Þjóðviljinn - 31.03.1954, Qupperneq 4

?n
ibirJi
4) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 31. marz 1954
Tilgangur mannlífsins og
framtíð mannkynsins er að
sjálfsögðu nátengt tilgangi
og þróun lífsins á jörðunni í
lieild. Mannkynið er grein á
lífstrénu. Leiðin til þess að
skilja oss sjálfa og gera áætl-
anir um framtíðina er sú að
íeitast við að ráða gátur hins
liðna. Tíminn sem er að líða,
nútíminn, er aðeins sem auga-
bragð eða leiftur í úthafi
tímans, og hversu þýðingar-
mikið sem oss kann að finn-
ast þetta augabragð, er það
aðeins eitt af ótal. Lífsrásin
, er stöðug og jöfn í rúmi og
tíma. Lífið þarf óralangan
tima til að þróast.
Hve langt er síðan lífið
byrjaði hérna á hnettinum.?.
Það vitum vér ekki, en þó
má geta sér til um það svo
nærri lagi fari. Ekki getur
það verið eldra en fóstra þess.
Mælingar á geislaverkunum í
sumum málmum hafa sannað
það, ,að sum af fjöllunum eru
h.u.b. 2,000,000,000 ára göm-
ul. Það er sannanlegt að jafn-
-vel þessi afgömlu fjöll eru
langtum yngri en jörðin sjálf.
Aldur jarðarinnar er líklega
nálægt 3,000,000,000 árum.
Vel getur verið að þúsund ár
hafi liðið frá fæðingu jarðar-
innar til þess tíma er lífið
hófst.
Hvernig hófst þá lifið? Því
er aftur til að svara, að það
vitvun vér ekki, og vitum þó.
Það virðist svo sem menn séu
stöðugt að færast nær lausn-
inni á þessari gátu með rann-
sóknum á efnabreytingum í
örsmáum lífverum, vírusum
og erfðastofnum, hinum ofur-
smáu ögnum, ósýnilegum í
smásjá, sem ráða fyrir erfð-
um og vexti. Helztu eiginleik-
ar lífsins eru æxlun og þróun
(breytingar). Efnisagnir, sem
þessa eiginleika hafa, teljast
lífi gæddar, og fram af slík-
um ögnum geta hinar sam-
settari þróazt. Síðustu rann-
sóknir hafa sýnt, að það er
ekkert sérstakt kraftaverk, og*
samkvæmt líkindareikningi
hvergi nærri óhugsandi, að
mólikúl gædd lífseigindum
komi fram af tilviljun í vatni
eða úthafi þar sem nóg er af
kolefnissamböndum þeim sem
eru fæða og viðhald alls sem
lifir. Og líkumar fyrir því að
skilyrðin hafi verið hin beztu
Fyrir nokkru er kom- -,
in út bók um þróun
jarðlífsins. Tlie Mean-
ing; of Evolution, eftir
George Simpson. Mál-
fríðúr Einarsdóttir mun
rekja efni þessarar
fróðlegu bókar fyrir
,»
lesendur Þjóðviljans í
nokkrum greinum, og
birtist liér sú fyrsta.
á hinum fyrstu jarðöldum fyr-
ir því að þetta gæti orðið, eru
ekki litlar. Þetta þýðir ekki að
lífið hafi komið fram fyrir
eintóma tilviljun, né heldur
að yfirnáttúrleg öfl hafi ver-
ið að verki, heldur hafi þetfa
verið í samræmi við hin
miklu, eilífu eðlislögmál al-
heimsins. Kraftaverk þarf það
ekki að hafa ve.rið, .nema
heimurinn í heild sé álitinn
vera kraftaverk.
Steingervingar, þessar skrár
um sögu lífsins, finnast engir
frá fyrstu öldum þess. Fyrstu
lífverurnar voru örsmáar, lin-
’ ar og höfðu ekki utasi um
sig neina af þessum skeljum
eða skrápum. sem líklegir
hefðu veríð til að standast
það áð vera greftraðir í
grjóti, sem ýmist var að hitna
eða kólna, færast í sjó eða
rísa í himinháum fjallgörð-
um. Elztú steingervingar sem
sannazt hefur að séu það, éru
einfaldar vatnajurtir, þörung-
amir, en þó frumstæðar séu,
eru þær komnar alllangt í
þróun frá því sem í upphafi
hefur verið. Aldur þeirra er
a.m.k. 1,000,000,000 ár, lík-
lega lengri. En eftir að þessir
steingervingar komu fram,
lei'ð óratími þangað til að líf-
tegundirnar urðu fjölbreyttar
og þess megnugar að skilja
eftir greinilega steingervinga.
