Þjóðviljinn - 14.01.1958, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 14. janúar 1958 — ÞJÓÐVILJINN
(7
Alfreð Gíslason:
Frjálslyndir og víðsýnir vinstrimenn
eiga að fylkja sér um JUþýðubandalagið
í vafa um, hvort hún sé lífs
eða liðin. Framsókn lét flytja
þau boð munnleya. að hún væri
til viðtals um sameiginlega
stefnuyfirlýsingu og annað
ekki.
Þaö varð hlutverk Al-
þýfuflrkksins að koma í veg
Það voru frjálslyndir íhalds-
andstæðingar, sem beittu sér
fyrir stofnun Alþýðubandalags-
ins skömmu fyrir alþingiskosn-
ingar 1956. Nauðsynin á stofn-
un slíkra samtaka var þá orð-
in mjög brýn, enda kröfur
manna um hana háværar. All-
ur þorri fylgismanna vinstri
flokkanna hafði lengi fordæm’t
það háttalag þessara flokka að
barast á banaspjót, í stað þess
að einbeita kröftunum að lausn
sameiginlegra áhugamála, sem
voru væði mörg og stór.
Sömu skoðunar gætti og víða
meðal leiðtoganna, þótt önnur
og annarlegri sjónarmið yrðu
ráðandi í þeirra hópi, þegar
til kastanna kom,
Hugmyndin um stofnun Al-
þýðubandalags átti sterk ítök
í hugum vinstri manna um allt
land og innan alira flokka, Það
sannaðist áþreifanlega í alþing-
iskosningunum siðustu. Út úr
þeim hreánsunareldi kom Al-
þýðubandalagið sem næst-
Minnisblað fyrir verkamenn. 5.
Hvað kostar það verkalýð-
imi, ef íhald og hægri Al-
þýðuflokksmenn ná tökum á
Alþýðnsambandi og ríkis-
stjórn?
Lífskjararýrnunin 1947—1955 sannar það
bezt: Gengislækkun, 20% rýmun á kaup-
mætti launa, aðeins á nauðsynjavörum —
og: margföldun húsaleign þar að auki.
Amerískt auðvald blandaði sér í innanlandsmál íslands
veturinn 1946—47 og tókst að koma a þvi aratugstíma-
bili í íslenzkum stjórnmálum, sem einkenmst af yfir-
drottnun amerisks auðvalds yfir efnahagslífinu, aftur-
haldi í stjónxmálum, lífskjaraskerðingu hjá verkalýðn-
itm og' hnig'irun íslenzks atvinnulífs og atvinnuleysi.
t desember 1947 var vísitalan bundin með lögum og
þarmeð kauj>ið. 1948 tókst ílialdi og hægri mönnum Al-
þýðuflokks'ms að ná Alþýðusambandinu. Það lenti þaðan
af á Dagsbrím fyrst og fremst að halda uppi barátta
verkalýðsins gegn rýrnandi lífskjörum og atvinnuleysi.
Hvert förnfrekt verkfall var liáð á fætur öðni til
þess að reyna að hefta rýrnun lífskjaranna. 1947, 1949,
1951 og loks í desember 1952 voru liáð verkföll og
vannst noklaið á í þeim öllum.
En afturhaldið beitíi vægðarlaust ríkisvaldinu til
að rýra. kjör verkalýðsins og svifti hann áyöxtum sigr-
?.nna. 20. marz 1950 var gengislækkuninni skellt á.
íhaldið sýndi sinn sanna hug í garð verkalýðsins: lækk-
aði krónuna, þannig að dollar, sem áður var 6,50, varð
16,32 kr. — O.g meining Sjá 1 fstæðisf 1 okksins var að
gefa Landsbankanum síðan vald til að læklia alltaf
króiiuna, ef „almenn hreyfing veröur á kaupgjaldi,“ —
eins og stóð i gengislækkunarfrumvarpinu ]>egar Sjáif-
stæðisflokkurinn lagði það einn fram fyrir Alþingi.
Þétta þýdd að ef Dagsbrún hækkaði kaup, átti allt-
af að verða gengislækkun á íslandi. — Þetta er stefna
Sjálfstæðisfloliksins og bægra dótsins í Alþýðuflokkn-
um, seni níi er á mála lijá honinn.
Kaup íslenzks haínarverkamanns jafngOti 1.40 i doll-
urum í des. 1947 — og samsvarandi kaup höfðu þá
hafnarverkamenn í New York. Eftir gengislækkun íhalds
og Amerikana var kaup Dagsbrúnarverkamanns 1.
maí 1951 jafngildi 0,69 dollara.
