Þjóðviljinn - 20.02.1958, Blaðsíða 1

Inni í blaðinu
Aíburðirnir í Indónesíu.
Sjá Erlend tíðindi á 6. síðu.
Fimmtudagur 20. febrúar 1958 — 23. árgangur — 43. tölublað
Hvaö þýddi uðild Isieudiugu að fríverzlunarsvœði .Evrápu?
ysi, yppflosnyn í sveitum, hru
Ólafur Thórs felur friverzunarsvœÓi Evrópu fyrsta
skrefiS i áít til ,,ÞriÓ)a rikisins"!
Afleiðmgin af þátttöku íslands í fríverzlunarsvæði stöðugt 1—2 milljónir manna
Evrópu mundi verða gífulegt atvinnuleysi, veruleg upp-
fiosnun í sveitum landsins, hrun innlenda iðnaðarins og
stórkostleg lækkun á kaupi og rýrnun á lífskjörum.
Á þessa leiö mælti Einar Olgeirsson er hann ræddi
á Alþingi í gær hugmyndirnar um fríverzlunarsvæöi
Evrópu og hugsanlega aðild íslendinga að þehn samtök-
um.
Taldi hann Tslendingum vorkunnarlaust að standa
utan slíkra samtaka, og eiga heilbrigð viðskipti við allar
þjóðir heims sem eðlilegt væri aö hafa skipti við.
Á fundi sameinaðs þings í
gær flutti Einar Olgeirsson ýt-
arlega ræðu um fríverzlunar-
málið, en umræður um skýrslu
menntamálaráðherra Gylfa Þ.
Gíslasonar, stóðu allan fundar-
tíma þingsins í gær. Auk Ein-
ars föluðu Ólafur Thórs og
Gylfi Þ. Gíslason.
1 byrjun ræðu sinnar lagði
Einar áherzlu á nauðsyn um-
ræðna um þessi mál, tolla-
bandalag Evrópuríkjanna sex
væri staðreynd nú þegar, en
fríverzlunarsvæðið vissum við
ekki hyort kæmist á, né hvern-
ig það yrði ef það kæmist á.
Vesíur-Þýzkaland yrði
raðandi
Ræddi Einar fyrst ýtarlega
um tollabandalagið. Ekki einu
sinni það væri í föstum skorð-
um, um það hefði verið mikiil
ágreiningur milli stjórnmála-
flokka í bandalagslöndunum.
•Eðlitollabandalágsins, hvað
þjóðfélagsleg áhrif snerti, verð-
ur að mínu áliti það, að vestur-
þýzka auðmagnið verður ráð-
andi í þessum löndum, sagði
Einar og minnti á hvernig tvö
helztu lönd tollabandalagsins,
Vestur-Þýzkaland og Frakkl.
hafa löngum deilt, auðmanna-
stéttir þeirra hefðu deilt svo
hart að hvað eftir annað hefði
komið til stríðs milli landanna.
En þietta ástand er að því leyti
breytt, að Vestur-Evrópa er nú
svo minnkandi þáttur i pólitík
og viðskiptum heimsins, að eng-
an veginn er óhugsandi að
auðmannastéttir landanna telji
sig tilneyddar að gera sam-
komulag. En í því samstarfi
yrði Vestur-Þýzkaland ráðandi,
Frakkland er lamað af von-
lausum nýlendustyrjöldum, en
vesturþýzka auðvaldið í mikl-
um uppgangi og hlyti það að
ná alveg forystuaðst“ðu innan
hinna sex ríkja tollabandalags-
ins.
Líískjörin mundu skerð-
ast stórlega
Hver yrði þróunin um lífs-
kjör almennings í þessu tolia-
atvinnulausar. I Vestur-Þýzka-
landi hefur auðvaldinu tekizt
að halda launum ailmikið niðri.
Auðvaldið sem fær þessi sex
iönd að vettvangi mun láta lög-
mál markaðsins, hins frjálsa
framboðs og eftirspurnar, gilda
þar vægðarlaust. Það hugsar
sér að nota atvinnuleysið, sem
landlægt er í stórum hluta
bandalagsins til þess að þrýsta
lífskjörunum á .það stig sem
þau eru verst í þessari sam-
í tollabandalagi Evrópu má
búast við kreppum og atvinnu-
leysi, sem er eðlilegt hlut-
skipti auðvaldslanda. Islending-
ar hafa nokkra reynslu af því
hvað slík kreppa þýðir 1930—
40. Og við fengum ofurlítinn
smjörþef af því aftur 1950—
’52, og sáum þá hve valt er
að byggja verzlun okkar og
viðskipti á þessum löndum ein-
um. Ef við tengdumst banda-
lagi sem þau væru einhig í,
yrðum við hluttakendur í
kreppum þeirra og atvinnuleysi.
Hvað er að segja um út-
flutning okkar til þessa banda-
Framhald á 10. síðu
bandalagi? Það atriði er mik-
ilvægt, því það sem ofan á
verður í tollabandalaginu er! steypu. Þess varð vart meðal
líklegt að endurtaka sig hvað, Norðurlandastjórnmáiamanna
á fundum Norðurlandaráðsins í
Helsingfors, að þeir óttuðust að
afleiðingar slíks bandalags yrði
til að þrýsta lífskjörum fólks-
ins niður.
Kreppusvæði
Einar ræddi því næst þær
fríverzlunarsvæðið snertir, ef
það skyldi komast á.
Lífskjörin 1 löndum tolla-
bandalagsins eru allmismun-
andi, og þau lífskjör, m.a. hjá,
stærstu þjóðum þess, eru miklu ■
lakari en hjá okkar þjóð.
