Þjóðviljinn - 24.12.1953, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 24.12.1953, Blaðsíða 4
I 16) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 24. diesemfeer 1953 * Um BÆKUH og annaB * ^Aragon fordœmir síðustu mynd Fougerons, brautryðjanda sósíalrealismans í franskri myndlist. .að eru nú liðnir tœpir tveir _^áratugir síðan Maxím Gorkí ; flutti ræðu sína um sósíalistískt ; raunsæi í bókmenntum á þingi sovézkra rithöfunda í Moskvu. ; Hann skilgreindi þetta hugtak í ' i-æðu sinni og niðurstaða þings- j ins var sú, að þarna væri fund- in sú meginstcfna, sem sovézk- ; ir rithöfundar skyldu fylgja- : Hér verður ekki farið lengia ) út í þá sálma, þó þess megi getá, að á undanförnum árum ! hefur orðið vart við allmikla ’ gagnrýni i Sovétríkjunum á þessari stefnu og þó einkum afleiðingum hennar, eins og ; þær hafa birzt í ritum sovézkra höfunda. Verða þessi mál rædd á alisherjarþingi sovézkra rit- höfunda á næsta ári, og er það í fyrsta sinn sem slíkt þing er haldið síðan 1934. Það leið ekki á löngu þar til áhrifa þessara bókmennta- stefnu tók að gæta í öðrum ' listgreinum i Sovétrikjunum, einkum þó í myndlist, og sið- ustu árin fyrir heimsstyrjöld- ina var sósíalrealisminn orðinn i alls ráðandi einnig á því sviði og hefur verið það síðan. Menn hafa ekki verið á eitt sáttir um það, hvað væri sósíalrealismi í myndlist, en höfuðeinkenni hans, eins og hann hefui- verið túlk- ! aður í sovézkri myndlist, ér nátt- úrueftirUking í ætt við ljós- myndatækni, en efnisvalið hins vegar mótað af þeim sérstöku ) þjóðfélagsviðhorfum, sem eru j ráðandi í Sovétríkjunum. Sósialrealismi var óþeklct fyrir- bæri i myndlist á Vesturlönd- j um i mörg ár, eftir að hann ' hafði rutt sér til rúms i Sovét- rikjunum, enda þótt mikill hluti beztu myndlistarmanna þar væru sósialistar eða kommúnist- ; ar að pólitískri sannfæringu og pólitísk áróðursverk væru snar þáttur myndlistarinnar (Guern- ica Picassos, Rivera). En árið 1948 sýndi franski málárinn André Fougeron nokkrar myndir á Haustsýningunni i París, sem sóru sig í ætt við sovézka mynd- list. Fougeron dró heldur ekki dulur á það, að hann teldi sig brautryðjanda nýrrar stefnu i franskri málarálist, fulltrúa hins sósialistíska raunsæis. Nokkrir aðrir málarar fylgdu í fótspor hans og sósialisminn hafði unnið fótfestu á Vesturlöndum. Þessir málarar, og þar bar hæst þá Fougeron og, Boris Taslitzky, voru hvattir til að halda áfram á þessari braut af málgögnum verkalýðsins og var ekki farið dult með það álit, að þeir væru boðberar framtiðarinn- ar í franskri myndlist. Það varð þeim einnig til uppörvunar, að stjórnarvöldin bönnuðu sýningar á verkum þeirra og var lögregl- an send til að rífa niður myndir Fougerons á Haustsýningunni í París í fyrrá Það hefur því vakið athygli, að rithöfundurinn Aragon, sem er aðalritstjóri Les Lettres Francaises, vikublaðs um bók- menntir og listir sem franskir kommúnistar standa að, hefj ur bii’í mjöfj harðorða gagr | rýni á Foug erón í blað. sinu. Þessi gagnrýni hef- ur komið mönnum þv; I frcmur á ó- j vart sem Ara- gon hefur lýst'j aðdáun sinni á sovézkri myndlist, scm hann mun flestum Vesturlandabúum kunnugri, í löngum greinaflokki, sem birtist i L.L.F. i fyrra. Aragon vitnar fyrst í ummæli sovézks list- dómara, V. Prokoéff, i grein, sem birtist í 48. hefti tíma- ritsins La NouveUe Critiqúe og f jallaði um raunsæishefð franskr- Gleðileg jól! Verzlanir Axels SigTirgfeirssonar Barmahlíð 8, Háteigsveg 20 iiSeg jól! Klæðaverzlun Andrésar Andréssonar h. f. Gleðileg jól! Vöruhappdrætti S. í. B. S. Gleðileg jól! Bragi Brynjólfsson, klæðskeii Laugaveg 46 Gleðiieg jói! Verzlunin Brynja h. f. Arsfjoi* SÍ41 ar myndlistar og þau tæknilegu vandamál, sem franskir máiarar nútimans glíma við. I greininni var látin i Ijós nokkúr gagnrýni á vinnubrögðum Fougerons og Taslitzky, enda þótt ekki væri efað, að þeir væru á réttri braut. Að loknum þessum tilvitnun- um ræðir Aragon um mynd Fougerons á Haustsýningunni, „Vestræn mennlng" og segir m. a.: !