Þjóðviljinn - 25.03.1957, Page 6

E) ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 26. marz 1957
ÓÐVILJINN
Utgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Fleiri og hóflegri íbúðir
íúsnæðismálin hafa að und-
anförnu verið allmikið
rædd í blcðum og manna í
rnilli. Þær umræður hafa ekki
eizt snúizt um þá fjárhagslegu
c.ðkomu sem íhaldsstjórn Öl-
afs Thors lét eftir sig. Hún
skildi við veðlánakerfið þurr-
ir.usið og gjaldþrota eftir að
iíiafa narrað þúsundir manna
. út í íbúðabyggingar í trausti
á fyi'irheitin miklu um veðlán
til hverrar íbúðar sem reist
yrði í landinu. Þessa stað-
reynd þekkja nú allir og í-
3jaldið reynir ekki að neita
teenni enda væri það tilgangs-
íhust með öllu. Þá hefur það
eánnig orðið lýðum ljóst
’t.vernig íhaldið hefur notað
Tiald sitt og aðstöðu til að
fekapa fjársterkum flokks-
ítaönnum sínum algera sér-
séttindaaðstöðu meðan öðrum
var neitað um lán úr veð-
íánakerfinu. Tuttugu og fjög-
•jir lánin til Helga Eyjólfs-
eonar verða óbrotgjarn minn-
iisvarði um réttlætiskennd
föjálfstæðisflokksins.
Það þolir að sjálfsögðu enga
bið að fundin verði lausn
é fjárskortinum til íbúða-
ir.ygginganna. Það er mikil og
brýn þjóðhagsleg nauðsyn að
greiða fyrir því að þær mörgu
£búðir verði fullgerðar sem
framkvæmdir eru hafnar við
en strandað hafa á lánaskort-
Lnum. 1 þessum íbúðum hefur
■^jgar verið bundið mikið f jár-
rnagn og mikil vinna verið til
peirra lögð. Það er því ekki
taðeins hagsmunamál þeirra
uém iiafa eignarrétt á hinum
inálfgerðu byggingum að þeim
verði komið í íbúðarhæft á-
skand heldur er það og einn-
ig lirgur alls þjóðfélagsins.
Áð þessu verkefni þarf því að
'Vinnr af framsýni og festu
•Og finna á því viðunandi
ilausu. En það mikla þjóðfé-
tíagsvandamál sem húsnæðis-
imálin eru er auðvitað marg-
ípætta ra og eru fleiri atriði
en fjármagnsskorturinn einn
gem taka þarf til athugun-
iet og úrlausnar.
T/'ostnaðurinn við íbúðabygg-
•**• ingar hér á landi hefur
£: undanförnum árum rokið
'npp úr öllu valdi og nú er
srvo kcmið að það er vonlítið
íyrir láglaunamenn og menn
meö meðaltekjur að standa
istrauin af þeirri húsaleigu
sem krafizt er eða afborg-
'unum og vöxtum af lánum til
íyggingar nýrra íbúða. Til
bessa ilggja margar orsakir,
m. a. vaxandi dýrtíð, dýr og
ohentug lán og vafalaust að
irnörgu leyti úrelt vinnubrögð
r<Aö byggingar. Á þessu þarf
að ráða bót og þótt þar séu
.margir erfiðleikar í veginum
Wiá það ekki hindra umbóta-
tviðlcitnina. Óhæfilegur hús-
3iæ''bkostnaður almennings á
e’rbi ’ítinn þátt í erfiðieikum
atvinnuveganna og framleiðsl-
unnar. Umbætur í þessum efn-
um eru því án alls efa eitt
það jákvæðasta sem unnt er
að' leggja af mörkum til að
lækka dýrtíðina.
T7in af leiðunum til að minnka
^ húsnæðiskostnaðinn og
tryggja byggingu fleiri íbúða
er að gæta meira hófs í stærð
íbúðanna en tíðkast hefur um
a^Ímörg undanfarin ár. Það er
að sjálfsögðu æskilegt ef efni
leyfa að búa sæmifega rúmt
en allt óhóf er fordæmanlegt
í þeim efnum eins og öðrum.
Þróunin hér á íslandi hefur
orðið sú á síðustu árum að
íbúðir við hæfi alþýðu manna
eða ungra hjóna sem eru að
byrja búskap og hafa ekki
úr of miklu að spila hafa yfir-
leitt ekki verið byggðar nema
þá neðanjarðar! Yfirgnæfandi
meiri hluti þeirra íbúða sem
reistar hafa verið síðustu 3-4
árin eru 4-5 lierbergja eða
stærri. Tveggja herbergja í-
búðir hafa svo áð segja horfið
með öllu og þriggjá herbergja
íbúðum farið ört fækkandi.
¥»örfin fyrir íbúðir af hóf-
" legri stærð og gerð er því
orðin sérstaklega tilfinnanleg.
Tveggja og þriggja herbergja
íbúðir lienta langsamlega
flestu fólki sem býr við hús-
næðisskortinn. Það gerir yfir-
leitt ekki kröfur um stóra sali
sem hafa fyrst og fremst því
htutverki að gegna að geyma
dýr húsgögn og skrautmuni.
