirði
og hérað;ð kringum Höfða-
vatn, ákveðin og tilgreind
landsvæði í Eyjafirði, báðum
1 Þingeyjarsýslum og á Héraði
eystra, Seyðisfjörður, Horna-
fjörður og Vestmannaeyjar,
ennfremur landsvæði í Rang-
árvalla- og Árnessýslum.
Danir ætla að hafa þrjár
• nfklar flotastöðvar hér, eina
í Hvalfirði, aðra í Jökulfjörð-
xun, hina þriðju í Seyðisfirði
eystra. Reykjanesskagann
• taka þeir ti! afnota fyrir
flugvelli,, strandvirki °g skot-
æfingasv'æði. Telja þeir sig
þurfa strax strandlengjuna við
Faxaflóa frá Garðskagavita
• aílt að Straumi sunnan Hafn-
arfjarðar, en í austur til Her-
dvísarvíkur. Gera má ráð fyr-
' ir að rýma þurfi e:ou eða
tveimiir fiskiverum á Suður-
■ nesjum, ef herstjórn Dana
telur nauðsyn til bera. I Að-
• alvík og Skálavik verða strand
virki og birgðastöðvar, en i
Vigur hergagnaforðabúr og
eyjan víggirt rammlega. Verða
i eyjaskeggjar fluttir til lands
og ísfirðingum bamiað að
koma nær eynni en 3 sjómílur.
Islendingar, sem leið eiga um
Djúp’ð, mega hvorki hafa
skotvopn, sjónauka né mynda-
vélar í bátum sínum. Gildir
•þetta jafnt um ferðafólk sem
Sjómenn. Hrísey verður tekin
1 til sömu nota sem Vigur. Gild-
ir þar þriggja milna ákvæðið.
En í Grímsey verður her-
skipalagi, flugvöllur og varð-
stöð. Kringum Grímsey gildir
fjögurra mílna bannsvæði við
síldveiðar og aðrar veiðar,
svo og um skipaferðir al-
um árásarhættu frá Bandaríkjunum*
(Hver er sá íslendingur, sem sætfir sig við eftirgreinda mynd sögunnar, —
hver sættir sig við sfaðreyndirnarr sem sefja má í siaðinn!)
mennt. — íslenzkar flugvél-
ar mega ekki fljúga yf-
ir Grímsey eða bannsvæðið,
brjóti þær ákvæðið verða þær
taldar meðal óvinaflugvéla. ís-
lands, en Danir setjást að í
Grímsey með varðl:ð sitt. —
Hernaðarflugvellir verða gerð-
ir í Þingeyjarsýslum, á Hér-
aði og við Homafjörð, einnig
í Rangárvallasýslu og Ámes-
sýslu. I Vestmannaeyjum
verða sett upp öflug strand-
virki, allar samgöngur við
eyjamar verða undir eftirliti
dönsku herstjórnarinnar. Þá
þurfa Danir að hafa sérstakt
vegakerfi t:l herflutninga inn-
anlands, þegar stundir Hða.
1
1 greinargerð með framan-
skráðri tilkynningu ríkis-
stjórnarintiar til alþ’ngis-
manna segir énnfremur:
Danir telja, að þetta séu
hin einu bjargráð til þess að
íslenzka þjóðin haldi sjálf-
stæði sínu og frelsi, sem húci
hefur nú loks endurheimt eftir
margra alda erlenda áþján.
Þá hafa Danir heitið Islend.
ingum margskonar aðstoð.
Þeir munu gefa Islendingum
nokkra Esbjergbáta á ári
hverju í næstu fjögur ár. Sú
gjöf er þó því skilyrði bund-
in, áð íslendingar flytja fisk
sinn til Esbjerg á Jótlandi,
en Danir selja hann til ann-
arra Evrópulanda Islendingum
að kostnaðarlausu. Þá bjóð-
ast Dan’r til að leggja fram
fé til þess að virkja til fulls
Þjórsá með þeim liagkvæmu
skilyrðum, að íslendingum
teljist lánið afborgunarlaust
í 20 ár, en veiti hinsvegar Ðön
um emkarétt til útflutnings
á raforku frá íslandi og megi
sá útflutningur raforku jafn-
an vera ailt að tífalt meiri
en raforkuþörf íslendinga er
innanlands, þar til íslenzka
þjóðin telur hálfa milljón íbúa.
Þegar íslendingár eru orðnir
y2 milljón, skulu samningar
teknir til endurskoðunar, þó
með þeim fyrírvara að Danir
verði ekki sviptir einkaréttin-
um á útflutningi raforku. Það
er óuppsegjanlegt atriði. Auk
þessa fá Danir einnig rétt til
þess að'reisa við Þjórsá verk-
smiðjur, sem þeir álíta nauð-
synlegar til ýmiskonar fram-
léiðslu til hernaðarþarfa. Þá
Danir forgangsrétt <til
virkjunar öðrum fljótum
landsins eftir nánara sam-
komúiagi.