Framþróun lífsins miðar að
síaukinni fjölbreytni og full-
komnun, og því lengra sem
henni er komið, því hraðari
verður hún. Fyrst miðaði af-
arhægt þúsundum alda sam-
an, milljónum og aftur millj-
ó.num ára saman sást engin
breyting svo neinu næmi, en
því betur sem lífið þróaðist,
því örar þróaðist það. Hinar
fyrstu, ófullkomnu líftegund-
ir, urðu undirstaða þess sem
síðan hefur þróazt.
Það var fyrir 500,000,000
árum að lífið tók stórt stökk
í þróun á tiltölulega stuttum
YIIpIM yfir tlmaMfi jarð-
sögunnar
Hófst fyrir millj.
ára
Nýöld Nútámi og jökultími .. (H.u.b. 20.000 ár)
Plistósen ........................ 1
Plíósentímabil .................. 12
Míósentímabil ................... 28
Olígósentímabil ................. 39
Eósentímabil .................... 58
Paleósentímabil ................. 75
Miðöld Krítartímabil .................. 135
Júratímabil .................... 165
Tríastímabil ................... 205
Fornöld
(Paleozoic) Permtímabil ..................... 230
Pennsylvaníutímabil ............. 255
Missisippitímabil ............... 260
Devontímabil .................... 325
Sílúrtímabil ................... 360
Ordóvísíantímabil ............... 425
Kambríutímabil ................. 505
Upphafsöld Upphaf óþekkt, öldin tekur yfir 3.000
milljónir ára.
Njálsgata og mannlííið — Skrautbúinn maður é
laugardegi — Tilmæli til kvikmyndahúsa — Mann-
drápum þröngvað upp á grandalausa áhoríendur
SUMIR SEGJA að Njálsgatan
sé ómerkileg gata sem ekkert
gerigt á, en það er mikill mis-
skilningur. Þegar maður hefur
Njálsgötuna fyrir augunum
dags daglega uppgötvar maður
þann mikla sannleika, að ein-
mitt hún sýnir mannlífið í
hnotskurn. En ekki ætla ég að
fara að fílósófera um Njáls-
götuna þótt það væri freist-
andi, ég ætla aðeins að segja
ykkur hvað ég sá á laugardag-
inn er var um fjögur leytið. Eg
var að stilla símann fyrir helg-
ina og leit út um gluggan í leið-
inni og þá sá ég svo dæmalaust
skrautlegan mann og ég var að
hugsa um að karlmenn ættu að
gera meira af því að íklæðast
litskrúðugum fötum. Þessi mað-
ur sem vakti athygli mína var
í ljósbláum buxum, víðum og
flaksandi og þær bylgjuðust
fagurlega í vindinum. Utanyfir
var hann í purpurarauðri yf-
irhöfn með silkigljáa og um
mittið hafði hann linda mikinn
og blöktu endar hans sömu-
leiðis í vindinum. Við nánari
athugun sá ég þó að þetta var
maður sem hafði gleymt að
klæða sig. Fallegu Ijósbláu föt-
in hans voru sem sagt nátt-
föt og glæsilega purpurarauða
yfirhöfnin var satínsloppur
með snúru um mittið. Eg gat
því miður ekki fylgzt með ferð-
um hans nema smástund og
veit því ekki hvort hann gekk
í svefni eða þessi nýstárlegi
klæðaburður átti að þjóna ein-
hverjum sérstökum tilgangi. En
tíma, og jafnframt eitt hið
allra merkilegasta. Og nú
hljótum vér að benda lesand-
anum á tímatal jarðfræðinn-
ar, sem hér fylgir, bæði höf-
undinum og lesandanum til
hægðarauka. Á töflunni er
allt það tilgreint, sem þýð-
ingu hefur i þessu sambandi.
