Þjóðviljinn - 06.09.1953, Qupperneq 2

2)___iÞJÖÐVmiNíf- — Suimudagxu- 6. aeptem'ber 19ö3
u;i dag er »ui>n>i:Í3Sttrí»n G.
í *! v,;-u. ársiínn:
Bók Ti'eríp ■ traun.
Erinaift : g.Ti' cr 'úr >; vúfti oftir
Eigttfft ' E ir!.UY,:'..'ll Cr ..- ívvT'. orti
vift r.'fti í - um '& r'K”, ( ’ÍfcijðX. á
finnskoi. "CtT: >.lý *J. máij ■ h'’ern. er
þetta erir cTi?
í>ú hvílii' i töfmirt mæ irt. vift
Js!«)í •fturuxar,
því nue)j ■ 1.1 n. fjöll uu.di r sólu meft
rMy .j 1 jrúm^n,
Næi' i'cn ■ary-j.f í. xfi bí ft dyrn.-
fara'i þúnga far
meS fi n ti eg'i rjuuai •ruád aft
s->fatidi túnum ?
>— Httul 'j) vi» jojjía og- höf lyft-
isl gulíni Kjuutinn
til fcugrir.; r.:áU fomastkju draugrun-
uro, íöturliúnum.
5r Ivl>' v■jrriótt, Ir.land,
r.or/) r.Vjálfandi sítiu’,
rinantli iog'i. ■— />Jög 1 >:n.
voro-) Urafiri,
Kú finns!
joaot
iTH

/z>
mn
Guii>)).'uj,.fuír áttf Íiiíísi gtWMto' -ist fyrr *a fe-eíBia í hfððinm ú
l)>':rrj,■!..). v»5, em Sjiífeaim : BesiiWfaa. í ■"'þvi 'aJ
miái’i' ’rí.'ðftrígfðujjx :í. síftfcfci. GtwV, st&JÍ»a#ist og 'ég "ætla-fl; ,af Mcii
iiiniJj.iu.T lét Jíiwatt'iDutikM-af to’iárn- 'diara.di a mér sá - iutfíasti ha,?:-
ú'uj. »? sáfffi '&i. a, 'éimlJver|»ií"’tey)!uT, §e«n ég Kéf' út í ’líösttið.
sbm|i svo frá Slýfj Brðns: — Ejt{ Sve han var tejUí. a$ éj 1m>Mí
var s.c3J3i á fteimleiA úr f«ðj akki v'ijjj baíði • en.giji önnnz
ö>f "'i'.rim ’xnúx "knZ& 'í MaiSi® 'á rá$ en i$ b-ippa fco'nnin m«ð
Ilrákttu ffláaífeyj* stóð úti ©? .mér iaa í baejardjTnar til að
fcítud ar.ér ií' tean-aí' baki og spretta i>ar al iUMinm. En
}:)■-.? v.i;i. dtðiwW g?wU. Eg Jhafnoðij tekk a« íieldtir en eJdti fnam
))ví. íxá' '0.T ss.gðfe? vilja hráðai áf'már! fkstuiki vár álvejr' hö-
>tj.ó:- heím, Juví að veðmr 1 *ii ekli1 laas að aftan, «1 tl lendin fram
tWííftetga 'úi. fflim spurði luffl,
IjýOrí: eSikl n»ít itjðSai mér
mj6!&53Xísa.g:i, jþ'/í
a3 hriakki, hárlausarj heldar en
rökué gæra. Þi fér é§ að skílja,
að griðkQMr) hvers kyns var; haglhyjurinn,
vji'í.i kema.af siSSS. A''Wreij hafði skoli'd á fendinni á Brún,j
ln>'i.'i'j': é; Hs.jýaj.jéSk toáfna, íért þegar ég "var ‘að drekka nr ask-
húix 2n&, en ®fí sat á b*kí; kon ianm, en hana þá bragðlð snegrgt
Mn. aftar a.4 víirmn sP-ori meðj við á spretUnn. «g harj.ii ej vind-
fjöjii-u. iimrJ.iraK.-3j. ask ffleytifttSaa afj nxinn verið svo nékvmntejaj
si/exv .i.jgri nýmjðlk oj bauð mér.i jafnfljóUr. að kagiið náði mérj
Eg síáti aaSB'an -á nnuinkm o,? ekkj fyrr en -Brónn -staðnæmd.
ReptowUorJjGfti
Spag’ílKj'ns hofur
horikt. ) ti'rKlim
el:fc) 8» Jehja
etrjj litjftninr., on.