■ a
Ríkísstjórnin hafði failizt á
herverndarsamninginn við
Dani án þess að kveðja alþing-
ismenn til samþykkis. Islenzka
þjóðin var einnig algjörlega
grunlaus um hverju fram vatt
bak við tjöldin.
’Nökkrum missirum áður en
ríkisstjórnin samþykkti hef-
verndarsamninginn, höfðu þeir
atburðir gerzt, að Danir mynd
uðu hemaðarbandalag með
þjóðum Vestur-Evrópu, þeim,
er lönd áttu að Golfstraumn-
um. Hemaðarsamtök þessi
voru nefnd Golfstraumslanda-
bandalagið; í daglegu tali
Golfstraumsbaudalagið.
Lá í augum uppi, að banda-
lagi þessu var beint gegn
Bandarikjunum, sem í sér-
hverri Evrópustyrjöld höfðu
seilzt til þess að ná fótfestu
á meginlandi Evrópu með því
að senda þangað innrásarher,
og jafnframt stofnað hinar
svokölluðu „fimmtu herdeild-
ir“ í hverju landi. En hlutverk
fimmtu herdeilda Bandaríkj-
anna var að undirbúa jarð-
veginn í hverju landi fyrir
byitingu, þegar. Bandaríkin
hleyptu af stáð heimsstyrjöld
sem lokasókn til heimsyfii'-
ráða.. Fimmtu herdeildirnar
höfðu jafnan yfir að ráða ó-
takmörkuðu fjármagni í doll-
urum.
Þar eð grein Golfstraumsins
féll að íslandi, lögðu Danir
fast að ís'endingum að ganga
í hemaðarbandalagið og varpa
þar með hinni haldlausu hlut-
leysisstefnu á glæ.
Þegar rætt var um málið á
Islandi, kom í ljós að nokkur
uggur var í þjóðinni að ganga
í hernaðarbandalag og bar
margt til. Eitt var það, að
þjóðin var í engu fær að
leggja fram neitt til hemáð-
ar annað en land sitt, enda
friðelskandi og átti ekki í
útistöðum við eina þjóð fram-
ar annarri, auk þess höfðu
Bandaríkin ekki sýnt Islend-
ingum óvináttu eða yfirgang.
Dan’r töldu þó inngöngu Is-
lands í bandalagið höfuðnauð-
syn þar eð lega landsins
veitti Bandaríkjamönnum ó-
takmarkaða möguleika til yf-
irráða á Golfstraumssvæðinu,
ef þéir yrðu fyrri til og her-
tækju ísland. Lögðu Danir
þvínær ofurkapp á málið,
sögðu uppgang Bandaríkjanna
ískyggilegan og hernaðaráætl-
un þeirra stefna beint til
heimsyfirráða.
Gegn þéssu risu mótmæla-
öldur frá ýmsum félögum um
land atlt, er töldu, að þrátt
fyrir einlæga vináttu Dana í
gar'ð íslendinga um margra
alda skeið, þá gæti þjóðin
ekki tekið þátt í hernaðar-
bandalági bæði sökum fá-
mennis og yfirlýstrar stefnu
þjóðarinnar um hlutleysi og
frið við allar þjóðir.
Danir sendu þá hingað til
lands mikilsvirtan stjóriunála-
skörung, Alberti ráðherra, á-
gætan Islandsvin og ráðholl-
an. Um þær mundir voru
Vestur-Evrópuríkin hvert af
Um allan heim starfá nú
verkalýðsfélögin að undirbúningi
3. þings Alþjóðasambands verka-
lýðsféfaganna er haldið verður á
komandi h-austi.
í Finnlandi starfar 23. manna
nefnd frá jafnmörgum félögum
að undirbúningi þingsins. 7
manna framkvaemdanefnd sér
um daglegar framkvæmdir. —
Ávarp Alþjóðasambandsias var
gefið út í 60 þús. eintökum og
dreift meðal verkalýðsfélaganna,
ásamt ávarpi frá undirbúnings-
öðru að samþykkja ti’mæll
Dana um inngöngu í Golf-
straumsbandalagið. Eftir br°tt
för Alberti flugu í skyndingu
til Kaupmannahafnar fimm ís-
lenzku ráðherranna: Jón Ara-
son, Jón E;ríksson, Jón Guð-
mundsson, Jón Ólafsson og
Jón Sigurðsson.
Kurr nokkur var í landi
meðan ráðherrarnir voru í
Höfn. I landinu höfðu mynd-
azt samtök, sem nefnd voru
þjóðverndarsamtök og beindu
áhrifum sínum gegn báðum-
stórveldunum. Þjóðvemdar-
menn gáfu út fregnmiða og
kölluðu för ráðherranna til
Danmerkur utanstefnu og~
landráð, enda væri þjóðin
engu betur komiu að hér sæti
danskur her fremur en banda-
rískur. Bentu þeir á, að Jón-
amir allir hefðu af undiriægju
hætti við Dani hlaupizt á
brott frá aðkallandi málum
innanlacids, þar eð landið væri
fjárlagalaust, atvinnumál og
viðskiptamál í kaldakoli, og
landið í rauninni stjórnlaust,
en fyrir öllu væri látið s;tja
að hlusta á fyrirskipænir frá
herveldinu.
