Þjóðviljinn - 30.03.1957, Side 3

Laugardagur 30. marz 1957 — ÞJÖÐVILJINN — <3f
Höfuðstefnumál Landsbankans að
draga sem mest ur utlánum
Aðeins 18 mill j. hækkun til íbúðabygginga —
Veltilán lækkuðu um 16 millj. — Innstæður í nýj-
um bönkum og sparisjóðum eru 100 millj.
sæti á fundinum. Jón G. Marí-
asson bankastjóri gerði grein
fyrir reikningum. Að því loknu
flutti Pétur Benediktsson
bankastjóri skýrslu um þróun
peninga- og gjaldeyrismála.
í skýrslu þessari segir m.a.
svo (millifyrirsagnir Þjóðvilj-
ans):
Höíuðsteínumál.
„Eins og kunnugt er, juk-
ust útlán bankanna stórlega á
árinu 1955, og gjaldeyrisstaðan
versnaði mjög. Enda þótt mikl-
ar birgðir útflutningsafurða
um áramótin 1955-’56 bættu
nokkuð úr skák, var það ljóst
að óbreytt þróun hlaut brátt
að leiða til vandræða í gjald-
feyrismálunum, ef ekki kæmu
til stórauknar tekjur í erlend-
um gjaldeyri eða verulegar er-
lendar lántökur til ýmissa stór-
framkvæmda í landinu. Til
þess að draga úr peningaþensl-
unni og skapa þar með grund-
völl bættrar gjaldeyrisaðstöðu
hefur framkvæmdastjórn bank-
&ns því á árinu 1956 gert það
eitt af höfuðstefnumálum sín-
um að hamla á móti frekari út-
lánaaukningu seðlabankans.
Snemma á árinu voru i
þessu skyni settar strangari
reglur en áður um lánveiting-
ar seðlabankans til viðskipta-
bankanna, svo að þeir verða nú
m.a. að greiða mjög háa vexti,
ef skuldir þeirra fara fram
yfir það hámark, sem samið
hefúr verið um.
Verður ekki neitað.
Það verður að játa, að ekki
tókst á árinu 1956 að ná því
marki að bæta stöðu viðskipta-
bankanna gagnvart seðlabank-
anum, þótt þess hefði verið full
þörf. Nettóskuldir þeirra hækk-
uðu enn um 2 millj. króna.
En þegar þessi aukning er bor-
in saman við það, að skuld
þeirra við seðlabankann hafði
aukizt um 75 millj. kr. á árinu
1955, verður því ekki neitað
■ með sanngirni, að nokkur ár-
angur hafi náðst. í þessum
tölum er ekki tekið tillit til
endurkaupa á afurðavíxlum, en
þau endurkaup höfðu aukizt um
102 millj. kr. á árinu 1955 og
jukust um 39 millj. kr. á árinu
1956.
ftðstaða ríkissjóðs.
Aðstaða ríkissjóðs og ríkis-
stofnanna gagnvart seðlabank-
. anum batnaði um 2 millj. kr.
á árinu. Þess ber þó að gæta
í þvi sambandi, að undir árs-
lok tók bankinn skuldabréf
vegna. stóreignaskatts, 15 millj.
kri, til greiðslu á skuldum ríkis-
Hinn árlegi fundur Landsbankanefndar var haldinn
sl. föstudag. Þar var frá því skýrt aö útlán bankanna
hefðu aukizt og gjaldeyrisstaðan versnað mjög á árinu
1955, og því hefði framkvæmdastjórn Landsbankans gert
það eitt af höfuðstefnumálum sínum á árinu 1956 að
stöðva frekari útlán.
Gunnar Thoroddsen var í for- sjóðs. Einnig var, eins og síðar
verður minnzt á dollaralán tek-
ið undir árslok, og voru um 35
millj. kr. af því notaðar til
lækkunar á skuldum, sem ríkis-
sjóður hafði stofnað til við
seðlabankann vegna Ræktunar-
sjóðs og Fiskveiðasjóðs.
Sjaldeyrisstaða versnaði
um 49 millj. móti 118
mill. kr. halla 1955.
í gjaldeyrismáhnium kann
við fyrstu sýn svo að virðast
sem góðum árangri hafi verið
náð. Ef ekki eru taldar ábyrgð-
ir vegna væntanlegs innflutn-
ings og aðrar greiðsluskuld-
bindingar, batnaði gjaldeyris-
staðan um 16 millj. kr. á árinu,
en þá er talið til gjaldeyris-
tekna 65 millj. kr. dollaralán,
sem tekið var síðustu daga árs-
ins. Að því frátöldu versnaði
gjaldeyrisstaðan um 49 millj.
kr. á árinu á móti 118 millj.
kr. halla árið 1955. Með með-
töldum ábyrgðum og greiðslu-
skuidbindingum versnaði gjald-
eyrisstaðan hins vegar um 19
millj. kr. þrátt fyrir lántökuna,
og námu nettóskuldir og skuld-
bindingai’ bankanná erlendis
138 millj. kr. í árslok. 1 þessu
sambandi ber þess enn fremur
að gæta, að birgðir útflutnings-
vöru lækkuðu um 45 millj. kr.
