Þjóðviljinn - 04.05.1956, Blaðsíða 7

Útvarpsrœöa Hannibals
Valdimarssonar, for-
seta Alpý&usambands
íslands, 1. maí.
Kæru félagar í Alþýðusam-
bandi íslands og aðrir hlust-
endur!
Alþýða allra landa heldur í
dag hátíðlegan frídag hins
vinnandi fólks. Undir heiðum
og hvelfdum himni vors og
birtu gengur hinn vinnandi
lýður allra landa fram í millj-
ónatali til útifunda á stærstu
torgum bæja og borga. Takt-
fast og skipulega er gengið
til fundarstaðar. Þjóðfánar,
— rauðir fánar vígðir blóði
kúgaðra stétta, og félagsmerki
og hátíðafánar — blakta við
hún og eru bornir í skrúð-
göngu hins vinnandi fólks,
sem lagt hefur frá sér verk-
færin og tekið sér frí frá störf-
um þennan eina dag. Þarna
ganga hlið við hlið sjómaður-
inn, verkamaðurinn, bóndinn,
opinberi starfsmaðurinn,
námumaðurinn, skrifstofu-
maðurinn, iðnaðarmaðurinn,
— allir verkamenn anda og
handa. Þarna þramma saman,
alþýðuflokksmenn, íhalds-
menn, kommúnistar og aðrir
fulltrúar andstæðustu skoð-
ana í stjórnmálum og trúmál-
um. Á slíkum degi er hvergi
í heimi spurt um hörundslit.
Hvíti maðurinn og svertinginn
eru bræður. — Vinnan, móðir
auðæfanna og hugsjónir ör-
eigans hafa skapað órjúfandi
og volduga heild. — Þannig
þyrfti þetta að geta verið alla
daga ársins. Hljóðfærasláttur,
fyllir loftið. Kröfuspjöld eru
borin hátt í fylkingum. Ætt-
jarðarljóð, baráttusöngvar og
sigurljóð eru sungin af fjöri
og þrótti og djarflegar ræður
haldnar. — Og jörðin titrar
undan ákveðnu og óttalausu
fótataki þúsundanna. _
Þetta er kröfuganga 1. maí.
Er nú nokkuð nema viðeig-
andi að rifja upp fyrir ykkur,
hlustendur góðir, hvaða kröf-
ur voru bornar fram í fyrstu
kröfugöngunni hér á landi ár-
ið 1923? — Þær voru þessar:
„Framleiðslutækin þjóðareign!
—• Atvinnubætur gegn at-
vinnuleysi! Fulinægjandi al-
þýðutryggingar! Enga skatta
á þurftarlaun! Réttláta kjör-
dæmaskipun. — Kosningarétt
21 árs! Engan réttindamissi
vegna fátæktar! Enga helgi-
dagavinnu! Enga næturvinnu!
Engar kjallarakompur! Holla
mannabústaði. Bæjarlandið í
rækt! Rannsókn á íslands-
#nka!“
Þetta voru fyrstu kröfurn-
ar. Allar voru þær fyllilega
réttlátar. Sumar þeirra eru
komnar til framkvæmda, en
aðrar þeirra eru enn í fullu
gildi. Nú eru bornar fram nýj-
ar kröfur. Þeirra á meðal eru:
Krafan um söinu Iaun bvenna
og karla. Stöð\nn dýrtíðar og
aukinn kaupmátt launanna.
Vér krefjumst nýrra atvinnu-
tækja, vélbáta, togara og fisk-
iðjuvera, sem skapað geti at-
vinnuöryggi í þeim landslilut-
um, sem röng stjórnarstefna
er að leggja í auðn. Nú þegar
verður að festa kaup á þeim
framleiðslutækjum, sem tekið
geti við fólkinu frá hernáms-
vinnunni jafnóðum og það
losnar úr þeirri niðurlægjandi
herleiðingu.
