Þjóðviljinn - 06.09.1953, Qupperneq 2

Þjóðviljinn - 06.09.1953, Qupperneq 2
2)___iÞJÖÐVmiNíf- — Suimudagxu- 6. aeptem'ber 19ö3 u;i dag er »ui>n>i:Í3Sttrí»n G. í *! v,;-u. ársiínn: Bók Ti'eríp ■ traun. Erinaift : g.Ti' cr 'úr >; vúfti oftir Eigttfft ' E ir!.UY,:'..'ll Cr ..- ívvT'. orti vift r.'fti í - um '& r'K”, ( ’ÍfcijðX. á finnskoi. "CtT: >.lý *J. máij ■ h'’ern. er þetta erir cTi? í>ú hvílii' i töfmirt mæ irt. vift Js!«)í •fturuxar, því nue)j ■ 1.1 n. fjöll uu.di r sólu meft rMy .j 1 jrúm^n, Næi' i'cn ■ary-j.f í. xfi bí ft dyrn.- fara'i þúnga far meS fi n ti eg'i rjuuai •ruád aft s->fatidi túnum ? >— Httul 'j) vi» jojjía og- höf lyft- isl gulíni Kjuutinn til fcugrir.; r.:áU fomastkju draugrun- uro, íöturliúnum. 5r Ivl>' v■jrriótt, Ir.land, r.or/) r.Vjálfandi sítiu’, rinantli iog'i. ■— />Jög 1 >:n. voro-) Urafiri, Kú finns! joaot iTH /z> mn Guii>)).'uj,.fuír áttf Íiiíísi gtWMto' -ist fyrr *a fe-eíBia í hfððinm ú l)>':rrj,■!..). v»5, em Sjiífeaim : BesiiWfaa. í ■"'þvi 'aJ miái’i' ’rí.'ðftrígfðujjx :í. síftfcfci. GtwV, st&JÍ»a#ist og 'ég "ætla-fl; ,af Mcii iiiniJj.iu.T lét Jíiwatt'iDutikM-af to’iárn- 'diara.di a mér sá - iutfíasti ha,?:- ú'uj. »? sáfffi '&i. a, 'éimlJver|»ií"’tey)!uT, §e«n ég Kéf' út í ’líösttið. sbm|i svo frá Slýfj Brðns: — Ejt{ Sve han var tejUí. a$ éj 1m>Mí var s.c3J3i á fteimleiA úr f«ðj akki v'ijjj baíði • en.giji önnnz ö>f "'i'.rim ’xnúx "knZ& 'í MaiSi® 'á rá$ en i$ b-ippa fco'nnin m«ð Ilrákttu ffláaífeyj* stóð úti ©? .mér iaa í baejardjTnar til að fcítud ar.ér ií' tean-aí' baki og spretta i>ar al iUMinm. En }:)■-.? v.i;i. dtðiwW g?wU. Eg Jhafnoðij tekk a« íieldtir en eJdti fnam ))ví. íxá' '0.T ss.gðfe? vilja hráðai áf'már! fkstuiki vár álvejr' hö- >tj.ó:- heím, Juví að veðmr 1 *ii ekli1 laas að aftan, «1 tl lendin fram tWííftetga 'úi. fflim spurði luffl, IjýOrí: eSikl n»ít itjðSai mér mj6!&53Xísa.g:i, jþ'/í a3 hriakki, hárlausarj heldar en rökué gæra. Þi fér é§ að skílja, að griðkQMr) hvers kyns var; haglhyjurinn, vji'í.i kema.af siSSS. A''Wreij hafði skoli'd á fendinni á Brún,j ln>'i.'i'j': é; Hs.jýaj.jéSk toáfna, íért þegar ég "var ‘að drekka nr ask- húix 2n&, en ®fí sat á b*kí; kon ianm, en hana þá bragðlð snegrgt Mn. aftar a.4 víirmn sP-ori meðj við á spretUnn. «g harj.ii ej vind- fjöjii-u. iimrJ.iraK.-3j. ask ffleytifttSaa afj nxinn verið svo nékvmntejaj si/exv .i.jgri nýmjðlk oj bauð mér.i jafnfljóUr. að kagiið náði mérj Eg síáti aaSB'an -á nnuinkm o,? ekkj fyrr en -Brónn -staðnæmd. ReptowUorJjGfti Spag’ílKj'ns hofur horikt. ) ti'rKlim el:fc) 8» Jehja etrjj litjftninr., on. )„.,fl!>j 0ÍS á», ofI, %JAtOTn té&œr •nðbr.agð óg þytar ' £ eámu ;á fc&r. ,t> af 'hjaríáns lyst. — )S? 'veít S>,i lekíkj tytr til en meft ]"'> óft tjirto ltlauiiu úr KuíjVaJtist- n.a í Toxjls auglý.sti l.j] köíu og áiii íiriji: CilóíilJI' p eftirf'U’au Ufini: ,,T'í 'b!rV.t áu^' iinnn \*i hor.ti í<’i -J^r'uri.fl doi1 jp.r-,. I>:*£ .