En þrátt fyrir alla verkfallsbaráttu og þá kauphækk-
nn, dýrtíðarlækkun, orlof og fjölskyldubætur, sem hún
knúði frain, var ástandið þannig. í marzbyrjun 1955 að
kaupmáttur tímakaups hafði minnkað um 20% frá
úes. 1947, og var þó aðeins miðað við brýnar nauðsvnj-
avörur, en ekki t.d. húsaleigu, sem hafði víða í Rvík
tifaklazt frá 1947. — Atvinnuleysl svarf að 1951—2,
efan á aðra lífskiararýrnun. Þétta var afleiðingin af
íhaldsstjöra í Alþýðusainbandinu fram til 1954.
stærsti flokkur landsins og
hlaut í Reykjavík viðlíka mörg'
atkvæði og hinir vinstri flokk-
arnir allir til samans, Þá var
lokið sjálfstæðri tilveru AI-
þýðuflokksins, sem síðan er á
próventu hjá öðruni flokki, og
þá þurrkaðist Þjóðvamarflokk-
urinn með öllu út úr íslenzk-
xun stjórnmálum. Allt þetta
sýndi greinilega hug vinstri-
sinnaðra kjósenda til Alþýðu-
bandalagsins. Sigur þess var
mikill, enda þótt leiðtogar nei-
kvæðu þríflokkanna yrði um of
ágegnt í róðri sínum gegn póli-
tískri sameiningu vinnustétt-
anna.
Nú standa fyrir dyrum kosn-
ingar í kaupstöðum og kaup-
túnum landsins. Enn er hvar-
- i
Alfreð Gíslason
vetna ríkjandi sami áhuginn
og áður á því, að ihaldsand-
stæðingar fylki liði sameigin-
lega. Hafa tilraunir í þá átt
farið fram og viða borið full-
an árangur. Að sjálfsögðu hef-
ur Alþýðubandalagið ekki að-
eins stutt þessa viðleitni alls-
staðar, heldur og haft um hana
forgöngu. Er nú svo komið, að
á Akranesi, Blönduósi, í Bol-
unganrík, á Hellissandi, ísa-
firðj, Ólafsfirði og Selfossi hef-
ur náðst alger sainstaða ílialds-
andstæðinga í kosningum þeim,
sem í liönd fara. Á hverjum
þessara staða er borinn fram
einn listi frjálsljmdra kjósenda,
og standa allir vinstri flokk-
arnir að honum.
í Reykjavík var fyrir meira
en ári farið að athuga mögu-
leika á slíkri samvinnu í
næstu bæjarstjórnarkosningum.
Hefur Alþýðubandalagið frá
upphafi einbeitt sér að því, að
það samstarf mætti takast.
Meðal Framsóknarmanna í
Reykjavík hefur einnig gætt
mikils áhuga á algerri sam-
vinnu vinstri flokkanna í kosn-
ingunum, en þeim mun daufari
hafa undirtektirnar verið hjá
forkólfum Alþýðuflokksins. og
Þjóðvarnar.
Fyrir rúmu ári stungu Fram-
sóknarmenn upp á því bréf-
lega, að vinstri flokkarnir í
Reykjavík hæfu viðræður um
samstarf í bæjarstjórnarkosn-
ingunum. Alþýðuflokkurinn var
fljótur til svars, sem reyndist
afdráttarlaust neitandi. Var
svarbréfið undirritað af flokks-
stjörnunni Áka Jakobssyni og
þótti hortugt að efni og orða-
lagi. Hneyksluðust Framsókn-
armenn að vonum á svarinu,
því að þeir litu með réttu á
Áka sem sinn próventukarl frá
seinustu alþingiskosningum.
Fulltrúaráð Alþýðubandalags-
ins í Reykjavik vildi þó ekki
gefast upp við svo búið, og í
desember síðastliðnum sendi
það vinstri flokkunum bréf, þar
sem enn er stungið upp á við-
ræðum um samvinnu í ein-
hverri mynd. Svar barst fyrst
frá Alþýðuflokknum og var
neitandi eins og vænta mátti.
Frá Þjóðvörn kom ekkert lífs-
mark sem og við var að bú-
ast, því að sjálf er hún sögð
fyrir sameiglnlegt frainbeð í-
þaldsavdstæðteffa í Reykjavik.
Hann einn neitaði frá öndverðu
hvers kon = - samvinnu. en án
hans, þótt hrörlegur sé,
gat ssmstaðan ekki orðið al-
ger. Þau fáránlegu rök voru
færð fram fyrir svnjuninni. að
hinii- vinstri flokkarnir hefðu
siðustu árin gert með sér sam-
tök um að ryða áhrifum Al-
þýðuflokksins í bæjarmálum
Reykjavikur Hið sanna er þó,
að gengið var eftir bæjarfull-
trúa flokks:ns um samvinnu,
enda bar sú viðleitni stundum
góðan árangur.
