Þjóðviljinn - 22.09.1956, Qupperneq 6

B)’ — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 22. september 1956
■aa
' BHéfflinunm'
Útgefandi:
9&,rnelningarflokkur alpýOu — Sósíalistaflokkurinn
v.________________________________________________/
tr
A þeim að takast það?
BJÖRH TH. BJÖKIÍSSON:
Botnlangatúr
fljhestum munu í fersku minni
* þeir atburðir er gerðust í
Sambandi við Alþýðusambands-
þingið fyrir tveimur árum þeg-
ar hægri menn Alþýðuflokks-
ins gengu berserksgang til þess
lað viðhalda völdum íhaldsins í
verkalýðshreyfingunni. Máttu
þeir ekki til þess hugsa að
flokkur atvinnurekenda missti
áhrifaaðstöðu sína í sjálfri
verkalýðshreyfingunni og
reyndu að handjárna hvem
þann fulítrúa úr eigin röðum
sem reis gegn samvinnunni við
íhaldið og vildi að því vinna
að skapa heilbrigða og stétt-
visá vinstri forustu í heildar-
samtökunum. Þrátt fyrir allan
fyrirganginn og kúgunartil-
raunirnar biðu hægri mennirn-
ir ósigur. Verkalýðurinn hafði
risið upp og krafizt þess að í-
haldið yrði hreinsað út úr á-
hrifastöðum samtakanna og
nægilega margir fulltrúar á
sambandsþinginu reyndust
þeirri hugsjón trúir til þess
að íhaldsþjónarnir í Alþýðu-
flokknum biðu sameiginlegan
ósigur með húsbændum sín-
um. Stjórn vinstri aflanna tók
við völdum í Alþýðusambandi
fslands.
Verkalýðurinn um allt land
fagnaði þessum þáttaskilum.
Heildarsamtök hans voru á ný
orðin brjóstvörn og sóknarvígi
verkalýðsstéttarinnar. Upp úr
þessum atburðum reis sú víð-
tæka alda vinstri hreyfingar
um land allt sem leiddi til sam-
vinnu vinstri flokkanna um
nýja stjórnarstefnu og myndun
þeirrar ríkisstjómar sem nú
situr. Allir vita að ekki tókst
að koma þeirri breytingu fram
án átaka og harðrar baráttu.
Innan Alþýðuflokksins voru
enn *að verki áhrifarík öfl sem
kusu að gerast bjargvættur í-
haldsins og auðmannasjónar-
miða í stjórnmálunum. Þessi
afturhaldsöfl í Alþýðuflokknum
máttu ekki til þess hugsa að
aiþýðan tæki höndum saman
urr myndun framsækinnar rík-
isstjótnar: sem hefði að mark-
miði eflingu framleiðslunnar,
bætt lífskjör fólksins og brott-
flutning hernámsliðsins. Hægri
kiika Alþýðuflokksins vann all-
an tímann björgunarstarf fyrir
íhaidið og beitti öllum hugsan-
legúm ráðum til að torvelda
myndun ríkisstjórnarinnar. Var
leilcð hinna furðulegustu ráða
til að hindra samstarf um
stjárnarmyndun. Og þegar klík-
an beið að lokum ósigur reyndi
einn helzti foringi hennar að
hefha ófaranna með því að
láíá bóka eftir sér í fundar-
gerðabók Alþýðuflokksins van-
traustsyfirlýsingu og rætnar
svívirðingar um annað ráð-
herraefni flokksins.
fr»að er nú komið á daginn að
* hægri klíkan í Alþýðu-
flokknum er síður en svo af
baki dottin í skemmdarstörf-
tim: sínum og óþurftarverkum.
