Þjóðviljinn - 09.12.1953, Side 1

VILIINN
Flckksskólinn
Haldið verður áfram erindum
um starf og'stefnu Sósíalista-
flokksins. Ásmundur Sigurðs-
son ræðir Landbúnaðarpólitík-
ina. — Skóiinn hefst kl. 8.30
stundvíslega.
Ivliðvikudaginn 9. desember 1953 — 18. árgangur — 278. tölublað
Sósíalistaflokkurinn markar stefnuna í raforku
málum landsins rneð sfórhug og framsýni
Einar Olgeirsson flytur frumvarp á Alþingi um rafvœSingu
alls landsins og sköpun íslenzkrar stóriðju
Með frumvarpi sem Einar Olgeirsson flytur á Alþingi'um ný raforkuver og
fleiri ráðstafanir í raforkumálum, mark.ar Sósíalistaflokkurinn stefnuna í raf-
orkumálum íslendinga með sama stórhug og í sama anda og tillögur hans
um þau mál hafa jafnan mótazt af.
Frumvarpið er í fjórum köflum, um bygging nýrra raforkuvera, undirbún-
ing stærri virkjana og stóriðju, viðskiptasamninga til langs tíma til að
tryggja efnahagslega undirstöðu rafvirkjananna og útvegun raftækja til al-
þýðuheimila.
Eíiginn kostiir er að lýsa
þessum gagnmerka frumvarps-
bálki nema í löngu máli, en
efni þess mun flutt í Þjóðvilj-
-anum næstu daga. Greinargerð-
in hefst með þessum orðum:
Rafvæðing landsins er það
verkefni, sem nú kallar að.
Það þarf að gerast samtím-
is því, sem sjávarútvegur
landsins er aukinn, og ein-
mitt aukning sjávarútvegs-
ins og þar með erlenda
gjaldeyrisins er ein höfuð-
undirstaðan undir þv', að
vér Islendingar getiun af
eigin rammleik virkjað fall-
yötn vor. Rafvæðing lands-
ins er uin leið skilyrði íil
eflingar sjávarútvegs, iðnað-
ar og landbúnaðai-, því að
rafvirkjunin verður alltaf að
miðast við það tvennt, ef vel
á að vera: 1) að vera til
aukinna lífsþæginda og
bættrar afkomu fyrir fólkið
og 2) að vera undirstaða
aukinnar átvinnu, aukinnar
framleiðslu.
Þetta tvennt er sérstak-
lega haft í huga, þegar lagt
er til að samþykkja nýjar
heimildir til byggingar raf-
orkuvera eða að breyta eldri
lieimildum, svo sem gert ef
í I. kafla þessa frumvarps.
1 1. gr. er ríkisstjórninni gef-
in heimild til þess að taka eða
ábyrgjast fyrir Sogsvirkjunina
allt að 90 millj. kr. lán til virkj-
unar Efrifossa við Sog. Rök-
stutt er í greinargerð að nauð-
syn sé að flýta virkjun þessari
svo að við hana sé lokið ekki
siðar en 1956—’57.
í 2. gr. frumvarpsins er lagt
Rýr árangur Bermúdafundar
Engin lausn' íannst á helztu ágrein-
ingsmálum Vesturveldanna
Fréttastofnanir Vesturveldanna draga ekki dul á það
aö árangur af fundi æöstu manna Vesturveldanna á
Bermúdaeyjum hafi oröiö rýr.
■Meira að segja fré'ita.ritaif
■brezka útvarpsins, sem fyigdist
með Bermúdafundinum, iagð; í
gær megináherzlu á það að
helztu ágreiningsmálin milli Vest-
urveldanna væru jafn óleyst eft-
ir fundinn og fyrir.
15 klukkutíáia fundur.
Fundahöldum á Bermúda ’auk
ldukkan fjögur í fyrrinótt og
hafði síðasti fundurinn þá slað ð
óslitið í 15 klukkutíma. Var s:ð-
an geíin út tilkynning, þar sem
lýst er yfir að Vesturveldin
setji sem áður .allt sitt traust á
Alanzhafsbandaiagið. Jafnframt
heda þau því að grípa hvert tæki-
færi fl að draga úr viðsjám
í heiminum og leitast við að
sannfæra allar þjóðir um að þær
þurfi ekki að óttast hernaðarmátt
þe'rra. Einnig segir að forystu-
menn Vesturveldanna séu sann-
færðir um að Evrópa getj ekki
verið kiofin til lengdar og ,,von-
andi finn'st friðsamlegar leiðir
til að b:nda endi á klofninginn
Framhald á 5. síðu
til að heimila ríkisstjórninni að
reisa allt að 6000 hestafla orku
ver á Austurlandi, þar sem
hentugast þykir.
I 3. gr. er ríkisstjórninni
heimilað að taka að láni allt
að 45 milljónum kr. til þess
að reisa á Vestíjörðum orku-
ver, er framleitt getur allt að
6000 hestötl, annað hvort eitt
við Dynjanda eða fleiri á
ýmsum stöðum, eftir því sem
heppilcgast þylcir.
4. gr. fjallar um smærri
virkjanir og nokkrar orkuveit-
ur, fyrir Vopnafjörð, Þistil-
fjörð, Raufarhöfn og Þórshöfn
Höfn í Hornafirði og nálægar
byggðir, Hvammstanga og ná-
lægar byggðir, Stykkishólm.
