Þjóðviljinn - 24.01.1957, Side 6

8) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 24, janúar 1957
iMÓÐVIUmN
Útgefandl:
Sameiningarflokkur alpýöu — Sósíalistaflokkurinn
Málstaður,
f T/ísir gefur í skyn í gær að
* ekki muni mikið mark
1 fcakandi á kröfum verkalýðs-
! íélaganna og annarra fjölda-
samtaka í landinu um að her-
I hm verði látinn hverfa af
í tandi brott. Rökstuðningurinn
©r sá, að Alþýðubandalagið
1 tiafi gengið inn á það í ríkis-
stjórn og á Alþingi að um-
I ræðum um brottför hersins
! yrði frestað. Heldur Vísir því
! fram að eftir það farist ekki
| Verkamannafélagi Akureyrar
! undir forustu Björns Jónsson-
r ar alþingismanns að hafa í
! frammi kröfur um brottflutn-
! ing hersins enda muni ekki til
þess ætlazt að slík áskorun sé
I tekin alvarlega.
I
f |jað verður að hryggja Vísi
i * með því að upplýsa hann
' u*n að baráttu íslenzkrar al-
þýðu gegn hersetu í landinu
! verður haldið áfram af fullri
! alvöru og heilindum. Sú bar-
átta verður háð þar til ís-
. lenzkur málst'aður hefur unnið
úrslitasigur og síðasti her-
Biaðurinn er horfinn af ís-
lenzkri grund. Frá upphafi
hernámsins hafa verkalýðs-
samtökin verið í fararbroddi
þeirra íslendinga sem staðið
hafa á verði gegn hernáminu
og hættum þess en um heiður
íslands og frelsi. Þessi bar-
átta hernámsandstæðinga
foár þann árangur fyrir nær
ári síðan að meiri hluti Al-
þingis ákvað að beita sér fyrir
brottfalli herverndarsamnings-
ins. Framkvæmd þeirrar sam-
þykktar er eitt af höfuð-
------------------------J
sem sigrar
stefnumálum núverandi ríkis-
s'tjómar.
ótt Alþýðubandalagið hafi
staðið að frestun á við-
ræðum um brottför hersins
vegna þess að hinir stjórnar-
flokkarnir voru ekki andlega
undir þær búnir eins og á
stóð í nóvembermánuði sl. er
afstaða þess gjörsamlega ó-
breytt. Og enn er það yfirlýst
stefna Alþingis og ríkisstjórn-
arinnar að framkvæma álykt-'
unina frá 28. marz. Það er því
of snemmt fyrir heildsala-
blaðið að fagna sigri í her-j
stöðvamálinu. Frestun um
s’tundarsakir þýðir ekki að ís-1
lenzkur málstaður hafi beðið
ósigur. Hins vegar er það
fyllilega tímabært að stjórn-'
arvöldin séu minnt á loforð
sín og skyldur við þjóðina í
þessu örlagaríka máli eins og
gert er í áskorun verka- j
manna á Akureyri. Meiri hluti
kjósenda í landinu vottaði i
kosningunum sl. sumar þeirri
stefnu fylgi og traust sem j
mörkuð var af Alþingi 28.!
marz og sá meiri hluti á kröfu
á að staðið sé við gefin fyrir-
heit og yfirlýsta stefnu.
i~|g það mun Vísir fá að
” reyna áður en lýkur að
það eru fleiri en fólkið í verka-
lýðssamtökunum sem ætlast
til þess að herinn hverfi úr
landi og smán hemámsins
verði þurrkuð burt. Þetta er
krafa og sjónarmið allra heil-
brigðra og þjóðlegra afla í
landinu.
Sporin hræða
f gær segir Morgunblaðið í
forustugrein af þakkar-
verðri hreinskilni; „Allt bend-
ir því til þess að nú munl ger-
ast svipuð saga og árið 1948.
