Þjóðviljinn - 04.03.1955, Blaðsíða 11

Föstudagur 4. marz 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (11
Erich Maria REMAKQUE:
Að eísha • • .
.. • ogr deyja
70. dagur
„Vatnsglös eru réttu glösin fyrir kampavín. Þannig
diTikkum viö' þa'ö í París“.
„Varst þú í París?“
„Já, í upphafi stríðsins".
Elísabet sótti glösin og hnipraöi sig við hlið hans.
Hann opnaöi flöskuna varlega. Vínið rann niður í glösin
og freyddi og ólgaði. „Hvaö varstu lengi í París?“ spuröi
hún.
„Nokkrar vikur“.
„Hataöi fólkiö ykkur mjög mikið?“
„Ég veit þaö ekki. Ef til vill. Ég varö ekki mikið var
við það. Au'övitaö vildum viö ekki sjá það heldur. Viö
trúðum enn flestu því sem okkur haföi veriö kennt.
Við vildum ljúka stríðinu af í skyndi og sitja í sólskin-
inu á götunum fyrir framan kaffihúsin og drekka vín
framandi þjóöa. Viö vorum mjög ungir“.
„Ungir — þú segir þetta eins og þaö hefði verið fyrir
mörgum árum“. ’ "
„Þannig finnst mér þa'ö líka“.
„Ertu þá ekki ungur lengur?“
„Jú, en á annan hátt“.
Elísabet lyfti glasinu sínu móti ljósinu sem barst inn
i um gluggann. Hún hristi þaö og horföi á vínið freyða.
Gráber sá axlir hennar, bylgjaö hárið, bakið og hrygg-
inn me'ð mjúkum skuggum — hún þurfti ekki aö fara
að hugsa um allt þetta aftúr. Hún var óháð þessu her-
bergi, vinnu sinni og frú Lieser þegar hún var nakin.
Hún tilheyr'öi hreyfingunni utan viö gluggarm, flöktandi
nóttinni, ólgu blóösins og hinum annarlegu tilfinning-
um eftir á, hrópunum úti fyrh’, jafnvel hinum látnu
sem veriö var aö grafa upp — en hún tilheyr'öi ekki
tilviljuninni, tómleikanum, einmanakenndinni. Ekki
lengur! Það var eins og hún hefði fleygt af sér dular-'
gervi og fylgdi nú án eftirþanka öllum þeim lögmálum
sem hún hafði ekki vitað í gær aö voru til.
„Ég vildi ég hefði veriö meö þér 1 París“, sagði hún.
„Ég vildi við gætum farið þangað núna og þaö væri
ekki stríö. Myndu þeir hleypa okkur þangaö?“
„Ef til vill. Við eyöilögðum ekkert í París“.
„En í Frakklandi?“
„Ekki eins mikið og í hinum löndunum. Það gekk svo
fljótt“.
„Ef til vill hafið þiö eyöilagt nóg til þess að þeir haldi
áfram að hata okkur í mörg ár“.
„Já, ef til vill. Maður gleymir miklu í langri styrjöld.
Ef til vill hata þeir okkur“.
„Ég vildi viö gætum fariö til einhvers annars lands.
Einhvers lands þar sem ekkert hefur veriö eyðilagt“.
„Þaö eru ekki mörg slík lönd til lengur“, sagöi Gráber.
„Er eitthvaö til aö drekka?“
„Já. Nóg. Hvert hefuröu komiö annaö?“
„Til Afríku“.
„Líka til Afríku? Þú hefur séð margt“.
„Já“, sagði Gráber. „En ekki á þann veg sem mig
dreymdi um einu sinni“.
Elísabet teygði sig eftir flöskunni og hellti í glösin.
Gráber horföi á hana. Allt virtist dálítið óraunverulegt,
og þaö var ekki eingöngu vegna þess aö þau höfðu
verið aö drekka. Orö þeirra liðu um rökkrið, þau voru
innihaldslaus, en það sem haföi innihald var án oröa
og það var ekki hægt að tala um þaö. Þetta var eins
og straumfall í nafnlausri á, og orðhi voru segl sem bár-
ust fram og aftur eftir henni.
