Þjóðviljinn - 03.02.1955, Blaðsíða 4

g) _ ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagnr 3. febrúar 1955
Ragnar V. Siurluson:
Þeir koma í haust
f- --
Á vorum dögum, þegar við- þykki sitt á
sjár hafa verið stórfelldari í
inannheimi en nokkru sinni
áður og ótamin öfl mannlegra
samfélagshátta ærzt ólmlegar
á einum mannsaldri en nokkru
sinni áður í allri veraldarsög-
unni, þá er versta óveðri
mannkynssögunnar ekki fyrr
slotað, en nýgosin eldvörp
mannfélagslegrar óhamingju
taka að bretta barma sína á
ný og heimta nýja sápu í eðj-
una. ef verða mætti að ný ógn
eyðingar og tortímingar fengi
aukinn mátt.
Og á eynni í ólgandi útsæn-
■jm, undir norðurskautsins
brún, þar sem „hnípin þjóð í
vanda“ hjarði sín þúsund ár
undir vábrestum náttúruham-
fara og undirokun illra ör-
lagavalda, gerast þau tíðindi
að hún hefur ekki fyrr feykt
burt Grýlum þeirra álaga er
hana þjáðu um langar aldir og
iagpað björtum degi frelsis og
framfara en einn hrævarelds-
gustur eða blik sindrandi málm-
glóðar hefur aftur náð að
magna henni nýjar vofur öllu
óræðari en fyrr svo birta dags
nær þar tæpu skini í gegn
og heldur jafnvel við algjöru
myrkri.
Á sólvermdum vordögum á
því- herrans ári 1951 gerðust
merkilegir atburðir á því kalda
íslandi. Alþingi hafði lokið
störfum og þingmenn fengið
reisuleyfi heim til búa sinna, ^
þeir sem þau áttu, og bjugg-
'ustnú glaðir við að geta borg-
áð svo gróðri nýbakaðs sumars
að- jafnvel mætti sinna hey-
önnum þótt skaflar þrytu ei
með öllu úr túnfæti fyrir
messudaga.
En þessi unaður mátti þeim
þó ei óblandinn veitast. —
jÞótt mikils sé um vert að bjarga
mannkind og málnytu harð-
býlla héraða frá harðneskju
náttúrlegs vetrar, þá má þó
ei undir höfuð láta leggjast
þá baráttu sem öllu er mikils-
verðari, að vernda vesala
mannkind frá ásóknum drauga
og djöfla sem engu eira og
eyðileggja hugarfarið og tor-
tíma sálinni. — í>ví varð nú
að kalla búsæla bændur í
skyndi til baka frá búum sín-
um, rétt að þeir höfðu fengið
að líta nýspírað útsæðið eða
afsprengi þeirra útvöldu lífs-
hrúta nýstaðið upp úr karrinu,
sem þeir höfðu keypt haustið
áður. En þjónustan við ætt-
jörðina og trúna varð að víkja
fyrir öllum áhyggjum um vor-
hret, og hálf varpslitnir ferða-
skórnir voru settir upp aftur
i hasti og haldið til höfuðborg-
arinnar. Það varð að bjarga
landinu. Sem betur fór voru
þeir einir heimtir til. þessa
Verks sem hjartahreinir voru
og hægt var að treysta.
Það var almælt að Vofan
mikla væri nú öll færð í auk-
ana og vestur í hafi beið mik-
il; fylking og fríð albúin að
veita vemd gegn Vofunni
miklu, aðeins þurftu þingmenn
að koma saman og leggja sam-
að þessi vemd
yrði þegin.
Og nú lá mikið við. Allir
Innangarðsþingmenn flýttu sér
saman til að ráða ráðum sín-
um. Þetta var ábyrgðarverk.