Það þarf á húsnæði að halda
til að búa i, hentugu að allri
gerð og á verði sem er við-
ráðanlegt. Þetta gildir ekki
aðeins um allan þorra þess
fólks sem þarf að komast í
nýtt og betra húsnæði heldur
einnig um þá ungu kynslóð
sem vill stofna heimili en hef-
ur verið hindrað í því af völd-
um húsnæðisskorts og hús-
næðisokurs.
|7yrir þjóð sem á mikið ó-
*■ leyst verkefni fyrir hönd-
um í húsnæðismálum eru það
á allan hátt skynsamleg
vinnubrögð að gæta hófs og
kunna fótum sínum fon'áð.
Fjöldi hóflegra íbúða leysir
vanda fleira fólks en fáar og
íburðarmiklar íbúðir sem að-
eins efnamenn og hátekju-
fólk fær við ráðið. Og þáð er
heldur ekki lítils vert að hag-
nýta sem bezt þann gjáldeyri
og það innflutt byggingarefni
sem varið er til íbúðábygg-
inga. Þjóðin þarf að stefna
að því að þannig verði á hald-
ið í þessum efnum að sem
flestir alþýðumenn og ungir
Islendingar geti vænst, þess
að finna öryggi og skjól í nýj-
um og hentugum íbúðum, þar
sem miðað sé við að fullnægja
nútímakröfum um alla gerð
og hollustuhætti en óhófið,
tildrið og prjáíið er ú^ilokað.
Þrautseigja heiðursdokt
orsins frá Heidelberg
Sl. laugardag stofnaði Gunn-
ar Gunnarsson, heiðursdoktor
frá Heidelberg, nýtt félag,
„Frjálsa menningu," en það
hefur að sögn stofnandans
,,það meginmarkmið að varð-
veita og efla frjálsa menningu
og vinna gegn einræði, ofoeldi
og skoðanakúgun“.
Þessi félagsstofnun Gunnars
sýnir óvenjulega þrautseigju,
þvi hann hefur sannarlega áð-
ur um dagana starfað í þágu
frjálsrar menningar, gegn ein-
ræði, ofbeldi og skoðanakúg-
un. Árið 1940 átti heiðurs-
doktorinn von á þvi að hug-
sjónir hans myndu leggja und-
ir sig heiminn — með nokk-
urri aðstoð germanskra menn-
ingarhersveita. Fór hann þá í
fyrirlestrarferð um 44 þýzkar
borgir og hélt eggjunarræður
yfir bardagafúsum germönum,
en á ræðustólnum gat að líta
merki hinnar frjálsu menning-
ar. Eftir þessa andlegu sókn
gekk Gunnar Gunnai-sson á
fund Adolfs Hitlers menning-
arleiðtoga 20. marz 1940 og
árnaði honum allra heilla í
þeirri stórfenglegu baráttu
sem framundan biði. Síðan
þusti Gunnar Gunnarsson til
íslands til þess að verða ekki
fyrir þegar menningin flæddi
yfir heiminn og mátti flýta
sér, því herskarar frelsisins
réðust inn í Danmörku og
Noreg rúmum hálfum mánuði
eftir viðtal Gunnars Gunnars-
Sonar við Hitler.
Það þarf ekki að rekja það
nánar livernig Gunnar Gunn-
arsson varð fyrir hinum sár-
ustu vonbrigðum; hinar
frjálsu menningarhersveitir
biðu ósigur þrátt fyrir eggj-
unarræður heiðursdoktorsins
og viðtal hans við Adolf Hitl-
er. Gunnar komst sjálfur svo
að orði á Heimdallarfundi fyr-
ir hálfu þriðja ári að það hafi
verið „meinfrægt vitfirrings-
ofboð“ að Vesturveldin skyldu
snúast gegn hinni frjálsu
menningu Þriðja ríkisins. En
nú á sem sagt að reyna að
GunnarGunnarsson rœðir
um frjálsa menningu í
Köningsberg 1940, skömmu
eftir aö herskarar menn-
ingarinnar höfðu lagt und-
ir sig Tékkóslóvakíu og
Austurríki.
koma vitinu fyrir þá sem voru
firrtir því á styrjaldarárun-
um; það er eins og áður seg-
ir óvenjuleg þrautseigja.
---------------- -------------------- --------- ' .... ........=!N
Ur útvarpsdagskránni
.■ — ................