íylgir fíö^runuj, að eng'. iu'i ]y.,Ui 'rfít.ndi lofj [fefjð (\S% cnd'), jiialií )»•*.?» míti fjanri.. ast, á’ð blíVí í, au^;i, beftur frá a’du oöli ’u u)in. loillj fyrir alls ieh!:ei*t \r:.rð, 'og Rf.iiri'dufri ’bofur J> * mmr\ r>.ð fiosrjá verið látið m •- .r.-.^.-nör' KrH: b'kjHH. Mö.^. a h; 9. • — bprsteini) Björus^ou. ii ii úöfi$-profA&l; cúl, McdM í For.rAOSV.- tVir'.ija hb 2. — fin Giin rrn A r r. a ?/» j, ^evjire.^kall Mísr.a í haiJOllu H í uu UJ. 2. Rj Berijarnin Í£(jstj.'-ú',:.i. '.r' — ,.ÖI. Tt {•)‘8Yí')u;.M). X,»ugh'.>1 íKjjVeStáJ:alí ' JvTo-;m, 1 ;i,- •))... .'(i) j') 1:1. 2. 'ÁiTÍúli ISTí; ei . .-'U, J,-*' —;)j j, odiiiTi,,.': Tv'j j. k). lí &r- dc-is rvi ’ On’ft-ir' Bv.wirsfion. 'H-JÍeigí'.presí'ii.i.11 M‘;..vj í fljó m-iinaskólanuin !U. 2. Sr. Jór. Þcrvarfti.soji Ií:*lI -ij!.-,:kiil'.j.)' 10 U) 11 ár degis. r.i- Kjir.tijin 0’ 'í rl, Uitgbftn. o vewid E í I I NI\ IT TeuiplíUosinjSti 3 cr opiu l»-íft.i« dag'a 3:1. 3.15 -4 e li Pii»)rttndáBt| vcrSui ipift Ul. 3,15 -4 cilj. ágúr.i; mántíft — iív :fuft 'iöm mcgá oin ungis k-'inm á för.íuiiögum kluleh- au -VI5 4 c.fc. H -i-i.>.-,0 » j;mi* C; Tí í jr.tjil) ) I -J'Ti í'.iT ! ft'Tl ilfó 16. Síuii 3826. tokiHVAIftKtofttJ, áuutur'.Kjuó) ; amuii. fíími 5lt,30. stá1® i lliarðasta ist 1 hlaðiau á Bessastóðum; en 3)a?!ió bófmr ftflnU alltáf iafet ©?j þ-étt á tmudinnj ».? lámi® >af hon- Min hvéTt hdr. eu : tíetta ' 'hefm.f mL*$ti náttújrtega ask-{ geiri Brón áns ósöðvandi ©g •bami vard. því áð li>að befur ver- t® eins ®g liann vaeri sífef.lt S)>Smtt, eg 'ui’j, úr .beWdtani me$ þvi sem teSsV ■var besram; em Brúaa Irau.í: Tcfr.trí. eims &g ©Idln? «r?{ keyrðor með svipn. (Jón ©lafs- hfffrfir, eS&,-. á sér óða stáðnaemd-• sen i Sjálfs»vis»gu sinni). Níeíurv ,tr>U er : 1R'jj'l:j-.*A‘ilnií*i.lw")(.;l:i Híi Fastir liftir eins og 'venjuléga- ítl. 11.00 MorgJtíntóhleiivar (pl.): >a) Kvintett t 'E3--4úr, op, • 1S fyr ir píanó og blást- Tjlástursbljoðifæri eftir BaeUwrven. 1.) Tríö v d-moQ op. '83 eftir Schu- :UTt'.j n (Cortðt, Ttoib-aud óg Casals leij(ii). '14.00 Messa í Fossvog-s- lí.ir’íTju (sr. Gtunnar imnson). -— 15.1!) M'.fSd'ifíistóuteikar (pl.): a) Divertimenfco ar. 10 í F-dúr fyrir jfcrangri o-íí tvö horn eftir Mosart. li) V.xlsar :)p. 39 eftir Brah'ms f ErHfc).i"Earaett ng Vladtmir Cerni- 'hrVff ■ ieifea fiö rnemt á píarló) c) „’3o)ero‘‘ ' &ffci.r Ksíiyél. 18.3Ö"fea.rna- fcl.vrii (BáTd'ájf Fáttnaaóh) á-y Kön- mi'i -Þossteinsá'jn.• ftfí rSacðárkróki Tííglr aögu' „Dá5adr?agir“.., . • b) T5i>rurvSur Benediktsson talar við börn.irj, — tónlaikar ofí. 19.30 Tón- tellnar; ígiuix Friedmjann. leifcur á pí.anó (pl.) 20 20 Tónleifcar: Són- a.fca fyrir horn. og piaaó eftir Her- lnsrt ííjriberohelc. 2045 Erindi Æ5v infcýnuar.efturi.n.n Povei Jueí (Jón H jál't>ítr,ii#xi caad. mag:) 20ftð *33ln»'iii>'>.