Þjóðviljinn - 03.10.1953, Blaðsíða 11

Þjóðviljinn - 03.10.1953, Blaðsíða 11
Lauga'rdagur 3- október 1953 — ÞJÖÍJVILJINN — (tt' Stephcm G. Stephansson Framhald af 7. sí5u. im,a bella á Sókratesi heitrvuiu fyrir það að vanrækja heim- ilið og var henni það stakleg vorkunn, konunni, þvi hvr.ð skulu vífi og jóðum há’eitar siðfi'æðikenningar, lutttar laus- ingjalýð á .straetum og götu- hornum, þegar. þrauð er ekk; til og . bæði vantar skó' og skyrtur. Sannariega var Xnn- þippa í fullum rétti síj'um. Um Stepban verður hað ekk’ sagt. að hann hafi láíið hjá líða að sjá fai'iroj'ða skyWuliði sínu, þrótt fyrir það að hugð- ■arefni hans hpfa lílotið að raena hann ótöldum thnum svefns og hvíldar, timum, wm þeim er óhjákvæmilegt að rækja nokkurn veginn. sem ár o,g eindaga vinna höj’ðum höndum. Það voru mörg við- fangsefnin ?em tóku hug hans fangin. söguleg og fagui'fræði'- leg. En svo serp ég heí áður minnzt á í þessarj 'grein, háði h.ann þess utan sína látfausu baráttu v.ið hina þrjátíu harð- stjóra eins og Sókrates gamli. Möi’gum sinnum, þegar eitt- hvert næði gafst, hefur hann hlotið að dvaga sig út úr hvers- dagslífi síns eigin heimilis, frá foreldrum, konu og börnum. til þeirrar einveru, sem 'gerir einum manni þ.að mögulegt að setja h ugsanir sínar og til- finningar í skorður tjáning- arinnar. Ég get mér þess til að marga nótt liafi hann risið hljóðlega upp við dogg í rúmi ,sínu og seilzt effir blaði á borðshoniinu og ritbiýi í 'glugg- anum, því auðvelt mundi hon- um að lesa að morgni það sem hann hafði skrifað í myrkrí og þögn næturinnar. Ég get mér þess til að stundum hafi hann brugðið skúum á fætur sér og gengið hljóðlaust -og som í svefni til þess herbergis j' bjálkahúsinu, sem hann, hin síðajji ár að minnsta kosti, átti , sér afdrep til að skrifta fyrir dis sinnar 'listar. En hvað um Þá konu er hvíldi við hiið hans, ekki síð- ur þreytt én hann, eftir dags- fns önn? Kiannski v.ar hún ný- sofiiuð eftír að hafa bíað í værð dægravilltu barni, er hún enn á ný losaði svefninn við það að bóndi hcnnar reis npp úr ibinginum. Hvaða skilning bar, hún í brjósti, þessi lúna landnemakona, til þessara und- arlegheita í manninum? Ég hef ekki ieitað svars sér- staklega við þessari spurningu í 'skáldskap ,og skrifum Step- hans G. En í kvæðinu Gestur, Þar sem Stephan yrkir eftÍJ' son siim látinn, kvæði, sem er dýrust perla hins karrnannlegn .harms, kemst hann svo að orði: C. hjarlahs ‘bafn, þin 'njálp.iirt'úsa mund yarð biúun þess á .e’.lidögum minum að mín, sem þrevtt var, fehgi frjáisa siund , nð forða týnslu mörgum gieymdum iínum. Gestvr dö 'sextón ára gam.aU, . o.g, ei.nst.akt mætti það heita,. . ei' honum. svo ungum, hefðí •verið orðið það' ljóst a-f sjálf- ,um. séi' iivers virði það var. að ■höodin ícm þrpytt var ..fengi frjáisa stund.'að forða týnslu möi'gum gleymdum línum“. Æ, .gef oss þi'ek, ef verja vai'ð, | Viafalaust hefur þetta unga epli fallið skammt frá eikinni, en ti'auðla mundi sextán ár.a barni vaxinn sá; skilninguj- sem bent er til í kvæðinu, ef hann hefði ekki verið vakinn .af einhverj- um. Og ég trúi því, me.ðan ég' ekkj veit annað, að Það hafi móðirin gert. Ég trúi því að þeirri. konu eigi íslenzkar bók- mcnntir og íslenzk þjóð m.eira að þ.akk.a eji n.okkur. hefur gert sér ljóst. Sé því síblegsuð minping hennar. Mér var ekki .beinlmis í hug áðan, þegar ég minntist á Sókrates að gera samanburð á Stephani G. og honum. Hinn .gríski spekingur er talinn hafa dáið þrjú hundruð níutíu og níu ái’um fyrir burð Kj-ists, sá íslenzki er fæddur fyrir ein- um hundrað árum. En stundum hefur mér fundizt, þegar ég hef, mér ti'l . sálubóta, blaðað í Varn.arræðu Sókratesar, hún hafa á mi.g ’ík áhrif og það að sökkv.a sér niður í vei’k Step- hans G. Hin kyrrláta heiðríkja andans er hin sama hjá báð- um, hafin undralangt yfir hróp þau O'g æðislæti sem getur að heyi'.a frá hinni brennandj borg. Af þeim liöfundum og spcking- um. sem ég hef átt einhvei-n kost að kynnast af bókum í mínu fásinni, veit ég engan er ég hefðj treyst jafn ákveðið til þess að standa í sporum Sókra- tesar með eiturbikarinn í hendinni, án þess að