Þjóðviljinn - 20.02.1955, Blaðsíða 11

Þjóðviljinn - 20.02.1955, Blaðsíða 11
Sunnudagur 20. febrúar 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (11 Erich Maria REMAKQUE: (íS'SES'íM' * • * • •. og úetjja GO. dagur að. Aðeins augun höfðu lit, þau voru tærblá og dökk. Þau minntu Gráber á augu sem hann hafði séð ein- hvers staðar áður en mundi ekki hvar. „Verður þú að fara aftur á vígstöövarnar?“ spurði Pohlmann loks. „Ég gæti neitaö að fara. Þá ýrði ég hengdur eða skotinn. Og ég gæti gerzt liðhlaupi. Þá yrði mér fljót- lega náö — upplýsingaþjónustan og slefberarnir myndu sjá um þaö. Og hvar gæti ég falizt? Hver sem skyti yfir mig skjólshúsi legði líf sitt í hættu. Auk þess myndu þeir hefnast á foreldrum mínum,. Þau yrðu áreiöanú lega sett í fangabúðir. Þar myndú ‘ þani deyja. Hvað get ég annað gert? Fariö á vígstöðvamar án þess aö bera hönd fyrir höfuð mér? Það væri sjálfsmorð". Klukka fór að slá. Gráber hafði ekki tekið eftir henni fyrr. Það var gömul gólfklukka í horni bakvið hurð- ina. Hljómur hennar var djúpur og draugalegur, gaf allt í einu til kynna rás tímans í gröfnu herberginu. „Og það er ekki um annaö að ræða?“ spurði Pohl- mann. „Ég get skaðað sjálfan mig. Slíkt kemst því nær alltaf upp. Refsingin er hin sama og fyrir liðhlaup". „Gætirðu ekki fengið þig fluttan til? Hingaö heim?“ „Nei, ég er mjög heilsuhraustur og sterkur. Og ég lít ekki á það sem neitt svar við spurningu minni. Það væri aðeins undankoma en enginn lausn. Það er líka hægt að vera samsekur á skrifstofum, finnst þér ekki“. „Jú“. Pohlmann neri saman höndum. „Sekt“, sagði hann lágt. „Enginn veit hvenær hún byrjar og hvenær hún endar. Líka má segja að hún byrji alls staðar og endi hvergi. En ef til vill er það alveg öfugt. Og með- sektí Hver getur dæmt um hana? Guö einn“. Gráber hreyfði sig óþolinmóðlega. „Guð ætti að minnsta kosti aö vita eitthvað um hana“, svaraöi hann. „Annars hefði engin synd verið í upphafi. Meðsektin nær yfir þúsundir kynslóða. En hvar upphefst hin per- sónulega ábyrgö? Viö getum ekki falið okkur bakvið þá staðreynd að við séirm að hlýðnast skipunum. Eða getum við þaö?“ „Það er þvingun. Ekki aðeins skipanir". Gráber beið. „Píslarvottarnir á fyrstu tímum kristn- innar gengust ekki undir þvingun“, sagði Pohlmann hikandi. „Við erum engir píslarvottar. En hvar upphefst sekt- in?“ spurði Gráber. „Hvenær verður það sem venjulega er kallað hetjudáð að morði? Þegar maður trúir ekki lengur á stefnuna bakvið það eða tilganginn? Hvar eru mörkin?“ Pohlmann leit á Gráber með þjáningarsvip. „Hvemig get ég sagt þér það? Það er of mikil ábyrgð. Ég get ekki tekið ákvörðun um það fyrir þig“. „Verður hver og einn aö ákveöa það sjálfur?" „Ég geri ráð fyrir því. Hvaö annað?“ Gráber þagði. Hvers vegna held ég áfram að spyrja? hugsaði hann. Ég sit hér allt í einu eins og dómari en ekki eins og sakborningur. Hvers vegna er ég að kvelja þennan gamla mann og kalla hann til ábyrgðar fyi'ir það sem hann kenndi mér einu sinni og það Sem ég hef Isert síðan? Þarí ég enn á svari að halda? Er ég ekki búinn að svara sjálfum mér? Hann leit á Pohl- mann. Hann gat gert sér í hugarlund hvernig hann hímdi í herbergi sínu dag eftir dag, í myrkrinu eöa daufri lampaglætunni, eins og í katakombu í Rómar- borg fornaldarinnar, rekinn úr starfi, bíðandi eftir handtöku, leitandi huggunar í bókum sínum. „Þú hef- ur rétt fyrir þér“, sagði hann. „AÖ spyrja annan ráöa er venjulega gert til að komast undan aö taka ákvörö- un sjálfur. Auk þess bjóst ég varla við svari frá þér. f rauninni var ég aö spyrja sjálfan mig. Stundum er það ekki hægt nema spyrja einhvern annan um leið“. Pohlmann hristi höfuðiö. „Þú hefur fullan rétt til að spyrja. Sekt!“ sagði hann meö skyndilegum ofsa. „Hváð veizt þú um sekt? Þú varst ungur og þeir fylltu þlg með eitruðum áróðri áður en þú varðst fær um að dæma. En við — við sáum það og létum þaö gerast! Hver var orsökin? Hjartaharka? Kæruleysi? Fátækt? Eigingirni? Örvænting? Og hvemig gat þetta orðið slík- ur meinvættur? Heldurðu að ég hugsi ekki um þetta á hverjum degi?