Þjóðviljinn - 26.10.1957, Blaðsíða 6

Þjóðviljinn - 26.10.1957, Blaðsíða 6
Q', — ÞJÓÐVILJINN Laug'ardagur 26. október 1957 f" i ■ ðtcofandl' SamclnliiBarflokkur a!l)í8u — SóslaUstnflokkumsn. — RltstJ6ran •aegniSs KJartansson (áb). SlgurCur GuCmundsson. - Fréttarltstjórl: Jön SJornason. - BlaSamenn: Ásmundur Slgurjónsson. GuSmundur Vlglússon. iyar H. Jónsson, Magnús Torll Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. — Auglís- inKastjórl. öuogeix xnaguusson. - Ritstjórn, afgreiSsla. auglýslngar, prent- smíSJa: Skólavöröust-íg 19. - Siml 17-500 (5 línur). - Askriftarverð kr. 25 á mán, í Reykjavik oe nágrennl: kr. 22 annarsstaðar. - Lausasöluverð kr, 1.90. Prentsmlðja Þjóðviljans, Framkoraa utauríkisráðherra l^egar vinstri stjórn var ■* mynduð hér á s.l. ári urðu býsna mikilvæg þáttask'l í ís- lenzkum stjornmálum. I nær- fellt áratug hafði verið reynt að halda íslenzkum sósíalistum utangarðs í þjóðmálunum, keppt var að því að skipa öll- um málum án afskipta þeirra, og urn það var ekkert skeytt þótt með því væri staðið í stöðugu stríði við verkalýðs- hreyfinguna. Allir vita hvemig þessi stefna gafst, í hverja ó- færu hún leiddj þjóðina, og ábyrgir stjórnmálamenn í öll- um flokkum voru fyrir löngu búnir að gera sér ljóst að hún var hreih fjarstæða. Enda var hún ekki sprottin af íslenzkum sjónarmiðum - og íslenzkum ‘hágsmunum, heldur af erlend- ■ 'A ji , um fynrmælum. Bandaríkja- stjórn háfðj látið þau boð út ganga að óheimilt væri að vinna með „kommúnistum" í . nokkru vestrænu landi, og þeim fjuirmælum hafa stjórn- málamenn í Vesturevrópu hlýtt eins og þægir þjónar. Því þóttu það mikil tíðindi viða um . lönd, þegar íslend.'ngar brutu þéssi erlendu afskipti af sér í kosningunum í fyrra. Í7kki gat það talizt mikið ' ■*-J stórvirki í sjálfu sér Þótt ' Isleridingar ákvæðu að gera Sína eigin hagsmuni yfirsterk- ari erlendu valdboði, en þó hefur það reynzt vissum mönn- um ofraun. Hefur það einátt komið Iram i óhejlindum í • stjórnarsamstarfinu, og eink- anlega hefur öll hegðun Guð- mundar í. Guðmundssonar mótazt af hjákátlegri hræðslu frá upphafi. Maðurinn hefur verið allur ein afsökun, og heimóttarskapur hefur birzt í algerum afllætti gagnvart her- námsliðinu, svo að hann hef- ur jafnvel gengið feti framar á stundum en sjálfur Bjarni Benediktsson. Jafnframt hefur Guðmundur orðíð að viðundri í ræðum sínum fyrir að flytja í sífellu bandarískan áróður með orðalagi sem aðeins er sambærilegt því sem tíðkast í áköfustu æsingablöðum. Nú síðast hefur hann opinberað hlálega fáfræði sína með því að halda því fram að Sovét- ríkin háfi á' síríum tima ráð- izt inn í Kóreu ög neitað að láta af hernaðaraðgerðum þar þrátt fyrir kröfur Sameinuðu þjóðanna! Hvert skólabarn virðist vita meira í nútímasögu eri utanríkisráðherra íslend- inga, og það er hræðslan og ákafinn í að auglýsa Banda- ríkjaþjöríustu sína sem afglöp- u'm hans veldur. ¥»að er hlegið að utanríkisráð- herra um allt land, en framkoma hans er í rauninni allt annað en hlægileg. Þessi æðsti fulltrúi íslendinga í al- -þjóðamálum hefur farið með upploginn áróður um stærstu viðskiptaþjóð íslendinga, þjóð sem við höfum alltaf átt hin vinsamlegustu skjpti við. Slík framkoma gæti haft alvarlegar afleiðingar, ef mark væri tekið á utanríkisráðherranum. En vonandi taka aðrar þjóðir ekki meira mark á honum og orð- um hans en íslendingar sjálfir. ; <§ Undirstaðan treyst ¥»að 'ér "fyr;r löngu orðið * landfrægt að endemum livérnig íhaldsstjóm Ólafs Thórs vanrækti undirstöðuat- vinnuveg landsmanna, sjávar- útveginn. Enginn togari