Þjóðviljinn - 15.11.1955, Qupperneq 9

A
RÍTSTJÓRl FRÍMANN HELGASON
Þriðjudagur 15. nóvember 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (9
Irlingur Pálsson sextngur
Ég hef verið beðinn að skrifa ir sér ekki, hann líkir honum
nokkur orð um Erling Páisson (við kappa Islendingasagnanna.
fyrir lesendur Iþróttasíðui'nar, Þá vonuðust margir til þess, að
þó nokkrir dagar séu liðnir frá Erlingur yrði fcýrsti Islendmgur
afmæli lians, en hann varð sex- nútímans til að gera garðinn
tugur 3. þ.m. jfrægan. Önnur hver fjölskylda
Erlingur lærði að synda hjá jút um landsbyggðina prýddi
föður sínum 1906. Svo hefur | heimili sitt með mynd af Er-
verið sagt, að Erlingi hafi alls jlingi í sundfötum. Æskulýðs-
ekki gengið vel að læra sund, jblöð og tímarit kepptust um
enda var laugin köld, því að að lofsama hann. I Skinfaxa
hún var hluti af læknum í þá jl914 er m.a. kvæði, sem heitir
daga-. En eftir sundnámskeiðið Sundhvöt eftir St, Sigurðsson.
hófst sundpróf, syntir voru 200 jVísurnar eru margar. Hér skulu
faðmar, og kom Erlingur 10
föðmum á undan næsta manni
að marki. Einum í hópnum varð
þá að orði um Pál sundkenn-
ara: „Ekki kenndi hann honum
betur en okkur“. Upp frá þessu
má segja, að Erlingur vinni
hvert sundafrekið af öðru.
Ég hef heyrt skyldmenni Erl-
ings segja það, að Morten Han- j
sen, skólastjóri hafi eitt sinn
fengið Þorstein Erlingsson, föð-
urbróður Erlings, í lið með sér
og þeir hafi talað um það við
Pái, að Erlingur hefði góða
námshæfileika og það væri
synd að láta hann ekki ganga
menntaveginn. En þctta var
á þeim árum þegar Páll
þurfti mest á aðstoð sonar síns
að halda svo ekkert varð úr þvþ
að Erlingur gengi menntabraut-
ina. Maður sér það á sögu
sundsins, hvílík stoð og stytta
Erlingur var föður sínum.
Ungt fólk nú á dögum hef-
ur ekki hugmynd um það, að
Erlingur var ókrýndur konung-
ur æskulýðsins, þegar hann var
ungur. Frammistaða hans hafði
uppeldisgildi fyrir æskulýð
Iandsins,- Hann var talinn með
beztu og fljótustu sundmönnum
á Norðurlöndum. Menn komu
utan af landi til Reykjavíkur
bæði til að læra sund og til þess
að sjá Erling synda.
I 1. tölublaði Vísis 1914 er
stór mynd af Erlingi Pálssyni.
Á sömu síðu er feitletruð tyrir-
sögn svohljóðandi: „Erimgur
Pálsson vinnur í þriðja sinn ný-
ársbikar „Grettis" og eignast
hann“. Slíkar blaðagreinar
voru miklu áhrifameiri þá en
nú: Þetta var „Nýárssundið“
Og fór fram á nýársdag, hvernig
sem viðraði, Það var synt i sjón-
um, og sjávarhitinn var oft um
frostmark. Ekki ómerkari mað-
ur en dr. Helgi Péturss hélt
ræðu við þetta tækifæri og af-
henti sigurvegaranum bikarinn.
Nýárssundið var herhvöt í-
þróttaæskunnar til þjóðarinnar
til að endurreisa forna íþrótta-
menningu. Á nýárssundum
héldu venjulega ræðuskörung-
ar eins og Bjarni frá Vogi, Guð-
mundur Björnsson, landlæknir
og dr. Helgi Péturs ræður. Ræð-
ur þeirra voru einnig blandaðar
áróðri fyrir frelsi og sjálfstæði’
þjóðarinnar.
I þessum sama mánuði skrif-
ar dr. Helgi kveðjugrein’í ,Vísi‘
til Erlings, sem þá var að
sigla til Englands til að kynna
sér nýjungar í sundi, en Eng-
iendingar voru þá fremstir í
þeirri grein. Hrifning dr. Helga
á íþróttaafrekum Erlings leyn-
Erlingur Pálsson
aðeins tvær birtar til fróðieiks:
Úti í beljandi á, út í brimóðri
lá
hetjur byltu sér fyrr, — jafn-
vel kóngborin sprund,
hver einm frjáls maður svam,
þrællinn fordæmið nam,
íþrótt feðranna varpaði ijóma
á grund.
