Þjóðviljinn - 09.07.1955, Blaðsíða 5

Laugardagur 9. júlí 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (5
«........

<m fcWwlto P<*Biftaád
liÍÍÍ

2 40 wk*. to oUitvfötc íit
ttmm
:W 40 «öt*< t#*« 0» M*vy ^pew <wtWf «t t«e fcnkfli

f HU ÍJTttíj;
?íi «1 .
UéImmímBBMHHHÍ <n««
,V. 1» H !,,«.<, I(» »«t MduittW «<«,-tmtuH! jteuw t ‘; 1x Uí
to»«.d tfc, v.toi (ránstWt ifcfctc) «í ftatfc
...m
itn,í)l,»L t« Italtos tfc, mei« M imMi *Mr »œ»o»«
tÍMÍT
J!#. t« mé mé »rtA Uut Ufc«it«‘» fcw, ittri faiwtrf
-> SN
vS
í\\mm
fROM ftlASitA
9n« #«t»e motto, otnd U-hotnhs «o«te trom rin@ ot ts@*o*
fROM OStENUNÍ)
tt>m iahan
FROM IHí UN.no STAÍS5
FHOM 0««M
fROM 8RITAIN
fKSM QKINAWA
fSOM fRSHCt
fROM THE I>HILif>f>miS
fROM fSSNCH M0H0CC0
f80M TRfPOtl
fROM MfSITCRSANfAN CASRiERS
fROM OftfECT
fROM tURKfY
ffiöM SAU&I ARARIA
Y':s
1 1 TröM «t€ttiCCARSi«$
tillögur þar sem tekin verðl
upp nokkúr atriði úr tillögum
Molotoffs í Berlín og þeim
skeytt við uppástungur Vest-
urveldanna. Aðalatriðin í
brezku tillögunum verða, að
sögn franska fréttaritarans,
stofnun öryggiskerfis sem
„uppfyllir réttmætar öryggis-
kröfur Sovétríkjanna, afvopn-
un í Evrópu stig af stigi og
samningur um viðskipti milli
austurs og vesturs. Von
manna í London er að innan
þessa ramma verði mögulegt
að ráða fram úr þeim vanda
að sameina Þýzkaland. Brezk-
ir sérfræðingar telja þó, að
aukin viðskipti séu eina mál-
ið þar sem hægt sé að vænta
skjóts árangurs .... Bretar
draga enga dul á að þeir vilja
sem fyrst losna við hömlurn-
ar sem fyrir frumkvæði
Bandaríkjamanna hafa verið
settar á víðskipti við Austur-
Evrópuríkin og Kína“.
„Svona hefur Rússland
verið sett í úlfakreppu —
Eitt misstig, og vetnis-
sprengjunum tekur að
rigna frá flugstöövahring“
er fyrírsögnin á pessu
korti, sem birtist í banda-
ríska kaupsýslutímaritinu
U.S. Neios & World Report.
í greininni sem fylgir kort-
inu er frá pví skýrt að
„1000 prýstiloftssprengju-
flugvélar af stærstu gerð“
bíði reiðubúnar í „yfir 100
flugstöðvum“ par sem
„10.000 kjarnorkuvopn“
seu geymd. „Skotmorkin i
Rússlandi hafa verið valin
og áhafnir flugvélanna
hafa œft sig og eru reiðu-
búnar til að finna pau
hverju sem viðrar á hvaða
tíma árs sem vera skal“. Á
kortinu er tilgreindur flug-
timi fra stöðvum í Græn-
landi, Bretlandi, Frakk-
landi og tíu öörum löndum
til skotmarka í Sovétríkj-
unum. Bandaríkjastjórn er
staðráðin í að ríghalda í
pessar árásarstö^jj^ segja
fréttamenn í Washington.
Annan mánudag koma æðstu
menn Bandaríkjanna, Bret-
lands, Frakklands og Sovét-
ríkjanna saman á fund í Genf í
Sviss. Sovétstjórnin hefur þeg-
ar lýst því yfir, hvert mark-
mið Búlganíns forsætisráð-
herra og förunauta hans verð-
úr á Genfarfundinum. Á afmæl
ishátið SÞ í San Francisco um
daginn sagði Molotoff utan-
ríkisráðherra, að tími væri til
komirm að binda endi á kalda I
stríðið með samkomulagi um
allsherjar afvopnun. Vísaði
hann til afvopnunartillagna
stjórnar sinnar frá í vor og j
kvað nú hlut Vesturveldanna i
