Þjóðviljinn - 20.02.1958, Blaðsíða 5

Fimmtudagar 20. februar 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Sameindaklukka á að sanna
að tíminn sé háður hn
Lagf tiI öð slik klukka verSi send úf
kum i hvi sk\
Búizt er við aö þriðji sovézki spútnikinn verði töluvert
stærri og þyngri en íyrirrennarar hans og búinn fieiri
tuælitækjum. e.t.v sérstakri klukku sem á að færa til-
raunasönnun fyrir kenningu Einsteins um að tíminn sé
háður hraðanum .
Fréttáritari saínska blaðsins
Ny í>ag í Moskva, Kari 'Staf, ger-
jr 'nokkra grein fyrir athugunum
sovézkra vísiridamanna á þess-
arj kenningu. llann segir að vitn-
eskja sem borizt liafi frá fyrstu
tveim spútnikunum hafi orð ð
til þess að-þeir hafi fengið enn
meiii áhuga á þessari kenningu.
Það hafi nefnilega kotnið í ijós
að í yztu lögum' gufuhvolfsins
mégi finna öreindjr þaer sem
nefndar séu ,,umbreyttar mesón-
ur.“
Æviskeiðið 50-faldast
Þessar öreindir, sem komi ui-
an úr gsimnum með hraða sem
nálgast Ijóshraðann (300.000 km
á sek.), lifa aðeins 2 milljónustu
úr sekúndu, og ættu því sam-
kvæmt tímaákvörðun okkar
jarðarbúa ekki að komast meira
en 600 metra. Þær komast samt
inn í yztu lög. gufuhvolfsins
og heíur þess verið getið t:l,
að æviskeið þeirra lengist vegna
hins mikia hraða, eða u. þ. b.
50-faidist.
Sameindaklukka
Nú hefur sovézki eðlisfræðing-
urinn V. Ginsburg, lagt til að
vænlanlegir spútnikar verði
bún'r sérstakrj sameindaklukku,
sem starfsbræður hans N. Basoff
og A. Prokoroff hafa smíðað.
Þessi klukka er geysilega ná-
kvæmur tímamælir og er iíka
algerlega óháð hitabreytingum,
sem oft gera tímamæla óáreið-
anlega. Ef slíkri klukku sem
tengd væri útvarpssendistöð
væri komið fyrir í spútnik mætti
bera gang hennar saman við
gang sarr.s kon-ar klukku á jörð-
inni og þannig komast að raun
urn hvort mismunurinn á tírna-
mæiingunum er sá hinn sami og
afstæðiskenning Einstc'ns segir
til um, segir Ginsburg.
Hraði spútriksijis —
aðdráttarkraítur jaráar
Mismunurinn myndi ekki ein-
ungis kominn undir hraða
spútniksins, heldur einn'g undir
aðdráttarkrafti jarðar, en þessi
tvö öfl verka gagnstætt.
Klukkan í spútnik senr íer
umhverfis jörðiha í lítilli fjar-
lægð með 8.000 metra hraða á
sekúridu myndi samkvæmt út-
' reikningum seinka sér um 0,01
' sekúndu á árí miðað við jarðar-
k'ukkuna, en spútnikklukka sem
færi umhverfis jörðina i meiri
fjarlægð myndi vegna minni að-
dráttarkrafts flýta sér um 0,02
sekúnaur á ári niiðað við jarð-
arklukkuna. Spútnikklukka sem
færi umhveríis jörðina á braut
sem væri jafnlangt irá yf'rborði
hen.nar og það er frá jarðar-
miðju . mjindi Linsvegar hafa
sama gánghraða og jarðarkiukk-
ari,
-Lítill nuinúi-
íEins og ,sjá má af þéssúm
dæmuin ev 1 timamismunuriim
'h.áriá Íit'i I þegár hrað.r.n er ekki
meiri en hraði spútnikánna. |
Hins vegar myndi hann nægja
til að t'æra sön-nur fyrir því að
tíminn líður hægar þegar nálg-
ast ljóshraðann. Reynist kenn-'
ingin. rétt, er hugsanlegt að mað-:
urífin ' geti, þegar fram líð'a!
stúndir, smíðað sér farkost1 sern
geta flutt hann út fýr'r sólkerfi
okkar.
sál ir 128 km
Sovézkir vísinda-
œtla að senda 125
eídflatigar út i geiminn d jarðeðlisfrœðiárinu. Þeirti verð-
ur skotið frá ýmsum stöðum í Sovétríkjunum, frá rann-
sóknaskipinu Oö og frá su&urskautslandinu. í broddi
slíkrar eidflaugar eru ýrniss lconar mœlitæki og annar
ast ljóshraðann. Sé kenningin j útbúnaður, m.a. sérstakar Ijósmyndavélar sem taka
rétt, sýna útreikningar, sem myndir af yfirborði jarötír í mikilli hœð. Myndin hér að
byggðjr eru á henni, að menn ofan var einviitt tekin á pann liátt, í 120 km. hœð.
sem ferðuðust í slíkri eldflaug
Ljósdeila-eldflaug, .., s.ern f.engi
orku sína úr sclargeis-lUrium,
gæti farið með hraða sem nálg-
skal fyrsta áfanganum lokið
fyrir 30. apríl.