)„.,fl!>j 0ÍS á», ofI, %JAtOTn té&œr •nðbr.agð óg þytar
' £ eámu ;á
fc&r. ,t> af 'hjaríáns lyst.
— )S? 'veít S>,i lekíkj tytr til en
meft ]"'> óft tjirto
ltlauiiu úr KuíjVaJtist-
n.a í Toxjls auglý.sti
l.j] köíu og áiii íiriji:
CilóíilJI' p
eftirf'U’au
Ufini: ,,T'í
'b!rV.t áu^'
iinnn \*i hor.ti í<’i -J^r'uri.fl doi1
jp.r-,. I>:*£ .íylgir fíö^runuj, að eng'.
iu'i ]y.,Ui 'rfít.ndi lofj [fefjð (\S%
cnd'), jiialií )»•*.?» míti fjanri..
ast, á’ð blíVí í, au^;i, beftur frá a’du
oöli ’u u)in. loillj fyrir alls
ieh!:ei*t \r:.rð, 'og Rf.iiri'dufri ’bofur
J> * mmr\ r>.ð fiosrjá verið látið
m •- .r.-.^.-nör'
KrH: b'kjHH. Mö.^. a
h; 9. • — bprsteini)
Björus^ou.
ii ii úöfi$-profA&l; cúl,
McdM í For.rAOSV.-
tVir'.ija hb 2. — fin
Giin rrn A r r. a ?/» j,
^evjire.^kall Mísr.a í haiJOllu
H í uu UJ. 2. Rj Berijarnin
Í£(jstj.'-ú',:.i. '.r' — ,.ÖI.
Tt {•)‘8Yí')u;.M).
X,»ugh'.>1 íKjjVeStáJ:alí ' JvTo-;m, 1
;i,- •))... .'(i) j') 1:1. 2. 'ÁiTÍúli ISTí;
ei . .-'U,
J,-*' —;)j j, odiiiTi,,.': Tv'j j. k). lí &r-
dc-is rvi ’ On’ft-ir' Bv.wirsfion.
'H-JÍeigí'.presí'ii.i.11 M‘;..vj í fljó
m-iinaskólanuin !U. 2. Sr. Jór.
Þcrvarfti.soji
Ií:*lI -ij!.-,:kiil'.j.)' 10 U) 11 ár
degis. r.i- Kjir.tijin 0’ 'í rl,
Uitgbftn. o vewid E í I I NI\ IT
TeuiplíUosinjSti 3 cr opiu l»-íft.i«
dag'a 3:1. 3.15 -4 e li Pii»)rttndáBt|
vcrSui ipift Ul. 3,15 -4 cilj. ágúr.i;
mántíft — iív :fuft 'iöm mcgá oin
ungis k-'inm á för.íuiiögum kluleh-
au -VI5 4 c.fc.
H -i-i.>.-,0 » j;mi*
C; Tí í jr.tjil) ) I -J'Ti í'.iT ! ft'Tl ilfó
16. Síuii 3826.
tokiHVAIftKtofttJ, áuutur'.Kjuó) ;
amuii. fíími 5lt,30.
stá1® i lliarðasta
ist 1 hlaðiau á Bessastóðum; en
3)a?!ió bófmr ftflnU alltáf iafet ©?j
þ-étt á tmudinnj ».? lámi® >af hon-
Min hvéTt hdr. eu : tíetta ' 'hefm.f
mL*$ti náttújrtega ask-{ geiri Brón áns ósöðvandi ©g
•bami vard. því áð li>að befur ver-
t® eins ®g liann vaeri sífef.lt
S)>Smtt, eg
'ui’j, úr .beWdtani me$ þvi sem
teSsV ■var
besram; em Brúaa
Irau.í: Tcfr.trí. eims &g ©Idln? «r?{ keyrðor með svipn. (Jón ©lafs-
hfffrfir, eS&,-. á sér óða stáðnaemd-• sen i Sjálfs»vis»gu sinni).
Níeíurv ,tr>U
er : 1R'jj'l:j-.*A‘ilnií*i.lw")(.;l:i Híi
Fastir liftir eins og
'venjuléga- ítl. 11.00
MorgJtíntóhleiivar
(pl.): >a) Kvintett
t 'E3--4úr, op, • 1S fyr
ir píanó og blást-
Tjlástursbljoðifæri eftir BaeUwrven.