I upphafi kambríutímans <
varð til fjöldi steingervinga,
og eftir því sem á þá öld
leið urðu þeir fjölbreyttari,
og einnig á hinni næstu, ordó-
vísíantímanum. En þó að sagt
sé að sú þróun hafi orðið ör,
ber ekki að skilja það öðru-
vísi en sem svo, að hún hafi
orðið ör móts við það sem á
undan var gengið. Tíminn,
sem þetta tók, var í rauninni
100 til 150 milljónir ára, og
er það vissulega ekki stuttur
tími, jafnvel á mælikvarða
jarðfræðinnar. Þó er þetta að-
eins tíundi hluti þeirrar jarð-
aldar, sem á undan var geng-
in, fornöld kambríutímans,
en breytingarnar, sem þá urðu
á líftegundum, eru vissulega
ekkert smávægilegar. Þá
komu fram flestar stórfylk-
ingar dýraríkisins, sem síðan
hafa verið uppi, enda þótt
tegundirnar væru fáar og ó-
fullkomnar móts við það sem
siðar varð.
Flestir dýrafræðingar skipta
dýrategundum í tuttugu aðal-
flokka, og kalla stofna (phyl-
um, flt. phyla) eða fylkingar,
og eru fylkingarnar flokkað-
ar eftir líkamsbyggingunni.
Sumir telja þó fylkingarnar
fleiri en þetta, en aðrir færri,
en þetta nær aðeins til fá-
einna flokka af smáum dýra-
tegundum, sem koma óvíða
við sögu og hafa hvergi skil-
ið eftir steingervinga. Dýra-
tegundum, sem verulega þýð-
ingu hafa bæði í lífssögu
jarðarinnar og á þeirri jarð-
öld, sem nú er uppi, má auð-
veldlega skipa í fimmtán
fylkingar. Fimm af þeim kall-
ast ormar og hafa ekki skilið
eftir steingervinga svo neinu
nemi. Hinar 10 hafa allar skil-
ið eftir mikið af steingerving-
um svo að unnt er að fylgjast
með þróun þeirra í áðaldrátt-
um síðan á kambríu- og or-
dóvísíantíma, en þó þarf varla
að geta þess að ótal atriði
hafa fallið úr.
Stúlka
vön íatapressun óskast.
Upplýsingar í FATAPBESSU
Hveríisgötu 78.
Ttlkynning frá
Koísýruhleðslunni s.f
Höfum flutt verkstæði vort og skrifstofu frá
Tryggvagötu 10 í ný húsakynni, að Seljaveg 12.
ÞJÓÐVIUANN vantar nnglinga
til að bera blaðið til kaupenda í eítirtöldum
hveríum:
Framnesvegur
Grímstaðaholt
Meðalholt
Teigar
HÚÐVILJINN. Skólavörðustíg 19, sími 7500
af þessu getið þið séð að það
er alltaf eitthvað að gerast á
Njálsgötunni.
ANNA SKRIFAR: — „Fyrir
nokkrum dögum fór ég í Austr
urbæjarbíó til þess að sjá
þýzku gamanmyndina sem er
verið að sýna þar um þessar
mundir. Eg varð að vísu ekki
fyrir vonbrigðum með hana, en
samt lá við að ég gæti ekki
notið hennar vegna þess að
sýnishornið úr næstu mynd.
sem sýnt var á undan var
svo dæmalaust andstyggilegt
að ég var lengi að jafna mig
eftir það. Mér finnst fyrir neð-
an allar hellur að neyða
grandalausa áhorfendur sem
komnjr eru til að horfa á létt
glens og gaman, til að horfa á
manndráp, skothríð og alls
konar viðbjóð. Þetta stutta sýn-
ishorn sem sýnt var úr mynd-
inni sýndi eingöngu menn með
byssur, menn sem féllu æpandi
af hestum á fleygiferð fyrir
byssukúlu, kúlur sem þutu við
höfuð manna, ógeðsleg glæpa-
mannaandlit o. s. frv. Mér
finnst áhorfendur eiga kröfu
til að sleppa við þennan við-
bjóð, því að enn er til fólk sem
kemst í illt skap og verður
miður sín af því að horfa á
manndráp og morð. Það ætti
að duga að sýna þelta í aug-
lýsingakössunum. Eg vil mæl-
ast til þess við forráðamenn
bíóanna að þeir hlífi manni
við að horfa á svona andstyggð
þegar maður er þangað kominn
til að horfa á allt annað. —
Anna“.