Þjóðviljinn - 25.04.1954, Qupperneq 10

30) — ÞJÖÐVILJINN — Sunnudagur 25. aprii 1954
Selmq Lagerlöf:
KARLOTTA
LÖWENSKÖLD
75.
aldrei leyfa mér að lifa mínu eigin lífi. Móöir mín,
Karlotta, mundi aldrei leyfa aö ég þjónaði guði. Hún
mundi alltaf heimta að ég þjónaði henni og heiminum
Þess vegna verða leiðir okkar að skiljast.
— Það er ekki Kristur sem skilur ykkur mæðginin
að, hrópaði Karlotta og henni var mikið niðri fyrir. Það
er Thea Sundler sem telur þér trú um að hún og ég ....
Karl-Artur greip fram í fyrir henni.
— Ég vissi aö þetta samtal yrði óþægilegt og ég hefði
helzt viljaö komast hjá því, en það var einmitt persónan
sem Karlotta nefndi- í þessu og Karlottu þóknast að
hata, sem hvatti mig til að segja Karlottu hver árang-
urinn af tilraunum foreldra minna hefði oröið.
— Já einmitt, sagði Karlotta. Ég er ekkert hissa á því.
Hún hefur vitað að ég yrði svo sorgbitin að ég gæti
grátið blóði.
— Karlotta má túika ástæöur hennar eins og henni
sjálfri sýnist, en þó var það' hún sem benti mér á, að ég
yrði að þakka Karlottu fyrir það sem Karlotta hafði
ætlað að gera fyrir mig.
Karlottu var ljóst aö hún fengi engu áorkað með ofsa-
fengnum ákærum, og hún reyndi því aö stilla sig og
taka upp aðra aöferð.
— Fyrirgeföu mér að ég skyldi reiöast, sagði hún.
Ég ætlaði ekki áð særa þig, en eins og þú veizt hef ég
alltaf elskaö móður þína, og mér finnst hræðilegt að'
hún skuli liggja veik og bíða eftir orði frá þér, sem ekki
kemur. Viltu ekki leyfa mér að fara til hennar? Það er
ekki þar með sagt að þú þurfir að sættast við mig líka.
— Vissulega má Karlotta fáfá.
— En ekki nema ég fái skilaboð frá þér.
— Farðu ekki fram á það, Karlotta. Það er til einskis.
Það kom þungur og ískyggilegur svipur á fagurt and-
lit Karlottu. Hún leit hvasst á Karl-Artur.
— Að þú skulir þora þetta, sagði hún.
— Þora? Hvað á Karlotta við?
— Þú sagðir áðan að þú ættir að prédika á morgun.
— Já, auövitaö Karlotta.
— Ertu þá búinn að gleyma því, þegar þú þorðir ekki
að ganga undir latínupróf í Uppsölum, vegna þess að
þú hafðir sýnt móður þinni ókurteisi?
— Því gleymi ég aldrei.
— Jú, þú hlýtur að vera búinn aö glevma því. En hað
get ég sagt þér, að þú getur aldrei haldiö aðrar eins
ræður og tvo undanfarna sunnudaga fyrr en þú ert bú-
inn að sættast við móður þína.
Hann hló. -
— Nei, Karlotta, reyndu ekki að hræða mig.
— Ég er ekki aö hræða þig. Þetta er aöeins staðreynd.
í hvert skipti sem þú stígur í stólinn dettur þér í hug
að þú neitaðir að^sættast við móður þína og það dregur
úr þér allan mátt.
— Góða Karlotta, þú reynir að hræða mig eins og
krakka.
— Minnztu orða minna, hrópaði unga stúlkan. Hugs-
aðu um þau meðan tækifæri gefst. Á morgún eða hinn
daginn getur það orðið of seint.
Hún gekk áleiöis til dyra um leíð og hún var búin að
sleppa orðinu, cg án þess að bíöa svars gekk hún leiö-
ar sinnar.
II.
Eftir morgunverðinn bað prófasturinn Karlottu að
koma inn á skrifstofu sína. Þar skýrði hann henni frá
því, að Schagerström, sem hefði sennilega átt leiö fram-
hjá prestsetrinu seint kvöldiö áöur, hefði sent þjón
sinn inn í eldhúsiö með umslag sem skrifað var utaná
til prófastsins. Prófastinum hafði Schagerström aðeins
skrifað nokkrar línur og beð’iö hann að búa Karlottu
með varúð undir það, að bréf hans innihéldi alvai’legar
og sorglegar fréttir.