Þrátt fyrir samstarf um ríkis-
stjórn og stjórnarstefnu sem í-
haldið vill fyrir hvern mun tor-
velda og hindra hika hægri
menn Alþýðuflokksins ekki við
að taka höndum saman við í-
haldið í komandi kosningum til
Aiþýðusambandsþings. Hefur
þefta þegar komið í ljós í Múr-
arafélagi Reykjavíkur, þar sem
einn auðsveipasti og samvizku-
liprasti þjónn hægri klíkunnar,
Eggert Þorsteinsson, hefur lagt
fram sameiginlegan lista með
íhaldinu en hafnað samvinnu
við vinstri menn í félaginu.
Svipaðir atburðir eru að gerast
í fjölmörgum öðrum verkalýðs-
félögum, og mun þessi sam-
vinna hægri manna Alþýðu-
flokksins og íhaldsins öll koma
skýrar í Ijós á næstu dögum
og vikum, verði ekki gripið
nógu rösklega í taumana af á-
byrgum og heiðarlegum fylgis-
mönnum Alþýðuflokksins í
verkalýðshreyfjngunni.
17nginn þarf að efast um til-
ganginn með þessari sam-
vinnu íhaldsins og hægri
manna Alþýðuflokksins. Henni
er beinlínis stefnt gegn stjórn-
arsamvinnunni og stjórnar-
stefnunni. Hún er rýtingur í
bak núverandi ríkisstjómar og
allra þeirra áforma sem hún
hefur á prjónunum um viðreisn
í efnahagsmálum og stórfelldar
framkvæmdir í þágu lands-
manna á grundvelli sameigin-
legrar stefnuyfirlýsingar. íhald-
ið viil þessa stefnu feiga og
vinnur að því öllum árum að
hindra framgang hennar. Því
hefur nú borizt opinber og þráð-
ur liðskostur frá hægri öflum Al-
þýðuflokksins. Það fer ekki
fram hjá neinum að nái íhaldið
þeirri valdaaðstöðu í Alþýðu-
sambandi íslands sem það
keppir eftir er grundvöllur nú-
verandi stjómarsamstarfs hrun-
inn. Sú lausn vandamálanna
sem að er stefnt byggist bein-
línis á því að gagnkvæmt
traust og samvinna sé fyrir
hendi milli ríkisstjórnarinnar
og verkalýðshreyfingarinnar.
Heppnist hægri klíku Alþýðu-
flokksins og íhaldinu áform sín
um nýja samstjórn þessara að-
ila í Alþýðusambandi íslands.
býður ekki aðeins íslenzk
verkalýðshreyfing óbætanleg-
an hnekki í störfum, heldur eru
og áhrif hennar á lausn efna-
hagsmálanna að engu gerð.
Þetta tilræði við verkalýðs-
hreyfinguna og stjórnar-
samvinnuna þurfa nú vinstri
menn um allt land að hindra.
Þeir þurfa allsstaðar að taka
höndum saman og hrinda af
höndum sér sendiboðum hægri
aflanha og sundrunganinnar.
Þar kemur ekki sízt til kasta
heiðarlegra og einlægra stuðn-
ingsmanna stjórnarsamvinn-
unnar úr hópi fylgjenda Al-
þýðuflokksins, sem nú er ætl-
azt til af misvitrum forkólfum
að gangi erinda íhaldsins í Al-
þýðusambandskosningunum.
Rísi óbreyttír Alþýðuflokks-
liii Breiðafjörd
Við erum vel á annan tíma
yfir hálsinn; Ásgeir ekur
mjög varlega, þræðir jafn-
sléttu vegarins af hreinustu
snilld. Rétt stöku sinnum tek-
ur hjól ofan í holu og þá sé
ég að munnvöðvar drengsins
kiprast snögglega, en hann
segir ekki neitt. Eg sit á bekk
aftur í og þykist finna að mér
ihafi verið ætlað hlutverk
Reimars skálds í þessari för.
Ég spauga við Ólaf Kárason
endurborinn, þar sem hann
liggur mjór og langur á sín-
um kviktrjám, og það kemur
fljótt í ljós að húmorinn er
ekki í neinum líffæratengslinn
við botnlangann í þeim dreng.
