Þjóðviljinn - 06.04.1955, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 6. apríl 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (7
|5fe"H ^ P' I Eítir Jóhannes He'
Bloo í ----------
morgunsárinii
Það er nótt á Grænlands-
hafi — og þögnin er alger,
ekki svo mikið sem garg í
fugli. í myrkrinu grillir í mast-
ursljós skips — og þarna mótar
fyrir þúst; það er skipið, hreyf-
ingarlaust og friðsamt að sjá.
En þetta er blekking. Ekkert
l»eir hafa hlekkjað bráöina við
skipssíðuna
rándýr merkurinnar né haf-
djúpanna er árvakrara, grimm-
ara né miskunnarlausara en
þetta skuggalega járnskip, það
er tilbúið til fyrirvaralausrar
árásar við fyrstu skímu morg-
unsins, hraðskreytt skip, stutt,
háreist og á klofið stefnið bolt-
uð kubbsleg byssa með skutli.
Þetta er hvalfangari.
Uppi í brúnni í daufri skím-
unni frá kompásnum mótar fyr-
ir þremur mönnum með loð-
skínnshúfur á höfði; holdgrann-
ir, harðlegir menn, starandi
þögulir út í kalda nótt heim-
•skautsins. Uppi í tunnunni í
mastrinu grillir í höfuð þess
fjórða, og djúpt í iðrum skips-
ins, bak við ryðgaðar járnplöt-
urnar undir yfirborði sjávar-
ins, standa tveir menn, bíð-"
andi eftir hringingu ofan úr
brúnni, vélstjórinn aftur í vél-
arrúminu virðandi fyrr sér
þagnaðar véiarnar, og kyndar-
inn frammi á fírplássinu, nak-
inn að ofan, laugaður bjarman-
um frá eldholunum, og hefur
ekki augun af flöktandi nálum
sótugra mæla.
Þeir bíða, sex menn, þögul-
ir, tilbúnir.
Svo snögglega, í órafjarlægð,
bregður fyrir .daufri skímu;
brot af sjóndeildarhringnum
verður sýnilegt, og upp yfir
það gægist fyrsta skima hins
rísandi dags, flöktandi fyrst,
hikandi, brýzt svo fram í him-
inhvolfið voldug og sterk, þenst
út, hækkar; feiknlegir geisla-
stafir Ijósta myrkur himinsins,
haekka, breikka — unz norður-
hvelið er skyndilega albjart
orðið og nýr dagur runninn.
Mennirnir í brúnni bera sjón-
aukana að harðlegum augunum.
Á næsta andartaki lýstur
kraftaleg hönd vélsímann,
tvisvar sinnum, leiftursnöggt.
Tvær hvellar hringingar
glymja hátt í vélarúminu —
og kyrrðin er rofin. — Bráð
eygð. — Góann! öskrar vél-
stjórinn fram á fírplássið,
hverfur síðan í iðandi gufu-
strók. Þúsundir hestafla eru
leystar úr læðingi, stálhófamir
taka að hamast á öxlinum með
ofsahraða, og túrbínan hefur
upp dunandi hátíðnisöng sinn,
söng um stál, kraft og dauða,
og þessi tröllaukna hljómkviða,
slungin tifi í bullum, blístri í
ventlum og hröðum taktföstum
slætti stálhófarina, læsist í
dautt og kvikt, fer sem bylgja
um mennina og skipið allt^
stafnanna á milli.
Frammi á fírplássinu stekkur
kyndarinn álútur með logandi
blys frá einu eldholinu til ann-
ars. Stálgólfið glamrar undir
fótum hans og það brakar og
brestur hátt í ryðguðum styrkt-
arböndunum á síðunni. Hann
vindur sér fimlega undan eldi
og sóti, sem spýtist út um
öryggisgötin á dunandi eld-
holunum og eldglamparnir
leika um járnsúðir og dælur.
Mennirnir í brúnni teygja
þegjandi fram liökuna; munn-
urinn herptur saman í mjótt
strik, augun útstæð. Andlits-
gríma þeirra speglar aðeins
eina hugsun: hraðar — hraðar!