Fylgjum Erlingi á mið, nem-
um sundkóngsins sið,
mun þá sækjast að ávinna oss
frægðarorð misst.
Vinnum IslandiaJIt! gefum Is-
iandiallt!
heitum Islandi tryggð við þess
göfgustu iist!
Seint á þessu sama ári, eða
um haustið 1914, hvolfdi
pramma með fjónim mönnum
úti fyrir Ingólfsgarði, 30 til 40
metra frá landi. Meðal þeirra,
sem vorn á prammanum var
Guðmundur Eyþóreson, og
bjargaði hann. tveimur mönnum
ásamt sjálfum sér, en sá ijórði
drukknaði. Mennirnir, sem Guð-
mundur bjargaði voru báðir
fjölskyldufeður. Það var talið
víst, að ef Guðmundur hefði
hvorki kunnað sund né björg-
unarsund hefðu allir drukknað.
En hvar hafði Guðmundur lært?
Þessi björgun var árangar af
utanför Erlings. Hann fór til
Englands i janúar, eins og áð-
ur er sagt, en kom aftur í júní
sama ár.
1 Skinfaxa frá 1914 má lesa
eftirfarandi:
„I London æfði Erlingur nú
öll algengustu sund: grúfuaund,
baksund, liliðsund og björgun
og tók kennslupróf í þeim öll-
um. Ennfremur dýfingar, skrið-
sund og vatnsleiki ýmsa, svo
sem Water Polo“.
Erlingur er þá sá fyrsti, sem
kennir hér björgunarsund, leysi-
aðferðir og lífgun úr dauðadái.
Og svo heppilega vildi til, að
Guðmundur EyþórsSon var einn
af fyrstu nemendum hans, því
að Erlingur hóf kennslu strax
og hann kom til landsins. Ég
sé það í Ægi, tímariti Fiskifé-
lagsins, að þar er grein eftir
Erling frá 1915, sem heitir
„Um sund, björgun og endur-
lífgun".
Erlingur innleiddi nútíma
skriðsundið, dýfingar og sund
knattleik (Polo). Öll kennsla
Erlings var sjálfboðavinna.
Hann kenndi endurgjaldslaust.
Og milli þess sem . liann
kenndi, stundaði hann’ 'ájó1
róðra á vertíðum og hey-
vinnu -yfir sláttinn.
Frá, 1908 til 1919 kenndi
Erlingur sund með föður sín-
um. Allir skólar sem nutu
styrks úr opinberum sjóði,
höfðu ókeypis sundkennslu
fyrir nemendur sína. 1908 eru
nemendur Páls og Erlings um
100, en 1919 lærðu um 800.
Jón Hermannsson, þáver-
andi lögreglustjóri, hefur ver-
ið mjög vitur maður. Lögregl-
an þurfti á vinsælum manni
að halda, því að liún var óvin-
sæl í landinu. Og fyrir áeggj-
an Jóns Hermannssonar varð
Erlingur lögreglumaður.
Hvort sú staða Erlings hefur
orðið honum til góðs eða ills,
er ég ekki fær um að dæma.
En Erlingur fór ekki í lög-
regluna fyrr en hann ’ hafði
tryggt föður sínum góða að-
stoð. Bræður Erlings, Ólafur
og Jón tóku við af honum.
Tímarnir hafa þegar sannað,
að áframhaldandi þróun
sundsins var tryggð með
ráðningu Ólafs og Jóns.
Erlingur hélt áfram að
vinna fyrir sundið, þó hann
væri í lögreglunni og enn
starfar hann af eldmóði fyrir
þá íþrótt.
Eftir að Erlingur hætti
sundkénnslu starfaði hann
meira út á við fyrir sundið.
Fáir hafa unnið meira að því
að Sundhöllin varð reist. Fáir
áttu meiri þátt í því en Ex'-
lingur, að sundskyldan varð
að lögum. Hann er fyrsti
maðurinn sem kemur þeirri
hugsjón á framfæri, að gera
Laugardalinn að framtíðar
lystigarði Reykvíkinga.
