Þjóðviljinn - 08.03.1957, Qupperneq 5

Föstudagur 8. marz 1057 — ÞJÓÐVILJINN- — (5
Hættan sem mönnum staf-
ar af geislaverkun síeykst
ASeins fólk yfir ferfugf œffi að vinna
i kjarnorkuverum vegna geistunarhœffu
Banski vísindama'öurinn, dr. phil Niels Arley, sem oft
á síöustu árum hefur varaö mjög eindregiö viö hinni
miklu hættu sem mannkyninu og komandi kynslóöum
stafar af síaukinni notkun geislavirkra efna, hefur nú
gefiö út bók um tækni- læknisfræöi- og líffræöivandamál
kj arnórkualdarinnar.
í bók þessari ítrekar hann að hún er á mörkum þess að
vera hættuleg. Það er því aug-
ljóst að liætta er á ferðum þeg-
ar kjarnorkustöðvar fara að
rísa af grunni um allan heim,
og það ekki aðeins fyrir ein-
staklinga, heídur fyrir allt
mannkynið og komandi kyn-
slóðír.
Dr. Arley telur að vafalaust
verði að gera þá öryggisráð-
stöfun að allt stai’fsfólk í
kjarhöfkústöðvum verði yfir
fertugt, þar sem tiltölulega litl-
ar iíkur eru á því að fólk á
þeini aldi’i eignist afkomendur.
Norskup vísindamaður aðvárar
Norskur vísindamaður, próf-
essor Georg Hvgen, lxefur ný-
lega ’í blaðaviðtali varað við
geisltxnarhættunni. Hanix sagð-
ist álíta að fölur þær úm magn
geisiavirks strontíums í jarð-
veginuín sem mi éru fyrir hendi
bendi eindregið til þess að það
magn muni ankast svo mjög á
aðvaraliir sínar og færir fleiri
rök fyrir þeim. Hann leggur
enn álierzlu á að geislaverkun-
arhættan nái ekki aðeins til
þeirrá sem vinna munu í kjarn-
orkustöðvum og annars staðar
þar sem geislavirk efni verða
höfð um hönd, heldur alls
inannkýns.
Verðá 'vandamálín ieyst ?
I foi-mála bókai'innar segir
dr. Arley að vandamál kjarn-
orkuáídárinnar séu svo mörg
og svo flókin og hættumar sem
arfberum mannkynsins stafi
af hinum geislavirku efnum svo
ntiklar, að það sé algerlega ó-
vfst enn, hvort þessi vatídamál
Verði leýst á viðunandi hátt.
Af þessum sökum er það lífs-
nauðsýn að haidið verði áfram
að’leitá að nýjum orkulindum.
Bein hagnýting sólarorkunnar,
sem máhnkynið hefur áður not-
að í formi kola og olíu, gæti
verið laúánin, en nú sem stend-
að í beinum mannslíkamans.
Við getum ekki varnað því að
strontíum falli til jarðar frá
háloftunum. Það geislavirka
strontíum sem þegar hefur fall-
ið á jörðina er ekki nema örlít-
ill hluti þess gífurlega magns
sem svífur uppi í háloftunum
eftir kjarnorkusprengingar og
fellur mjög hægt til jarðar. Við
vitum énn lítið um fallhraða
þess, en samkvæmt mælingum
og útreikningum sem Bretar
hafa gert áttum við að hafa
fengið tíu sinnum meira geisla-
virkt strontíum í jarðveginn en
þar hafði verið hálfu öðru ári
áður. Hinn norski vísindamaður
lauk máli sínu á þessa leið:
— Við vítíi’m ekki hve ntikið
af úrfellinu sezt að í beinum
okkar, en víst er áð það ntagn
fer stöðugt vaxánði. Ef -xið
höldum áfratn að sprengja
sprengjur eins og gert hefur
verið hingað tii, álít ég’ engan
vafa á því að farið verði yfir
Iiættiunörldn.
Bretar undirbúa nú mikla
herferð á hendur Jeinen
Sýrlandsstjórn skýrir írá þessu í orðsend-
ingu til stjórnarerindreka í Damaskus
Bretar hafa nú undirbúiö stórfellda. herferó á hendur
Jemen að því segir í skjaii sem sýrlenzka stjórnm sendi
erlendum stjórnarerindrekum í Damaskus í gær.
1 orðsendingu þessari eru
stjórnarerindrekarnir beðnir um
að vekja athygli ríkisstjórna
sinna á „hinu alvarlega á-
standi sem ríkir í Jemen, þar
tem brezk árás vofir yfir“.
Sýrlenzka stjórnin segir að
Bretar hafi nú um nokkurt
skeið undirbúið stórfellda her-
ferð gegn Jemen og hafi m.a.
flutt sveitir falihlífahermanna
til Adens.