Og áfram geysist hvalfangarinn
í freyðandi röst, knúinn til hins
ítrasta, þenur sig nötrandi og
stynjandi yfir hafflötinn í mis-
kunnarlausum eltingarleik við
steypireyði á bakborða.
Risavaxin bráðin, blásvört,
30 metra flykki, 90 tonn af
kjöti beinum og blóði, fer mik-
inn, kafar um stund. Vélar
skipsins þagna, þeir í brúnni
bíða átekta, skima — og þann-
ig endurtekur sagan sig aftur
og aftur. Bráðin kemur upp,
blæs, hverfur á nýjan leik í
djúpin, ferðast neðansjávar
með stefnu á heimskautið.
Skipið tekur snarþa beygju.
Vélsíminn glymur á nýjan leik.
Skorsteinninn þeysir upp í loft-
ið eldi og sóti og skipsskrokk-
urinn skelfur stafnanna á milli
undan átökum vélanna.
Skepnan hefst og sígur í
vatnsskorpunni, uggir ekki að
sér, blæs, ferðast hratt en hátt-
bundið, tignarlega, í freyðandi
röst.
Þeir eru í skotfæri.
Skyttan er komin að byss-
unni. Fætur hennar tifa ótt og
títt á hvalbaknum, hún gerir
sig líklega, hún er farin að fá
skjálftann, nasavængirnir titra.
Vélar skipsins þagna. Nú!
Skipið þenur sig yfir hafflötinn
nieð þungum dyn
Hvellur. Eldblossi og reykur
gýs upp af byssunni, síðan ann-
ar hvellur dumbur, er sprengi-
„Sæljónið“ mikla liefur náð síðasta áfanga: steinbryggju undir
ókunnu f jalli.
kúlan springur í dýrinu.
Ramman púðurþef leggur um
skipið. Hafið umhverfis risa-
skepnuna tekur svipuðum
breytingum og spegill sem
brotnar. Sjórinn rótast upp, og
tryllt helsært dýrið, þeysandi
blóðstrókuip upp í himininn,
fer hamförum eftir haffletinum,
dregur út þúsundir faðma af
tói, snýr svo við og stefnir
með hraða tundurspillis á hval-
fangarann.
Vélsíminn glymur ofsalega,
þrjár hringingar í striklotu:
títt á hvalbaknum — en of
seint. Það vinnst ekki tími til
að skjóta. Boðaföllin brotna
á skipinu og risavaxinn blá-
svartan sporð, löðrandi í blóði,
ber eins og fjall við himin, síð-
an: dynkur, brothljóð, járna-
glamur, spýtnabrak. Skipið
kastast til á sjónum. Tréverk-
ið við vantinn brotnar í spón,
fulla ferð áfram! — afturábak!
— áfram! Vélarnar þrymja,
þagna, þrymja. Byssan er hlað-
in í skyndi með sprengikúlu.
Hlaupið sígur. Stynjandi skepn-
an nálgast með boðaföllum.
Fætur skyttunnar tifa ótt og
járnhandriðið sópast fyrir borð
og bakborðssíðan fer í kaf í
sælöðrið.
Skipið hörfar hratt aftur á
bak. Síðan glymja skothvellirn-
ir einn af öðrum í morgun-
kyrrðinni og hvalur og hval-
fangari, umluktir perlugráum
púðurreik, byltast til og frá í
særótinu.
Og enn glymja skothvellirnir.
Þeir halda áfram að skjóta
unz þeir hafa skotið í skepn-
una 900 pundum af járni og
10 sprengikúlum. Síðasta skotið
hæfir haria í lungun. Þá gefur
hún frá sér þunga stunu, blæs
feiknlegum blóðstrók í síðasta
sinn, eins og í formælingar-
skyni, yfir skipið. Blóðgusan
brotnar sem holskefla á brúrini
og skorsteininum; veikir kippir
fara um skrokk skepnunnar,
ferð hennar er lokið — og hægt
og þunglamalega veltur hún
um hrygg í þlóði sínu, kvið-
urinn upp.