var keyptur tjl landsins um átta ára skeið en hins vegar hrúg- að inn í landið 5000 bílum. Önnur skipakaup fóru líka minnkandi. Síðustu tvö árin sem Ólafur Thórs fór með stjórn sjávarútvegsmálanna nam aukning fiskiskipaflotans aðeins 3500 rúmlestum til sam- ans. WT’itt helzta stefnuskráratriði "" núverandi ríkisstjórnar var að re;sa sjávarútveginn úr þeim rústum sem hann var að komast í undir forsjá íhalds- ins. Fyrir frumkvæði Alþýðu- 'bárídalagsins var ákveðið að leggja höfuðáherzlu á eflingu fis'kiskipaflotans með samning- um um smíði nýrra togara og annarra fisk.skipa. Hafa nú borizt tilboð víðsvegar frá í byggingu þeirra 15 togara sem ríkisstjórnin íékk heimild síð- asta Alþingis til að seipja uta smíði á og mun bráðlega haf- izt handa um samnjnga um smíði þeirra. Samtímis hafa verið gerðar ráðstafanir til að auka stórlega bátaflotann, bæði með samningum við Austur- þjóðverja og smíði fiskiskipa hér jnnanlands. Hafa á þessu ári einu verið gerðir samning- ar um smíði á nýjum fiskibát- um er nemur 5100 rúmlestum. Er þetta . vissulega athyglisvert þegar það er borið saman við samdráttinn og aðgerðarleysið í þessum efnum í stjórnartíð íhalds.'ns, T^etta átak sem gert hefur * verið til nýsköpunar í sjávarútveginum síðan Lúðvík Jósepsson tók við forustu þeirra mála, er að sjálfsögðu einn þáttur í framkvæmd*” þeirrar yíirlýstu stefnu ríkis- stjómarinnar, að efla svo ís- lenzka atvinnuvegi og fram- leiðsitma, að.. þjóðin geti staðið á ejgin fótum og búið við efna- hagslagt .sjálfstæði. Til þess að svo; mætti verða var óhjá- kvæmilegt að hverfa frá þeirri' steJrr>U;'Sjáifstæðisflokksins sera Eins og gefur að sMlja er miMlI áhugi á gervitunglinu, eða spútnik eins og það er kallað á rússnesku, í Novétríkjunuin, og mikið er gert til að fræða tolk um allt sem það varðar. I garðinum utan við stjarnfræðisafnið í Moskva liefur verið kómið upp hnattlíkani og á það mörkuð braut gervitunglsins. Vísíndamaður skýrir fyrir áhorfendiun, hvernig kúlan gengur t umhverfis jörðina. . Spútnik og sovézkt þjóðiélcxg Grein eftir Aneurin Bevan .4 Aneurin Bevan, tilvonandi utanríkisráðherra Verka- mannaflokkslns í Bret- landi, var fyrir skömmu á ferð í Sovétríkjunum. Ræddi hann þar við Krústjoff og aðra forustu- menn. í fyrri viku birtist eftirfarandi grein eftir Bevan í Tribune, málgagni v-’nstri arms Verkamanna- flokksins. XTiöbr'ógð ýmissa við komu ' sovézka gervitunglsins upp á himinhvolfið hafa verið fá- ránleg eða barnaleg. Til dæm- is hefur því verið haldið fram að þetta afrek sé nýtt skref, og það stærsta t;l þessa, í átt- ina að heímsyfirráðum. Krústj- off hefur sjálfur sett hlutina fram í réttum hlutföllum. „Við gerum okkur ekki þær grillur“, segir hann, ,,að við höfum forustuna á öllum svið- um hernaðarlegra vísindar.ann- sókna. Sovétríkín kunna að vera á undan hvað eitthvert sérstakt vopn snertir í dag, en þá e.gnast Bandaríkin það á morgun, og öfugt“. En hann hefur dregið af árangri Rússa þá ályktun, sem líggur í aug- um uppi og mun hafa bein áhrif á afvopnunarmálin: Ef taka á upp gagnkvæmt eftirlit með hernaðarframkvæmdum allra þjóða, eru það ekki leng- ur flugvellirnir heldur flug- skeytastöðvamar, sem líta þarf eftir. i thyglisverðast við afrek Sovétríkjanna er að það birtir okkur í skýru ljósi ýmis meginatriði þjóðfélagsbygging- ar Rússa. Þar sjáum við þjóð- félag í örri tækniþróun, en kom fram í því að kaupa eng- an togara til larídsins í átta ár og draga stórlega saman smíði annarra fiskiskipa. Tölumar sem nefndar eru hér að fram- arí eru táknrænar um þá al- geru