Ég ætlá mér ekki að lýsa þessu málverki hér; lýsing þess í orðum mundi gera það enn hryliilegra en það er i rauninni. Málurum okkar er heiður að því að glíma _við þau vanda- mál, sem hið bandariska her- nám lands okkar og stríðið í Xndó ICina hafa í för með sér. En þessi vandamál snerta náið tilfinningar fólksins; það -nægir að minna á þá hroUvek'jandi at- höfn, sem á sér stað í hvert sinn sem likkistum er landað úr skipum frá Indó Kína. Engufti má haldast uppi að gera sér leik að þessu, heldur ekki óvit- andi. Það er ekki hægt að notast við allt, þegar túlka á það, sem er heiður Frakklands. Það eykur ekki skilning þjóð- arheildarinnar á hættunni að tákna pólitískan hrottaskap Bandaríkjamanna með fótum upp á borði og lestri klámrits. Það auðveldar heldur engum réttan skilning á eðli kynþátta- kúgunarinnar að koma fyrir mannveru með apasmet.ti, sem á að tákni skóburstandi svertingja- dreng, í forgrunni myndarinnar — maður þarf ekki sjálfíir að vera hörundsdökkur til að taka slíkt óstinnt upp. Síðan lýsir Aragon vinnubrögð- um Fougerons: En sjálf vinnubrögð málarans eru þó ó- trúlegust, fljótfærnisleg, klunna- leg, hæðnisleg; vinnubrögð lista- manns sem he’dur sig hafa náð efsta tindi snilldarinnar og sitji þar óhagganlcgur, hin ó- raunsæja uppbygging myndar- innar, fjarvíddarlaus, gerð með einfaldri upptalningu tákna án alls innra samhengis, sneydd allri virðingu fyrir sennileikanum (hvað á þessi skínandi, gljá- fægða bifreið að þýða, sem ó- þarflega ygldur stormsveitar- maður skýtur á okkur úr, en enginn situr við stýrið á? Hvað merkja þessar samsetningar und- ir hjólunum, einhvers konar moldarkofi með börnum úti í glugga og Norður-Afríkumenn, valtaðir í bárujárn?) Og Aragon spyr: Fyrir hvern er þetta málað? Fyrir þá, sem þega.r gera sér ljóst, að Frakkland er hernumið land og berjast gegn hernáminu? Þeim eru orðin „Go Home", páruð á múrvegg, mikilvægari en þessi skrípamynd, þar sem vinnubrögð teiknaranna við gamla þýzka skopblaðið Simplicissimus ; eru sameinuð; öllu þvi steinrunnasta í mexíkönsku málverki, hinni úr- eltu súrrealistísku samröðunar- tækni, sem notuð var bæði í málverkum og fotomontage. Þær hugmyndir sem liggja til grundvallar þessu málverki eru einnig mínar hugmyndir, oklcar hugmyndir. Það má ekki koma óorði á þær. Þær eru þjóðinni svo mikils virði og hana verður að vinna til fylgis við1 þær. Mynd eins og þessi getur aðeins stuggað burt þeim sem eru hikandi ...... aðeins styrkt þá hugmynd, sem fjendur okkar breiða út, að hugsanir og tilfinn- ingar kommúnista séu grófgerð- ar og einstrengingslegar. — Aragon lýkur grein sinni með þvi að láta í Ijós von um, að Fougeron snúi af þeirri óheilla- braut, sem hann gengur nú og sanni, að hann hefur ekki glat- að sínum miklu hæfileikum. ás. G/eð//eg }ól! S í S Afurðasalaií Gleðflegra fóla óskum við öllum nær *t' f jær. Akurevrar: OSTUR — SMJÖR — MYSINGUR GleSil$g jól! Bygfgingarfélagið Brú h.f. G/eð//eg )ÓU Vélsmiðja Sigurðar Einarssonar Mjölnisholti 14 GleBileg }6I! Kr. Kristjánsson h.f. Laugaveg 168—170 GleÓileg jól! Ásgeir Gunnlaugsson & Co. GleBileg }6I! Yerzlunin Pfaff Skólavörðustig 1 GleSileg J6I! Kjötbúðin Langholtsveg 19 Gleðileg Jól! L. H. Miiller, verzlun, Austurstræti 17 G/eð//eg Jóií Mummabúð, Njálsgötu 14 Gleðileg Jól! Kjöt & Ávextir, Kaplaskjóli 5 G/eð//eg Jól! Gleðilegt nýtt ár! Þökkum fyrir viðskiptin Hilmarsbúð, Njálsgötu 2Q

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.