glatá ró sinni og karlmennsku,' án þe’ss að hvika frá sJíoðunum sínum, án þess að s’aka á kröfunum til sjálf0 sín. í vor sem leið sá ég í bóka- sal'ni Gunnai's Eggertssonar frænda míns í Reykjavík, ein- tak ,af Andvökum Stephans G., áritað með ljóði fil eins vinar skáldsins. Nú er mér úr minui fallið, eftir aðeins fljótlegan' lestur. þetta e.rindj orði til orðs. Ég hygg fyrir víst að þ.að hafi aldi-ei verið prentað. En þar getur Stephan þess að aldréi mvndi hann í sporum Egils hafa kveðið né flutt Höfuð- lausn, Eiríki konung'i blóoöx. Og er það ekkj meii-a en vér vissum .að allur hinn hremmi- legi stráksskapur Egils á Borg myndi ekki verið hafa að skapi Stephans G. Stephanssonar. Andj han.s var of glöggur á það sem gerir maun að meiri manni, til þess að hann minnk aði sjálfan sig nokkru sinni a því að kveða öðrum til g'cðs, stórlygi, sér til framdráttar andstætt siálfs sin sál. Honum var eklc'i tamast t'orm' bænar- ,að verja æ hinn lægri garcý og styrk til þess að standa * ei hjá f ef stórsannindum níðst er á. f Ekki veit ég til hvaða guðs . þessi bæn ei- beðin, en það i ætla ég ,að í hofj Stephans G. ♦ hafi guð drengskaparins skip- f að hinn æðsta sess. Máski höf- f um við ekki enn til fulls og T almennt áttað okkur á því hve trúr hann v.ar þeim guði, ,bæði sem maður og skáld. Þó mundi von til að það yrðj æ því Ijós- ar sem lengra líður. — Því liann er einn hinna fáu, á ♦ hverra minningu ekki hefur * skug.gi fallið. Einn þeirra ís- f lands sona, sem lifa meðan is- * lenzk tunga er töíuð, hvort * það nú verður Jangt eða — skammt, Maður sem fann til beitu hjarta í stormum sinnar tíðar, setjandí von sína ,að sið- ustu. á nýtt líf meðal mann- anna í gömlum heimi. Flyfcjiaíni í dag aturðasölu vora úr Frystihús- inu Herðubreio í hina nýju matvælavinnslu vora við Laugarnesveg (á Kirkjusandi). Síinar 7080 og 2678. Samband ísL samvinmifélasa Kartöfluvcrðið auglýst Aðeins lyisia Ilokks kartöíiuz seldar Kartöfiuuppskera lands- manna er nú meiri ,en nokkru sinni fyrr. Hefur nú haustverð á kartöflum verið á,kveðið nokkru lægra en í ’fyr.ra og er jafnframt baanáð áð senda á markað II. flokks kartöílur/ Nánar geta menn séð um þetta í auglýsingum í blaðinu í dag. Húrra krakki Leikfélag Elveragerðis hefur tvær sýningar í Iðnó á Húna krakka á morgun sunnudag. Em það 29. og 30. sýning fé- lagsins á leiknum og verður sú 30. síöasta sýningin að sinni. og menningu Andvökur fíókibúð Má.ls og menhingar varö að flytja úr húsnseöi sínu ii .Lauggtvegi.19 1. október og tekur til starfa í nýjum húsakynnum síðar í þessuih mánuði. . mi •<! . . JÚ. /r f ' ; ■■' . • Meðan á'irmrétt ngu sténdur biöjum við félags- menn og aðra viðskiptavini bókavcrzlunarinnar að snua sér tií skrifstofu Máls og menningar, Þing- holtsstræti 27, sími 5199, þar sem afgTeiddar verða félagsbækur og bækur frá öðrum forlögum eftir 'því sem tök eru á. Reykjavík 2. október 1953. Stjórn Máls og menningar. Framh. af 6. síðu. sömuleiðis qrðamunur frá eldri pi'entún eða handriti, eftir því sem gögn vinnast til. Þar verða ennfi’émur prentuð kvæði, sem birt hafa verið, síðan •gömlu „Andvökur" komu út, og svo kvæði eða brot úr fórum skálds- ins, sem ekki hafa áðua- birzt. Við útgáfuna ,ei- jtextinn í Andvökum I. — VI. .bindi, lagður til grundvaliar, en er hér sá ný borinn saman við handrit skálds- ins og leiði-éttur nokkuð. Einnig er hliðsjón höfð af fyrri’ prent- unum kvæðanna. Sé'i-sfakt efnis- yfirlit vei'ður með hveriu bindi innar í .ljóðujh sinum. Þó má • og.iennfnemur heildar-efnisyfh’iit. lesa þar eina litla haen: í siðasta bindinu. Gömlu dansarnir í G.T.-húsinu í kvöld kl. 9 Sígurður Óiafsson syngur með hinni vinsælu híjómsveit Carls B/Uich. Aðgöngumiðar seldir frá kl. 6.30. — Sími 3355. y jöiaemi Fjölbreyti úrval Markaðurinn, Bankastræti 4 LfillS STfiifl Bréfritara vantar fyrir verkfræöingadeild land-"- sunans. Góö kunnátta í ensku dönsku, þýzku og vélritun nauðsynleg. Umsóknir ásamt upplýsing- um um próf og fyrri störf sendist. póst- og síma- máiastjórninni fyrir 12. okt. n.k. Póst- og' símamálastjórn/n.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.