Einhuga bamtta Alþýðu-
bandalagsi”® auknu sam-
starfi viostri fte!cV'""ia á rík-
an hljómgrunn í öllum flokk-
unum. Það eru mi sem fyrr fá-
einir misvitrr foringjar, sem
standa í veai fyrir, að þeirri
baráttu Ijúki með fu’lum sigri
einingarmanna. Það er ekki á-
greiningur um stefnumál, serrt
aðskilur vinst-i flokkana í
þessum bæiar'tjórnarkosning-
um. Sá ágreinin«ur er ekki til.
Fulltrúar minnihluta fiokkanna
i bæjarstjórn fl.vtia sameigin-
lega tillögur um stjórnmál og
standa í meginmálum sem sam-
felldur múr gegn íhaldsmeiri-
hlutanum. Þegar skoðanamun-
ar gætir, er hann ekki meiil
en gengur og gerist með mönn-
um innan eins og sama flokks.
Hið tilbúna sundurlyndi
vinstri flokkanna er auðvitað
saméiginlegum má’stað þeirra
þungur fjötur um fót. Þegar
þeim Iærist að standa saman,
eiga þeir auðunninn kosninga-
sigur í Reykjavik. Þetta sjá
allir frjálslyndir kjósendur, og
því ættu þeir nú að fyikja sér
um Alþýðubandalagið, sem
beinlínis er til þess stofnað, að
kraftamir geti sanieinazt. Enn
vantar herzlumuninn. Kosn-
Framhald á 8. síðu.

Þið eruð þjófar,
kjósið mig
•k Nýlega komst Bjami Bene-
diktsson svo að orði í Morgun-
blaðinu að verklýðssamtökin
væru ,,afl utan Alþingis“, og
það væri stjórnarskrárbrot og
allt að ])ví landráð að hafa
samvinnu við þau um Iausn
efnahagsmála. í fyrradag
hnykkir hann enn frekar á og
segir í blaði sínu: „Eu „patent-
lyf“ á borð við það þegar Her-
rnann Jónasson kallar komm-
únista til að stöðva verðbólg-
una er ómenguð skottulækning.
Það er eins og innbrotsþjófn-
um sé fenginn fjársjóðurinn,
sem liann brauzt inn til að ná
í. í þeirri von að liami láti af
innbrotunum“.
★ Þegar Bjami talar um
,,kommúnista“ á hann að sjálf-
sögðu við verklýðssamtökin,
því það er meginatriði núver-
andi stjórnarstefnu að hafa
samráð við verklýðssamtökm
til þess að stöðva verðbólguna.
Bjami Benediktsson kallar sem
sé verkamenn þjófa, vegna þess
að þeir hafa með samtökum
sínum tryggt sér stærri hlut
af þjóðártekjunum en auð-
mannastéttin vill una. Og ef
þessi lærisveinn þýzku nazist-
anna hefði völd til myndi hann
auðvitað ekki hika við að koma
fram við vinnandi fólk eins og
sakamenn.
★ Á sama tíma býður Bjarni
Benediktsson svo fram í Dags-
bi'ún! Boðskapur hans til verka-
manna er því þessi: Þið ei’uð
innbrotsþjófar sem engu eigið
að ráða í þjóðmálum; kjósið
mig.
Eru ennþá
vongóðir
★ Morgunblaðið birtir í
fyrradag fréttina, um að tog-
araeigendur hafi sætt sig við
tilboð sjávarútvegsmálaráð-
herra og ákveðið að semja við
sjómenn „svo sem í bréfi sjáv-
arútvegsmálaráðherra greinir“
undir fyrirsögninni: „Yfirvof-
audi rekstrarstöðvun hjá tog-
araflota laudsmanna:“
★ Lengi væntir vonin, segir
málshátturinn.
Allt er þá
þrennt er
★ Á kjósendafundi í Kópavogl
ræddi efsti maður ihaldslistans,
Sveinn Einarsson, um atvinnu-
mál, og hefur hann væntanlega
skýrt sérstaklega frá afrekum
sínum á þeim sviðum. Hann var
sem kunnugt er um langt ára-
bil framkvæmdastjóri Faxa-
verksmiðjunnar, eins mesta
gjaldþrotafyrirtækis þjóðarinn-
ar, þar sem tugum milljóna af
fjármunum Reykvíkinga hefur
verið sóað til einskis. Að þeim
afrekum loknum var hann sett-
ur yfir glerverksmiðjuna og
gáir til veðurs á hverjum
morgni af glerfjal’inu mikla.
En nú er röðin sem sé komin
að Kópavogi.
★ Sagt er að Sveinn geri sér
sérstakar vonir um stuðning
Reykvíkinga í kosningabarátt-
unni í Kópavogi. Þeir rnuni alít
vilja til vinna að losna við
hann úr höfuðborginni.