Þjóðviljinn - 30.05.1954, Síða 5

Sunnudagur 30. maí 195* — ÞJÓÐVILJINN — (5
að sala Surf verðr bönnuð
Hér á landi hefur enginn orSiS til aS vara
almenning viS þvoffaefninu nema ÞjóSviljinn
ÞvottaefniÖ Surf, sem sænska heilbrigðisstjórnin segir
að geti valdið illkynjuöu eksemi, hefur verið til umræöu
á sænska þinginu, þar sem þess var krafizt, að stjórnin
léti banna sölu þess, þar til niöurstöður rannsóknar þeirr-
ar sem nú stendur yfir á áhrifum þess liggja fyrir.
Stokkhólmsblaðið Ny. dag
varð fyrst sænskra blaða til
að vekja athygli á hinum
skaðlegu áhrifum þvottaefnis-
ins og það var ritstjóri .þess,
Gustav Johansson, sem hreyfði
málinu á þingi í fyrirspurn til
ráðherra. Ráðherrann svaraði
því til, að ríkisstjórnin áliti
ekki nauðsynlegt að fyrirskipa
bann við sölu Surf nú þegar,
þar sem sænskum almenningi
væri nú orðið nægilega kunn-
ugt um skaðsemi þess.
Johansson taldi þetta ekki
rétt og vakti athygli á, að
heilbrigðisstjórnin hefði sagt
um Surf að lokinni bráðabrigða
rannsókn, að það „hefur í
mörgum tilfellum valdið ek-
semi, sem mjög hætt er við að
bólga hlaupi í og að breiðist
yfir stóra húðfleti".
20 skolanir duga ekki
Menn eru svo ofnæmir fyrir
. þvottaefninu, sagði Johansson,
að ekki aðeins þeir sem þvo
með því, heldur einnig fólk
sem gengur í fötum, sem hafa
verið þvegin úr því, getur
sýkzt af svo illkynjuðu eksemi,
að það verði að leggjast í
sjúkrahús. Tuttugu skolanir
hafa í nokkrum tilfellum ekki
dugað til að koma í veg fyrir
að ofnæmt fólk fengi eksem
af fötum sem þvegin hafa veiþð
úr Surf.
7.100 manns í hættu
Verksmiðjurnar sem fram-
leiða Surf hafa sjálfar viður-
kennt, að rannsókn, sem þær
létu gera, benti til þess, að
1 af hverjum 631 væri of-
næmur fyrir þvottaefninu.
I Svíþjóð þýðir þessi tala, sem
þó verður að taka varlega, að
a.m.k. 7.100 manns eru í
hættu. Johansson nefndi nokkur
dæmi um hvílíkum skaða og
þjáningum Surf hefði valdið
fólki, sem ginnzt hefði af
skrumauglýsingum til að nota
það.
Nefnt dæmi
Nafngreindur vélvirki hafði
fengið útbrot, óþolandi kláða
og að lokum eksem yfir allan
líkamann. Fyrsta spurning
læknisins var hvort föt hans
hefðu vérið þyegin úr Surf.
Sérfræðingur sem tók við af
heimilislækni hans segir að
þá hafi hann haft eksem yfir
allan líkamann og mikla bólgu
í öðrum handlegg. 1 þrjá mán-
uði þjáðist hann af eksemi
og varð að liggja í þrjár vikur
á sjúkrahúsi, og var alls ekki
heill heilsu, þegar hann fór
þaðan. Við þetta bættist að
hann varð að fleygja öllum
fötum sínum, rúmfatnaði, hand-
klæðum og öðru og kaupa sér
nýtt fyrir um .500 kr. sænskar.
Johansson nefndi fieiri dæmi
þessu lík og , aðrir þingmenh
tóku undir mál hans.
Þjóð\11jinn hefur einn allra
blaða hér vakið athygli á skað-
semi þessa þvottaefnis, sem nú
er selt hér í verzlunum. Hér hef
ur oftar en einu sinni veriðreynt
að stugga við Heilbrigðiseftir-
litinu og Neytendasamtökunmn
til að fá,. þau til að aðhafast
eitthvað í þessu máli, en enn
þá iáta þau sem ekkert sé.
sœicir hcdda
Um ein msilióa þeina býi nú í Evsópa
5000 sígaunar frá mörgum löndum Evrópu sitja nú á
ráöstefnu í þorpinu Saintes Maries de la Mer við ós
Rhonefljóts í Suður-Frakklandi.