á síðasta ári. Því fer þess vegna
fjarri, að tekizt hafi að halda
í horfinu í gjaldeyrismálunum,
enda þótt hin hagstæðari þróun
í útlánum seðlabankans hafi
haft töluverð áhrif í rétta átt.
Veltilan lækkuð um
16 millj.
Á árinu 1956 dró mjög úr
innlánaaukningunni miðað við
undanfarin ár. Samtals hækk-
uðu spariinnlán og veltiinnlán
allra bankanna aðeins um 58
millj. kr. á árinu á móti 179
millj. kr. árið 1955 og 201
millj. kr. 1954. Spariinnlán
jukust um 74 millj., eða svip-
aða upphæð og árið áður, en'
aðeins rúman helming þess,
sem var árið 1954. Af þessari
hækkun má áætla, að vaxta-
færslur liafi jnumið um 48
millj. kr., svo að nýtt sparifé,
sem lagt hefur verið í bankana,
hefur aðeins numið 26 millj.
kr. Jafnframt lækkuðu velti-
lánin í bönkunum um 16 millj.
kr., en á árinu 1955 hækkuöu
þau um 105 millj. kr.
Aðalfundur Félags ísl. myndlistarmanna: ,j.
Hlutur yngri listamanna verði ekki |
fyrir borð borinn eftirleiðis |
Aöalfundur félags íslenzkra myndlistarmanna vaK
haldinn í Baöstofu iönaöarmanna, þriðjudaginn 19. mara
s.l. Stjórn félagsins var endurkjörin en í henni eiga sæti:
Hrðu að skammta mjög
naumlega.
Af þessari óhagstæðu þróun
innlána samfara strangari skil-
málum um lán úr seðlabankan-
um leiddi það, að útlánaaukn-
ing bankanna varð miklu minni
en árið áður, eða 177 millj. kr.
á móti 381 millj. kr. árið 1955.
Urðu viðskiptabankarnir að
skammta lánsfé mjög naum-
lega, en vegna reglubundinna
forgangslánveitinga til land-
búnaðar og sjávarútvegs og
samninga við ríkisstjórnina um
lán til íbúðabygginga og raf-
orkuframkvæmda hlaut sú
skömmtun að koma hart niður
á cðrum atvinnurekstri.
Aðeins 18 millj. hækkun
til íbúðabygginga.
Til dæmis má geta þess, að á
síðasta ári jukust lán spari-
sjóðsdeildar Landsbankans um
65 millj. kr. Lánveitingar til
landbúnaðar hækkuðu um 46
millj. kr., lán til sjávarútvegs
um 23 millj. kr., raforkulán
um 16 millj. kr. og kaup íbúða-
lánabréfa um 18 millj. kr., eða
samtals um 103 millj. kr. Lán-
veitingar á flestum öðrum svið-
um lækkuðu því verulega, eða
alls um 38 millj. kr. Mest var
lækkun á skuldum verzlunar-
innar vegna ábyrgðaskuldbind-
inga, er bankarnir höfðu greitt
fyrir innflytjendur, 21 millj kr.
Lán til iðnaðar lækkuðu um 5
millj. kr. og lán til samgangna
um 8 millj. kr.
100 millj. fluttar í nýja
banka.
Þá segir að vegna útlána-
stöðvunarinnar liafi þjónusta
bankanna versnað og segir sið-
an:
Þegar heilar stéttir hafa talið
sig afskiptar um lán, og í þeim
hópi eru oft aðilar, sem ráða
yfir miklum innstæðum, er ekki
að furða, þótt menn úr þessum
hópum hafi róið að því öllum
árum, að stofnaðar væru nýjar
lánsstofnanir til þess að þjóna
hagsmunum þeirra. Síðan 1953
hafa verið settir á stofn í
Reykjavík tveir sparisjóðir og
einn banki, sem nú hafa sam-
tals um 100 millj. kr. innláns-
fé. Þetta er ekki nýr sparnaður
heldur fé, sem ella væri í öðr-
um lánsstofnunum. Eldri láns-
stofnunum er því enn erfiðara
en áður að standa við samn-
inga sína um lánveitingar, án
þess að leita á náðir seðlabank-
ans“.
Síðar í skýrslunni segir að
um framleiðslu ársins þýði
ekki að reyna að spá, svo mjög
eigi Islendingar afla sinn und-
ir duttlungum náttúrunnar.
Svavar Guðnason formaður,
Valtýr Pétursson gjaldkeri, Hjör-
leifur Sigurðsson ritari.
í sýningarnefnd féiagsins voru
þessir kjörnir: Málarar: Þorvald-
ur Skúlason, Sigurður Sigurðs-
son, Jóhannes Jóhannesson,
Svavar Guðnason, Sverrir Har-
aldsson. Myndhöggvarar: Ás-
mundur Svemsson, Sigurjón Ól-
afsson, Magnús Á. Árnason;
Fulltrúar á aðalfund Banda-
lags íslenzkra iistamanna voru
kosnir: Ásmundur Sveinsson,
Kjartan Guðjónsson, Jóhannesi
Jóhannesson, Karl Kvaran, Höríf-*
ur Ágústssor,.