|}Ur: Stafán .íslar.di syngrur (pl.) 21.20 Cpp’.estur: - Fundið El- dorvj/l/j, -éftir Stefaia Bweig, í þýð- >hf;u 'Maf'P.tína.r Ásgeírssonar íÆlvl a.r .iCvswiui deibaxi). 2145 Tónleib- ar -'pl) LXBVirkinn íyftir sér til fiuíps, tónv'es'k ’fyrir eihleiksfiðiu ©55 :i.iíj'ówaireift • eftir Vaugfcan Willi- a'o.i 22.0!) ■Bsuásiög (pl.) ■k i'iíiv.í.pitfí ú movgwa. Fu/jfcir lí.ðir eins og veujuiega. Kl. 20.-20 ú’fcvo.fpamjómeveitjn.: a) • nýrpa áf 'SBla»',iir.uni aibýðu ög-um, og Alberts Ktáhn. b) Engildraum- ur eftir Anton Kubínstein. 20 40' Um dufflnn osr veaínn (Thorólf Srnith bTáðatn.) 21.00 Eínsöngnr: Gunnar Kristínsson syngnr; Fritz Weisshappel aðstoðar. 21.20 Veðr- ið í 'áarúst (Fáu Bergbórsson veð- urfraeðingnr). 21:45 Súnaðarbdtt- ur: Cróðu árin (Arnór Sig-urjóns- son). 22 10 Dans- og dægurlög: Doris Day syngur (pl.) Ef krósian k«auur upp fæ ég dótt- BTiffla. Eí hin tnliðin keiimjr upp íayrð bá «M»ðMrtma.. Ertu nieð'? Sofiriim ena opin; Þjéðnaiiiii^aaatMLÍft: > kt. 13-16 á enonu dögum, kt. 13-15 -i þriðjudöjTuni fimmtudögum og laugardö.rum. Lan.dsbókfflJiaímJíð: kl. 10-12, 13-19 20-22 alla virfca daga nama laugar áa;>;a fcl. 10-12 og 13419. 'Listaeatfn Einar.s dónssortar: opið frá fcl. 13.30 til 15.30 á sunnu- dögrum. Náttúruiíiriipasafnið: k!. 13.30-15 á aunnudögum, kL'14-15 á þriðjudög 1760 > útsotninga BmiÍ3 Thowidsan wxl og fimmtudöauox GHNGfSSKKAJNH'T(J (SöTuffaB.g;í): 1 'iiandarialtiir'doTMr kr. 10,31 1 fcaaádkóMir ‘dolJ.ir 'kr. '16-.53 l'ees&fc -ptfnd kr. 45,70 tOO téfclmealta.r -Ki'ómltf kr. 226,(37 100 ’áansfcar fcr. kc. 236,30 T()0 tíarskar lir. fcr. 228,-80 ‘100 sænslear kr. "kr. 315)50 100 finsk mörk fcr. 7,00 100 belgiskir franlrar kr. 32,67 1900 franslur'fránkar kr. 46,33 100 3Vissn. frankar fcr 373,70 100 þýzk mörk fc.r. 388,60 100 gyúini fc.r. 42<);00 tOOO llrur kr. 26,12 Krahhameinnfélag- F.eyk.javíkJtr. Skrifstofa félagsina er í Lælcj- -j'-s'ntu 10B. opin áágiegra kL .2-3 Sími skrifsfcofun.nas e:c 6947, TjamargTíIfið 'ér opið aila Virka daga klufcfc. xr> 3-10 e.h., helgidag'a kl. 2-10 e.h Bólusetitbag gegn lia,ruaveiki Pöntunum veitt móttaka þriðju- dagtnn 8. eeptember kt. 10-12, simi 2781. Hjón,un.um Erlu Á* G'uðjónsdóttur og ii'ótfárni ’ Grímssým \ Daug-avegi 137, . fæddist 13 marfca dóttir 1. -sept. Kvöldsfcéli KF'C f.C Innritun neménda fer fram áag- lega í verzlunij-mi. Vísi Laug'-a- vegi 1. Föstudagrinn 4. þm vora g'ðfin. samán : í hjónaband ungv frú Ragniheiður, Páiíidóttir f rá 'Syðri-Varogjá. í Eíyjafirði og Sig- urður Boldvinseon frá Afcuxeyri. clii "ekki missá %j Ihölííiwiiíi” Sfclpaútgerð rfkishif!. Hekl.'J. fer frá. KaupmannaJíöJ'n í tovoiii ti). ÁLáborg'ar. Snja cr í Reykjavík. I-íerðu.breið fer frá F.eykjavík á nTorgun aujitur u.n lánd til Bajkkáfjárðar.. ^fcjialdhreið er á Húnajfióa 'á suíTuríelð. Þ'yrill er á Vesfcfjörðum á norðurleið. Skaftfekingur fer frá Réyfcja.vífc á þriðjudag til Yestmann.wyja Eimskf.p. Brúarfosa kermlr /ænt.an.lega til Reykjavikur í dag. Dðttifoim fór frá Afcureyri í gær tii SigljufjarS- ar, -Vestfjarða og Breíðafjarfiar. Öoðafoss 'fór frá Len.ingrad 2. þrn til Hamborg'ar, Hull og Rvj'k- ur. (3-ultfósa fór frá KJj.