Þegar ráðherramir komu'
aftur, tilkynntu þeir, að Al-
þingi skyldi greiða atkvæði
um inngöngu fslands í Golf-
straumsbandalagið. Boðuðu
þeir jafnframt hátið miklá
við Alþingishúsið um leið og
atkvæðagreiðslan færi fram.
Yrði þar hafin viðleitni til að
sýna íslenzkum almenningi
smástælingu af styíjaldarfyr-
irbrigði.
(Framhaldsgrein í næsta
blaði: Hátíðin við Alþing-
ishúsið). — G. M. M.
nefndinni. Auk þessarar stóru
nefndar starfa undirbúnings-
nefndir i 5 stærstu borgum lands
ins, í þeim eiga sæti, meðal
annarra, 47 formenn verkalýðs-
félaga. Þá hafa og jámiðnaðar-
menn í Helsingfors sína eigin
undirbúningsnefnd.
Til að standast kostnað við'
undirbúninginn og sendingu full-
trúa á þingið hefur undirbún-
ingsnefndin latið gera merki eL"
hún selur í því skyni.
Fjöldi verkalýðsfélaga hefur
samþykkt áskoranir og kröfur
'til „Frjálsa" verkalýðssambands-
ins um að hætta fjandskap sín-
um við alþjóðlega verkalýðsein-
ingu. í sama streng tok þing
Byggingaverkamannasambandsins
Framh. á 11. síðu.
lendingar verða (ffluttir tál' fái
Um viða veröSd undirbýr
verkalýðurinn þing sitt
BJÖRG skrifar:
Við heilsum sumarsól,
við heilsum sumarsól, sól, sól,
við heilsum sumarsól,
við heilsum sumarsól.
Nú skulu leiðir skilja hér,
og skemmtun góða þakka ber,
við sjáumst annað sinn
við söng og leikinn þinu.
Við sjáumst annað sinn
við söng og leikinn þinn.
★
ÞEGAR ég var bam fyrir ná-
lega 35 árum, gekk ég í
sunnudagaskóla Hjálpræð’s-
hersins. Þá voru hafðir
skemmtifundir fyrir börnin
einu sinni í viku. og fa,rið í
ýtttsa le’ki, Á sumrin lékum
við okkur í garði, sem „Her-
inn“ átti. Það er nú vest-
asti hluti Hljómskálagarðsins.
En á vetrum lékum við okkur
í samkomusal „Hersins". Með-
al leikjanna var:
„Við heilsum sumarsól“.
Það var hringleikur. Bömin
röðuðu sér í tvöfalda roð, tók-
ust í hendur tvö saman með
báðum höndum, þannig að
handleggirnir krosslögðust.
Svo valhoppuðu þan og
sungu:
Við heilsum sumarsól,
við heilsum sumarsól, sól, sól,
við heilsum sumarsól,
við heilsum sumarsól.
Þá stöðvaðist allur hópur-
inn. börnin losuðu vinstri
henduraar en
hægri höndunum og sungu.
„Nú skulu leiðir skilja hér,
og skemmtun góða þakka ber,
v:ð sjáumst annað sinn
við söng og leikinn þinn.“
Þá losuðu þau handabandið,
tóku hægri hönd næsta barns,
(þau, sem voru í innri hring,
tóku í hendur þeirra, sem voru
í ytri hring) heilsuðu og
sungu:
„Við sjáumst annað sinn
v>ð söng og leikinn þinn'.
Svo valhoppuðu þáu aftur af
stað og leikurinn endurtól:
sig.
Þetta fannst mér einn af
skemmtilegri leikjunum. Þótt
skammdegi væri, komst mað-
ur í sólskinsskap.
ekki rétt hjá þér. Því miður
get ég ekki gjört þessu fyllri
skil, þótt ég vild’. Þótt ég
muni lagið við vísuna, get ég
engar upplýsingar gefið um
það, en vonandi' verða ein-
hverjir til þess. — Björg.
★
OG líklega vefst nú fyr.'r okk-
ur að prenta nótur hérna í
Bæjarpóstinum, Björg mín,
svo að það gerir víst eklcert
til þó að 'þú sendir okkur ekki
lagið. Hitt veit ég að það er
ekkert vanið í að lesa vísuna
mótsvið það að heyra hana
sungna af böraum sem val-
hoppa í hring, haldast í
hendur og eru glöð.
kvöddust með Góði Bæjarp<pstur! Þessar lín-
ur sendi ég þér, bvi vísan var
3 <?•'•