Vér krefjumst stækkunar
Föstudagur 4. maí 1956 — ÞJÓÐVILJINN —■ ..(7
friðunarsvæðanna við stréndur
landsins og i framhaldi af þvi,
að landgrunnið allt verði ís-
lenzk landhelgi. Vér mótmæl-
um öllum undanslætti og svik-
um í landhelgismálinu og al-
veg sérstaklega því tilræði við
íslenzkt atvinnulíf að flytja
afla togaranna óverkaðan til
Englands. ■— Slíkt mundi á
skömmum tíma leiða bullandi
atvinnuleysi yfir verkalýð
flestra bæja og kauptúna
landsins.
Vér krefjumst þess, að
miklu f jármagni verði veitt til
byggingar íbúðarhúsnæðis fyr-
ir vinnandi fólk bæjanna,
kauptúnanna og sveitanna, og
að herskálar og annað alóhæft
og heilsuspillandi húsnæði
verði hið fyrsta jafnað við
jörðu.
stendur á suð-vesturhorni
landsins.
En alþjóðasamtök verka-
lýðsins leggja líka'höfuðþunga
á hinar æðri hugsjónakröfur:
frelsi og frið. Er það nú við-
eigandi, að dvergþjóð, eins og
við íslendingar, færi að
leggja orð í belg um slík stór-
mál mannkynsins? Hví ekki
það? Er það ekki óskoraður
réttur smáþjóðanna að hugsa
stórt? Og hvernig ætti það að
geta farið fram hjá íslending-
um, þegar vér heyrum í
heimsfréttunum um eldheita
baráttu undirokaðra og þjak-
aðra þjóða, sem þrá sjálfstæði
og öllu vilja fórna til að geta
ráðið sér sjálfar, öðlazt hnoss
frelsisins ? -— Nei, kröfurnar
um frelsi skilur íslenzk verka-
lýðshreyfing og öll íslenzka
hefur verið afhent finnsku
þjóðinni á ný. — Þessum at-
burðum öllym veitir íslenzka
þjóðin sérstaka athygli og
fagnar þeim. Það er orðið
bjartara í lofti.
En þrátt fyrir þetta er
fjarri því, að sól hins varan-
lega friðar sé runnin upp yf-
ir mannkynið — að draumur-
inn um frið sé orðinn að
veruleika. •— Því er verr, að
ennþá situr hervæðingaræðið í
fyrirrúmi fyrir bættum lífs-
kjörum þjóða. Mestu snilldar-
gáfum mannsandans er enn-
þá sóað til uppfinninga ægi-
vopna, sem eytt gætu mann-
kyni öllu, ef til styrjaldar
kæmi. — Það er dapurleg
staðreynd, að skuggi múg-
morðanna— stríðsins — hvíl-
ir ennþá yfir mannkyninu.
Verkalýðurinn verður að
eiga sterkan þingilokk
Raimveriilegur kaupmáttur launanna verður ákveðinn á
Alþingi eftir kosningarnar
Vér krefjumst styttingar
vinnutímans með óskertu
kaupi. Á Norðurlöndum er nú
hraðfara stefnt að 40 stunda
vinnuviku á 5 dögum, og
sumstaðar er þessi krafa
þegar komin í framkvæmd.
I fáum orðvfln sagt: Vér
gerum kröfur til betra lífs og
erum ráðin í að sameina alla
krafta vora í baráttunni gegn
vaxandi dýrtíð og fyrir aukn-
um kaupmætti launanna.
Á þessum degi minnumst
vér ávallt í djúpri þökk ár-
angursins af baráttu og starfi
brautryðjendanna og þeirra,
sem síðan hafa stríðið háð á
undan okkur.
Vér fögnum og dýrkeyptum
sigrum verkalýðsbaráttunnar
á liðnu ári í ströngum
og fórnfrekum verkföllum.