öfn. á 'hádegi í gær tU Daifch og Rýík- ur. Reykjafoss fór frá' Siglufirui 3. þm. til Liyséfcil og Gaufcaborgar. getfosu fðr frá -Gaufcabórg-2: þin.; væ'n.tan.'.eg'ur til Hul.) í. dng, fef þaðaa til. Reykjavíteur. Ti'öiláfoss fór frú Rvík 1. þm ti) N.Y. Hanhie Sven JíOm. ti) Ri'ik.ur 3 þm. frá Rotíerdam. FarsóÉtir -I ®eyfcjavý)i. vikuna 23.- 29. 'ágúst 1953 santfcvænxt ákýri.l- um 20 (18) sta.rfan.di læJr.n.a, 1 svig'um tölur frá naentu vikii á undan: fcverfcabólgia 30 (33). Kjvef- sótt 36 (37). BarnaveiJri 1 (0) Xðrakvéf 7 (15), K.véflUng’na.bölg’a 2 (2). Munn.angur 3 (0). lítkhósti 3 (15). Hlaupabóla 1 (0). Pren.fcxrá.&an.Ur Berjaferð á þriðjudag. Fanwiðar hjá HÍP í dag', k). 4-5. Þeir sólina f fornöld biuggv. þeir íörtmdur UTiöír Jörundanfeiii ' pig-. Ásnau’ád. ’ur uiidir As njur.daS’nÍipi; .vöru þeir vinjr miklir, h.u ;ú efri. áry.'ta trylltust þeir, og - gfekk' þá hvor í það fell sem við hann er kennt. Það er mælt, að Asmunáur hafi átt vopn þau og herk.æði, er voru gersemi mikil; festi hanií þau framan í hamar etnn í Ás- mundarnúpí og maelti svo fyrir, áð þeím einum skyldi auðið verða að ná þeim, er ekki léti skírast og efcki hefði aljzt á öðru hin fyrstu tólf aldursárin en kaplar- mjólk og 'hrossakjöti, en engum hefur auðnazt að há þeim til þessa. í>eir Jörundur og Ásmund- ur höfðu mikia ást á Vatnsdal, og eru þeir- ámxenn eða bjarg- vættir dalsins. Einhvsrn hafð- indavetur ’heyrðu menn þá vsrá að kailast á, og voru þeir þá að ráðgjöra að refta yfir daiinn, svo snjór felii a'.drei i hann, en sú ráðagjörð fórst fyrir, því þeim þótti öa'urinn verða ófegri, ef sól msði ei-gi að skína í hann — (Úr f'jóðsögaim J. Á.) Krossgáta rtr. 160 Iiárétt: t vélja 4 rýlc 5 a.f!a 7 ýta 8. stöðváður 10 rænuleyai 11 tröllkouu 13 beiti árum 1G en.d- ing 16 heiður Dóðrétt: 1 knatbsp.fél. 2 títt 3 forsetn. 4 ílát 6 kerj.n.din 7 gráíai’ 8 þv;axg 12 fisfr.ur 14 reið-lti tvei>’ ein.s. Iiausn. á nr. 168 Lá'rétt: Moggtim 7 IF 8 olía 9 •NTB It TNN 12 ee 14 an. IG ieit 17 ee 18 nær 20 fyrstU)- Dóðrétt: 1 mum 2 oft 3 G-O 4 ilt 5 Nín.a 6 Nanna 10 bee 13 oins 13 Dey 16 tæt 17 ef 10 ru «2r-Z 133. dagur e1:);i borguft bk-w'n. 'Wflifði !v>r.i«. grij. jl'.n " (Ir/'iri, ft sðwi fyrir Er IC'ér hafði lítið fyrir stafni gekk hann •gíjarúah 'út méð 'boga sihn ;og Srvar —r og þeir hérar vrðu hicki tíSttím bá’dir ée'm hami skaiut vegna. .fcsss að.þeir WáíSu sihht káU o=t öðruro. 