Þjóðviljinn - 08.04.1954, Qupperneq 1

VILIINN
Ws ■ WHB m MW mW
Finuntuda-gur 8. april 1954 — 19. árgang’ur — 8‘2. tölublað
ferður framleitt í Kr ýsuvík nægiiegt salt
til að fullnægja þörfum landsmanna?
Rannsóknir sýna að h ægt er að vinna ódýrt og
gott salt úr sjó við hveraorkuna í Krýsuvík
Um langt skeið hefur það verið mikið áhugamál
Hafnfirðinga, hvernig hveraorkan í Krýsuvík yrði
bezt hagnýtt. Að tilhlutan bæjarins rannsakaði
Baldur Líndal efnaverkfræðingur möguleika á því
að koma þar upp saltvinnslu og samdi hann álits-
gerð um það efni á s.l. ári. Á síðasta fundi bæjar-
ráðs var svo ákveðið að fela þeim Alexander Guð-
jónssyni, Emil Jónssyni og Ólafi Elíssyni að vinna
að framgangi málsins.
209 toun af gufu á
klukkustund
Eins og kunnugt er hafa
farið fram miklar jarð-
boranir fyrir gufu í Krýsuvík.
Er talið að }.ar megi ná með
borunum gufu sem nemur 150
—200 tonnum á klukkustund
og að hún geti varað um lang-
an tíma. Auk gufunnar má
reikna með allmiklu lieitu
vatni sem henni fylgir. Margar
liugmyndir liafa verið uppi um
hagnýtingu gufunnar, og m. a.
athugaði dönsk verkfræðistofn-
un horfurnar á saltvinnslu
1949, en möguleikarnir hafa
ekki orðið verulega ljósir fyrr
en með skýrslu Baldurs Ian-
dals á síðasta ári.
Sjó dælt upp á
Krísuvikurbjarg
Ekki eru tök á að rekja
skýrelu Baldurs hér að neinu
ráði en nokkur atriði munu til-
greind. Hagkvæmt væri að
taka sjó vestan við Krýsuvíkur-
bjarg með þvi að sprengja
brunn niður fyrir sjávarmál
framarl. í hrauninu. Þaðan yrði
sjónum dælt upp á bjargbrún
en þaðan er fremur jafn halli
til Krýsuvíkur. I Krýsuvík yrði
saltverksmiðju komið upp við
Krýsuvíkurbúið. Þar eru maim-
virki þegar fyrir hendi, gott
að afla kælivatns í Græna-
vatni eða Geststaðavatni og
staðurinn liggur sæmilega við
gufuleiðslu úr Hveradölumm
og frá Seltúni. 1 verksmiðjunni
yrði vatnið eimað úr sjónum
og loks unnar ýnisar tegimdir
salts.
Ódýrara salt
í skýrslu sinni telur Baldnr
Líndal að hagkvæmast muni aö
miða framleiðslugetu verk-
smiðjunnar við 35.000 tonn á
ári, en meðalsaltnotkun und-
anfarin ár hefur verið 34.000
tonn. Árið 1952 var innflutn-
ingurinn 35,5 þús. totin og
verðmætið cif 10.1 milljón kr.,
og sýnir Baldur fram á að
framleiðslan hér yrði mun ó-
dýrari. Er áætlað að salttonn-
ið muni kosta 145—155 kr. frá
verksmiðjunni, en verð á inn-
fluttu salti, hingað lcomnu, hef-
Framhald ó 11. síðu
Hafna banda-
rískum tæknum
Utanríkisráðuneyti Japans
skýrði frá því í gær að sjó-
mennirnir 23 sem urðu fyrir
helryki frá vetnissprengingu
Bandaríkjamanna í Kyrrahafi
1. marz, hefðu neitað að
þiggja læknishjálp af banda-
rískum læknum. Sjómennim-
ir eru þungt haldnir af geisl-
unarveiki og eru engar horí-
ur á að þeir verði nokkum-
tíma jafngóðir ef þeir halda
þá lífi.
Japönsk blöð segja að sjó-
mennirnir kæri sig ekkert
um bandaríska lækna vegna
þeirrar meðferðar sem þeir
hafi sætt af þeirra hálfu fyrst
eftir að þeir komu geislunar-
veikir af sjónum.
Eden tmfnar
viðrmðunt
Eden utanríkisráðlierra hafn-
aði á þingfundi í gær áskorun
frá þingmönnum brezka Verka-
mannaflokksins um að hann
beiti sér fyrir þvi að Vestur-
veldin og Sovétríkin taki upp
viðræður um tillögur þær um
öryggismál Evrópu sem felast
í síðustu orðsendingu sovét-
stjórnarinnar.
Svíþjjóðarferð forsetahjím
anna dregst vegna jjarðarfar-
ar hránprinsessu Noregs
Þannig þeytist gufan í Krýsuvík ónotuð út i geiminn.