Tilætlunin mun sú, að auð
valdssamkeppnin fái óhindruð gífurlegu breytingar sem orð-
að geisa innan tollabandaiags- ið hafa á iðnaðarþróun og
ins. Það þýðir að bezt skipu- valdahlutföllum í heiminum frá
lögðu og tæknibúnu auðsam- því að Vestur-Evrópurikin
steypurnar reyna að skapa sér , drottnuðu yfir heiminum. Sú
sem mestan gróða, m.a. með því, einokun Vestur-Evrópu væri
að þrýsta niður kaupgjaldi j farin veg allrar veraldar, og
verkamanna. | nú rísi upp þjóðir utan Vestur-
I Frakklandi hafa lífskjör j Evrópu sem skapa sér stóriðju
stórversnað frá því sem þau! í stórum stíl og muni skapa
voru fyrir stríð. Á ítalíu er at-; hana í enn stærri næstu ára-
vinnuleysi landlægt, þar eru tugi.
Roðasteinninn og ritírelsið
Ný bók eftir Jóhannes skáld úr Kötlum
Út er komin ný bók eftir Jóhannes skáld úr Kötlum,
og mun hún eflaust vekja mikla athygli og deilur. Nefn-
ist hún Roðasteinninn og ritfrelsið og fjallar um hina
alkunnu bók Mykles, málaferlin út af henni í Noregi og
aögerðir íslenzkra yfirvalda til þess aö koma í veg fyrir
útgáfu hennar hér.
Bókin skiptist i nokkra kafla1
sem segja til um efnið. Fáein
orð um mannlega náttúru nefn-
ist h.'nn fyrsti, síðan: Skáldverk
um ungan mann, Norskt klám-
högg, íslenzkt klámhögg, Þér
hreinsið bikarinn og diskinn að
utan, Lítilla sanda lítilla sæva
........ Sérstaklega rekur Jóhann-
e,s umræður þær sem urðu hér
á lartdi út af Roðasteininum og
svarar Kristjáni Albertssyni,
Sigurb'rni Einarssyni og fleir-
um af fyrirsvarsrnönnum rit-
sko.ðunar á Islandi.
Bók Jóhannesar er 98 síður.
Hún er prentuð í Hólum á á-
byrgð höfundar.
Tíminn og Alþýðublaðið Jóta að vanrækt
hafi verið að afla fijár til skipakaupanna
Þó haíi veriS samþykkf i ríkisstjórninni ,Jyrir alllöngu”
aS faka fil þess lán í Sovétrikjunum
Alþýðublaðið og Tíminn viöurkenna í gær að fyrir all-
löngu hafi verið samþykkt í ríkisstjórninni aö taka lán
í Sovétríkjunum til greiðslu á togurum þeim og bátum
sem verið er að smíöa í Austurþýzkalandi. Hins vegar
hefur ekki enn veriö gengið frá þessari lántöku — af
einhverjum mjög annarlegum ástæðum — með þeim
afleiðingum að viðskipti okkar við Austurþýzkaland eru
komin í algera sjálfheldu, eins og rakið hefur verið hér
biaðinu.
Frásagnir Tímans og Alþýðu-
blasðsjns um lántökuna eru
mjög spaugilega orðaðar. Tím-
inn segir: „Sannieikurinn er sá,
að fyrir allöngu var sainþykkt
í ríkisstjórninni, að reyna að fá
greiðslufrest á andvirði skip-
anna til hæfilega langs tínia
og að semja jafnframt um að
|>au yrðu greidd í gegnum clear-
ingviðskipti við Rússa“. Alþýðu-
blaðið segir: „Mun hafa verið
farið fram á við þann banka.,
sem Seðlabankinn, skiptir við i
Moskvu, að í þessu sambandi
verði notuð heimild mti yfir-
drátt“; bætir blaðið því síðan
við að þetta sé sem sagt ekkert
lán, aðeins yfirdráttur!!
Ekki er ljóst hvað þessi feimn-
islegi orðaleikur á að þýða. Rik-
isstjórnin samþykkti að fara
frain á 50—80 milljóna króna
lán í Sovétríkjunum til 15 ára,
og átti lánið að hrökkva fyrir
öllum kostnaði af skipasmíðun-
um í Austui(þýzkalandi, jafnt
austurþýzkum sem vesturþýzk-
um gjaldeyri. Þetta lán átti síð-
an að endurgreiða með íslenzk-
um afurðum, sem við seljuni til
Sovétríkjanna. Ilér er sem sé
nm venjuleg lánsviðskipti að
ræða, og þau mjög hagstæð ís-
lendingum, en ef Guðmundi í.
Guðmundssyni er mikið í mun
að kalla þetta „yfirdráttarlán“
skal auðvitað ékki amast við
því.
Óafsakanleg vinnubrögð
Hítt er aðalatriði að þessi á-
kvörðun ríkisstjórnarinnar hef-
ur ekki verjð framkvæmd, og
hafa vinnubrögð utanrikisráð-
herra í því efni verið algerlega
óafsakanleg. Tíminn segir í gær
að ekki geti Eysteinn Jónsson
borið ábyrgð á því, og fær hann-
þó ekki undan því skotizt. Er-
lendar lántökur heyra undir
fjármálaráðherra, og þegar ut-
anríkisráðherra sveíkst um að
undirbúa lántökuna á réttum
tíma bar honum að taka í taum-
ana. Það gerði Eysteinn Jónsson
ekki, enda þótt æ ofan í æ
væri bent á það í ríkisstjórninni
hvað af þessum vinnubrögðum
myndi hljótast, eins og nú er
komið í Ijós í sambandi við
austurþýzku viðskiptin. Annars
mega utanríkisráðherra og fjár-
málaráðherra skipta ábyrgðinnii
á milli sín að eigin vild; hitt
skiptir meginmáli að án tafar!
Framhald á 3. síðil