Þriggja vikna orlof, launabæt-
ur iðnnema og ekki sízt at-
vinnuleysistryggingarnar voru
mikils virði, auk hinna beinu
kauphækkana. — Þessari stór-
sókn fylgdi síðan sá sigur, að
verkamönnum er nú loksins
greitt sama kaup um allt
Iand. En nú búa verkalýðs-
samtökin sig undir að knýja
fram samræmingu á kaupi
kvenna og verulega hækkun
þess í hlutfalli við karlmanns-
kaupið,
Um allar byggðir Islands er
nú fagnað samþykkt Alþingis
um uppsögn herstöðvasamn-
ingsins. Öll verkalýðshréyfing-
in stendur einhuga um þá
kröfu, að herinn verði látinn
liverfa úr landi. Og verkalýðs-
samtökin verða að eignast svo
afgerandi sterkt afl á Alþingi
eftir kosningarnar í vor, að
svikum í því máli verði ekki
við feomið.
f 1. maí ávarpi frá alþjóða-
sambandi frjálsra. verkalýðs-
félaga er í þetta sinn eins og
oft áður lögð höfuðáherzlan
á kröfuna um stöðuga atvinnu
handa öllum. Þetta er auðvit-
að líka fyrsta krafa okkar,
þó að næg sé atvinna eins og
þjóðin og hún tekur af alhug
undir frelsiskröfurnar og ósk-
ar undirokuðum þjóðum sig-
urs.
Um friðarmálin ætti ís-
lenzka þjóðin að geta talað
djarft úr flokki þjóðanna.
Hún er friðelskandi þjóð. Hún

Hannibal Valdimarsson
er vopnlaus þjóð. Hún er ó-
spillt af illum anda hernaðar-
æðisins. Því getum vér fagn-
að í dag, að síðan 1. maí var
hátíðlegur haldinn fyrir ári
síðan, hefur mara óttans um
yfirvofandi heimsstyrjöld orð-
ið f jarlægari, og hvílir nú létt-
ara á þjóðum heimsins. Von-
irnar um frið á næstu árum
og áratugum eru miklu bjart-
ari í dag en fyrir ári síðan.
— Austurríki hefur fengið
sina friðarsamninga og losnað
við erlendan her úr landi sínu.
Eiturbroddar stríðsæsinga og
áróðurs hafa sljófgazt. —
Umræður um heimsmálin sn,ú-
ast meira en áður um mögu-
leika til friðsamlegrar sam-
búðar þjóða með ólíkustu
stjórnarkerfi og lífsskoðanir.
Og herstöðin á Porkkalaskaga
Og þess vegna ber öll verka-
lýðshreyfing heimsins — líka
verkalýðshreyfing hinna
smæstu þjóða — fram ákveðn-
ar kröfur um bann við fram-
leiðslu og notkun vetnis-
sprengju- og kjarnorkuvopna
— og tilraunum með slík vopn,
og eggjar öll þau öfl, sem
að friði vilja vinna, til sam-
starfs um allsherjarafvopnun
þjóðanna. Þannig tekur ís-
lenzk verkalýðshreyfing af
innsta hjartans grunni undir
hugsjónakröfurnar um frelsi
og frið og bræðralag allra
þjóða.
En mundi nú ekki einhver
segja: „Maður líttu þér nær,
liggur í götunni steinn.“ —
Þess get ég einmitt vænzt, og
ekki tek ég það illa upp. —
Eg er fús til að víkja máli
mínu að lífskjarabaráttu ís-
lenzkra alþýðustétta í dag.
Hvernig eigum við að haga
baráttunni eins og sakir
standa, til þess að sem bezt-
ur árangur náist, nieð sem
minnstum fórnum, og á þann
hátt, sem þjóðfélagi okkar
kemur það bezt? — Starfsins
menn í sveitum og við sjó
beita nú öðrum verkfærum og
vinnuvélum en áður tíðkuðust.
Og þessar breytingar eru góð-
ar og sjálfsagðar. Við höldum
okkur ekki lengur aðeins við
fornar fjárgötur, gangstigi
og reiðgötur. — Við byggjum
líka nýja vegi, þar sem veg-
leysur, hraun og mýrar tálm-
uðu áður ferðum manna. —
Þetta er -jafn sjálfsagt og hið
fyrra. Á sama hátt í kjara-
baráttu verkalýðsins:
Vaxandi dýrtíð af völdum
rangrar stjórnarstefnu hefur
rýrt kaupmátt launanna eftir
hverja samninga og hvert
verkfall. Þetta hefur ekki
gerzt á þann hátt, að atvinnu-
'’rekendur hafi með uppsögn
samninga og sigursælum
verkbönnum getað knúið fram
kauplækkamr.. — Nei, það
hefur gerzt á allt annan hátt.