1.) Tríö v d-moQ op. '83 eftir Schu-
:UTt'.j n (Cortðt, Ttoib-aud óg Casals
leij(ii). '14.00 Messa í Fossvog-s-
lí.ir’íTju (sr. Gtunnar imnson). -—
15.1!) M'.fSd'ifíistóuteikar (pl.): a)
Divertimenfco ar. 10 í F-dúr fyrir
jfcrangri o-íí tvö horn eftir Mosart.
li) V.xlsar :)p. 39 eftir Brah'ms
f ErHfc).i"Earaett ng Vladtmir Cerni-
'hrVff ■ ieifea fiö rnemt á píarló) c)
„’3o)ero‘‘ ' &ffci.r Ksíiyél. 18.3Ö"fea.rna-
fcl.vrii (BáTd'ájf Fáttnaaóh) á-y Kön-
mi'i -Þossteinsá'jn.• ftfí rSacðárkróki
Tííglr aögu' „Dá5adr?agir“.., . • b)
T5i>rurvSur Benediktsson talar við
börn.irj, — tónlaikar ofí. 19.30 Tón-
tellnar; ígiuix Friedmjann. leifcur
á pí.anó (pl.) 20 20 Tónleifcar: Són-
a.fca fyrir horn. og piaaó eftir Her-
lnsrt ííjriberohelc. 2045 Erindi Æ5v
infcýnuar.efturi.n.n Povei Jueí (Jón
H jál't>ítr,ii#xi caad. mag:) 20ftð
*33ln»'iii>'>.|}Ur: Stafán .íslar.di syngrur
(pl.) 21.20 Cpp’.estur: - Fundið El-
dorvj/l/j, -éftir Stefaia Bweig, í þýð-
>hf;u 'Maf'P.tína.r Ásgeírssonar íÆlvl
a.r .iCvswiui deibaxi). 2145 Tónleib-
ar -'pl) LXBVirkinn íyftir sér til
fiuíps, tónv'es'k ’fyrir eihleiksfiðiu
©55 :i.iíj'ówaireift • eftir Vaugfcan Willi-
a'o.i 22.0!) ■Bsuásiög (pl.)
■k
i'iíiv.í.pitfí ú movgwa.
Fu/jfcir lí.ðir eins og veujuiega. Kl.
20.-20 ú’fcvo.fpamjómeveitjn.: a)
• nýrpa áf 'SBla»',iir.uni aibýðu ög-um,
og Alberts Ktáhn. b) Engildraum-
ur eftir Anton Kubínstein. 20 40'
Um dufflnn osr veaínn (Thorólf
Srnith bTáðatn.) 21.00 Eínsöngnr:
Gunnar Kristínsson syngnr; Fritz
Weisshappel aðstoðar. 21.20 Veðr-
ið í 'áarúst (Fáu Bergbórsson veð-
urfraeðingnr). 21:45 Súnaðarbdtt-
ur: Cróðu árin (Arnór Sig-urjóns-
son). 22 10 Dans- og dægurlög:
Doris Day syngur (pl.)
Ef krósian k«auur upp fæ ég dótt-
BTiffla. Eí hin tnliðin keiimjr upp
íayrð bá «M»ðMrtma.. Ertu nieð'?
Sofiriim ena opin;
Þjéðnaiiiii^aaatMLÍft: > kt. 13-16 á enonu
dögum, kt. 13-15 -i þriðjudöjTuni
fimmtudögum og laugardö.rum.
Lan.dsbókfflJiaímJíð: kl. 10-12, 13-19
20-22 alla virfca daga nama laugar
áa;>;a fcl. 10-12 og 13419.
'Listaeatfn Einar.s dónssortar: opið
frá fcl. 13.30 til 15.30 á sunnu-
dögrum.
Náttúruiíiriipasafnið: k!. 13.30-15 á
aunnudögum, kL'14-15 á þriðjudög
1760 > útsotninga BmiÍ3 Thowidsan wxl og fimmtudöauox
GHNGfSSKKAJNH'T(J (SöTuffaB.g;í):
1 'iiandarialtiir'doTMr kr. 10,31
1 fcaaádkóMir ‘dolJ.ir 'kr. '16-.53
l'ees&fc -ptfnd kr. 45,70
tOO téfclmealta.r -Ki'ómltf kr. 226,(37
100 ’áansfcar fcr. kc. 236,30
T()0 tíarskar lir. fcr. 228,-80
‘100 sænslear kr. "kr. 315)50
100 finsk mörk fcr. 7,00
100 belgiskir franlrar kr. 32,67
1900 franslur'fránkar kr. 46,33
100 3Vissn. frankar fcr 373,70
100 þýzk mörk fc.r. 388,60
100 gyúini fc.r. 42<);00
tOOO llrur kr. 26,12
Krahhameinnfélag- F.eyk.javíkJtr.