En aldrei tókst Erlingi að
gera garðinn frægan með sín-
um eigin sundafrekum. Ef til
vill kom heimsstyrjöldin fyrri
í veg fyrir það. En Erlingur
á sinn stóra þátt í því, að nú
er íslenzka þjóðin talin sund-
færasta þjóð heimsins. Eg
ætla ekki að hafa þetta
lengra. Eg vildi aðeins bregða
upp smá-mynd af honum.
Eg vil að lokum fyiár hönd
Iþróttasíðu Þjóðviljans óska
Ei-lingi allra heilla í nútíð og
framtíð.
Einar Kristjánsson Freyr.
Auglýsið í
Þj óö vifl j aiiuiii

Bútasala — Bútasala
• Seljum allskonar búta á
mjög’ lágu verði næstu daga.
Við seljum ódýrt
TE M PLARAS U NDI — 3
K
til viðskipta-
vina vorra
Þrjár leiðir geSið þér
valið um til þess ao fá
yður iöS og irakka hjá
oss.
I FYRSTA LÁGI getið þér valið úr mörg hundruð fötum
af mismunandi stærðum og gerðum, vönduðum og tiltölu-
lega ódýrum, sem vér höfum á lager. Vér lögum fötin
eftir yðar geðþótta eða eins og þarf, yfirleitt yður að
kostnaðarlausu. — Reynslan sýnir að vel sniðin lnger-
föt vei’ða flestir ánægðastir með. Þe.a.s. ef eitthvert
það snið sem fáanlegt er hæfir vexti þeirra. Það er
engin áhætta að kaupa lager-föt, sem fara vel, því kaup-
andinn sér strax hvort efni og snið klæða hann.
1 ÖÐRU LAGI getum vér saumað föt á yður — eftir
númeri. — Það er 100 krónum dýrara en lager-föt úr
tilsvarandi efni. Þessi aðferð á við, ef þér finnið út við
mátun að einhver ákveðin stærð, sem vér höfum á lager,
hentar yður í aðalatriðum. E.t.v. þarf jakkinn að vera
nokkrum cm. síðari eða styttri en það ,,standard“-númer
sem er næst því að hæfa yður, og það er þá skrifað niður,
(þegar þér pantið). — Svo getið þér valið úr þeim ca.
60 mismunandi efnisgerðum sem vér getum boðið yður
og þér getið beðið um hvaða snið eða stíl, sem yður kann
að detta í hug. Ný tízkublöð höfum vér ætið við hendina.
I ÞRIÐJA LAGI getið þér fengið föt eftir máii. Þá kosta
fötin 200 krónum meira en lager-föt úr sama efni, vegna
máltöku, mátunar o.s.frv. Þessa leið velja m.a. allir
þeir, sem ekki geta fengið lager-föt við sitt hæfi. Einnig
í þessu falli má auðvitað velja úr hinum mörgu mismun-
andi efnum og sniðum.
Verð fatanna er mjög mismunandi eftir efnisgæðum.
Vér getum ekki ábyrgst að efnin séu ven.ilega góð í
fötum sem kosta undir eitt þúsund krónum, lager-fötin,
en þegar kemur yfir það verð, getið þér verið viss um
að aðeins er um góð alxxllarefni að ræða.
Vér höfum nýléga fengið nokkuð aukið húsrými, þar
sem verzlun vor er til húsa, og vonumst þvi til að geta
mætt óskxim yðar enn betur en hingað til. Verið velkomin.
Ultíma
Laugavegi 20
Auglýsið I Þjóðviljanum
■ ■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■«■■■■■■■■■■■■■■•■■•■■■•■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■«■■■■ ■■■■■MMUiaa
■ ■■■■■■ ■■••-••■■■■■■■■■■■■■■■■■■■»•«■■■■■■■■■'*■■■«■■■■ ■■■■•■■■•<■ •■••■■ ■■■■«■•■»•■■ ■■■■■■fl*M> »
Ályktanir 10. þingsins |
Framhald af 4; síðu.
að hirða arðinn af framleiðslu vinnandi manna.
J>ess vegna vill flokksþingið eindregið livetj a
bændur landsins til að ganga til samstarfs við þau
öfl er nú krefjast vinstri samfylkingar, er taki ríkis-
valdið í sínar hendur og setji framleiðsluna og hags-
muni þeirra er að henni vinna ofar gróðabráils ,og,. |
okurstarfsemi í þjóðfélaginu.