Þeir höfðu jú heyrt um Vof-
una en þeir voru nú reyndar
ekki skyggnir. Var það nú víst
og satt að hún væri svona
mögnuð, að fresta þyrfti túna-
slætti? Já, aldeilis ekki neitt
spaug við að fást. Höfðu þeir
kannski ekki heyrt að hún
væri þegar búin að gera banda-
lag við djöfulinn og samkvæmt
sannferðugustu heimildum
væri hún búin að setja allt fólk
í landi sínu margsinnis í
dýflissur og meira að segja í
flestum stærstu borgunum
hafði hún komið því svo fyrir
að fólkið hafði í hungrinu étið
hvert annað nokkrum sinnum,
að minnsta kostí fjórum sinn-
um sumstaðar. Fyrir nú utan
það hvernig hún hefði farið
með konur og börn og heilaga
menn og presta og kirkjumar.
Já, þetta var voðalegt. En ætli
það sé nú hætta á að hún geti
nokkuð aðhafzt þegar fólkið
er orðið svona hrjáð? Og ætli
hann blessaður Marshalli kunni
ekki að búa svo um hnútana að
hún þori aldrei vestur fyrir
„Tjaldið“? Jú, það er nú ein-
mitt það sem hann er að gera,
við verðum bara að vera lið-
legri við hann, þá er hann líka
vís til að muna eftir okkur.
Það þarf ekki annað en leyfa
honum landvist fyrir nokkra
kunnáttumenn sem kunna að
berjast á móti þessum djöfuls
óaldarlýð sem Vofan ræður
yfir. Já, en hvað eigum við
að segja við fólkið þegar við
komum heim, það hefur svo
dæmalaust mikla andúð á öll
um sem eru einkennisbúnir.
Við verðum t. d. sjálfir alltaf
að fara úr þingfötum okkar
þegar við erum heima. Ja, þið
megið segja því upp á æru
ykkar og trú að þetta verður
happ fyrir landið. Það verður
bráðum stríð og þá er líklegt
að ullin margfaldist í verði
ef við erum réttu megin þá er
öllu óhaétt. Vofan er ákveðin
að senda ára sína út af örk-
inni. Þeir koma í haust.
Þessar framanrituðu hug-
myndir fóru um huga minn er
ég hafði horft á leikrit Agnars
Þórðarsonar í Þjóðleikhúsinu
núna 30. janúar.
Á íslandi hefur þjóð vor
hjarað í þúsund ár og oft við
þrautir svo nærri dauða lá. —
Á Grænlandi hefur myrkur
sögunnar grúft yfir örlögum
landa vorra þar og fræðimenn
yddað penna sína þar um á ýms-
an hátt. Það er ekki úr vegi
að áhrif vordaganna og æsings-
ins 1951 hafi orkað fast á hug
Framhald á 11. síðu.
fosthrtnn
Fimmtug vél og mislynd
leiða galla — Kveðja til
ráð s'em að
FYRST VILL Bæjarpósturinri
þakka bréf það er Urgur sendi
fyrir nokkrum dögum og hefði
verið gaman að birta það, en
Urgur óskar ekki eftir því. í
bréfinu er bæði lof og last og
er lofið gott eins og ævinlega
og lastið réttmætt. Og nú var
ætlunin að bera dálítið í bæti-
fláka fyrir þá galla sem Urgur
minnist á í bréfi sínu. Þessir
gallar á prentun og broti
blaðsins, sem eru því miður
alltof tíðir og áberandi, stafa
af því að vél sú er verk
þetta á að vinna er vægast
sagt gamalt skrapatól. Sam-
kvæmt útreikningum er hún
hálfrar aldar gömul og er því
mjög farin að gefa sig og væri
vissulega brýn þörf á að veita
henni hvíldina og fá aðra nýja.
En þar eru venjulegu vand-
kvæðin á, þessar vélar eru ó-
hemju dýrar. En vél þessari
eru mislagðar hendur. Stund-
um stendur hún sig sæmilega,
einkum ef pappírinn í blaðinu
er góður og einnig getur natni
og nostur prentarans haft áhrif
til bóta. En sé blaðapappírinn
slæmur eins og hann hefur
verið nú um. skeið, umhverfist
það gamla skass og. gerir þá
— Tilraun til að aísaka
heimilisþáttarins — Hús-
gagni koma
allar þær brotalínur sem þú,
Urgur, kvartar yfir í þínu
ágæta bréfi, og má segja að
mannlegur máttur fái þar ekk-
ert að gert. Við skulum vona
að þetta standi til bóta hið
bráðasta.