Hvalfangarinn plægir sjóinn
á hægri ferð. Þeir hafa hlekkj-
að bráðina við skipssíðuna,
skorið hana eftir endilöngum
kviðnum, og úr sárinu fossar
í sífeliu blóð, það skolast aftur
með síðunni, þykkt, heitt og
rjúkandi, og í iðukastinu frá
skrúfunni blæs það upp í glitr-
andi froðu.
Þeir í brúnni skima þög-
ulir; glampa slær á sjón-
glerin, síðan beinast þau
skyndilega öll í sömu átt. Snör
hönd lýstur vélsímann, Góann!
Vélstjórinn hverfur í iðandi
gufumökk; svitinn perlar á
enni hans og á ljósavélina
falla tíðir glampar framan a£
fírplássinu. Skipið tekur við-
bragð; blóðfroðan blæs upp.
Skorsteinninn þeysir eldi og
sóti til himins; blóðið á honum
hristist uppí lögun risakrabba,
vellur og sýður á sjóðheitu
járninu, og hnarreist skipið,
knúið allri orku sinni, þenur
sig yfir hafflötinn með þungutn
túrbínudyn.
Það fjarlægist meir og meir
unz það er aðeins lítill depill
í fjarska — sem að lokum
hverfur í morgunsárið. Og inri-
an stundar er ekkert lengur
sem minnir á tilvist þess, blóð-
flekkirnir leystir upp, skothríð-
in þögnuð — og hafið er aftur
flekklaust og hreint, slétt og
glitrandi eins og fægður spegill.
VinnuYeitendasambandíð vildi halda áfram bann-
inu gegn Loftleiðum en „sá sér það ekki færf1
AthyglisverS yfirlýsing i MorgunblaBinu i gœr
Vinnuveitendasambands-
klíkan auglýsir eftirminnilega
í Morgunblaðinu í gær sárindi
sín yfir því að hafa orðið að
heykjast á banninu gegn Löft-
leiðum. Birtir hún svohljóð-
andi yfirlýsingu á 6. síðu
blaðsins;
„Að gefnu tilefni vill Vinnu-
veitendasamband Islands taka
fram, að ,það átti engan hlut
að því að Loftleiðir h.f. gefa
tveim stéttarfélögum kr.
75.000,00 sem greiðast þegar
verkföllunum lýltur. Á hinn
bóginn sá VSÍ sér ekki fært
að draga þess vegna til baka
yfirlýsingu sína um að láta af-
skiptalaust að Loftleiðir li.f.
fengju liér afgreitt benzín á
flugvélar sínar, ef flogið væri
upp á væntanlega samninga.
— Vinnuveitendasamband ís-
lands.“
fíárindi klíkunnar eru ofur
skiljanleg. Eins og rakið var
í blaðinu í gær samsvarar upp-
hæð sú, sem Loftleiðir greiddu,
því að gengið væri að öllum
kröfum starfsfólksins í a.m.k.
þrjá mánuði. Það hefði verið
hugsanlegur möguleiki að féð
hefði verið notað sem kaup-
uppbót handa flugmönnum og
flugvirkjum, þannig að þeir
ynnu raunverulega upp á kröf-
urnar, á sama hátt og samið
hefur verið í Hafnarfirði. En
auðvitað völdu flugmenn og
flugýirkjar ekki þann kost,
heldur lögðu féð í verkfalls-
sjóð til þess að styrkja hina
sameiginlegu baráttu félag-
anna.
Vinnuveitendasambands-
klíkan hafði fullan hug á að
halda banni sínu gegn Loft-
leiðum áfram í þágu innlendra
og erlendra keppinauta félags-
ins, en „sá sér það ekki fært“
af ótta við almenningsálitið.
Það er þessi ótti sem þarf að
verða sívaxandi hlutskipti
klíkunnar á næstunni.
'zs-rrlr'-\
WM