'dýrum réttum meira. en. ftSHn Vð& gegafil. Klér botðaði þá með mikilli vellyst, en Sátina starði út é. þjóiSvegönr. og sagði: Tíli sönur nvin-n, finhu'r 'þú ek-kí i’minn af þesfuiri .góðu stei^.V Nú e.r baaA áreiðan- ).eg.'j: akODgíur. Klér var dúf«aíaektanowftur og líkafti yf- irleitfc 'vei við smáifugla, ovo som nólskrlkj- ur-og ióur. ;JSn, á hinn bóginn rikaut hann rh'iskuncar1 aptít Jjæði .kjó.a ,ng 'imyr’i sem diit'f.i ö'T 'aS 'g'ö'rast nærjíöftjTtiMr. vift þosr.T Úöu vrb) háhs ejyl'lw Ktuhn*-!)iHl5lfeB!r;.i ’wiiíiíírti Það hefur vakið athygli hér heima að einn Búkarestfaranna, Hallfreður Örn Eiríksson, kynnti þar íslenzkan rímna- kveffskap, og ég notaði tæki- færið þegar hann kom heim til min í fyrrakvöld og færði mér bækur að gjöf, sem hann af hugulsemi keypti handa mér í ferðinni, að spyrja haim um þessa óvenjulegu og skemmti- legu landkynningu. — Við komum tvisvar fram í dagskrám á mótinu, segir hann, þegar ég spyr um þátt Islendinganna. Nær allar sendi- nefndirnar bjuggu sig undir að koma fram með 'söng og dans í Búkarest, sumir spil- uðu á ýms þjóðleg hljóðfæri. Þet.ta gerðu líka sumar mann- fæstu nefndirnar, t.d. Japanir, sem höfðu ekki nema 20-30 manna nefnd, en næstum hver maður gat lagt eitthvað af mörkum. — Var það ekki nokkuð m's- jafnt sem flutt var? — Jú, en margt af því var gott. Af því sem ég sá, varð ég einkum hrifinn af sýning- um Tékkanna. Þeir voru með alls konar söngva og dansa, þar á meðal táknræna dansa, t.d. einn sem tákna skyldi lífs- gleði fólksins og hanv'ngju, annar var frá þeim tíma er Tékkar háðu sjálfstæðisbaráttu sína gegn Austurríkismönnum, og var þar skopazt að austur- rískum liðsforingjum. Sumt af því sem sendinefndirnar höfðu að bjóða var ekki flutt á op!n- berum sýningum, heldur í boð- um sendinefndanna, og gaf margt af því sem þar var flutt hinu lítið eftir. — Voru íslendingar einir með sýningu ? — Nei, það voru venjulega þrjár þjóðir saman. 1 fyrsta skiptið, sem vi'ð komum fram. vorum við með Sýrlendingum og Venezuelabúum í sal er rúm- aði 800-1000 manns. Fyrst dansaði dansflokkur undir stjórn Þuríðar Ámadóttur vik;- vaka, og sungu dansendur und- ir og nokkrir úr kórnum með. Voru strákamir í fornmanna- búningum en stiilkumar á ís- lenzkum þjóðbúningum. Svo kvað ég rímur. .. . — Nei, bíddu við! Þessu verðurðu að lýsa betur! — Eins og þú vilt. Tjaldið var dregið fyrir, og komið inn á sviðið með einn stól og hann settur í hæfilega fjar'ægð frá hljóSnemanum. Ég var 'búinn að semja dál!tla skýringu á því hvað rímur væru og var hún lesin á ensku og rúm- ensku fyrir framan tjald. Þeg- ar tjaldið vav dregið frá sat ég á stólnum með krosslagða fætur, og hóf að kveða í þeim hefðbundna stíl sem haldizt hefur á Islandi öldum saman. — Varst bú líka í forn- mannabúningi ? — Nei, ég var í okkar venju- lega bún:ngi, dökkum buxum og hvítri skyrtu. — Hvað kvaðstu ? ~ Ég kvað fjórar stemmur, -valdi þær sem mest útflúr er á. Fyrst kvað