Þjóðviljinn - 04.04.1957, Qupperneq 3

Fimmtudagur 4. apríl 1957 — ÞJÓÐVILJINN — (X
f
Handritin — þjóðardýrgripir Islend
inga eiga heima á Islandi
Framhald af 1. síðu.
•mest er lesið, landið þar sem
flestar bækur eru gefnar út,
landið þar sem flest blöð koma
út (vitanlega í hlutfalli við
höfðatöiu!)
Eg hef kynnzt mörgum íslend-
ingum í Ameríku, sagði hann.
Vilhjálmur Stefánsson er náinn
vinur minn. Hann er mjög góð-
ur fulltrúi íslands og ber hróður
þess víða. Hann er heimskunnur
maður, mjög lærður, og það er
leitað til hans hvarvetna að úr
Iieiminum. Það er næstum sama
hvað maður spyr hann um, allt-
•af getur hann frætt mann eitt-
livað.
EINN BLÁEYGÐUR
DRENGUR
Peter Freuchen er einkum
frægur fyrir leiðangra sína um
norðurslóðir, og talið berst að
landnámi fslendinga í Græn-
landi til forna. Steinarnir tala
þar enn um dvöl íslendinga til
forna, sagði Freuchen. Banda-
rískur mannfræðingur heldur
því fram að íslendingarnir hafi
blandazt saman við Eskimöana,
•sagði hann, og telur sig hafa
fengið sannanir fyrir því.
f Grænlandi er til gömul saga
meðal Eskimóana um íslending-
ana, að þeir hafi allir verið
feildir, nema einn drengur blá-
eygður og Ijóshærður. Á sólar-
lagskvöldum sat hann niðri við
ströndina og horfði í fjarskann.
Hann varð duglegur veiðimaður.
FYRIRLESTUR UM
REYKJAVÍK í —
SÍBERÍU!
Freuchen vék að Eskimóum
,í Grænlandi nú, breyttum lifn-
aðarháttum og erfiðleikum
Grænlendinga, einkum berkla-
veikinni, sem nú stæði fyrir
dyrum að uppræta. — Freuchen
flytur erindi um Grænland og
sýnir kvikmynd þaðan á sunnu-
daginn kemur fel. 2 í Gamla
biói.
Freuchen kvað Eskimóa séiv
staka fyrir að þeir vildu ekki
blandast öðrum þjóðflokkum og
nefndi dæmi þess að Grænlend-
ingar í nyrztu hlutum Ameríku
veiddu þar á sömu slóðum og
menn af öðrum þjóðum, en um-
gengjust þá ekki. (Fyrri kona
Freuchens var grænlenzk).
Sama kvað hann vera um
Eskimóa á skaga einum í Síber-
íu Eftir byltinguna hefði verið
farið að kenna þeim á þeirra
eigin máli og vildu þeir ekki
blanda sér við umheiminn. Þá
hefðu þeir getað afsagt prest-
inn — og strax hefði andasær-
íngamaðurinn verið kominn
fram á sjónarsviðið — forneskj-
an sem þeim hafði verið bönn-
uð í 250 ár!
Þarna í Síberíu kvaðst hann
nafa hlustað á Eskimóa einn
tala um hitaveitu, vildi hann
koma upp hitaveitu, og sýndi
myndir frá Reykjavík til sönn-
unar því hvernig hitaveita ætti
■að vera! Myndir þessar myndi
hann hafa fengið hjá einhverri tölusettum eintökum, á nafni
stofnun í Moskva.
GERÐIST LAND-
KÖNNUÐUR
Peter Freuehen er rúmlega
sjötugur, fæddur í Danmörku
1886. Hann varð stúdent árið
1904 og hóf nám í læknisfræði,
en hætti því til að taka þátt í
könnunarleiðangri Mylius Erich-
sen til Norðaustur-Grænlands,
Þar aðstoðaði hann próf. Wegen-
er við veðurathuganir. Nokkru
seinna vann hann með Knud
Rasmussen að stofnun Thule-
stöðvarinnar og stjórnaði þar
verzlun til 1919. Þaðan fór hann
með Knud Rasmussen yfir norð-
urhluta Grænlandsjökuls og
fann áður ókunn landsvæði.
Hann var einnig þátttakandi í
Thuleleiðangrinum 1916—1918.
Var með í undirbúningi leiðang-
urs Roald Amundsen og leið-
angrinum frá Grænlandi til
Kyrrahafsins 1924. f þeim leið-
angri kól hann svo mjög að taka
varð af honum annan fótinn.