„Varstu á fleiri stööum?“ spurði Elísabet.
Segl, hugsaói Gráber. Hvar haföi hann séð segl á
ám? „í Hollandi“, sagöi hann. „Þaö var í upphafinu.
Þar voru bátar sem liðu um skurðina og skuröimir
voru svo flativ og lágir aö þaö var eins og bátamir
sigldu yfir landið. Þeir voru hljóðlausir meö stór segl
og þaö var kynlegt þegar þeir liöu um sveitina í rökki*-
inu eins og risastór hvít, blá og rauö fiörildi“.
„Holland“, sagöi Elísabet. „Ef til vill getum við farið
til Hollands eftir stríöið. ViÖ gætum drukkið kókó og
boröað hvitt bzauð og alla mögulega hollenzka osta og
á kvöldin gætum viö horft á bátana“.
Gráber horfö' á hana. Eitthváö aö borða, hugsaði
hann. Á stríösámnum vom hugmyndir fólks um ham-
ingju ævinlega tengdar mat.
„Eða getum viö ekki fariö þangaö heldur?“ spuröi
hún.
„Ég held ekki. Við fórum yfir Holland og eyðilögðum
Rotterdam fyrirvax-alaust. Ég hef séð rústirnar. Þaö stóö
varla steinn yfir steini. Þrjátíu þúsund látnir. Ég er
hræddur um aö þeir tækju ekki viö okkur þar heldur,
Elísabet“.
Hún þagöi nokkra stund. Svo lyfti hún allt í einu
glasinu og flevgöi því í gólfið. ÞaÖ mölbrotnaði. „Viö
getum ekki farið neitt“, hrópaöi hún. „Hvers vegna
erum viö aö blekkja sjálf okkur meö draumum? Ekki
neitt. Við emm útilokuö alls staöar og fáum hvergi aö-
gang“.
Gráber rétti úr sér. Augu hennar skinu eins og gegn-
sætt gler í flöktandi, hvítu ljósinu að utan. Hann
beygði sig yfir hana og leit á gólfiö. ÞaÖ glitti í gler-
brotin. „Viö veröum aö kveikja ljósiö og tína bau upp“,
sagði hann. „Annars stígum viö á þau og skerum okkur.
Bíddu, ég ætla fyrst að loka glugganum“.
Hann klifraöi yfir rúmgaflinn. Elísabet kveikti á ljós-
inu og teygöi sig eftir slopp. Rafmagnsljósið gerði hana
feimna. „Líttu ekki á mig“, sagði hún. ,.Ég veit ekki
hvers vegna ég geröi þetta ekki. Ég er ekki svona yfir-
leitt“.
,.Þú ert indæl svona. Og þú hefur rétt fyrir bér. Þú átt
ekki heima hérna. Og þaö er því allt í lagi þótt þú
brjótir dálítið og bramlir 00111 hverju“.
„Ég vildi ég vissi hvar ég á heima“.
Gráber hló. „Ég veit það ekki heldur. Ef til vill í sirk-
us eöa í skrauthöll eða umkringd stálhúsgöanum eöa 1
tjaldi. Ekki hérna í þessu hvíta stúlkuherbergi. Og
fyrsta kvöldiö fannst mér þú vera hjálparvana og vernd-
arþurfi!“
„Ég er þaö líka“.
„Viö erum það öll. En okkur tekst að komast áfram
án hjálpar eða verndar“.
Hann tók dagblaö, lagöi það í gólfiö og sópaði brot-
unum upp á þaö meö öðru blaði. Þegar hann geröi það
sá hann fyrirsagnirnar: VÍGLÍNURNAR STYTTAR ENN.