eftir að bera fram gagntil- j
lögur.
Cjtjómir Vesturveldanna hafa
^ ekki verið eins opinskáar
og sovétstjómin, þær hafa
látið hjá líða að gera skýra
grein fyrir markmiðum sín-
um á fundinum í Genf. Vera
má að það stafi af því að
þær séu ekki enn búnar að
koma sér niður á sameigin-
lega afstöðu, ráðherrar og
sérfræðingar hafa setið á
rökstólum nær óslitið síðan
fjórveldafundurinn var ákveð-
inn og A-bandalagsráðið á að
koma samarn í París tveim
dögum áður en hann hefst.
Munu þá utanríkisráðherrar
Vesturveldanna þriggja skýra
bandamönnum sinum frá á-
kvörðunum sem teknar hafa
verið inn afstöðuna á fundin-
um í Genf.
Bcmdarxkin munu hafna öllum
tillögum um allsher jarolvopnun
Einn margfróBasti fréttamaSur USA skýrir
frá fyrirœtlunum Vesturveldanna i Genf
I
Ekki vantar það að margt
hefur verið ritað um i
stefnu Vesturveldanna á fjór-
veldafundinum. James Reston,
aðalfréttaritari New York
Times í Washington, hefur oft
reynzt manna sannfróðastur
um það sem er að gerast bak
við tjöldin í bandarísku
stjóraarskrifstofunum; þar
sem steína Vesturveldanna er
í raun og veru ákveðin. í
skeyti frá San Francisco (N.Y.
Times 26. júní) segir Reston
[ að utanríkisráðherrar Vestur-
1
veldanna hafi „bæði opinber-
lega og í einkaviðtölum“ hafn-
að tillögu Molotoffs um að
kalda stríðinu verði hætt, her-
stöðvar í öðrum löndum af-
numdar og kjarnorkuvopn
bönnuð. Sovétríkin hafa fall-
izt á tillögur Vesturveldanna
um herafla stórveldanna, en
kjaraorkuvígbúnaðurinn og
herstöðvakerfið voru réttlætt
með því að þau væru nauð-
synleg til að vega á móti yfir-
burðum Sovétríkjanna hvað
landher snerti. Nú spyr Molo-
toff, svo notuð séu orð Rest-
ons, „hvaða afsökun við höf-
um fyrir að halda fast í þau
er Sovétríkin hafa fallizt á að
minnka her sinn eins og við
höfum krafizt? .... Utanrík-
isráðherrar Vesturveldanna
lýstu skýlaust yfir að ekki
þýddi að minnast á svo gagn-
gerða breytingu á valdajafn-
vægi í heiminum um fyrirsjá-
anlega framtíð .... Vestur-
veldin taka ekki í mál að
byggja varair sínar á öðru en
kjarnorkuvopnum".
Nú skyldi maður ætla að á-
stæðan til þessarar fast-
heldni við kalda stríðið, víg-
búnaðarkapphlaupið og múg-
drápsvopnin væri að ráða-
menn Vesturveldanna tor-
tryggðu sovétstjóraina, grun-
uðu hana um græsku í af-
vopnunarmálunum. En það er
nú eitthvað annað. í frétta-
skeyti frá Washington segir
Reston ( N.Y. Times 28.
júní): „Menn eru nú almennt
sammála um það hér, að hug-
ur fylgir máli hjá Rússum og
þeir séu áfjáðir í að ná sam-
komulagi mn afvopnunarsátt-
mála .... Embættismenn hér
álíta, að forsendur séu fyrir
alvarlegum samningaumleit-
unum. En þær munu ekki fara
fram í Genf. Þar verður ekki
gengið lengra en að ræða,
bvernig bezt verði að taka
upp samningaviðræður um
slíkt viðfangsefni slðarmeir“.
Reston segir að embættismenn
í bandaríska utanríkisráðu-
neytinu hafi vaxandi áhyggj-
ur af því, að almenningur sé
farinn að búast við verulegum
árangri af ráðstefnunni í
Erlend
tíðindi