Skrifstofa félagsina er í Lælcj-
-j'-s'ntu 10B. opin áágiegra kL .2-3
Sími skrifsfcofun.nas e:c 6947,
TjamargTíIfið
'ér opið aila Virka daga klufcfc. xr>
3-10 e.h., helgidag'a kl. 2-10 e.h
Bólusetitbag gegn lia,ruaveiki
Pöntunum veitt móttaka þriðju-
dagtnn 8. eeptember kt. 10-12,
simi 2781.
Hjón,un.um Erlu
Á* G'uðjónsdóttur og
ii'ótfárni ’ Grímssým
\ Daug-avegi 137, .
fæddist 13 marfca
dóttir 1. -sept.
Kvöldsfcéli KF'C f.C
Innritun neménda fer fram áag-
lega í verzlunij-mi. Vísi Laug'-a-
vegi 1.
Föstudagrinn 4. þm
vora g'ðfin. samán
: í hjónaband ungv
frú Ragniheiður,
Páiíidóttir f rá
'Syðri-Varogjá. í
Eíyjafirði og Sig-
urður Boldvinseon frá Afcuxeyri.
clii "ekki missá
%j Ihölííiwiiíi”
Sfclpaútgerð rfkishif!.
Hekl.'J. fer frá. KaupmannaJíöJ'n
í tovoiii ti). ÁLáborg'ar. Snja cr
í Reykjavík. I-íerðu.breið fer frá
F.eykjavík á nTorgun aujitur u.n
lánd til Bajkkáfjárðar.. ^fcjialdhreið
er á Húnajfióa 'á suíTuríelð. Þ'yrill
er á Vesfcfjörðum á norðurleið.
Skaftfekingur fer frá Réyfcja.vífc
á þriðjudag til Yestmann.wyja
Eimskf.p.
Brúarfosa kermlr /ænt.an.lega til
Reykjavikur í dag. Dðttifoim fór
frá Afcureyri í gær tii SigljufjarS-
ar, -Vestfjarða og Breíðafjarfiar.
Öoðafoss 'fór frá Len.ingrad 2.
þrn til Hamborg'ar, Hull og Rvj'k-
ur. (3-ultfósa fór frá KJj.öfn. á
'hádegi í gær tU Daifch og Rýík-
ur. Reykjafoss fór frá' Siglufirui
3. þm. til Liyséfcil og Gaufcaborgar.
getfosu fðr frá -Gaufcabórg-2: þin.;
væ'n.tan.'.eg'ur til Hul.) í. dng, fef
þaðaa til. Reykjavíteur. Ti'öiláfoss
fór frú Rvík 1. þm ti) N.Y.
Hanhie Sven JíOm. ti) Ri'ik.ur 3
þm. frá Rotíerdam.
FarsóÉtir -I ®eyfcjavý)i. vikuna 23.-
29. 'ágúst 1953 santfcvænxt ákýri.l-
um 20 (18) sta.rfan.di læJr.n.a, 1
svig'um tölur frá naentu vikii á
undan: fcverfcabólgia 30 (33). Kjvef-
sótt 36 (37). BarnaveiJri 1 (0)
Xðrakvéf 7 (15), K.véflUng’na.bölg’a
2 (2). Munn.angur 3 (0). lítkhósti
3 (15). Hlaupabóla 1 (0).
Pren.fcxrá.&an.Ur
Berjaferð á þriðjudag. Fanwiðar
hjá HÍP í dag', k). 4-5.
Þeir
sólina
f fornöld biuggv. þeir íörtmdur
UTiöír Jörundanfeiii ' pig-. Ásnau’ád.
’ur uiidir As njur.daS’nÍipi; .vöru
þeir vinjr miklir, h.u ;ú efri. áry.'ta
trylltust þeir, og - gfekk' þá hvor
í það fell sem við hann er kennt.