Flestir eru þeir frá Spáni, | tungu, romani. Hún skiptist að
Frakklandi, Italíu og Englandi,
en álitlegur hópur fór til móts-
ins frá Norðurlöndum, Finnlandi
og Svíþjóð. Sígaunar hafa áður
haldið slíkar ráðstefnur í Saintes
Maries, en þetta er .sú, fjölmenn-
asta. Þær eru öðrum þræði trú-
arlegs eðlis og hafa sígaunar
minnzt verndardýrlings síns,
heilagrar Söru.
Sameiginleg tunga
En í þetta sinn munu þeir
einnig ræða um hagsmunamál
sín. Þótt þeir séu búsettir í
mörgum þjóðlöndum, mun þeim
ekki reynast erfitt- að gera sig
skiljanlega. Þeir eiga sína eigin
f.
Brezka Verkamannaflokks-
stjórnin þjóðnýtti á sínum tíma
öll þau fyrirtæki sem fer.gust
við' flutninga. með langferða-
vörubílum. Þegar íhaldsflokkur-
inn tók við stjórninni, beitti
hann sér fyrir því, að bifreið-
arnar yrðu aftur seldar í einka-
eign. Hingað til hefur þó ekki
tekizt að selja meira en rúm-
lega 4000 bíla, eða tíunda hluta
þeirra bifreiða sem ríkið hafði
eignazt.
En um daginn labbaði Dawson
sig inn í 'skrifstofu sir Brian
Fvobertson, sem er formaður
I síöustu viku fóru mörg hundruð blindir menn og kon- flutningamáianefndar ríkisins,
ur á Ítalíu í hungurgöngu til þinghússins í Róm til aö( bauðst til að kaupa 4000 vöru.
bera fram kröfur sínar um hækkaöa öroi’kustyrki. j bila a einu bretti, dró ávísana-
í göngunni voru bæði karlar,
Blindir menn í hung-
fl.1 £§
af hmúis, rikinu
4000 vörufeOa
George Dawson, milijónarinn sem ætlaöi aö rjúfa.lönd-
unarbanniö á íslenzka fiskinum í Bretlandi, hefur nú
boðizt til að kaupa 4000 vörubíla af brezku stjórninni.
konur og börn og sumir höfðu
komið langt að. í fgrarbroddi
gengu 100 blindir menn frá
Flórens, sem farið höfðu rúm-
lega hundrað kílómetra.
Gengið var að þinghúsinu um
það leyti dags þegar umferð í
höfúðborginni er hvað mest. Lög-
reglan beið átekta, reiðubúin að
skerast í leikinn ef til óeirða
kæmi, en af því varð ekki.
Blindingjarnir gengu hlið við
hlið og leiddust.
Á kröfuspjöldum þeirra stóð
m. a.: Getið þið lifað á 4000
lírum á mánuði (um 100 kr.)?
— Á Ítalíu eru um 40.000 blind-
ir, sem fá örorkustyrk frá rík-
inu að upphæð 4000 lírur. Þing-
samþykkt er þó fyrir því frá
því í stríðslok, að styrkurinn
skuli vera 15.000, (um 400 kr.),
en stjórnarvöldin hafa aldrei
fengizt til að greiða þá upphæð.
Alþjóðaflugmálasambandið
hefur viðurkennt fallhlífar-
stökk sex sovézkra íþrótta-
manna sem ný heimsmet. Með-
al þeirra var ein kona. Þau
vörpuðu sér úr flugvél í 7,421
m hæð 24. janúar sl.
B
i
Nýtt vitni hefur bætzt við í
Montesimálinu á ítalíu. Æsi-
fregnablaðið, Attuaíiía, sem
sakborningurinn í meiðyrðamál-
inu, Sylvano
Muto, er rit-
stjóri að, skýr
ir frá því í
síðasta tölu-
blaði, að
stúlka er seg-
ist hafa horft
á tvo menn
bera Wi-lmu úr
bílnum sem
flutti hana til
strandar niður
,í fíæðármái.ið
hafi snúið sér
til ritstjórnar-
innar. — Hún
hefur hingað
til þagað yfir þessari vitneskju
sinni, af þvi að hún hafði verið
með giftum vini sínum niður
við ströndina kvöldið, sem hún
varð sjónarvottur að þessu.
Hún segist munu geta þekkt
aftur annan manninn, því að
hann hafi kveikt sér í sigarettu.
og hún hafi þá séð andlits-
drætti hans.
Búizt hafði verið v:ðr að
Montesimálið kæmi aftur fyrir
rétt í júlí nk., en trúlegt þykir,
að þessi vitnisburður geti flýtt
fyrir því.
I
aastrl ®r
Muto
mimnm
Sovétríkin, Kína og Austur-Ev-
rópa eru „þýðingarmesti nýi
markaðurinn, sem opnazt hefur
fyrir offramleiðsiu vestrænna
ríkja“, að sögn aðstoðarverzl-
tmarráðherra Bandaríh.janna.