Þá efldu lýðræðisöflin með
ser samtök gegn kommúnist-
öm. Niðurstaðan var sxi að
þeir misstu meirihluta sinn á
þingi Alþýðusámbands ís-
íands og lýðræðissinnar stjórn-
nsðu heildarsamtökum verka-
; fýðsins í góðri samvinnu.“
í J^að er gott að Morgunblaðið
: * kveður upp. úr um tilgang
einn með atlögunni að verk-
lýðssamtökunum. Fólk man
' vel þróunina eftir að aftur-
Kaldinu tókst að ná völdum i
! stjórn A.S.Í. og þau spor
hræða. Á skömmum tíma varð
íhaldið raunverulega einrátt í
þjóðmálunum. Kjör verkafólks
voru skert ár frá ári, hrundið
var af stað þeirri verðbólgu-
skriðu sem enn er mesta
vandamál landsmanna, at-
Vinnuleysi hófst að nýju, þús-
undir manna voru hraktar frá
heimilum sínum til hernaðar-
þjónustu á Suðurnesjum, bann
I að var að byggja hús, og
\ þannig mætti lengi telja upp
toinningarnar um ömurlegt
afturfararskeið. Stjórn Al-
þýðusambands» íslands var
bandingi á valdi atvinnurek-
enda, og verklýðsfélögin urðu
sjálf að skipuleggja kjarabar-
áttu sína hverju sinni án að-
ildar heildarsamtakanna.
Með stefnu sinni á þessu tíma-
bili tókst íhaldinu að skerða
kaupmátt launa um fimmta
hluta á nokkrum árum.
/\g íhaldið gerir sér sem sagt
" vonir um að „nú muni
gerast svipuð saga“. Óþarfi er
að undrast þær vonir, en þær
eru reistar á sandi. Alþýðu-
fólk hefur ekki aðeins reynsl-
una af afturhaldsskeiðinu í
fersku minni, heldur og um-
skiptin eftir að vinstri menn
tóku forustu í Alþýðusam-
bandinu á nýjan leik. Al-
þýðusamband Islands hefur
aldrei verið áhrifameira og
öflugra en nú; það hefur háð
mjög árangursríka kjarabar-
áttu og tryggt verkalýðnum
meiri áhrif á stjórn landsins
en áður eru dæmi. Það hefur
ekki aðeins rekið íhaldsagent-
ana úr forustu Alþýðusam-
bandsins heldur og hrakið þá
úr stjórnarráðinu. Verkafólk
almennt hefur sannarlega
ekki hug á því að kasta frá
sér aftur þeim sigrum sem
unnizt hafa og afhenda at-
vinnurekendum sjálfdæmi á
nýjan léik.
Pólsklr kjósendur lýsa yfir
trausti á núverandi stfórn
Undanfari þess að skipt var um stefnu og breytt um
forustu í pólska Verkamannaflokknum var sigursœl bar-
átta gegn skerðingum á prentfrelsi og skoðanafrelsi.
Dægurmálin eru ekki aðeins rædd í blöðum og útvarpi,
í borgum Póllands hafa sprottið upp pólitísk revhdeik-
hús, sem njóta óhemju vinsælda. Þar er þjóðlífið skoðað
í Ijósi skops og háðs. Hér er sviðsmynd úr leikhúsinu
Bim-Bom í Varsjá.
miðstjórnarfundi í október.
Eftir að kosningaúrslitin urðu
kunn ber öllum saman um að
þau hafi orðið mikill sigur
fyrir Gomulka og samstarfs-
menn hans. Einkum þykir það
athyglisvert, að hvorki meira
né minna en 94,14% atkvæðis-
bærra manna sóttu kjörfund.
Eins og kunnugt er voru ein-
ungis frambjóðendur stjórnar-
flokka og stuðningsmenn
þeirra úr hópi óflokksbund-
ins fólks í kjöri. Andstæðingar
stjórnarinnar, sem höfðu sig
mjög í frammi í kosningabar-
áttunni, lögðu megináherzlu á
að fá fólk til að sækja ekki
kjörfund. Segja fréttamenn í
Varsjá, að þeir hafi gert sér
vonir um að kosningaþátttak-
an færi niður í 50 til 60%, en
það hefði verið ótvíræð van-
traustsyfirlýsing á stjórnina
af hálfu kjósenda.