Enda fæ ég marga slæma
dembu; hann stenzt sögum
mínum alltaf snúning. „Einar
minn“ segi ég „blessaður skil-
aðu stráknum aftur. Svona
sjeffi getur ekki fengið bevís
upp á neinn heiðarlegan spít-
ala“. „Ha, ha“ segir snáði,
„snúið þið bara aftur með
mig. Þá verðið þið bara að
sækja mig á morgun.“ Og enn
einu sinni er ég sleginn niður.
. . . og rommkútur í
hverri vík
Leiðin út með Kollafirðin-
um tekur okkur um tvo tíma,
og þegar við förum niður í
fjöruborðið, skima ég út um
gluggann. ,,Á hvað ertu allt-
af að horfa?“ spyr strákur-
inn. „Ég er alltaf að gá,
hvort það hafi ekki rekið
rommkút", segi ég. „Ég má
aldrei nokkurntíma koma svo
í fjöru, að ég fari ekki að
gá hvort það hefi ekki rekið
rommkút. Einu sinni.var, skal
ég segja þér, kall á Snæfells-
nesinu, í Breiðuvíkinni, sem
labbaði sig niður í fjöru, og
viti menn .... Aumingja kall-
inn hafði nefnilega alla ævi
dreymt um að smakka romm,
en aldrei fengið það. Og sem
hann labbar þarna í fjörunni
og er að gá til reka . . . . “
„Ha, ha," segir strákur. „Ef
kallinn hefur aldrei á ævinni
smakkað romm, hvernig veit
hann þá að það er romm í
kútnum, ha, ha.“ Enn er ég
sleginn niður, alveg flatur. En
þá birtir allt í einu fyrir mér
og ég segi: „Nehei ,laxmaður.
menn nógu almennt og einhuga
upp gegn svikum hægri for-
ingjanna munu þeir nauðugir
viljugir verða að láta undan
síga eða bíða herfilegan ósig-
ur. Kjörorð kosninganna verð-
ur að vera: vinstri menn í
einni fylkingu um hagsmuni
verkalýðsins og vinstra sam-
starf í stjómmálum, gegn
sehdimönnum íhalds og at-
vinnurekenda í hvaða gervi
sem þeir kunna að birtast.
Það stóð nefnilega skrifað
ROMM á kútinn!“ „Ha, ha,
heldurðu að svona kallar
kunni útlensku, ha, ha!“ Ég
er greinilega talinn út af.
Ég tek mér langa hvíld eft-
ir þennan voðalega ósigur en
byrja svo aftur: „Hefurðu
nokkurntíma heyrt talað um
Jafnvægið í Byggð Landsins?"
„Er það þetta sem kallarnir
eru alltaf að tala um í út-
varpinu ?“ „Alveg rétt“, segi
ég samþykkjandi. „Það er
nefnilega voðalegur vandi að
viðhalda jafnvæginu í Byggð
Landsins og kostar ægilega
mikla peninga. Allir kallarnir
vilja nefnilega fara Suður, og
þá er enginn til að passa
kindurnar. Löggan vill ekki
lofa þeim að hafa allar kind-
urnar með sér til Reykjavík-
ur“. „Það væri nú meira jarm-
ið, maður!“ segir hann og
---- --------——l
Síðasti hluti
L------------—------------1
finnst hugmyndin jafn frá-
leit og löggunni. „Nú, nú“,
segi ég, „og þú hefur heyrt
talað um vitaskipið Hermóð.
Hvernig heldurðu nú að væri
að láta vitaskipið Hermóð
sigla kringum landið svona
einusinni í mánuði og kasta
út rommkútum? Heldurðu að
það mundi ekki viðhalda
sæmilega Jafnvæginu í Byggð
Landsins? Það mundi kosta
minna en hitt“. „Ha, ha, þá
mundu bara allir karlarnir
vera eins og þú!“ „Hvernig
þá eins og ég?“ Eg set upp
mjög móðgaðan málróm. „Nú;
alltaf að gá að rommkútum
niðri í fjöru, ha, ha! og eng-
inn mundi passa kindurnar!"