í ræðu i Kansas City sagði
ráðherrann, Marshall M. Smith:
„Líklega verður að slaka á höml-
unum sein Bandarikin hafa sett
á verzlun milli austurs og vest-
nrs og leyfa verulega aukningu
viðskipta á viirum til friðsam-
legra þarfa“.
vísu í margar mállýzkur, en þær
eru elcki óiíkari hver annarri en
t. d. sænska, norska og danska.
Boðaðir munnlega
Fararstjóri finnsku slgaun-
anna, Jouko Ponkala, sagði áður
en lagt var af stað frá Finnlandi,
. að allir ..sígaunar sem náðist ti!
hefðu verið boðaðir munnlega til
ráðstefnunnar. Hann sagðist
elcki víta, hvort sígaunum í
Austur-Evrópu hefðu borizt boð,
enda þótt það hefði vérið mjög
æskilegt, að fulltrúar hefðu
komið þaðan, svo að þeir gætu
sagt frændum sínum frá þvi,
hvernig alþýðulýðveldin hafa
leyst vandamál s.ígauna, en þeir
hafa jafnan verið fjölmennir í
Austu r-Evrópu.
Ponkala sagði, að sígaunar
ættu mjög erfitt uppdráttar í
allri Vestur-Evrópu. Þeir eiga
bæði erfitt að fá fast húsnæði
og viiinu. í Finnlandi hafa þeir
því komið sér upp félagi, Rom-
anengo Staggos, sem á að gætá
hagsmuna þeirra gagnvart
stjórnarvöldunum.
Frá Indlandi fyrir 1500
• árum
Talið'er að sígaunar hafi kom-
ið til Evrópu frá Norðvestur-
Indlandi fyrir um fimmtán öld-
um. Þeir dreifðust um alla ó!f-
una smám'saman og hafa jafn-
an lifað flökkulífi. Þeir hafa
alltaf. verið ofsóttir og á dögum
nazismans var þeim útrýmt
skipulega.
1.000.000 nú í Evrópu
Þgð er -ætlað, að nú séu um
ein millión sígaunar í Evrónu.
Þeir halda fast við tungu feðra
sinna og siðu. En í alþýðulýð-
veidunum og Sovétríkjunum hef-
ur mikið verið gert til að bæta
lífskjör þeirra og gera þeim
kleift að verða góðir þjóðfélags-
borgarar. Börn þeirra ganga í
skóla og æ fleiri hætta flakkinn
og fá sér fasta vinnu og sama-
stað.
Skyld sanskrít
Tunga þeirra, romani, er að
uppruna indversk mállýzka,
| skyld sanskrít. Mikill hltíti orða-
j forðans er eftir hina lörigu dvöi
Jelke og ein af „vinkonum" han? sígaunanna í Evrópu af öðrum
í stofni, einkum ungverskum,
Dómurinn yfir milljónaerfingj-1 grískum og spænskum._____________
anum og melludólgnum Minot
Jelke, sem ltveðinn var. upp um
þetta ley.ti í fyrra, hefur nú
verið felldur úr gildi af áfrýj-
unardómstólnum í New York,
og jafnframt liafa ný réttar-
höld verið fyrirskipuð í máli
hans. Forsenda þessa úrskurð-
ar er sú, að réttarhöidin 1
■ fyrra hafi ekki verið „réttlát
og óvilhöll", þar sem m;kið af
yfirheyrslunum fór fram fyrir
luktum dyrum. Það var gert
til að hlífa ýmsum háttsett-
um mönnum og „betri borg'ur-
um“, sem höfðu verið i tygjum
hefti upp úr vasa sínum og
spurði hvað þeir ættu að kosta.
Dawson þótti það súrt í broti,
að sir Brian vildi ekki selja hon-
um bílana á stundinni. Kannski
hann hafi frétt af skiptum Daw-
sons við islenzka togaraeigendur
og um þær ávísanir, sem þeir
fengu hjá honum!
Náifkjóll
við „vinkonur“ Jelke. Jelke var
látinn laus úr varðhaldi í októ-
ber sl. haust gegn 50,000 doll-
ara tryggingu.
Dómstóll í Danmörku hefur
úrskurðað að konur, sem höfðu
gerzt áskrifendur að bók um
hannyrðir og Satasaum þurfi
ekki að standa við það að kaupa
bókina frekar en þær vilja.
Dómarinn taldi áskrifendur
lausa allra mála vegna þess að
útgefendurnir lofuðu í auglýs-
ingum að birta í bókinni mynd
af náttkjól Ingiríðar drottningar
en af því varð ekki, embættis-
menn við hirðina komu í veg
fyrir að myndin af þessari flík
drottningarinnar væri birt.