SVO HEFUR kona beðið Bæj-
arpóstinn fyrir nokkrar línur
til Heimilisþáttarins.
Kona skrifar: „Það er orðið
alllangt síðan húsráð nokkurt
birtist í Heimilisþættinum, sem
ég fór eftir og vildi nú þakka
það og segja frá góðri reynslu
minni. Húsráð þetta var í sam-
bandi við smágöt sem gjarnan ^
vilja detta á, fötur, koppa og
kyrnur sem notuð eru daglega
við heimilisstörf. í Heimilis-
þættinum sagði, að ef gatið
væri lítið væri oft hægt að
gera við Jpað til bráðabirgða
með því að lakka yfir það með
naglalakki. Það hittist svo á
að nýlega var dottið gat á
gólffötuna mína og sömuleið-
is á gamlan pott sem ég notaði
mikið. Eg fór því eftir þessu
ráði til reynslu og mér hefur
reynzt það svo vel að ég get
Guðjon Þórarinsson, Enni
Sigiufirði, 75 ára 31. ianúar
Allir Siglfirðingar kannast
við Guðjón frá Enni á Höfða-
strönd. Hann er búinn að
dvelja í Siglufirði um eða yfir
30 ár, en þá fluttist Guðjón
ásamt fjölskyldu sinni til fjarð-
arins.
Guðjón hefur unnið hjá Síld-
arverksmiðjum ríkisins frá því
að fyrsta verksmiðja þess fyr-
irtækis var byggð, eða frá 1930,
auk þess sem hann vann við
byggingu verksmiðjunnar, allt-
ar við sömu verkin, að mæla,
vikta og taka á móti síldar-
mjöli. Þegar sú verksmiðja var
ekki lengur starfrækt vegna
síldarleysis fór Guðjón í S.R.
46 og hefur unnið þar við
sama verk. Síðast í. sumar stóð
gamli maðurinn á mjölpallin-
um eins og ekkert væri sjálf-
sagðara þó hann væri kominn
á 75. aldursárið. Guðjón er
skemmtilegur maður og vel
gefinn. Á unga aldri fór hann
í Hólaskóla og lauk prófi það-
an með góðum vitnisburði. Eft-
ir skólanámið giftist hann Jónu
Sigurðardóttur og hófu þau
búskap að Enni á Höfðaströnd.
Þau hjónin voru samhent í
öllum heimilisstörfum og dug-
andi manneskjur enda mun
ekki hafa af veitt, því efni
voru Jíti} en ibarnahópurinn
allstór. Jafnframt landbúnaði
stundaði Guðjón sjó vor og
haust og stundum á sumrum
líka, fyrst á opnum bátum. Frá
Drangey réri hann margar ver-
tíðir. Faðir Guðjóns, Þórarinn,
var sigmaður í Drangey í fjölda
mörg ár enda talinn einn bezti
klettamaður sem þá var uppi
í Skagafirði og þó víðar væri
leitað. Eftir að mótorbátarnir
komu til sögunnar réri Guðjón
á þeim og oftast á bátum Ól-
afs Jónssonar kaupmanns á
Hofsósi. Á þeim árum þótti það
mikið að fá 200 til 300 kr. hlut
yfir vorvertíðina. Skagafjarð-
arbátarnir réru oftast framan
af yorvertíð frá Siglufirði enda
brást þá varla þorskfiskirí á
miðunum út af Siglufirði.
Það er gaman að tala við
Guðjón um veiðiskap og sjó-
ferðir fyrri ára, enda er minni
hans og kunnugleiki á þeim
málum furðu mikill. Guðjón
Þórarinsson er prýðilega hag-
mseltur og hefur hann marga
stökuna sett fram við ýms
tækifæri. Fáa hef ég þekkt
sem kunna eins mikið af
lausavísum og margskonar
kviðlingum og Guðjón, enda
mun hann eiga mikið safn af
lausavísum eftir skagfirzka,
hagyrðinga.