ég ferskeytbj- stemmu. .tvær vísur. Næst tvær vísur úr Odds rímu sterka, hag- kveðlingahátt, þá tvær brag- hendur úr Pontusrímum eldri, næst tvær vísur -— afbrjgði af ferskeytluhætti, þá skáhendu og lauk með einni ferskeytlu í sömu stemmu og ég byrjaði. — Hvernig var þér svo tek- ið? — Undarlegur þótti víst flestum þessi „söngur” en ég held menn hafi þó haft gaman af. I seinna skiptið varð ég heldur en ekki upp með mér þegar mér voru færð blóm að launum! Þá fluttum við sömu dagskrána, en í útile'khúsi. — Hvað kom næst á íslenzku dagskránni? — Eftir kveðskapinn dansaði dansfólkið sjómannapolka og fleiri dansa og voru þeir út- skýrðir á ensku og rúmensku. Loks söng svo um 40 manna kór und’r stjórn Jóns Ásgeirs- sonar íslenzk þjóðlög og Hver á sér fegra föðurland, eftir Emil Thoroddsen. Tók dagskrá okkar 45 mínútur. — Voni rímnaJögin tekin upp til flutnings í útvarp? — Ekki í þessi skipti. En útvarpsmaður kom til okkar og átti viðtal við nokkra um íslenzka tónlist. Við skýrðum honum eftir beztu getu frá íslenzkri nútímatónlist og ég frá rímnakveðskapnum. Lét hann Hallfreður Örn Eiríksson mig kveða svolítið, og bað m;g að koma á tilsettum tima og kveða til flutnings í Búkarest- útvarpið. — Hvernig gekk það? — Ég var ánægðari með það, held að mér hafi tekizt betur þi, ég heyrði sjálfur upptök- una. Verst gekk okkur að koma útvarpsmönnum í skilning um að engan undirleik þyrfti við þennan „söng“. Fyrst var flutt skýring á því hvað rímur væri, og var íslenzka nafninu haldið í skýrlngunum. Ég kvað svo fjórar stemmur, átta vísur. — Virtist þér útvarpsfólkið hafa áhuga á þessu? — Já, minnzt var lá það við mig hvort ég vildi ekki kveða heila rímu, en ég taldi mig ekki til þess búinn, en niinnt'st á að hér væru til upptökur af rímnakveðskap gamalla manna, sem væru mér miklu fremri í íþróttinni og létu þeir í ljós áhuga á samvinnu við íslenzka ríkisútvarpið um flutning þjóð- legrar íslenzkrar tónlistar. Ekki linntu þeir látum fyrr en þeir fengu skrifaðan upp texta vísn- anna sem ég kvað, og varð Einar Gunnar, sem með mér var, að skrifa þær vegna æf- ingarleysis xr.íns í blokkskrift, og ibráðlá honum þó á til ein- hvers geysispennandi fótbolta- leiks. En textann vildu þeir fá í útvarpssafnið. — Höfðuð þið meira saman við útvarpið að sælda? — Þegar við ætluðum að kveðja varð mikið stímabrak með peningagreiðslu fyrir rímnakveðskapinn. Þeir heimt- uðu að borga mér eftir taxta, en ég reyndi að koma þeim í skilning um að mér hefði bara þótt skemmtun í því aö kynna íslenzkan rímnakveðskap og vildi enga borgun. Þeir létu éig þó ekki og enduðu með að troða upp á mig borgun sem nam 196 lei! — Kynntirðu þér kjör skóla- fólks í Rúmeníu ? — Ég spurðist fyrir um þau mál, og virtist mér vel búið að skólaæsku landsins. Greið- ur gangur áð hverskonar námi, bóklegu og verklegu, og öllum gert kleift