stefnubreýtirígu sem orð- ið heíur síðan íhaldinú var gef- ið >frr frá stjórnarstörfum. stjómarfarið leggur — að vest- rænu mati okkar — óviðun- andi hömlur á einstaklings- frelsið, sérstaklega tjáningar- frelsi og samtakafrelsi. Hingað til hefur ríkt tilhneiging til að be'na athygli umheimsins eink- um að síðara atriðinu en láta hið fyrra gleymast, og það er þetta sem veldur flestum vill- unum í mati okkar á Sovét- rikjunum. Við höfum ruglað saman tjámngarfrelsi og frelsi til að njóta hæfileika sinna. Munurinn á þessu tvennu kann að virðast lítill, en það er hann sem er lykillinn að þró- unarferli síðustu ára i Rúss- landi. Meginþorra borgara Sovétríkjanna finnst að þeir njóti víðtæks frelsis til að persónulegir hæfileikar þeirra fái notið sín, borið saman við ólæsa forfeður sina í Rússa- veídi eins og það var fyrír byltinguna. í þjóðfélagi í örri tækniþróun opnast hverjum borgara sifellt nýir möguleik- ar. Jafnt og þétt tekur fleira og lleira fólk þátt í marghátt- uðum störfum, sem spretta af þróun vísinda og l;sta. Fornar hömlur hafa brostið og millj- ónir verkamanna finna að þeir hafa öðlazt frelsi. Undir fyrri stjórnarháttum hafi líf þeirra ekki haft skilyrði til að bceiða svo úr sér að þeim gremjist verulega takmörkin, sem Jjeim eru sett með nýjum pólitískum og félagslegum hömlum, sem byltingunni fylgdu. Þar með er ekki sagt, að ekki sé í Rúss- landi fjöldi fólks, sem á und- anförnum áratugum hefur fengið að kenna á og fær enn að kenna á þvingunum stjórn- arfarsins. En það væri fáran- legt að neita því að ör þróun sovétþjóðfélagsins hefur opn- að æskunni sjóndeildarhring, sem er svo víður að liðnar kynslóðir gat ekki einu sinni drejTnt um nejtt þvílíkt. ¥?átt er athýglisverðara en að ■*• gefa því gaum, hvemig stjómendur Sóvétríkjanna laga nú smótt og smátt stofnanir lands sins að þeim nýju að- stæðum, sem þessi þróun tækni og félagsmála hefur skapað. Á tímabilum sem fylgja miklum pólitískum um- brotum vill fara svo að hug- sjónaménnimir, sem rutt hafa braut/na, víki fyrir raun- sæismönnum. Krústjoff . er raunhyggjumaður. Helzta við- fangsefríi hans er að laga stjórnarkerfið að framvindu sovétþjóðfélagsins, þar sem aragrúi fagmanna, lækna, lög- fræðinga, kennara, tæknifræð- inga, vísíndamanna og lista- manna kemur á ári hverju úr háskólum og tækniskólum. Byltingin í embættiskerfinu, sem nú stendur yfir, er merk- ust allra þeirra atburða, sem orðið hafa í Rússlandi síðan styrjöldinni iauk. Þeir einir, sem reynt hafa tregðu skrif- finnskuvaldsins gamla, geta gert sér í hugarlund, hvilíkt verkefni sovézkir stjómendur eiga fyrir höndum. Augljóst er að svöna ómildar stefnubreyt- ingar geta ekki átt sér stað nema undir alræðisstjóm. En teknamegin á reiknjng sovét- skipulagsins verður að skrá að það er enn — eins og margra stiga eldflaug — fært um að geysast áfram fyrir nýrri sprengiorku. Þetta sannar, að meginþróttur októberbyltingar- innar 1917 er ekki enn upp- urinn. ■jVTú, þegar enginn getur leng- ■*■ ’ ur neitað framförum Rússa í náttúruvísindum, má vera að athygli heimsins beinist að einhverju leyti að fræðslukerfi Sovétríkjanna. Megineinkenni þess fræðslukerfis er að það er samfellt; í þjóðfélagi, þar sem framleiðslutækin eru sameign, haldast starf og menntun í hendur. 'í þjóðfélögrím, ■ sem byggjast á e'nkaeignarrétti, á sér á hinn bóginn stað tvískipV ing; atvinnurekendur ráða yfir vjnnunrii en ríkið yfir fræðslu- kerfinu; Af þessu -hlýzt að djúp er staðfest' inilli .Jrreinnar Framhald ó 11. - síðu.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.