—• Ég er ekki óviðbúin, frændi, sagði Karlotta. Ég
er búin að tala við Karl-Artur í dag, og ég veit nú þeg-
ar að liann er búinn aö slíta öllu sambandi við foreldra
sína og ofurstafrúin er veik.
Gamla manninum varð hverít viö'.
— Hvaö segir þú? Hvaö ertu að segja, elsku barn?
Karlotta strauk hendinni um handiegg gamla manns-
ins.
— Ég get. ekki talaö um það núna, frændi. En fáðu
mér bréfiö mitt.
Hún tók bréfið af gamla manninum, gekk upp á her-
bergi sitt og las það.
Bréf Schagerströms innihélt nákvæma lýsingu á öll-
um þeim atburðum sem gerzt höfðu undanfarna daga
og umfram allt á jaröarfarardaginn á heimili Eken-
stedtanna. Af þessum línum sem hripaðar voru niður
í flýti fékk Karlotta þó góða hugmynd um alit sem
gerzt hafði, komu dalastúlkunnar til Karlstað, hina ó-
væntu fiamreiðslu hennar á jarðarfarardaginn, fall of-,
urstafrúarinnar, þrá hennar eftir návist sonarins, heim-
sókn Schagerströms í sjúkraherbergið, leitina og loks,
sennuna milli feðganna á skrifstofu ofurstans.
Loks gat bréfritarinn þess, að ofurstinn hefoi beðið ■
hann að skýra Karlottu frá öllu þessu og upphafði orð-'
rétt þau orð gamla mannsins, aó Karlotta væri eina'
manneskjan í öllum heiminum sem gæti hjáipáð veslings<
konunni hans og veslings syni.
Bréfi hans lauk meö þessum orðum:
,,Ég lofaði ofurstanum aö verða við beiðni hans, en
ég var ekki fyrr kominn heirn en ég minntist þess að 1
mér bar að hlífa Yður, göfuga Ungfrú við návist minni.'
Ég ákvað því að fara ekki að hátta, heldur nota það sem'
eftir lifði nætur til að hripa þessar línur. Ég bið Yöur,
velvirðingar á hve margar þær uröu. Það er ef til vill til-,
hugsunin um það að Þér eigið eftir að lesa þær, sem ■
GifJMkf
Haraldur hittir vin sinn Famólf,
sem e-r nýkominn úr siglingu.
Þeir spjalla saman um alla
heima og geima, og Haraidur
býður honum heim með sér. Á
leiðinni berst taiið að Sigga litla
syni hans, snáða á 4. ári.
Heldurðu að hann muni eftir
mér? segir Runófur. >að er
ár siðan ég sá hann.
Áreiðanlega. Hann þekkir alla
sem harm hefur einhvern tima
séð, svarar pabbinn stoltur.
Þeir koma heim til Haralds, og
hann kallar á son sinn og seg-
ir: Þekkirðu þennan mann,
Siggi?
Já, heldurðu að ég þekki hann
ekki? Þú komst einu sinni með
hann heim i mat í fyrra án
þess að láta mömmu vita, og
hún varð svo reið að hún ta’aði
ekki við big i viku á eftir.
—o—
Palli litli fœr að sjá bróður sinn
nýfæddan.
Hann hefur engar tennur,
mamma. .segir hann.
Nei, það heíur hann ekki, seg-
ir mamma.
Og har.n héfur heldur ekki neitt
hár, segir Pa'li.
Það er víst iítið um það, seg-
ir mamma.
Heyrðu, mamma, segir Paili þá:
ég heid að það hafi verið
pra.kkað inn á okkur eldgöml-
um krakka.
Þetjor börn eru úrli!
Fyrir nöþkru heyrði ég ipóð-
ur kvarta yfir 11 ára dóttur
sinni, „Húu-'ér oft svo úrill og
ég skil ekki hvets vegna. Eg
skil ekki heldur hvaðan hún
hefifr það; maðurinn minn er
ailtaf í góðu skapi og sjálf er
cg aldrei úriil, en auðvitað er
ég oft í slæmu skapi, en það er
allt annað.“
En er það nú svo? Er það
ekki einmitt þannig, að þegar
maður er úrillur sjálfur, hefur
maður ævinlega fjöldaniargar
afsakanir á reiðum höndum, —
maður er ef til vill með höfuð-
verk, gramur yfir einhverju
cða er i slæmu skapi af ein-
hverjum óskiljanlegum ástæð-
um. Manni finnst það ekki vera
neitt tiltökumál, en þeir sem
utngangast mann verða þess
rækilega var.ir samt. Þegar
fuliorðið fólk kvartar yfir því
að börn séu iirill, hugsar það
oft ekki út í það, að böráunum
finnst einmitt það sama um
fuliorðna fóikið.