Það er mælt, að Asmunáur hafi
átt vopn þau og herk.æði, er
voru gersemi mikil; festi hanií
þau framan í hamar etnn í Ás-
mundarnúpí og maelti svo fyrir,
áð þeím einum skyldi auðið verða
að ná þeim, er ekki léti skírast
og efcki hefði aljzt á öðru hin
fyrstu tólf aldursárin en kaplar-
mjólk og 'hrossakjöti, en engum
hefur auðnazt að há þeim til
þessa. í>eir Jörundur og Ásmund-
ur höfðu mikia ást á Vatnsdal,
og eru þeir- ámxenn eða bjarg-
vættir dalsins. Einhvsrn hafð-
indavetur ’heyrðu menn þá vsrá
að kailast á, og voru þeir þá að
ráðgjöra að refta yfir daiinn, svo
snjór felii a'.drei i hann, en sú
ráðagjörð fórst fyrir, því þeim
þótti öa'urinn verða ófegri, ef
sól msði ei-gi að skína í hann —
(Úr f'jóðsögaim J. Á.)
Krossgáta rtr. 160
Iiárétt: t vélja 4 rýlc 5 a.f!a 7
ýta 8. stöðváður 10 rænuleyai 11
tröllkouu 13 beiti árum 1G en.d-
ing 16 heiður
Dóðrétt: 1 knatbsp.fél. 2 títt 3
forsetn. 4 ílát 6 kerj.n.din 7 gráíai’
8 þv;axg 12 fisfr.ur 14 reið-lti tvei>’
ein.s.
Iiausn. á nr. 168
Lá'rétt: Moggtim 7 IF 8 olía 9
•NTB It TNN 12 ee 14 an. IG ieit
17 ee 18 nær 20 fyrstU)-
Dóðrétt: 1 mum 2 oft 3 G-O 4 ilt
5 Nín.a 6 Nanna 10 bee 13 oins
13 Dey 16 tæt 17 ef 10 ru
«2r-Z
133. dagur
e1:);i borguft
bk-w'n. 'Wflifði
!v>r.i«. grij.
jl'.n " (Ir/'iri,
ft sðwi fyrir
Er IC'ér hafði lítið fyrir stafni gekk hann
•gíjarúah 'út méð 'boga sihn ;og Srvar —r og
þeir hérar vrðu hicki tíSttím bá’dir ée'm
hami skaiut vegna. .fcsss að.þeir WáíSu sihht
káU o=t öðruro. 'dýrum réttum meira. en.
ftSHn Vð& gegafil.
Klér botðaði þá með mikilli vellyst, en
Sátina starði út é. þjóiSvegönr. og sagði:
Tíli sönur nvin-n, finhu'r 'þú ek-kí i’minn
af þesfuiri .góðu stei^.V Nú e.r baaA áreiðan-
).eg.'j: akODgíur.
Klér var dúf«aíaektanowftur og líkafti yf-
irleitfc 'vei við smáifugla, ovo som nólskrlkj-
ur-og ióur. ;JSn, á hinn bóginn rikaut hann
rh'iskuncar1 aptít Jjæði .kjó.a ,ng 'imyr’i sem
diit'f.i ö'T 'aS 'g'ö'rast nærjíöftjTtiMr. vift þosr.T
Úöu vrb) háhs
ejyl'lw
Ktuhn*-!)iHl5lfeB!r;.i
’wiiíiíírti
Það hefur vakið athygli hér
heima að einn Búkarestfaranna,
Hallfreður Örn Eiríksson,
kynnti þar íslenzkan rímna-
kveffskap, og ég notaði tæki-
færið þegar hann kom heim
til min í fyrrakvöld og færði
mér bækur að gjöf, sem hann
af hugulsemi keypti handa mér
í ferðinni, að spyrja haim um
þessa óvenjulegu og skemmti-
legu landkynningu.
— Við komum tvisvar fram
í dagskrám á mótinu, segir
hann, þegar ég spyr um þátt
Islendinganna. Nær allar sendi-
nefndirnar bjuggu sig undir
að koma fram með 'söng og
dans í Búkarest, sumir spil-
uðu á ýms þjóðleg hljóðfæri.
Þet.ta gerðu líka sumar mann-
fæstu nefndirnar, t.d. Japanir,
sem höfðu ekki nema 20-30
manna nefnd, en næstum hver
maður gat lagt eitthvað af
mörkum.
— Var það ekki nokkuð m's-
jafnt sem flutt var?
— Jú, en margt af því var
gott. Af því sem ég sá, varð
ég einkum hrifinn af sýning-
um Tékkanna. Þeir voru með
alls konar söngva og dansa,
þar á meðal táknræna dansa,
t.d. einn sem tákna skyldi lífs-
gleði fólksins og hanv'ngju,
annar var frá þeim tíma er
Tékkar háðu sjálfstæðisbaráttu
sína gegn Austurríkismönnum,
og var þar skopazt að austur-
rískum liðsforingjum. Sumt af
því sem sendinefndirnar höfðu
að bjóða var ekki flutt á op!n-
berum sýningum, heldur í boð-
um sendinefndanna, og gaf
margt af því sem þar var
flutt hinu lítið eftir.