Undanfarnar vikur hafa ver-
Bandarískt olío-
springur
Bandarískt olíuskip varð al-
elda og sprakk í loft upp í gær
eftir árelistur þess og kaup-
■fars frá Líberiu á Delaware-
fljóti í Bandaríkjunum. fSkip-
stjóri og 9 aðrir menn af olíu-
skipinu fórust, en 36 björguð-
ust.
ið stöðugar skærur á landa-
mærum Jemens og Adens og
hafa varðsveitir Breta heldur
farið halloka í þeim.
MierútgföiM
Kíhm Imhkwð
um
Ilernaðarútgjöld Kína verðn-
skorin niður um þriðjung á
yfirstandandi ári, segir í úi-
varpsfregn frá Peking. Fénu
sem sparast verður varið til.
eflingar atvinnuveganna.
einkum nýrra iðnaðarfyrir-
tækja.
Útvarpið hafði eftir yfir-
manni herráðsins, Húng
Hsúesji hershöfðingja, að
hernaðarútgjöldin hafi verið
skorin niður að fyrirmæiurn
ríkisstjórnarinnar.
. > .* ... .... , næstu arum að komandi kyn-
ur er því miður ekkt annað siá-l , ,,, , .
x isloð'og kynslóðum rnunt stafa
anlegt en að mannkynið verði
a.m.k. fyrst um sinn að nota
orku kjárnkleyfra efna eins og
úrans og þóríums.
AHt starfsfólk yfir fertugt?
Athýglisverðasti kafli bókar-
innar fjallar um hættuna af
geislaverkunum. Það er jafn-
nauðsynlegt að vernda mann-
kynið gegn þeirri hættu eins
og að finna leiðir til að hag-
nýta kjárnorkuna í þágu frið-
samlegra starfa. Nú þegar er
sú geislaverkun sem við verð-
um fyrir á ýmsan hátt, t.d.
af því mtkil hætta.
Strontíuinshættan
— Þegar kjarnorku- eða vetn-
issprengja springur, segir hann,
þeytist mikið magn af geisla-
virku ryki upp í háloftin. í
þessu ryki eru margs konar
geislavirk efni. Nokkur þeirra
missa geislaverkun sína tiítölu-
lega fljótt, eins og t.d. joð.
En strontíum 90 hefur sér-
stöðu i hópi þessara ísótópa,
ekki sízt vegna þess hve lengi
geislaverkim þess heízt og
vegna röntgengeisla, svo mikil vegna þess að það getur setzt
MÁL
OG
M'ENNING
m
OG DAUÐINN
VIÐ HAFIÐ
eftir JORGE AMADO
í þýðingu HANNESAR SIGFÚSSONAR
Siglingar ininni skipa um
Súezskurð hefjast í dag
Fyrst um sinn munu aðeíns skíp innan við
500 lestir geta íarið ura skurðinn
Snemma í dag munu fyrstu skipin fara um Súezskurð
síöan lionum var lokaö í byrjun nóvembermánaöar í vet-
or eftir árás Breta, Frakka og ísraelsmanna á Egypta-
land.
Þrjú skip lágu í gær ferð-
'buin við bryggju í Pört Said
og munu þau halda suður eftir
skurðiiiúm snemma í dag. Þau
eru öll innan við 500 lestir og
fyrst um sinn munu stærri skip
ekki geta siglt um surðinn.
Tvö skipsflök sem hindra
siglmgu stærri skipa eru enn í
skurðinum, og egypzk stjórnar-
völd hafa enn ekki leyft að
byrjað verði að flytja þau burt.
Talsmaður egypzku stjórnar-
innar sagði í gær að öllum skip-
um innah við 500 lestir, sem
greiddu tilskilin gjöld, yrði
leyft að fara um skurðinn og
ætti þetta jafnt við um brezk
og frönsk skip sem önnur.
Akabaflói alþjóð-
leg siglingaleið?
Eísenhower Bandaríkjafor-
seti itrekaði þá skoðun sína í
gær að innsiglingin í Akaba-
flóa væri alþjóðleg siglingaleið.
Bandaríkjastjóm myndi halda
fast við þá skoðun, nema al- •
þjóðlegur dómstóll kæmist að *
Lannarri niðurstöðu.
Félagsmenn
*
i
Reykjavík
vitji
bókarinnar
i
Fyrsta félagsbók Máls og menningar
1957 kemur út í dag. Er það skáldsagan:
ÁStin og dauðinn við hafið eftir Brasilíu-
manninn Jorge Amado, sem er einn
frægasti rithöfundur Suður-Ameríku, og
bækur hans þýddar víða unt Iönd.
1 flestum bóka sinna lýsir hann lífi og
starfi alþýðunnar á kakaóekrunum og í
hafnarhorginni Bahia, ,sem er vettvangur
þeirrar sögu sem hér birtist.
Astin og dauðinn við hafið er að ýmsu
leyti óvenjuleg skáldsaga hæði að
byggingu og frásagnarstíl. Frásögnin er
glitrandi ljóðræn og ber öll suðræn
einkenni.
Máls og menningar
Skólavörðustíg 21 — Sírni 5055
MÁL
OG
MENNINQ