Ennfremur heimild til raforku-
framkvæmd í öðrum þeim
byggðarlögum er ekki nytu
góðs af ákvæðum frumvarps-
ins.
5. gr. fyrsta kaflans er um
fullvirkjun Laxár í Suður-
Þing’syjarsýslu. Skal undirbún-
ingur miðast við að vinna við
fullvirkjun árinnar geti hafizt
eigi síðar en 1957—’58.
Nánar verður skýrt frá 1.
kafla og öðrum köflum þessa
stórmerka frumvarps næstu
daga.
Siúdentamorðum
mótmælt
Kennsla lá niðri í gær í há-
skólanum í Teheran, höfuðborg
Irans. Orsökin er að stúdentar
við skólann höfðu gert verkfall
og mættu ekki í kennslustimdir.
Verkfall stúdei laniui er gert
til að mótmæla aðgerðum ríkis-
stjórnarinnar, sem lét í tyrra-
dag herlið skjóta á mótmæla-
í'und stúdenta gegn upptöku
stjórnmálasambands við Bret-
land. Biðu tveir stúdentar þá
bana en einn særðist hættulega.
I kjarnorkustyrjöld yrði
enginn sigurvegari

Hétun um gjöreyðingu og tiilaga um
Icjarnorkustofnun SÞ í ræðu
Eisenhowers
Eisenhower Bandaríkjaforseti viöurkenndi í gaer aö í
kjarnorkustyrjöld gæti ekki orðiö um neinn sigurvegara
aö ræöa heldur aöeins útþurrkun á menningararfi mann-
kynsins.
I hálftima ræðu á þingi SÞ
bar Eisenhower fram tillögu
um að komið verði á fót kjarn-
crkustofnun SÞ. Hafi hún for-
ystu um rannsóknir á hagnýt-
ingu kjarnorkunnar til friðsam-
legra nota. Leggi hin einstöku
riki henni til kjarnorkuliráefni
en hún útbýti þeim meðal vís-
indamanoa. Eisenhower vék
hvergi í ræðu sinni að hanni
við kjarnorkuhernaði né al
mennu kjarnorkueftirliti.
Laxness afhent verðlaun Friðarhreyf-
mgarinnar við hátíðlega athöfn í Vín
Eftir að fundi Heimsfriðarráðsins í Vínarborg vari
slitið fyrra laugardag, voru Halldóri Kiljan Laxness'
aíhent bókmenntaverðlaun Heimsfriðarhreyfingar-
innar.
Afhemlingin fór fram í sýn-
ingarsa nuni, þar sem verk
Laxness og annarra, sem sam-
tíniis honum fengu verl'aun
He'msfriðarlireyfingarinnar, *
eru íil sýnis.
Fulltrúar á fundi Heimsfrið-
arráðsins og aðrir gestir liylltu
Laxness inr.ilega. Brasilíski
r thöfundurinn Jorge Amado
gerði grein fyrir þeim verð-
leikum lians, sem gera það
að verkum að verðlaunar.efnd
Ueimsfriðarráðsins ta’di sjálf-
sagt að veita Laxness ver&-
launin.
Madame Eugenie Cotlon,
hin fræga frarska visinda-
kona og forseti Alþjóðasám-
bands lýdræðissinnaðra
kvenna. aflienti Laxi.ess verð-
launapeninginn, gulpening í
bláum borða. Síðan tók Lax-
ness til máls og þakkaði þanr.
sóma sein sér hefði verið
sýndur.
Brasilískl svartastarniaður-
inn Fernando Mendez tók við
verðlauiyum sínum i sama
skipti og Laxness.
Halldór Kiljan Laxness
Forsetinn lífhræddur.
Öryggisviðbúnaður í liúsa
kynnum SÞ fyrir komu Eisen-
howers var meiri etn menn vita
dæmi til áður. Ekki aðeins lög-
regla alþjóðastofnunarinnar
heldur einnig fjöimenn sveit
bandarísku leynilögreglunnar
var þar að verki.
Eisenhower sagði að nú væru
framleiddar kjarnorkusprengjur
sem væru meira en 25 skmum
öflugri en þær sem Bandaríkja-
menn eyddu japönskum borgum
með 1945. Vetnissprengjur
jafngiltu að . ej'ðingarmætti
milljónum tonna af sprengi-
efninu TNT. Eyðingarmáttur
kjarnorkusprengjubirgða ‘Banda
ríkjanna væri margfaldt meiri'
en allra sprengja og sprengi-
kúlna af öllu tagi sem allar
þjóðir beittu^í allri heimsstyrj-
öldinni síðari.'
Vígbúnaðarkapphlaupið.
Eisenhower kvað ekki liægt
að sætta sig við það ástand að
k ja rnork u risar nir horfðust í
augu enda.laust. Endirinn hlyti
þá að verða eyddur heimur, þar
sem meaningin sem boi’izt hef-
ur frá kynslóð til kynslóðar lægi
í rústum og maðurinn yrði á ný
að byrja að ’hefja sig upp af
stigi viliimennskunnar.
Jafnframt hafði forsetinn í
hótunum að hvert það s íki, sem
dirfðist að ráðast á' Bandarík-
in, skyldi þegar í stað lagt i
eyði.