— Voru íslendingar einir
með sýningu ?
— Nei, það voru venjulega
þrjár þjóðir saman. 1 fyrsta
skiptið, sem vi'ð komum fram.
vorum við með Sýrlendingum
og Venezuelabúum í sal er rúm-
aði 800-1000 manns. Fyrst
dansaði dansflokkur undir
stjórn Þuríðar Ámadóttur vik;-
vaka, og sungu dansendur und-
ir og nokkrir úr kórnum með.
Voru strákamir í fornmanna-
búningum en stiilkumar á ís-
lenzkum þjóðbúningum. Svo
kvað ég rímur. .. .
— Nei, bíddu við! Þessu
verðurðu að lýsa betur!
— Eins og þú vilt. Tjaldið
var dregið fyrir, og komið inn
á sviðið með einn stól og hann
settur í hæfilega fjar'ægð frá
hljóSnemanum. Ég var 'búinn
að semja dál!tla skýringu á
því hvað rímur væru og var
hún lesin á ensku og rúm-
ensku fyrir framan tjald. Þeg-
ar tjaldið vav dregið frá sat
ég á stólnum með krosslagða
fætur, og hóf að kveða í þeim
hefðbundna stíl sem haldizt
hefur á Islandi öldum saman.
— Varst bú líka í forn-
mannabúningi ?
— Nei, ég var í okkar venju-
lega bún:ngi, dökkum buxum
og hvítri skyrtu.
— Hvað kvaðstu ?
~ Ég kvað fjórar stemmur,
-valdi þær sem mest útflúr
er á. Fyrst kvað ég ferskeytbj-
stemmu. .tvær vísur. Næst tvær
vísur úr Odds rímu sterka, hag-
kveðlingahátt, þá tvær brag-
hendur úr Pontusrímum eldri,
næst tvær vísur -— afbrjgði af
ferskeytluhætti, þá skáhendu
og lauk með einni ferskeytlu í
sömu stemmu og ég byrjaði.
— Hvernig var þér svo tek-
ið?
— Undarlegur þótti víst
flestum þessi „söngur” en ég
held menn hafi þó haft gaman
af. I seinna skiptið varð ég
heldur en ekki upp með mér
þegar mér voru færð blóm að
launum! Þá fluttum við sömu
dagskrána, en í útile'khúsi.
— Hvað kom næst á íslenzku
dagskránni?
— Eftir kveðskapinn dansaði
dansfólkið sjómannapolka og
fleiri dansa og voru þeir út-
skýrðir á ensku og rúmensku.
Loks söng svo um 40 manna
kór und’r stjórn Jóns Ásgeirs-
sonar íslenzk þjóðlög og Hver
á sér fegra föðurland, eftir
Emil Thoroddsen. Tók dagskrá
okkar 45 mínútur.
— Voni rímnaJögin tekin
upp til flutnings í útvarp?
— Ekki í þessi skipti. En
útvarpsmaður kom til okkar
og átti viðtal við nokkra um
íslenzka tónlist. Við skýrðum
honum eftir beztu getu frá
íslenzkri nútímatónlist og ég frá
rímnakveðskapnum. Lét hann
Hallfreður Örn Eiríksson
mig kveða svolítið, og bað m;g
að koma á tilsettum tima og
kveða til flutnings í Búkarest-
útvarpið.
— Hvernig gekk það?
— Ég var ánægðari með það,
held að mér hafi tekizt betur
þi, ég heyrði sjálfur upptök-
una. Verst gekk okkur að koma
útvarpsmönnum í skilning um
að engan undirleik þyrfti við
þennan „söng“. Fyrst var flutt
skýring á því hvað rímur væri,
og var íslenzka nafninu haldið
í skýrlngunum. Ég kvað svo
fjórar stemmur, átta vísur.
— Virtist þér útvarpsfólkið
hafa áhuga á þessu?