Ný sprenging
Kjarnorkunefnd Bandaríkj-
anna tilkynnti í gær að í fyrra-
dag hefði verið gerð kjama-
sprenging á hennar vegum á til-
raunasvæðinu í Kyrrahafi þar
sem tvær sprengingar voru gerð-
ar í síðasta mánuði. Segir
nefndin að þessi siðasta spreng-
ing hafi „borið góðan árangur".
Stjórn Jórdan hefur kært
yfir þvi að 100 manna her-
flokkur frá Israel hafi ráðizt
á jórdanskt þorpa næni Jeriisa
lem í fyrrad. Segir stjórnin að
Israelsmenn hafi verið hraktir
á flótta eftir snarpa viðureign.
Kóbaltsprengjan gæti lagt
heilar heimsálfur í auðn
Helrgh. 320 sinnnm geislavirhara en
radíum• myndi berast þúsundir hm t;
Opinberu heimsókninni í Danmörku
lokið
Opinber heimsókn Ásg'eir Ásgeirssonar forseta og frú
Itóru Þórhallsdóttur til Svíþjóöar mun dragast eitthvaö
vegna útfarar Márthe, krónprinsessu Noregs.
Heimsóknin átti að standa
dagana 21. til 23. apríl en nú
hefur verið ákveðið að útför
Marthe farí fram 21. april.
Sænsku konungshjónin fara til
Osló til að fylgja krónprinsess-
unni til grafar en hún og Gústaf
Adolf Svíakonungur voru
braiðraböm.
Fer forsetinn til Osló? .
í útvarpsfréttum frá Kaup-
mannahöfn í gær var sagt að
Ásgeir forseti myndi að líkind-
um í'ara til Osló til að vera við-
staddur útför krónprinsessunn-
ar. Hin opinbera heimsókn for-
setahjónanna til Noregs fellur
niður og tilhögun heímsóknarinn-
ar í Svíþjóð breytist vegna hirð-
sorgar sem þar rikir.
Hinni opinberu heimsókn for-
setahjónanna til Danmerkur
lauk í gær með móttöku í ráð-
húsi Kaupmannahafnar. Áður
höfðu forsetahjónin skoðað ýms-
ar félagsmálastofnanir og veitt
konungshjónunum um borð í
Gullfossi. Forsetahjónin dvelja í
Fi-edensborg framyfir páska.
Blaðamennirnir, sem boðið
var til Danmerkur og Noregs
vegna forsetaheiinsóknarinnar,
eru farnir frá Kaupmannahöfn
til Osló. Dr. Kristinn Guð-
mundsson utanríkisráðherra,
sem fór utan með forsetanum,
kemur heim flugleiðis í dag
Kunnasti vísindaíréttaritari Bandaríkjanna segir
að síðustu tilraunir með vetnissprengjur sýni að
hægt sé að smíða sprengjur sem geti þurrkað út
allt líí á jörðunni.
Spreogjum }>essum, svonefnd-
um kóbaltsprengjum, er lýst í
gær í stórblaðinu New Yorli
llines, ábyggilegasta borgara-
blaði Bandarikjanna. Höfundur
greinarinnar er vísindafrétta-
ritari hlaðsins, William L.
Hiurence, sem var cini blaða-
maðurinn sem haudaríska her-
stjórnin leyfði að horfa á þeg-
ar fyrstu kjarnorkusprengjunni
var varpað á Hiroshima.
Áfbrigði af vetnÍKspreugju.
Laurence segir að í veluis-
sprengjunum sem reyndar hafa
verið hafi hylkið utau um
sprengiefnið verið úr stáli sem
verðúr mjög lítið geisiavirkt
þótt það breytist í gas við
sprenginguna.
Væri hylkið liaffc úr kób-
a.Ki í stað sfcáls yrði til kób-
alfeíþrengja.. Við sprengiag-
uiui myndi kóibalfcið veróu að
gasi síiin er 320 sinnum
géislavirkara eu raðíuui,
eim þae seni mesfc hefir ver-
ið notað við geisla’ækningar.
I r kóbaltg&siuu yrði helrjk
sem mynili lierast fyrir
rindum um mörg þúsund
I'erkjlómetra svæði og eyða
iillu lill h\ur sem }taft ksemi
til jarftar.
I greiu siiuii segir liaurence
að Albert Einstein liafí átt við
kóbaltspreng.juna þegar iuvnn
sagði fyrir noklvnim árum að
það sé fræðilegur möguleiki að
kjarnorkuvopn eitri svo and-
rúmsloftið að allt líf á jörftunni
slökkui.
Ekki reynt við
stærri sprengjur
Eisenhower Bandaríkjaforsetf
sagði blaðamönnum í gær að
stjórn sín ætlaði ekki að láta
smíða stærri vetnissprengjur en
þær sem hún hefur nú þegar til
umráða. Kvað hann enga
ástæðu til að reyna hvað hægt
væri að srníða aflmiklar sprengj-
ur, óhugsandi væri að nota
stærri sprengjur en þær sem nú
er íyrir hendi í hernaði.