„Þeir mundu nú ekki alltaf
vera að gá“, segi ég og er
kominn í dálítla klípu með
bjargráðin, — „þeir mundu
nú stundum finna eitthvað og
vera þá rólegir heima“. Ég
segi þetta af festu og lífs-
reynslu. „Rólegir, já, ha, ha!
Þeir mundu nú bara vera full-
ir. Og fara svo strax að leita
aftur. Heldurðu að þeir mundu
kannski alltaf geyma það
þangað til á jólonum!“ Vita-
skipið Hermóður og ég höfum
beðið algjört skipbrot — með
alla okkar rommkúta innbyrð-
is.
Fimm matskeiðar
á fastandi maga
Klukkan er langt gengin í
átta þegar við komum á Mela-
nesið. Við leggjum bílnum inn
í kjarrvik nokkru fyrir ofan
flugbrautina, búum eins hlý-
lega um strákinn og okkur er
unnt, því miðstöð er engin í
bílnum en morguninn svalur.
Það er rúmur klukkutími þar
til við eigum von á Birni
Pálssyni. Það er allmikill
þokuslæðingur inni í firðinum
og fram með fjöllunum, en
annars er heldur bjárt yfir
Breiðafirði. Einar og Ásgeir
leggja sig í vott grasið og
draga úlpurnar upp yfir höf-
uð, en ég ráfa fram og aftur
á veginum og lít til drengsins
í hverri ferð. Loks sé ég að
honum hefur runnið í brjóst.
Það er sterk angan úr kjarr-
inu og hyldjúp friðsæld allt í
kring. Mínúturnar líða og ég
horfi kvíðafullur á þokuna
sem skríður hægt en jafnt
fram eftir firðinum. Skyldi
henni takast að loka áður en
Björn kemur?
Þremenningamir hafa auð-
sýnilega andvara á sér; strák-
urinn vaknaður og Ásgeir
staðinn á fætur og farinn að
berja sér. „Andskoti kalt að
liggja syona“, segir hann.
,,Eigum við ekki að hlusta á
fréttirnar og heyra eitthvað
nánar um nýju stjórnina?"
Við setjumst inn í bíl og still-
um á Reykjavík. Klukkan á
aðeins nokkrar sekúndur eftir
í átta, rétt strax hlýtur klukk-
an að slá. Tíminn líður og
ekkert gerist, kortér yfir,
tuttugu mínútur. „Svona
fjandalega geta mennirnir þó
ekki sofið yfir sig“, segi ég,
„stöðin hlýtur að vera biluð“.
Við skiljum útvarpið eftir op-
ið og röltum út á ný. Einar er ,
farinn að teygja úr sér og ég
sé að honum er hrollkalt.
„Kínalífselexírinn", segi ég og
dreg upp fleyginn, „fimm mat- ,
skeiðar á fastandi maga“. En
hann hristir hausinn: „Bíddu
með medíkamentið þangað til
strákurinn er kominn um
borð“. Við setjumst aftur inn
í bílinn, allir þrír. Þá sé ég að
það er kominn einhver skelm-
ir í augun á stráksa; hann
rís upp við dogg og segir með
háðslegu yfirlæti: „Hvaða
dagur haldið þið að sé?“ Við
Ásgeir lítum hvor á annan og
kyngjum munnvatni. Svo
slekkur hann þegjandi á út-
varpinu. En stráknum er
skemmt: „Hélduð þið að það
væri kominn mánudagur éða
hvað, ha, ha! Og svo kemur
bara messa eða eitthvað svo-
leiðis þegar það kemur, ha,
ha!“ „Einar“, segi ég, alvöru-
þungur í málrómnum. .„Mér
finnst að svona sjeffi eigi ekki
skilið að fá að fara í prívat-
flugvél. Er ekki alveg eins
hægt að senda hann með rút-
unni á miðvikudag? Það yæri .
billegra fyrir Landið". Og
Framhald á 10. síðu ■ - (