Genf. Þótt þeir viðurkenni að
möguleikar séu á víðtæku
samkomulagi eru þeir stað-
ráðnir í að ganga ekki til
slíkra samninga. Hann hefur
eftir einum af samverka-
mönnum Dullesar utanríkis-
ráðherra: „Það væri hroða-
legt áfall fyrir álit okkar ef
við gætum í einu vetfangi ráð-
ið til lykta fjölda vandamála
sem hafa þjakað heiminn í
áratug. Ef það yrði mögulegt
hlyti fólk að spyrja, hvers
vegna þetta hefði ekki verið
gert fyrr“.
Vesturveldin geta þó ekki
látið við það sitja að hafna
skilyrðislaust afvopnunartil-
lögum Sovétríkjanna. Þau
verða einnig að leggja eitt-
hvað jákvætt til málanna.
Reston kann frá ýmsu að
segja um fyrirætlanir þeirra.
Hann kvaðst hafa komizt að
raun um í San Francisco, að
bandarískir, brezkir og fransk^
ir embættismenn séu sammála
um að ríkisstjómir þeirra
skuli bera fram á fundinum í
Genf tillögur um að Atlanz-
hafsbandalagið' og bandalag
Austur-Evrópuríkjanna semji
um takmarkanir á herbúnaði
í Evrópu og geri með sér
griðasáttmála. Fyrsta skrefið
til þessarar takmörkuðu af-
vopnunar í Evrópu verði
fækkun í heraámsliðunum í
Þýzkalandi beggja vegna Sax-
elfar. En um þetta verður
ekkert endanlega afráðið í
Genf ef Vesturveldin mega
ráða. „Vesturveldin eru stað-
ráðin í þvi að gera enga samn-
inga í Genf, þau ætla alls ekki
að ganga lengra þar en fall-
ast á að taka upp samninga-
viðræður um takmarkaðar
breytingar á þeirri stefnu sem
nú er fylgt“.
Tfugmyndin um griðasátt-
** mála milli A-bandalags-
ins og bandalags Austur-Ev-
rópuríkjanna á að vera mót-
leikur Vesturveddanna gegn
tillögu sovétstjómarinnar um
öryggisbandalag allra Ev-
rópuríkja, sem borin var fram
á fundi utanrikisráðherra
fjórveldanna í Berlín fyrir
rúmu ári. Fréttaritari frönsku
fréttastofunnar AFP í London
segir, að í Genf muni Eden
forsætisráðherra bera fram
F|jóðirnar eru fyrir löngu
* orðnar þreyttar á kalda
stríðinu og það verður ljósara
með hverjum degi er líður að
kapphlaupið í kjaraorkuvíg-
búnaði er óðra manna æði..
Verði afstaða Vesturveldanna
í Genf sú sem lýst hefur verið
í fréttaskeytunum sem vitnað
hefur verið til hér að framan
er engin von til að Búlganín,
Eden, Eisenhower og Faure
talcizt að setja niður kalda
stríðið þá viku sem þeir munu
sitja á rökstólum í Genf. Til
þess að samkomulag náist
þarf samkomulagsvilji að vera
fyrir hendi hjá báðum aðilum.
Hinsvegar er vel líklegt að á
eftir fundinúm í Genf fari ráð-
stefnur utanríkisráðherra og
sérfræðinganefnda um einstök
mál. Um það er jafnvel rætt,
að ef þær viðræður undir-
manna beri verulegan árangur
verði kallaður saman nýr
fundur æðstu manna áður en
langt um líður. M.T.Ó.
Nýtt tímarit
Norda Prismo
1 marz sl. hófst útgáfa i
Svíþjóð á nýju tímariti, er
nefnist NORDA PRISMO.
Markmið þess er að endur-
spegla sem mest af því, sem
markverðast erínorrænu þjóð-
lífi: menningu, bókmenntum,
framförum o. s. frv. Auk þes3
verður skyggnzt víðar um ú
heiminum og birtar greinar
um ýmis efni, sem efst eru á
baugi hverju sinni, og eins og
þau horfa við af norrænum
sjónarhóli séð. Það skal þó
tekið fram að ritið verður
hlutlaust í pólitík.
NORDA PRISMO kemur út
annan hvorn mánuð, en hvert
hefti verður 48 blaðsíður. Ár-
gjald er kr. 25.00 (íslenzkar)',
Ritstjóri er Ferenc Szilágyi,
doktor í lögum, og vel þekkt-
ur rithöfundur.
Eins og nafn timaritsins,
NORDA PRISMO, ber með sér,
er það prentað á esperanto,
og er þess vænzt, að íslenzk-
ir esperantistar láti ekki sinn
hlut eftir liggja að gerast á-
skrifendur þess og leggja þvi
til lesefni. Áskriftir, andvirði
og efni til birtingar sendist
umboðsmanni ritsins á Islandi,
en utanáskrift hans er:
Magnús Jónsson,
Pósthólf 786, Reykjavík.