að stunda nám, hvað sem efnahag þeirra líður. En ég er að hugsa um að skrifa smáígrein um £>að þem ég kynntist í þeim málum. — Hvernig fannst þér Búka- restförin takast? — Hún tókst ágæta vel, við tengdumst vináttuböndum við ungt fólk af ótal þjóð- ernum, og væri ekki óliklegt að úr því yrði varanleg vin- átta. Förin mun verða okkur ógleymanleg, svo bjart er yf- ir henni. — Var ekki málaglundroöinn mikill ? — Jú, óskaplegur. Þó stóð- um við íslendingarnir betur að vígi en margir aðrir, því margir kunnu erlend mál. Bezt notaðist okkur þýzkan, franska hefði þó verið enn betri, en enskan er til lítils gagns þama suður frá. Eftir þetta mót er ég sannfærður um brýna nauð- syn alþjóðamáls eins og esp- eranto; ef æskulýðssambandið og friðarhreyfing:n tækju það upp hefði það stórmikil áhrif til eflingar friðsamlegri kjtin- ingu og samskiptum þjóða, ekki sízt á alþjóðamótum sem þessu. — Gaztu nokkuð hugsað um Staðarhóls-Pál x fei'ðinrxi ? — Já, e:ns og ég minntist á við þig í vor, hafði ég í huga að athuga elztu afskrift- irrxar af kvæðum hans, ég vissi um eina í Árnasafni og a&ra í Konunglegu bókhlöðunni í Kaupmannahöfn. Ég hafði upp á báðum þessum handritum í Höfn. Handritið í Konunglegu bókhlöðunni reýndist vera af- skrift af öðru eldra, sem mér var kunnugt um, en hitt, í Ámasafni, mun vera eitt elzta handrit af kvæði eftir Pál, frá því um 1700. Eg hafði von um að fleira kynni að leynast í þessum handi'itum, en ég hafði ekk- ert nýtt upp úr þeim nema ánægjuna að hafa athugað öll handrit sem þekkt eru af kvæð- um Páls. — Og hvað ætlarðu að skrifa um hann! — Bókmenntaritgerö sem ég á að skila til fyri'ihlutaprófs í Ein myndanna á sýningu Svavars Guðna- sonar, er nú þessa dagana stendur í Listvinasalnum við Freyjugötu Sunnudagur 6. september 1953 — ÞJÖÐVILJINN — (3 Listsýn i ng Srarars* Guðnasonar 'Mér er Það enn í fersku minni: Það var einn þessara gráu og nöpru haixstdaga í París, þegar eins og allt blóð virðist hverfa úr tilverunni. Ég hafði frétt af því, að norrænn málarahópur ætti myndir á Salon des Sui'in- dependants, þar á meðal einn ís- lendingur. Leiðin lá um neðan- jarðai'göng, við daginn bættust ennþá grárri andlit, guggin og þreytuleg. Ég var spenntur milli kvíða og tilhlökkunar: Hvernig skyldi íslenzk list taka sig út í heimsborginni, þar sem allt hið bezta í myndlist nútáðar var fram toorið? Síðan blasir við veggur með um sex myndum og það var eins og ísland væri komi'I sum- JT ar þess, ferskur vindur og 'beiskt ljós. Þær voi-u eftir Svavar •Guðnason. Annað sá ég ekki. Nú má segia að aðstæður haíi að einlhvei-ju leyti mótað slíka afstöðu, þráin eftir ættjörð og lit í fjarlægu og gráu landi. . Það er óþarfi að taka það fram að ég kom aftur og einnig að ég var eigi all óvanur mál- verkaskoðari, svo þess vegna hefði blekkingin átt að hvería, ef um hillingu ihefði