Það er ekki réttlátt gagnvart
börnunum að skýra sína eig-
in skapiljsku á annan hátt en
skapillsku bamanna. Hjá full-
orðna fólkinu kallast hún
slæmt skap af ýmsum skiljan-
legum áatæðum; barnið er úr-
i’lt og öauglynt. En reynið
heldur að sýna börminum
ski'ning og sætta jkkur við
það, að þau geta líka verið i
slæmu skapi þótt þau séu ekki
nema ellefu ára. Þegar maður
er sjálfur i slæmu skapi þarf
svo óendanlega íítið andstrejmii
til að skapið versni að mtm
og eins er því fariö um bamið.
og ekki bætir það úr skák éf
það er ávítað fyrir gcðillsku
ofapá allt faman. Það er ekki
rétt ifpldur að gera of rnikið
veður út af skapillsku barn-
a.nna, — það á að láta þau í
friði þangað til þau eru búin að
jafna sig. Ekki er hægt að
gefa neinar reglur, því að börn
bregi'ast mjög misjafnlega við
afskiptum. Mæðuraar verða
sjálfar að komast að raun um
hvaða r.ðferð er bezt aó beita
við börnin þegar þau eru i
slæmu skapi. Mörg börn eru
fljótust að jafna sig þegar lát-
ið er sem ekkert sé, önnur
þurfa á huggun og uppörvun
að lialda og notfæra sér ef
til vill slæma skapið til að beina
aíhygli móðurkinar að sér. Ef
ástæðan. er hið . siðastnefnda
ætti inaður að athuga, hvort
baraið þúrfi ekki á méiri at-
hvgli og umhyggju að halda en
það fær dags daglega. Slæma
skapið getur átt sér margar
orsakir og jáfnvel kát.ustu og
ánægðíistu bömin geta líka
veriö iiri'1.
Það er hægt að bæia úr
skapi jiein-a á margan hátt,
en það er alveg tilgangsiaust
og gerir a íains illt verra að
skamma þau og ávíta.
Munið einnig að óltind og illt
skap lijá börnrm getur stafað
af byrjandi lasleika. Það þarf
ekki að vera alvarlegur sjúk-
dómur; aliir hljóta að kannast
við hversu illa manni llí)ur
þegar kvef er í uppsiglingu.
Barnktu líður ,eins, og senni-
lega hafa margar mæður séð
eftir gremju sinni við Pétur og
Stínu j ;gar komið hefur í Ijós
að lasleiki hefur verið að grípa
um sig í þeim. Þá skiist mæðr-
unum að ólund barnamia var
ekki ástæðulaus tcg þær iðrast
óþolinmæði sinnar við þau dag-
ana áður en þau veiktust.
25 g maisenainjöl lirært út
í Vá 1 kaldri mjólk. Blöndunni
er síðan hellt upp i 14 1 sjóð-
andi mjólkur og vatnsblöndu,
sem ögn af sítrónuberki hefur
veriö skafið niður 5, og hra'.rt
vel í á meían. Súpan lá'tin
sjóða nokkrar minútúr. Síðan
er hún jöfnuð með 2 eggjum
sem lirærð cru út með 3 matsk.
sykri. Síðast er rommdropum
bætt út í súpuna eft.ir smrkk.
Litlar tvibökur bornar fram
með.
Sti KKULAÖISÚI* A
1% ]. mjólk
2 d1. vatn
125 g. súkkulaði
50 g. knkó
15 g. kar'öflumjCl
4.0 g. sykur
2*-j' d'. þeytirjómi.
Vatnið Játið hitna og: súkku’að-
iö sett út í. Kakóið 'nrajrt út. i
svoiitlu höitu vatni og sett snm-
anvið súkkulaðið. Latið sjóða i
20 mín. og hratrt í á meðan.
Mjólkin er hituð og helit samun-
við súkkúlaóSð. Þegar sýður er
kartöflumjölið, sem áður hefur
verið hrmrt út í kö'.du vatni lát-
ið í og suðau Játin koma upp.