Jón Steffensen prófessor tal-
aði um bein úr grunni Skál-
holtskirkju, en hann hefur
mælt þau aftur og fram um
skeið. Erindið var
samið af ágætri
Bein vísindamennsku,
meistara °g kom þar sitt-
Jóns hvað fróðlegt á
daginn. T. d.
burstaði kona
Jóns biskups Vídalíns ekki í
sér tennurnar; og þótt Páll
Eggert segi að meistarinn hafi
verið fyrirmannlegur að vexti,
þá segja beinin að hann hafi
verið mesti kengur. Hauskúpa
hans skar sig í engu frá með-
alhausum fslendinga á þeim
tima, sagði prófessorinn af
miskunnarlausu raunsæi vís-
indamannsins, en hinsvegar
var hann „mjög stuttur til
hnésins“. Er það enn ein árétt-
ing þess að vitrir menn eru
aldrei kloflangir — þótt leit-
að sé með logandi ljósi um
alla mannkynssöguna, skal
aldrei finnast þar snillingur er
verið hafi hár til hnésins; og
koma mér nú í hug stjórnmála-
mennirnir Lenín og Bjarni
ritstjóri og rithöfundamir
Göthe og Kristján Albertsson.
Þetta var stórskemmtiiegt er-
indi.
Á þriðjudaginn talaði annar
vísindamaður um annað efni'
Grétar Fells um
Hugtöfra. Hann
Liturinn ræddi þó ekki um
á hugsun- hugann einan,
unum heldur blandaði
hann femskohar
líkömum í mál
sitt: huglíkama, geðlíkama,
jarðlíkama og „svonefndum"
eilífðarlíkama. Hann sagði að
þegar hugsunin væri óhrein,
stefndi ölduhreyfing hennar
niður á við og aíiermdi orku
sina í geðheimi. Hann sagði að
hollustuhugsun væri einlægt
blá á litinn, en ástúðarhugsun
rauð; þó eru í henni grænir
flekkir, þegar afbrýðisemi fylg-
ir ástúðinni. Ekki þarf að efa
einlægni mannsins, þótt hann
hafi unnið svona lengi á land-
læknisskrifstofunni; og ef mað-
ur fylgir honum ekki alténd
eftir, þá ber efnið fremur sök-
ina en framsetningin í sjálfri
sér. En þótt við yrðum þann-
ig nokkurs vísari um litinn á
hugsunum meistara Jóns, þótti
okkur haldbetri fróðleikurinn
um breiddina á hauskúpu
hans.
Jónas Árnason hefur farið
tvo áfanga af þremur „út á
Tangaflak" Allir hjá mér voru
orðnir þreyttir í
kinnunum eftir
Út fyrsta áfangann:
á Tanga það var búið að
flak brosa svo lengi;
en í síðari áfanga
var slegið á
strengi hryggðar og trega:
sögumaður var staddur í vík
sem er nú loksins komin í
eyði eftir 10 alda byggð. Eg
gæti trúað því að enginn mað-
ur í landinu segði nú orðið
betur en Jónas frá hversdags-
legum tíðindum í lífi óbrotins
fólks, og fáum er léð jafnheil
samúð með öllu lífi, í þessum
þáttum hefur og hagmælska
hans hrósað meiri sigri en
fyrr. En stöku sinnum mætti
Jónas temja sér meiri bindind-
issemi með orðin. Þegar hann
spurði t.d. hvemig bóndi hefði
unnið á strandmanni og svar-
aði með því að benda á þann
sið draugsins að taka ofan
höfuðið fyrir fólki, þá voru
frásagnarspjöll að lýsa morð-
inu nánar.
Höfundur Tópasar samdi
leikritið sem flutt var á laug-
ardagskvöldið, Konu bakarans,
eftir skáldsögu
annars Frakka.
Kona Það var mjög
bakar- . svo ánægjulegt
ans að hlýða hinu
græskulausa
g'amni leiksins,
frjálslegu og óþvinguðu; og þar
brá einnig fyrir líflegum mann-
lýsingum, einkum bakaranum
sjálfum sem Þorsteinn Ö.
Stephensen lék af dæmalausrj
kímni. Haraldur Björnsson var
leikstjóri; og gætti hann þéss
vel að raddir hinna fjölmörgu
leikara lentu ekki í hræri-
graut — öllu tali þeirra var
prýðilega til skila haldið. Er
þeim mun meiri ástæða til að
þakka slík vinnubrögð sem
flutningur útvarpsleikrita er
stundum likari bifreiðaárekstr-
um í ljósvakanum en mennskri
listtúlkun.
Það eru hafnir nýir bama-
tímar í útvarpinu, en undirrit-
aður hefur ekki ennþá komizt
upp á að hlusta
á útvarp kl. 18 á
Þegar daginn. Þó lagði
elcki er hann hlustimar
hlustað við Ingibjörgu
Þorbergs á mið-
vikudag, og var
frammistaða hennar með mikl-
um ágætum. Ekki heyrði ég
heldur inngangserindi hins nýja
flokks, um húsasmíðar; en
framtakið ber mjög að lofa.
Og enn er að segja að erindi
Sig. Magnússonar um daginn
og veginn heyrði ég ekki, en'
mér er sagt að hann hafi tekið
sér fyrir hendur að frelsá ætt-
jörðina. Einnig það er lofsvert
framtak — einkum þegar haft
er í huga að er.'ndi um daginn
og veginn er aðeins greitt með
15 sinnum 30 krónum, á sama
tíma og sumum eru greiddar
milljón sinnum 30 krónur fyr-
ir að svikja téða jörð.
B. B. r