— Já, minnzt var lá það við
mig hvort ég vildi ekki kveða
heila rímu, en ég taldi mig
ekki til þess búinn, en niinnt'st
á að hér væru til upptökur af
rímnakveðskap gamalla manna,
sem væru mér miklu fremri í
íþróttinni og létu þeir í ljós
áhuga á samvinnu við íslenzka
ríkisútvarpið um flutning þjóð-
legrar íslenzkrar tónlistar. Ekki
linntu þeir látum fyrr en þeir
fengu skrifaðan upp texta vísn-
anna sem ég kvað, og varð
Einar Gunnar, sem með mér
var, að skrifa þær vegna æf-
ingarleysis xr.íns í blokkskrift,
og ibráðlá honum þó á til ein-
hvers geysispennandi fótbolta-
leiks. En textann vildu þeir
fá í útvarpssafnið.
— Höfðuð þið meira saman
við útvarpið að sælda?
— Þegar við ætluðum að
kveðja varð mikið stímabrak
með peningagreiðslu fyrir
rímnakveðskapinn. Þeir heimt-
uðu að borga mér eftir taxta,
en ég reyndi að koma þeim í
skilning um að mér hefði bara
þótt skemmtun í því aö kynna
íslenzkan rímnakveðskap og
vildi enga borgun. Þeir létu
éig þó ekki og enduðu með
að troða upp á mig borgun
sem nam 196 lei!
— Kynntirðu þér kjör skóla-
fólks í Rúmeníu ?
— Ég spurðist fyrir um þau
mál, og virtist mér vel búið
að skólaæsku landsins. Greið-
ur gangur áð hverskonar námi,
bóklegu og verklegu, og öllum
gert kleift að stunda nám, hvað
sem efnahag þeirra líður. En ég
er að hugsa um að skrifa
smáígrein um £>að þem ég
kynntist í þeim málum.
— Hvernig fannst þér Búka-
restförin takast?
— Hún tókst ágæta vel,
við tengdumst vináttuböndum
við ungt fólk af ótal þjóð-
ernum, og væri ekki óliklegt
að úr því yrði varanleg vin-
átta. Förin mun verða okkur
ógleymanleg, svo bjart er yf-
ir henni.
— Var ekki málaglundroöinn
mikill ?
— Jú, óskaplegur. Þó stóð-
um við íslendingarnir betur
að vígi en margir aðrir, því
margir kunnu erlend mál. Bezt
notaðist okkur þýzkan, franska
hefði þó verið enn betri, en
enskan er til lítils gagns þama
suður frá. Eftir þetta mót er
ég sannfærður um brýna nauð-
syn alþjóðamáls eins og esp-
eranto; ef æskulýðssambandið
og friðarhreyfing:n tækju það
upp hefði það stórmikil áhrif
til eflingar friðsamlegri kjtin-
ingu og samskiptum þjóða, ekki
sízt á alþjóðamótum sem þessu.
— Gaztu nokkuð hugsað um
Staðarhóls-Pál x fei'ðinrxi ?
— Já, e:ns og ég minntist
á við þig í vor, hafði ég í
huga að athuga elztu afskrift-
irrxar af kvæðum hans, ég vissi
um eina í Árnasafni og a&ra
í Konunglegu bókhlöðunni í
Kaupmannahöfn. Ég hafði upp
á báðum þessum handritum í
Höfn. Handritið í Konunglegu
bókhlöðunni reýndist vera af-
skrift af öðru eldra, sem mér
var kunnugt um, en hitt,
í Ámasafni, mun vera eitt elzta
handrit af kvæði eftir Pál, frá
því um 1700.
Eg hafði von um að fleira
kynni að leynast í þessum
handi'itum, en ég hafði ekk-
ert nýtt upp úr þeim nema
ánægjuna að hafa athugað öll
handrit sem þekkt eru af kvæð-
um Páls.
— Og hvað ætlarðu að skrifa
um hann!
— Bókmenntaritgerö sem ég
á að skila til fyri'ihlutaprófs í
Ein myndanna á sýningu Svavars Guðna-
sonar, er nú þessa dagana stendur
í Listvinasalnum við Freyjugötu
Sunnudagur 6. september 1953 — ÞJÖÐVILJINN — (3
Listsýn i ng
Srarars* Guðnasonar
'Mér er Það enn í fersku minni:
Það var einn þessara gráu og
nöpru haixstdaga í París, þegar
eins og allt blóð virðist hverfa
úr tilverunni. Ég hafði frétt af
því, að norrænn málarahópur
ætti myndir á Salon des Sui'in-
dependants, þar á meðal einn ís-
lendingur. Leiðin lá um neðan-
jarðai'göng, við daginn bættust
ennþá grárri andlit, guggin og
þreytuleg. Ég var spenntur milli
kvíða og tilhlökkunar: Hvernig
skyldi íslenzk list taka sig út í
heimsborginni, þar sem allt hið
bezta í myndlist nútáðar var fram
toorið? Síðan blasir við veggur
með um sex myndum og það var
eins og ísland væri komi'I sum-
JT
ar þess, ferskur vindur og 'beiskt
ljós. Þær voi-u eftir Svavar
•Guðnason. Annað sá ég ekki.
