Þjóðviljinn - 20.11.1955, Blaðsíða 7

Suiuiudagur 20. nóvember 1955 — ÞJÚÐVILJINN — (7
SKÁKIN
Kitstj.: GuSmuiidur Amlaugsson
Spennitreyia
Við þróun skákarinnar koma
öðru hverju fram ný hugtök og
er þá stundum erfitt að finna
þeim nöfn við hæfi. Þannig
hafa enskumælandi skákmenn
gefizt upp við að finna orð um
það, sem á þýzku heitir Zug-
zM'ing. Ýmsar tillögur hafa
komið fram, t. d. movebound,
en engin þeirra hefur náð að
íesta rætur, og því gengur
þetta þýzka orð ljósum logum
í enskum skáktímaritum. í ís-
lenzku er til ágætt orð um
þetta hugtak: leikþröng. En
ekki er því að leyna, að ýmis
önliur orð hafa valdið okkur
erfiðleikum. Svo er um orðið
kombination, en ekki alis fyr-
ir löngu kom einhver með
uþpástunguna leikflétta, sem ég
hef þegið fegins hendi og er
farinn að kunna vel við. Að
koinbinera heitir þá einfald-
lega að flétta og er óneitan-
lega skemmtilegra að geta gert
það á íslenzku.
Mörg orð skortir þó enn
úr skákmáli og væri gamah
að fá orðhaga menn til að velta
þeim fýrir sér; og nefni ég af
'handahófi strategiu og taktik
og samsvarandi lýsingarorð,
eentralLsering og blokade. Fletti
..máðurit, d. blokade upp í oxða-.
bók, finnast ekki aðrar skýring-
ar en hafnbann óg landbann.
Hvorug dugar í skákmáli.
Blokade er notað um það, ef
annarhvor aðili er króaður inni
á skákborðinu, þannig að menri
hans geti sig lítið hreyft nema
stofna sér í háska, og getur
þá að lokum orðið úr þessu
hrein leikþröng. Afkróunin get-
ur komist á svo hátt stig, að
enginn. maður í liðinu geti
sig hreyft, en það er sjaldgæft,
hitt getur verið riógu óþægilegt,
að hluti af hernum sé í kví.
En hvað eigum við að kalla
þetta á íslenzku, nú heiti ég á
haga menn að leggja mér
með þetta orð og þau
nefnd. voru!
Hér kemur svo til nánari
skýringar ein ,,blokade“-skák,
þar sem Keres færir
arann argentíska Oskar Panno
í sþennitreyjuna og þjarmar
smám saman svo að honum,
að hann er næstum patt. Skák-
in er frá millisvæðamótinu í
Gautahtorg í haust.
Sikileyjarleikur.
Noregur og Sovétríkin tengd
trcxustum vináttuböndum
Yonir okkar um skilning og tilhliSrunar-
semi í Moskva hafa rœtzt, segir Gerhardsen
Einar Gerhardsen, forsætisráöherra Noregs, og fylgdar- j
liö hans er nú á feröalagi um Sovétríkin aö loknum viö-1
ræöum viö æöstu menn Sovétríkjanna í Moskva. Fyrst
var fariö til Stalíngrad, síöan til Tblisi í Grúsíu og Norö
mennirnir haJda. heim um Leníngrad 22. nóvember.
Þegar þeir félagar lögðu af
stað frá Moskva til Stalíngrad
Keres — Panno
1. e2—e4 c7—c5
2. Rgl—f3 d7—d6
3. d2—d4 c5xd4
4. Rf3xd4 Rg8—f6
5. Rbl—C3 a7—a6
6. Bcl—g5 e7—eG
7. f2—f4 Dd8—b6
8. Ddl—d2!
Keres er ekki smeykur við að
bjóða peðið á b2. Panno þorir
ekki að taka peðið, enda er
það mjög hættulegt, eins og
kom í ljós í skókinni Keres—
Fuderer á sama móti. Þar féllu
Frh. á 10. síðn
fylgdu Búlganín forsætisráð-
herra, Mikojan aðstoðarforsæt-
isráðherra og fleiri sovézkir
ráðherrar Norðmönnunum á
flugvöllinn. Gerhardsen tók þar
til máls og fórust orð á þessa
leið:
Við förum ánægðir
„Norska sendinefndin, sem
nú yfirgefur Moskva, kom von-
glöð til Sovétríkjanna. Eftir
sex viðburðaríka daga yfirgef-
um við nú höfuðborg Sovét-
ríkjanna.
1 stað eftirvæntingarinnar er
komin vissan um að forustu-
menn Sovétríkjanna taka okk-
Kalííi myrtur í
hailargarði
soldáns
Kalífi pashans af Fez í
Marokkó gekk i gær á fund
Ben Jússefs . soldáns að
biðjast fyrirgefnmgar fyrir
drottinsvik. þegar hahn
gekk • aí fundi soldáns ’ i
fylgd með lifverði sínum
' vár íyrir þéim múgur
manns í hallargarðinum og
báru menn kennsl á drottr
insvikann. Var. gerður
aðsúgur að honum, stungið
í hann hnifum, kastað í
hann steinum og lamið á
honum með bareflum þar-
til hann hné niður og var
þá örendur. Einn lifvarða
hans týndi einriig lííinú, en
' fimm komúst. undan við
illan leik.