Guðjón Þórarinsson og kona
hans hafa verið lánsmanneskj-
ur. Þeim hefur auðnazt að sjá
börnum sínum vel farborða og
ekki orða bundizt. Síðan ég
gerði þetta er liðið rösklega
hálft ár og þessi bráðabirgða-
viðgerð dugir ennþá, þótt hún
kostaði ekki nema dropa af
gömlu naglalakki sem til var
á heimilinu. Mig langar til að
biðja þig, Bæjarpóstur minn,
að flytja Heimilisþættinum
beztu þakkir fyrir þetta húsráð
og fleiri, svo og margan góðan
og nytsaman fróðleik fyrr og
síðar. — Kona“,
sjá þau verða að nýtum og
góðum þjóðfélagsþegnum. Hitt
er svo gangur lífsins að fáir
sleppa við sorgir og ástvina-
missi. Dóttir þeirra, Guðbjörg,
sem gift var Sigurgeir Jóseps-
syni skipstjóra, dó á bezta aldri
frá 2 ungum drengjum. Hinir
ungu drengir og tengdasonur
hafa ætíð síðan átt athvarf
hjá fólkinu sínu í Enni. Einn
son missti Guðjón, mestá efn-
ispilt.
Önnur börn þeirra Ennis-
hjóna eru Indriði, giftur, fyrsti
vélstjóri rafmagnsstöðvarinnar
við Skeiðsfoss. Jón Gunnar,
skipstjóri, giftur og búsettur í
Reykjavík. Maren, gift Páli
Ingibergssyni skipstjóra og út-
gerðarmanni, Vestmannaeyjum.
Sigþór, verkstjóri, giftur og
búsettur í Siglufirði. Þorvald-
ur, netagerðamaður, giftur og
búsettur á Akureyri, og Rósa,
sem alltaf hefur verið heima
hjá foreldrum sínum og verið
þeim í einu og öllu hin elsku-
legasta dóttir.
Guðjón Þórarinsson er mjög
ákveðinn verkalýðssinni. Hann
var stofnandi Kommúnista-
flokksins og síðar Sósíalista-
flokksins. í þeim samtökum
hefur Guðjón gegnt mörgum
trúnaðarstörfum og er enn vel
starfandi meðlimur Sósíalista-
félags Siglufjarðar þrátt fyrir
hinn háa aldur,
Þá hefur Guðjón verið með-
limur í verkamannasamtökum
Siglufjarðar, fyrst í Verka-
mannafélagi Siglufjarðar þar
sem hann var í stjórn í nokkur
ár og síðar meðlimur í Verka-
mannafélaginu Þrótti. Guðjón
hefur verið og er enn í trún-
aðarmannaráði Þróttar og í
stjórn hjálparsjóðs félagsins
frá fyrstu tíð. Öll störf sín í
verkalýðsfélögunum hefur Guð-
jón rækt af mestu trúmennsku
sem og öll sín störf, hver sem
þau hafa verið. Guðjón Þór-
arinsson er sérstaklega ákveð-
inn í öllum viðræðum og mál-
flutningi. Hann er óvanalega
heilsteyptur maður og drengur
góður.
Eg, sem hef átt því láni að
fagna að hafa þekkt hann í
áratugi, tel mér það mikið lán
að hafa verið og vera náinn
vinur og starfsfélagi Guðjóns
frá Enni. Á heimili fjölskyldu
hans hef ég dvalið fleiri kvöld-
stundir en á flestum heim-
ilum öðrum. Þangað hef ég
ætíð sótt eitthvað nýtt, og fyrst
og fremst aukinn þrótt og kjark
til aukins starfs fyrir málefni
verkalýðsstéttarinnar.
Slíkir menn sem Guðjón eru
og verða sígild dæmi um þann
hugsjónaeld sem auðkennir
ágætustu og beztu syni íslenzku
þjóðarinnar og íslenzkrar al-
þýðu.
Á þessum merkilegu tíma-
mótum sendi ég, fjölskylda
mín og fjölmargir vinir og fé-
lagar Guðjóni og fjölskyldu
hans okkar beztu árnaðaróskir
með þökk fyrir mikið og ágætt
samstarf liðinna ára.
Megi ævikvöld þitt, gamli,
góði félagi, verða bjart og fag-
urt.
Gunnar Jóhannsson
frá Siglufirði.