Fundurinn samþykktl eftirfai;-*
andi ályktun:
„Aðalfundur félags íslenzkrsí
myndlistarmanna beinir þeirri á-«
skorun til Alþingis, nú er í
hönd fer endurskipulagning a!
úthlutun listamannalauna, að
hlutur yngri listamanna verðii
ekki fyrir borð borinn meir etti
orðið er“.
Athugasemd um símamál Selásbua
Þjóðviljanum hefur borizt
eftirfarandi athugasemd frá
póst- og símamálastjóra:
1 72. tölublaði Þjóðviljans
birtist grein undir fyrirsögn-
inni: „Of kostnaðarsamt að
leggja síma í eitt af úthverf-
um Reykjavíkur“. Þessi grein
felur í sér mikinn misskilning
á því máli, sem rætt er um.
I Seláshverfinu hefur lengi
verið sími hjá einum notanda,
sem fær afgreiðslu um hina
hálfsjálfvirku símstöð að
Elliðavatni, eins og símamir
á barnaheimilunum að Sil-
ungapolli og Vorboðanum í
Rauðhólum, og gefur slík
stöð afgreiðslu við Reykjavík
allan sólarhringinn um eina
línu. Aðrir í Selási hafa ekki
óskað eftir slíkum síma, en
hinsvegar viljað fá sjálfvirk
símanúmer beint frá sjálf-
virku stöðinni í Reykjavík og
með sömu kjörum og símnot-
endur í þéttbýlinu vestan
Eilliðaánna hafa haft. Póst-
og símamálastjórnin hefur að
svo stöddu ekki talið sér fært
að veita þeim sjálfvirkt sam-
band með sérlínu fyrir hvern
notanda beint til símstöðvar
í Reykjavík með svo lágu
gjaldi, sem ætlað er fyrir
stuttar eða tiltölulega ódýrar
línur innan þéttbýlisins í
Reykjavík. Stofnkostnaður við
það yrði 1-2 milljónir króna
miðað við 30-40 notendur í
Selási.
Selásbúar hafa átt kost á að
verða notendur frá hinni hálf
sjálfvirku stöð á Elliðavatni
eða frá stérstakri handvirkri
stöð, sem yrði sett upp í Sel-
ási eða þar í grennd. Það er
þvi á miklum misskilningi
byggt, að þeir hafi verri að
stöðu en sveitabýli, þvert í
móti. Hinsvegar er mergurinn
málsins sá, að þeir vilja kom'
Tvennt sé þó vitað: um áramót
hafi byrgðir til útflutnings ver-
ið 45 millj. kr, minni en næstu
áramót áður, og að verðmæti
útflutningsframleiðslunnar tvo
fyrstu mánuði þessa árs séu
15 millj. minni en á sama tíma
í fyrra. — Að sinni er ekki rúm
til að rekja skýrsluna frekar.
ast hjá að greiða sömu sim-i
talagjöld og greidd eru un|
allt land milli venjulegra sím*
stöðva í svipaðri fjarlægð, t«
d. milli Eyrarbakka og|
Stokkseyrar, Gerða og Sanct*
gerðis o. s. frv. i
Eðlilegast virðist að leysai
mál Selásbúa og einnig Smá-*
landabúa með sérstakri etöíj
þar í grenndinni, fyrst handn
virkri eða hálfsjálfvirkri, ei*
síðar sjálfvirkri með sjálþ"
virku sambandi við stöð f
Reykjavík. Með þessari tilhög*
un yrðu línur notenda til
næstu símstöðvar tiltölulegai
stuttar og með grönnum vír4
en miklu færri línur með gild-*
ari vír nægðu fyrir sambandiði
milli þessarar stöðvar og:
Reykjavíkur. |j
Reykjavík, 27. marz 1957« 1
Gunnlaugur Briem j
póst- og síinamálastjóri. J
Þrír stuldir
í fyrrinótt, milli kl. 12 og 'Sfc..
stanzaði bíllinn R—9140 fyrljJ
framan húsið Njálsgötu 28, oa
yfirgaf bílstjórinn bílinn i tæparg
klukkutíma á meðan hanif
skrapp í nálægt hús. Er hanig
kom að bílnum aftur, sá hanOi*.
að stolið hafði verið varahjóIiX
úr geymsluhólfi bílsins.
Skiptiniynt
í fyrrinótt var brotizt inn
mjólkur- og brauðbúð Alþýð
brauðgerðarinnar að Hólmga
34. Var hnuplað einhverju
sælgæti og skiptimynt.
Hjólkoppar
Einnig var í fyrrinótt Stolr2?
þrem hjólkoppum af bílnunl
R—-1096, er stóð á Lindargötu^i
29. Bíllinn er af Standard gerð
og hjólkopparnir merktir þvjl
nafni.
Lögreglan biður alla þá, seni
kynnu að hafa oroið varir við
stuldina að setja sig í sambaflSO
við lögregluna.
----------------------------J
TJtbreiðið Þjóðviljdnri. f
M E %&nrZ/ÍHM44f<&t Ó€Z$