ur sem vinum og vonir okkar
um tilhliðrunarsemi og skiln-
ing hafa rætzt. Við yfirgefum
Moskva ánægðir með árangur-
inn af riðræðunum við for-
ustumenn Sovétríkjanna og við
erum gagnteknir þakklæti íyr-
ir gestrisni og vinsemd, sem
okkur hefur verið sýnd. Við
höfum mismunandi skoðanir á
ýmsum þýðingarmiklum mál-
um, en við höfum einnig kom-
izt aft raun um að við erum
sammála um mörg grundvall-
aratriði. Við erum sannfærðir
um að liinar frjálslegu og
hrelnskilnislegu viðræður, sem
Skaug gaf
Heimskringlu
I veizlu sem Gerhardsen,
forsætisráðherra Noregs,;
hélt forustumönnum Sovét-
ríkjanna 1 norska sendiráð-
inu í Moskva, afhentu Norð-
mennirnir gestum sínum gjaf-
, ir. Það er í frásögur fært að
Arne Skaug Viðskiptamála-
ráðherra hafi gefið Kaban-
off, himmi sovézka starfs-
bróður sínum, Heimskringlu
Snorra í forláiaútgáfu.
iM«HfiuniMaiiiiuimiMn(nRnumnmi
\ið höfúin átt, munu treysta
vináttuböndin og auka skilning-
inn milli þjóða okkar.
Ásamt þakklætinu viljum við
bera fram allar góðar óskir
til handá Sovétríkjunum, sem
eru' mikið o£ auðugt land, en
hafa átt við mikla erfiðleika
að stríða í stuttri sögu sinni.
Mannuð sem um munar
Við óskum þess af öllu
hjarta að Sovétríkin megi njóta
friðar, svo að þau geti beint
öllum kröftum að friðsamlegu
uppbyggingarstarfi. Eg endur-
tek þakklæti okkar og góðar
óskir til handa Sovétríkjunum,
þjóðum þeirra og forráðamönn-
um."
Loforði Gerhardseu fagnað
Blöð í Sovétríkjunum hafa
fagnað þeirri yfirlýsingu Ger-!
hardsens, að Norðmenn muni
ekki leyfa erlendum herstöðvar
í landi sinu. í forustugrein í
Trúd, blaði sovézku verkalýðs-
félaganna ér bent á, að í til-
kynningúnm , um. . viðræðurnar
segi að báðar ríkisstjórnir hafi
látið í ljós einlæga ósk um
að starfa saman að því að
halda gott nábýli.
„1 Sovétríkjunum hafa menn
með gleði hlýtt á yfirlýsingu
Gerhardsens forsætisráðherra,
að Noregur muni aldrei að-
hyllast árásarstefnu og að
Norðmenn muni ekki veita er-
lendum her stöðvar meðan
landið verður ekki fyrir árás
eða árásarhótun,“ segir Triid.
Trúilohhur
ofsóttur
Lögreglan í Utah í Bandaríkj-
unum hefur hafið herferð til að
útrýma trúflokki, sem heldur
fast við kenningar hinna fyrstu
mormóna um fjölkvæni. Mor-
mónakirkjan féll frá þessu trú-
aratriði eftir langa baráttu við
bandarísk stjórnarvöld.
Fyrir skömmu handtók lögregl-
an mann að nafni Louis Alma
Kelsch, sem á fimm konur og
með þeim 31 bam. Fplkið sem
fyllir fjölkvænistrúfibklcinn býr
í afskekktum dölum í fjalla-
fylkjunum bandarískú.. .
'llÍllh
Útvarpstrufianir
vegna sólbletta
Óvenjustórir sólblettir eru nú
á sólinni og valda þeir útvarps-
truflunum um allan heim, en
einkum nyrzt og syðst. Sól-
blettir verða mestir á ellefu
ára fresti og ná hámarki að ári.
Búizt er við að þessir mikiu sól-
blettir sem nú valda trui'limum
muni hverfa skömmu éftir lielg-
ina.
Sólblettirnir stafa af gífur-
legum sprengingum á yfirborði
sólar og berast frá sprenging-
unum til jarðar öreindir sem
valda segulstormum og norð-
urljósum
Safn franskrar
listar í Moskva
I Moskva var í síðustu viku
opnað listasafn sem hefur að
geyma franska list frá síðari
öldum. I safninu fer mest fyr-
ir málverkum hinna miklu
meistara impressionismans, svo
sem Cezanne, Degas, Corot,
Renoir og Monet.
Myndir þessar hafa ekki ver-
ið til sýnis síðan Hitler réð-
ist á Sovétríkin, en þá voru
þær fluttar í örugga geymslu
eins og önnur listaverk í söfn-
um Moslcva. Mikhailoff mennta-
málaráðherra opnaði hið nýja
safn.
í grein í Láteraturnaja Gas-
eta, áhiifamesta bókmennta-
og listablaði Sovétríkjanna,
leggur listfræðingurinn Diki til
að safni vestrænnar nútímalist-
ar verði komið upp í Moskva.
Listamenn Sovétríkjanna hafa
margt að læra af starfsbræðr-
um sínum í vestlægum lönd-
um, segir hann.
Ýmsir áhrifamenn í sovézk-
um myndlistarmálum hafa
undanfarin ár fordæmt ráðaudi
liststefnur í Vestur-Evrópu frá
og með Cezanne. Haft er eftir
Geraslmoff, forseta Listaaka-
demíu Sovétríkjanna: „Cez-
anne skal aldrei verða sýndur
í Moskva meðan ég lifi.“
Bídstrup teiknaði
Lloyd lávarður, aðstoðar-
nýlendumálaráðherra Bret-
lands, hefur skýrt frá því
lávarðadeildinni, að
brezki flugherinn hafi ver-
ið látinn gera árásir á
arabaþorp, vegna þess að
þorpsbúar þverskölluðust
við að greiða sekt seni
brezku nýlenduyfirvöldin
höfðu lagt á þá. Lávarður-
inn komst svo að orði, að
þetta hefði verið lang
mannúðlegasta refsingin,
sem til greina kom.
— Allah náði okk-
ur. — Nú hefur
mannúðin aftur
gripið þessa
kristnu
Englendinga.