Þeir hafa breytt ura vinnu-
brögð. Þeir hafa tryggt sér
ríkisvaldið með atkvæðum.
sundraðra verkamanna. í
krafti ríkisvalds og löggjafar-
valds hafa atvinnurekendur
síðan eftir hverja samninga
og hvert verkfall látið um-
boðsmenn sína á. Alþingi gera
löggjafarráðstafanir til að
klípa af kaupi hvers einasta
verkamanns og allra launa-
manna. Þetta er hægt að gera
á margvíslegan hátt. Það hef-
ur verið gert með gengislækk-
un. Eftir hana dugðu launin
verr til að kaupa líisnauð-
synjar heimilanna. Allt hækk-
aði í verði. — Það hefur verið
gert með bátagjaldeyrisskipu-
laginu. Þær vörur, sem báta-
gjaldeyrisálagið lagðist á, ,
tóku til sín meiri hlut en áður
m
af launum verkamanna, —
Það hefur verið gert með stór-
felldari skattaálögum en ,
nokkru sinni fyrr í sögunni.
Eftir þær álögur hækkuðu
flestar vörur i verði. og halda
enn áfram að hækka. Þetta
eyðir kaupmætti launanna og
rýrir lífskjörin.
Þetta eru hin nýju vinnu-
brögð atiinnurekenda með at-
beina ríkisvaldsins til að
skammta verkalýð landsins
kaupið að eigin vild. Og þann-
ig ætla þeir að halda áfram
eftir næstu kosningar.
Eiga verkalýðssamtökin að
fara sínar gömlu troðnu slóð-
ir í kjarabaráttunni, og berj-
ast með samningum og verk-
föllum gegn þessum eyðandi
eldi löggjafarvaldsins ? — Al-
þýðusamband Islands ráðlegg-
ur breyttar baráttuaðferðir,
eins og nú standa sakir.
Verkamenn hafa reynzt ó-
sigrandi í verkföllum. Þá
hafa þeir staðið saman eins
og einn maður og sigrað bæði
atvinnurekendur og ríkisvald.
Enginn hefur spurt um skoð-
anamismun samherjans i verk-
fallsbaráttunni. Allir voru
staðráðnir í að verjast —
berjast og sigra,
Þannig yrði þetta líka, ef
ráðist yrði til beinnar kaup-
lækkunar. Allir verkamenn án
tillits til stjórnmálaskoðana
mundu standa saman og
hrinda árásinni.
En er það þá ekki jafn-
sjálfsagt að standa saman
gegn kauplækkunaraðgerðum
Alþingis og ríkisvalds? Jú,
auðvitað. En það verður ekki
gert með okkar gömlu bar-
áttuaðferðum. Þar dugar ekk-
ert nema alger samstaða í
kosningunum í sumar. Við vit-
um, að raunverulegur kaup-
máttur launanna verður á-
kveðimi á Alþingi eftir þessar
kosningar. Verðgildi krónunn-
ar og kaupmáttur launanna
getur verið skorinn ]iar niður
á einni nóttu um þriðjung eða
helming með nýrri gengis-
lækkun, lögbindingu kaups eða
skerðingu vísitölunnar eða þá
nýju skattaflóði. Aðferðirnar
geta verið óteljandi.
En vörnin er aðeins ein:
Að enginn verkamaður eða
Iaunþegi kjósi neinn þann
fiokk eða frambjóðanda sem
hugsanlegt sé að leyna rýtingi
þessara f jandskaparaðgerða
gegn verkalýðnum í ernii
sinni. •— Verkalýðurinn yerð-
ur að eiga sterkan þingflokk
á Alþingi. Það er höfuðnauð-
syn dagsins.
I sameiginlegu ávarpi
Framhald á 11. síðu