verið að ræða. Við nánari kynni og gagni'ýnis- lega skoðun, misstu myndir 'þess- ar ekkert af krafti sínum. Og mér leið vel og ég var þakklátur. Að vísu hafði ég séð myndir eftir Svavar áðui', þá öði'u vísi stillt- ur, ungur og lítil kynni haft af iheimslistinni. En í Jxetta skiptið uppgötvaði ég Svavar sem stói'an listamann, í senn þióðlegan og alþjóðlegan og þann sess hefur hann ætíð skipað síðan hjá mér. Finnst mér stundum að landinn gefi stærð hans furðu lítinn gaum. í þetta skipti hitti ég vei'k íslenzkudeildinni, en ég hef þar bókmenntasögu að sérgrein. Aðalkennári miixn, dr. Ste:n- grírnur Þorsteinsson prófessor, greiddi á al’an hátt götu mína í Kaupmannahöfn og hefur í því sem öðru veitt mér mikils- verðan stuðning. Og nú verð ég að taka til við ritgerðir og próflestur næstu mánúði, og ætti það ekki að verða erfitt eftir jafngott og skemmtilegt sxxmarfrí. S. G. hans aftur og nú á Fróni. Hann. sýnir nokkrar oliíu- og vatnslita- myndir upp í Listvinasal um þess ar mundir o.g nú finnst mér heimsiborgarablærinn hafa yfir- höndina. Það er mjög skiljen- legt og sönnun fyrir því sem áð- ur segir um sérleg og alhliða 'giidj myndanna. lEf skilgreina ætti frekar list hans, virðist auðsætt að i henni leggur hann höfuð áherzlu á litinn. Hann heíur lagt mikið upp úr annai-ri megin uppgötvun þessara alda: liturinn sem gef- andi og siálfstæður kraftur, enda ei'u litagleði ihans liítil takmörk sett. Honum hefur siðan tekizt að 'binda gleði þessa uppruna sinum og sérstæðu eðli: Það er eins og myndir hans gefi sýn á landið undir vissu horni, cg þá einkuxn sumarþætti þess, birtu og leik- andi litaspil. í mínum augxim er hann landslagsmálari og er að þvá leyti eins íslenzkur og frekast verður á kosið: bundinn þessari örlögþx'ungnu ást ísfiendingsms á landi sínu. iSýning þessi ber í>6 vott xxm þreytingu í listferlf Svavars. Það er að einhverju leyti meiri ró og heiðríkja i nýjustu myndum hans, það er eins og hafi lygnt, það er þýður sólskinsdagur. Suxn- ir á'JÍta að hér sé ekki heppileg þróun, að hið bundna form og rólegri litur eigi ekki við Svavai' á sama ihátt og ihinn ölvandi næstum tillitslausi leikur með •litinn, sé andstætt skapgerð hans. Már er það til efs. Ég álát ein- mitt fagnaðarefni að hann fellir sig ekki við að grípa til þeirrar mjög svo hæpnu aðferðar sumra listamanna þegar aldur og frægð færast yfir þá, að endurtaka sig. Hann leggur inn á nýjar brautir, endurnýjandi cg rökréttar að mínu áliti, bæði miðað við þroska og þau vandamál sem efst eru á ibaugi í heimslistinni í dag: agi: og skýr hugsun. Ég get því í annan síað sagt að ég gangi glaður og þakklátutf út af sýningu hans 'i dag. Ég óska Svavari til hamingju og vænti þess að almenningur láti ekki þetta einstæða taekifæ.ri renna sér úr greipum. Hörður Ágústsson

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.