Nú má segia að aðstæður haíi
að einlhvei-ju leyti mótað slíka
afstöðu, þráin eftir ættjörð og
lit í fjarlægu og gráu landi.
. Það er óþarfi að taka það
fram að ég kom aftur og einnig
að ég var eigi all óvanur mál-
verkaskoðari, svo þess vegna
hefði blekkingin átt að hvería, ef
um hillingu ihefði verið að ræða.
Við nánari kynni og gagni'ýnis-
lega skoðun, misstu myndir 'þess-
ar ekkert af krafti sínum. Og mér
leið vel og ég var þakklátur. Að
vísu hafði ég séð myndir eftir
Svavar áðui', þá öði'u vísi stillt-
ur, ungur og lítil kynni haft af
iheimslistinni. En í Jxetta skiptið
uppgötvaði ég Svavar sem stói'an
listamann, í senn þióðlegan og
alþjóðlegan og þann sess hefur
hann ætíð skipað síðan hjá mér.
Finnst mér stundum að landinn
gefi stærð hans furðu lítinn
gaum.
í þetta skipti hitti ég vei'k
íslenzkudeildinni, en ég hef þar
bókmenntasögu að sérgrein.
Aðalkennári miixn, dr. Ste:n-
grírnur Þorsteinsson prófessor,
greiddi á al’an hátt götu mína
í Kaupmannahöfn og hefur í
því sem öðru veitt mér mikils-
verðan stuðning. Og nú verð
ég að taka til við ritgerðir
og próflestur næstu mánúði,
og ætti það ekki að verða erfitt
eftir jafngott og skemmtilegt
sxxmarfrí.
S. G.
hans aftur og nú á Fróni. Hann.
sýnir nokkrar oliíu- og vatnslita-
myndir upp í Listvinasal um þess
ar mundir o.g nú finnst mér
heimsiborgarablærinn hafa yfir-
höndina. Það er mjög skiljen-
legt og sönnun fyrir því sem áð-
ur segir um sérleg og alhliða
'giidj myndanna.
lEf skilgreina ætti frekar list
hans, virðist auðsætt að i henni
leggur hann höfuð áherzlu á
litinn. Hann heíur lagt mikið upp
úr annai-ri megin uppgötvun
þessara alda: liturinn sem gef-
andi og siálfstæður kraftur, enda
ei'u litagleði ihans liítil takmörk
sett.
Honum hefur siðan tekizt að
'binda gleði þessa uppruna sinum
og sérstæðu eðli: Það er eins og
myndir hans gefi sýn á landið
undir vissu horni, cg þá einkuxn
sumarþætti þess, birtu og leik-
andi litaspil. í mínum augxim er
hann landslagsmálari og er að
þvá leyti eins íslenzkur og frekast
verður á kosið: bundinn þessari
örlögþx'ungnu ást ísfiendingsms
á landi sínu.
iSýning þessi ber í>6 vott xxm
þreytingu í listferlf Svavars. Það
er að einhverju leyti meiri ró og
heiðríkja i nýjustu myndum
hans, það er eins og hafi lygnt,
það er þýður sólskinsdagur. Suxn-
ir á'JÍta að hér sé ekki heppileg
þróun, að hið bundna form og
rólegri litur eigi ekki við Svavai'
á sama ihátt og ihinn ölvandi
næstum tillitslausi leikur með
•litinn, sé andstætt skapgerð hans.
Már er það til efs. Ég álát ein-
mitt fagnaðarefni að hann fellir
sig ekki við að grípa til þeirrar
mjög svo hæpnu aðferðar sumra
listamanna þegar aldur og frægð
færast yfir þá, að endurtaka sig.
Hann leggur inn á nýjar brautir,
endurnýjandi cg rökréttar að
mínu áliti, bæði miðað við þroska
og þau vandamál sem efst eru á
ibaugi í heimslistinni í dag: agi:
og skýr hugsun.
Ég get því í annan síað sagt
að ég gangi glaður og þakklátutf
út af sýningu hans 'i dag.
Ég óska Svavari til hamingju
og vænti þess að almenningur
láti ekki þetta einstæða taekifæ.ri
renna sér úr greipum.
Hörður Ágústsson