¥ Tndanfarinn áratug hefur
^ það verið föst regla í þing-
kosningum í Austur-Evrópu
að frambjóðendur hafa verið
nákvæmlega jafnmargir og
þingsætin, kjósendum hefur
ekki gefizt neinn kostur á að
velja og hafna, val þingmanna
hefur verið í höndum þeirra
sem tilnefndu frambjóðend-
bjóðenda á kjörseðlinum eða
strika út nöfn. Andstæðingar
núverandi stjómar og stjóm-
arstefnu, sem skiptast í tvo
hópa, á öðm leitinu leifar
hinnar gömlu yfirstéttar en á
hinu þann arm Verkamanna-
flokksins sem varð undir á
miðstjórnarfundimun í októ-
ber, sameinuðust í baráttu
lVTýja þingsins, sem kemur
•*- ’ saman um miðjan næsta
mánuð, bíða ýmis vandasöm
úrlausnarefni, einkum í efna-
hagsmálum. Á undanförnum
ámm hefur verið lögð svo
einhliða áherzla á aukningu
þungaiðnaðarins að neyzlu-
vöruiðnaðurinn er í niður-
níðslu. I landbúnaðinum hafa
tilraunir til að koma á sam-
yrkjubúskap með valdboði
orðið til þess að verulega hef-
ur dregið úr framleiðslunni.
Einn þáttur hinnar nýjii
stefnu Gomulka og samstarfs-
manna hans er að auka stór-
um valdsvið þingsins til þess
að hindra, að slík mistök eigi
sér stað. Pólska þingið á hér
eftir að hafa nákvæmt eftirlit
með starfi allra stjórnardeilda
og opinberra stofnana til þess
að kveða niður skriffinnsku og
valdníðslu. Heita má að al-
gerlega hafi verið. skipt um
menn á pólska þinginu, ein-
ungis 83 af 721 frambjóðanda
Framhald á 8. síðu.
Nefnd frá Kommúnistabandalagi Júgóslavíu var nýlega
í Póllandi og rœddi viö forustumenn Verkamannaflokks-
ins. Á myndinni sjást, talið frá vinstri: Júgóslavinn
Vukmanovic-Tempo, Pólverjinn Zambroioski, Júgóslav-
inn Markovic og Pólverjinn Jedrychowski.
fyrir að fá kjósendur tít að
strika út ýmsa nánustu sam-
starfsmenn Gomulka í forustu
Verkamannaflokksins. 1 þeim
áróðri var óspart slegið á
strengi gyðingahaturs, sem
legið hefur í landi í Póllandi
öldum saman og ávallt hefur
tilhneigingu til að ágerast á
umbrota- og erfiðleikatimum.
Þetta herbragð bar ekki
árangur, allir framámenn
stjórnarflokkanna náðu kosn-
ingu. Gomulka og þeir sem
fylgt höfðu honum í fangelsi
eða verið stjakað út úr ©pin-
beru lífi á ógnarstjórnarárun-
um 1949 til 1953 fengu nær
öll atkvæði í kjördæmum sín-
um. Þéir sem stóðu framar-
lega í Verkamarínaflokknum á
þessu tímabili en snerust á
sveif með Gomulka síðastliðið
haust áttu mun örðugra upp-
dráttar, útstrikanir færðu
ýmsa þeirra niður um nokkur
sæti á framboðslistum þótt
enginn félli. Breytingar kjós-
enda á röð frambjóðenda hafa
einkum orðið Bændaflokknunx
í hag, hann mun hafa um 100
þingmenn á nýja þingina, en
alls eru þingmenn í Póllandi
459.
¥ angt er síðan þingkosningar
" í Austur-Evrópu hafa vak-
ið jafn mikla athygli og kosn-
ingarnar sem fram fóru í Pól-
landi á sunnudaginn. Frétta-
menn hvarvetna að flykktust
til Varsjár til að fylgjast með
kosningunum. Fyrir kosning-
amar spáðu þeir misjafnlega
fyrir Wladislaw Gomulka, sem
hét því að til kosninganna
skyldi efnt þegar hann tók við
starfi framkvæmdastjóra
Verkamannaflokksins pólska á
<----------— -
Erlond
tíðindl
uma. I Póllandi var nú bmgð-
ið frá þessari venju. Fram-
bjóðendur vom átta um hver
fimm þdngsæti. Gátu kjósend-
ur haft áhrif á kosninguna
með því að breyta röð fram-