Síðan hefur hann farið um allt
á gervifæti.
KEMUR ÚT í DAG
Peter Freuchen er víðkunnur
rithöfundur og fyrirlesari. Hann
hefur verið ritstjóri danska
vikublaðsins Ude og Hjemme og
verið ófeiminn við að halda
fram skoðunum sínum. Hann
vinnur enn fyrir Politiken.
Freuchen hefur skrifað 27
bækur, ferðabækur og skáld-
sögur, m.a. eftirtaldar: Grön-
land, Land og folk (1927),
Römningsmand, Min Grön-
landske Ungdom, Flug'ten til
Sydamerika, Grönlandske probl
emer, Eskimo, Min anden Ung-
dom, Knud Rasmussen, Larions
Lov, skáldsaga frá Alaska, Hvid
mand, skáldsaga frá Grænlandi,
I al Frimodighed, sem er fyrsta
bindi endurminninga hans, og
Fangstmænd í Melvillebugten.
Enn hyggst hann skrifa tvær
bækur, aðra um Grænland nú-
timans og hina um Eskimóa í
Norður-Kanada.
f tilefni af komu hans hingað
gefur Helgafell út tvær útgáfur
af völdum köflum úr bók
Freuchens: Æskuár mín á Græn-
landi. Önnur útgáfan er í 300
Stúdentafélags Reykjavíkur, en
hin er í smábókaflokki Helga-
fells. — Jón Eyþórsson veður-
fræðingur valdi kaflana, en Hall-
dór Stefánsson rithöfundur
þýddi. Sigurður Þórarinsson og
Sturla Friðriksson skrifa for-
mála.
ERINDI UM ■
GRÆNLAND
Ákveðið er að Freuchen tali
hér á þrem stöðum. Fyrst kem-
ur hann fram á kvöldvöku Stúd-
entafélags Reykjavíkur annað
kvöld í Sjálfstæðishúsinu. Þá
heldur hanin fyrirlestur fyrir
stúdenta í Háskólanum á laug-
ardaginn.
Á sunnudaginn kemur flytur
hann erindi í Gamla bíói, er
hann nefnir Grænland fyrr og
nú. Jafnframt mun hann sýna
kvikmynd frá Grænlandi. Það
erindi flytur hann kl. 2 og er
öllum heimill aðgangur.

Félagsheimili
prentara
opið í dag kl. 2—4
Stjórn Prentarafélagsins
verður í dag klukkan 2—4
stödd í félagsheimili félags-
ins að Hverfisgötu 21 og
mun taka þar á,,móti
gestum.
Óperuieikir
Framhald af 12. síðu.
Paul Pampichler stjórnaði
tónleikum Sinfóníuhljómsveitar-
innar fyrir skömmu og færði
mönnum heim sanninn um að
hann er snjali og vandvirkur
hljómsveitarstjóri. Guðmund
Jónsson óperusöngvara þarf
ekki að kynna lesendum, en
Hanna Bjarnadóttir syngur nú
í fyrsta sinn með Sinfóníu-
hljómsveitinni. Hanna kom
seint á sl. ári heim frá löngu
söngnámi í Hollywood, en hef-
ur ekki síðan komið fram á op-
inberum tónleikum, nema hvað
hún fór með hlutverk Papagenu
í Töfraflautunni á sýningum
Þjóðleikhússins í vetur.
Viðskiptasamkomulag við Dani
Hinn 2. apríl var undirritað
í Reykjavík samkomulag um
viðskipti milli Islands og Dan-
merkur, er gildir fyrir tímabil-
ið 15. marz 1957 til 14. marz
1958.
Samkvæmt samkomulagi þessu
munu dönsk stjórnarvöld veita
innflutningsleyfi fyrir islenzk
um vörum á svipaðan hátt og
áður hefur tíðkazt og íslenzk
stjórnarvöld munu einnig heim-
ila innflutning frá Danmörku
eins og að undanförnu að svo
miklu leyti, sem gjaldeyris-
ástand landsins leyfir.
Samkomulagið undirritaði fyr-
ir Islands hönd Guðmundur I.