ÁKAFIR BARDAGAR VIÐ OREL. Hann vafði brotunum
innaní bréfiö og fleygöi því í bréfakröfuna. ÞaÖ var
eins og birtan í herberginu breyttist. Aö utan heyrðust
höggin og barsmíöin frá leitarflokkinum. Á boröinu
'^eimlii
eiitillisþáttair
v_
- m JA.
Draumur um barnaherbergi
Þegar velja á herbergi í íbúð-
inni sem nota á handa barn-
inu, verður maður að hafa það í
huga að það á að henta vel
sem slikt herbergi, í stað þess
að taka herbergi sem „ekki er
notað hvort sem er“ — barnið
á ekki að sitja á hakanum og
láta sér nægja það sem aðrir
geta ekki notað. Þessi orð skrif-
ar Maja Kemp í grein í danska
tímaritinu"' Nýtt hús.
Þótt hugleiðingarnar í grein-
inni séu ef til vill ekki miðað-
ar við aðstæður almennings,
því að fæstir hafa svo mörg
herbergi til umráða að allir í
fjölskyldunni geti haft herbergi
fyrir sig, þá breytir það engu
um það að æskilegast væri að
í hverri íbúð væri að minnsta
kosti eitt herbergi handa börn-
unum — herbergi sem þau hafa
fullkomin umráð yfir.
Sólríkt skal það vera
Það á að vera sól í barna-
herberginu, jafnvel þótt barnið
sé ekki í því nema á næturnar,
stendur ennfremur í greininni.
Það hefur mikla þýðingu fyrir
bamið að loftið sem það andar
T I L
LIGGUR LEIÐIN
að sér á nætúrnar hafi á dag-
inn komizt í tengsl við geisla
sólarinnar. Kvöldsól er óheppi-
leg í herbergi, sem barn á að
sofna í um 7 eða 8 leytið á
kvöldin. Einnig getur suður-
sól verið of sterk, ef barnið á
að sofa miðdegislúr í herberg-
inu. Austur- eða suðaustursól
er æskilegust.
Herbergi barnsins á að vera
þurrt og vel einangrað gegn
kulda og hávaða.
Varið ykkur á ghiggum og
ljóshjálinum
Ef herbergið er á efri hæð-
um verða gluggarnir að vera
öruggir svo að börnin geti ekki
sjálf opnað þá og átt á hættu
að detta út.
Rafmagnslagnir eiga að vera
í fullkomnu lagi og lausar
leiðslur mega alls ekki koma
fyrir. Lofthjálmurinn má ekki
vera úr gleri. Það getur vald-
ið slysi ef bolti lendir í gler-
hjálmi og barn fær glerbrot-
in í höfuðið.
Veljið ljóshlíf úr pergamenti,
málmi eða plasti, sem börn geta
ekki skaðað sig á.
Góður rúmbotn mikilvægur
Húsgögnin í herberginu verða
að miðast við aldur barnanna,
tölu þeirra og stærð herberg-
isins ’ og hvort bæði á að nota
það sem svefnherbergi og leik-
herbergi. Algengast er að börn-
in sofi í sama herbergi og þau
leika sér í og þá er aðalvanda-
málið hvernig hægt er að gera
rúmin fyrirferðarminni ? Leik-
ir barnanna útheimta gclfrými,
en svefninn útheimtir líka nægi-
lega stórt rúm.
Bezt er auðvitað að geta haft
venjuleg rúm. Ef þau komast
ekki fyrir verður að grípa til
,,neyðarrúrræðanna“. Til eru
hillurúm, kojur og rúm sem
skjóta má hverju undir annað.
Hvernig sem valið verður, er
aðalatriðið að rúmbotninn sé
góður. Rúmbotninn má aldrei
vera slappur. Barnið verður
hokið og fær ef til vill bak-
verki ef það liggur í „hengi-
koju“. Fjaðrabotn er þægilegur
og góður. Líka má nota fjalir
en aldrei heilan trébotn. Dýnan
verður líka að fá loft neðan
frá, axniars getur slegið í hana.