“ Gráber áttaði sig allt í einu á því, hvaö augu Pohl- manns minntu hann á. Þau minntu hann á augun í Rússanum sem hann hafði skotið. Hann reis á fætur. „Ég verð aö fara“, sagði hann. „Þakka þér fyrir aö leyfa mér að koma inn og tala við þig“. Hann tók húfuna sína. Pohlmann reis á fætur. „Hvað ætlastu fyrir, Gráber?" „Ég veit þaö ekki. Ég hef enn tvær vikur til um- hugsunar. Það er langur tími þegar maður er vanur því aö lifa aðeins fyrir andartakið". „Komdu aftur. Komdu aftur áður en þú ferð. Lofaðu mér því“. „Ég lofa því“. „Það koma ekki margir“, tautaði Pohlmann. Gráber sá litla ljósmynd standa milli bókanna hjá glugganum. Það var af manni á hans aldri, klæddum einkennisbúningi. Hann minntist þess að Pohlmann átti son. En á þessum tímum var viturlegt að spyrja engra spurninga. „Sendu Fresenburg kveðju mína, ef þú skrifar hon- um“, sagði Pohlmann. . „Já. Talaöiröu við hann á sama hátt og við mig áöanSK.C rH. ..JB :: .. „Já“. !•■. „Ég vildi óska aö þú hefðir talað þannig við mig fyrr“. „Heldurðu að það'háfi gert Fresenburg auðveldara fyrir?“ „Nei“, sagði Gráber. „Þvert á móti“. Pohlmann kinkaði kolli. „Ég hafði ekkert aö segja þér. En ég vildi ekki gefa þessi svör sem ekkert eru nema undanbrögð. Þau eru mörg til. Öll slétt og felld <s>- Þorskréttir Austurindíuþor skur: 1 kg beinlaus og roðlaus þorsk- ur þveginn og þurrkaður, skor- inn í hæfilega bita sem velt er upp úr hveiti, blönduðu karry. Fiskurinn þvínæst brúnaður báðum megin í smjöri eða smjörlíki á pönnu og síðan lagður í eldfast mót. Stórum, fínsöxuðum brúnuðum lauk Sjómannakraginn enn Sjómannakraginn sem svo mikið bar á í sumartízkunni er mjög vinsæll í vetrartízkunni líka. Á myndinni er hann sýndur úr léttu ullarefni og það er fallegra en ætla mætti. Það stafar meðal annars af því að þessi stóri kragi er saum- aður úr sama efni og kjóllinn. Kjólar með svona krögum hafa einmitt flegnu hálsmálin sem nú eru svo mikið í tízku, en auðvelt er að nota peysur innanundir. stráð yfir. Soðið upp af pönn- unni með nokkrum dl fisksoði af roði og beinum og í soðið bætt 1 tsk af karry áður en því er hellt yfir fiskinn í fat- inu. Lok sett yfir og fiskurinn látinn malla í ofni ca. 10 mín- útur við vægan hita. Hrísgrjón eða lítil rúnnstykki borin fram með. Þorsbur í fati: 1 kg þorskur roðlaus og bein- laus, skorinn í hæfilega bita og þeir lagðir í botn á smurðu móti. Yfir bitana dreift 100 gr smjöri í litlum bitum; 1 dl góðu tómatpuré og 2 msk sítr- ónusafa dreift yfir, salti og hvítum pipar stráð á og fatið sett í meðalheitan ofn og haft þar þangað til fiskurinn er meyr, ca. 20 mínútur. Soðnar kartöflur eða rúnnstykki borin fram með. Kreólaþorskur: 1 kg þorskur roðlaus og bein- laus, skolaður og þurrkaður, skorinn í litla bita sem lagðir eru í vel smurt eldfast mót. Smjörbitum dreift yfir og fatið sett inn í ofn við vægan hita í ca. stundarfjórðung. Vökv- anum úr fatinu ausið yfir fisk- inn öðru hverju. Roð og bein soðið í dálitlu vatni, 1 dl hvít- víni, salti, pipar, lauk og nokkr- um lárviðarlaufum. 50 g smjör- líki og 50 g hveiti bakað upp, þynnt með síuðu fisksoðinu og safa af 200 g sveppum; 1 msk tómatpuré, 2 msk rjóma, svepp- irnir, 12 flysjaðar olífur, salti og pipar bætt í og þegar rétt- urinn er borinn fram er sós- unni hellt yfir fiskinn í fatinu. Horn eða rúnnstykki borin fram með. Öðru sinni var Wessel eitt- hvað að slarka með kunningj- um sínum úti á götu síðia nætur. Sungu þeir við raust og fóru hvergi feimu’ega. En þá höfðu nýlega ver:ð sett viðurlög við því í lögregju- samþykkt borgarinnar að menn færu með hávað'a á göt- um um nætur. Nú heyrðu !ög- reglumenn fljctlega í þeim Wessel og félögum hans, og komu þeir á vettvang Voru þeir eigi blíðir ásýndum og spurði einn þeirra grimmilegri röddu, hvort be’m væri ekki kunnugt um að 'viðurlög lægju við því að syngia á götum úti er menn væru á heimleið síðla nætur. Jú jú, mikil ósköp, en við er- um bara alls ekki n heimleið, svaraði Wessel. sem innislopp líka, en því skyldu konurnar ekki gera slíkt hið sama? Sama flíkin getur verið gagnleg í báðum tilfell- um, ef í hana er valið rétt efni og snið. Glæsilegar rendur Hér er mynd af glæsi egum og freistandi innislopp, sem er mjög hentugur um leið. Hann er úr rauð- og hvítröndóttu frottéefni, sem mjög auðve't er að þvo, og auk þess er hann þannig í sniðinu að þeð má bæði nota hann sem innisiopp og baðslopp. Karlmennirnir hafa hingað til gert mest af því að nota baðsloppinn sinn

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.