Guðmundsson utanríkisráðherra
og fyrir hönd Danmerkur
ambassador Dana í Reykjavik,
E. A. Knuth greifi.
íhaldið ætlaði að fella geng-
ið. festa visitöluna og
banna kauphækkanir
Veiðfestingarstefitan heíur Kindrað hækkun
vísitölunnar, en hún er eigi að síður óbundin
Heildsalablaðið hamrar enn í gær á þeim marghröktu
íhaldsblekkingum að kaupgjaldsvísitalan sé bundín og
launþegar þannig sviknir um hluta af kaupi sinu,
Kemst heildsalablaðið þannig að orði um þetta:
„ .... eru nú liðnir sex mánuðir, síðan ríkisstjórn
„vinnandi stétta“ losaði vísitöluna úr tengslum við
framfærslukostnað og kaupgjald, svo að menn fá nú
engar bætur, enda þótt framfærslukostnaður hafi hækk-
að um fjöldamörg stig á síðustu mánuðum — beinlínis
vegna aðgerða stjórnar hinna „vinnandi stétta". Þama
hefur hún falsað enn meira en „íhaldið““.
Ekki verður því trúað að heildsalasnepillinn endur-
taki þessi ósannindi æ ofan í æ af einskærri fávizku,
svo oft sem íhaldsblöðunum hefur verið bent á að þau
fara með algjör ósannindi í skrifum sínum um „bind-
ingu vísitölunnar“. Hitt er langtum sennilegra að hér sé
um að ræða að íhaldið sé grænt af öfund og illgirni út
af þeim árangri sem ríkisstjórnin hefur náð með
verðfestingarstefnu sinni. En margháttaðar ráðstafanir
ríkisstjórnarinnar, gerðar í samráði við verkalýðssam-
tökin, hafa borið þann árangur að vísitalan hefur aðeins
hækkað um eitt stig síðan dýrtíðarstjórn Ólafs hraktist
frá völdum. Framkvæmd þessarar stefnu hefur m.a. komið
tilfinnanlega við aðstandendur Vísis og kann blekkinga-
iðjan að eiga að nokkm leyti rætur sinar að rekja til
þess.
Annars ætti Vísir að forðast allt tal um vísitölu og
visitölufölsun. Ihaldið stóð á sínum tíma að vísitölu-
bindingu ríkisstjórnar Stefáns Jóhanns Stefánssonar
þegar verkafólk var rænt milli 20 og 30 vísitölustigum.
Og öll þjóðin veit að það sem íhaldið ætlaðist fyrir hefði
það hahlið völdum var ekki aðeins gengislækkun, heldur
jafnframt alger festing vísitöhuinar og bann við öllum
grunnkaupsliækkunum.
Vísitalan er laus og óbundin. Og strax og grund-
völlur hennar sýnir hækkun verðlags kemur það fram
í hærri vísitölu sem greidd verður cllum launþegum.
Enginn bannar hins vegar atvinnurekendum íhaldsins
að sýna þá rausn að greiða. kaupgjald með auknu álagi
— hafi þeir raunverulega þann áhuga fyrir að bæta
launþegum upp núverandi kaupgjald sem ætla mætti af
skrifum íhaldsblaðanna. Þeim er það vissulega algjör-
lega frjálst. Og hvemig væri þá að hefja þessar auka-
greiðslur í verksmiðjunni Vifilfell og öðrum fyrirtækj-
um sem standa eigendum heildsalablaðsins næst?
Kíkísstjornin athugi og geri tillögur
um árstíðabundinn iðnað
Þingsályktun samþykkt með samhljóða
atkvæðum ]
Á fundi sameinaðs þings í gær var afgreidd tillaga til
þingsályktunar um árstíðabundinn iðnaö. I
Var tillagan, sem flutt var af
hvorki meira né minna en sex
þingmönnum Alþýðuflokksins
og Framsóknar, samþykkt með
samhljóða atkvæðum.
Er þingsályktunin þannig:
„Alþingi ályktar að fela rík-
isstjórninni að láta fara fram
ýtarlega rannsókn á þvi, hvort
ekki sé framkvæmanlegt og
hagfellt að koma upp, þar í
landinu sem árstíðabundið at-
vinnuleysi er, iðnaði, sem rek-
inn sé á þeim árstima, þegaC
önnur vinna er minnst.
Ríkisstjórnin leggi fyrir
næsta reglulegt Alþingi niður-
stöður rannsóknarinnar og álitl
um málið“. |
Hinji 28. marz s.l. afhentl
Agnar Kl. Jónsson Belgíukon.-
ungi trúnaðarbréf sitt seni
sendiherra Islands í Belgíu með?
aðsetri í París. \ J

Skyrtur sem koma fyrír hádegi eru tilbúnar að kvöldi
Þvottahúsið EIMIR
Bröttugötu 3A — Sími 2428
a