Grciða fjrir sameiningu
í tilkynningunni segir enn-
fremur, að það sé von stjórna
Kína og Norður-Kóreu að
Bandaríkjastjóm fylgi þessu
fordæmi og kalli sitt lið heim
frá Suður-Kóreu. Myndi það
greiða mjög fyrir sameiningu
landsins.
Fyrr í þessum mánuði lögðu.
stjórnir Norður-Kóreu og Kína
til að allur erlendur her yfir-
gæfi Kóreu, sem síðan yrði
sameinuð með frjálsum kosn-
ingum undir eftirliti hlutlausra
aðila.
Talsmaður Bandaríkjastjórn-
ar sagði ' Washington í gær,
að hún hefði alls ekki í hyggju
að fara með her sinn úr Suður-
Kóreu, þótt kínverskur her yf-
irgæfi norðurhluta landsins.
Milli Kína og Norður-Kóreu
væri einungis Yalufljót, en frá
Suður-Kóreu til næstu banda-
riskrar herstöðvar, Okinawa,
væri 8000 km vegalengd.
Framhald af 7. síðu
ráðin í að halda stríðinu í
Alsír áfram og hafna öl.lum
tillögum bandamanna sinna
um að reynt verði að binda
endi á það með samningum.
Gaillard forsætisráðherra
sagoi eftir ráðuneytisfundinn í
gær, að Frakkar væru stað-
ráðnir í að halda aðstöðu sinni
í flotahöfnmni Bizerte í Túnis.
Ekki komi til mála að þeir
sætti sig við að Bizerte verði
A-bandalagsflotastöð.
Bourguiba, forseti Túnis,
sendi í gær stjórnum Bretlands
og Bandaríkjanna orðsendingar.
Talið er að hann veki þar at-
hygli þeirra á því að svo sé
að sjá sem franska stjórnin sé
staðráðin í að reyna að koma
Túnis á kné. Verði engin breyt-
ing á afstöðu Frakka er búizt
við að Bourguiba biðji Örygg-
isráð SÞ að ta.ka til afgreiðslu
kæru Túnisstjórnar á hendur
Frakklandi fyrir loftárásina á
Sakiet.
Manchðster i.
í gær háði enska knattspyrnu-
félagið Manchester United fyrsta
kappleik sinn eftir flugslysið í
Múnchen, þar sem mestallt úr-
valslið þess fórst. Þetta var
ieíkur í fimmtu umferð bikar-
keppninnar við Sheffield Wedn-
esday. Manchester Un;ted vann
með þrem mörkum gegn engu,
einu i fyrri hálfleik.
myndu eldast 70 sinnum hæg-
ar en jarðarbúar. Það er því
hugsanlegt að slíkir geimfarar
kætu komið úr geimferð ti)
jarðar aftur þúsundum ára eft-
ir að þeir lögðu af stað.
líjanienii
;eta alls ekki
trevst baiidamönnum sínum
Fríverzlun
rívers
Framhald af 12. síðu.

Þeir m;mu hiaupa út um bakdyraar við
íyrsta hættumerki og ríía dyrakarminn með"
Áhrifamikill bandarískur stjórnmálamaöur, Clárence
þott Bretar myndu að sumu canon, formaöur fjái’veitinganefndarinnar í fulltrúadeild.
Bandaríkjaþinos, hefur nýlega sent ríkisstjóminni at-
hyglisveröa viövörun. Segir hann aö Bandaríkjamenn
megi ekki vænta of mikils af bandalagsmönnum sínum
í Evrópu, sem væru ekki reiðubúnir aö taka þátt 1 hugs-
anlegri styrjöld meö Bandaríkjamönnum.
leyti hagnast á stofnun frí-
verzl i/-rarsvæði §, myndi það
verða mikili baggi á atv'nnu-
lífi þeirrar þegar á heildina
væri iítið. Brelar gætu ekki
tekið i mál að leyfa frjálsan
ipnflutning á landbúnaðarvör-
um, væri því tómt mál urn
að tala að breyta því 'atriði í
tillögum þe.'rra um friverziun-
arsvæði,
Gordon Waiker, fulltrúi
brezka Verkamannaflokksins,
sagði að Bretar yrðu að setja
ýmis skilyrði fyrir þátttöku í
fijíverzlúnarsvæði. Eitt þeir;a
væri að það yrði ekki til þess
að önnur lönd tækju að flytja
atvinnuleysi sitt út til Bret-
lands.
„Með örfáúm undantekningun'
halda bandamenn okkar opinni
bakdyraleiðinni og við fyrsta
hættumerki munu þeir þjóta út
um þessar dyr með svo miklu
afli að þeir munu rífa dyra
karminn með sér“, sagði Canon.
Aðvaranir sínar setti hann
fram í upphaíi umræðna um t 1-
lögur E/senhowers um hálfan
milijarð dollara í aukaframlag
til landvarna.
Það er ótvíræð skoðun nefnd-
arformannsins, að Bandaríkja-
Glettnir stúdentar hæðast að
brezkum öryggisráðstcfunum
Brjótast inn í kjarnorkustöð og komast und-
an óséðir í annað sinn á tæpu ári
Þegar starfsmenn kjarnorkustöövarinnar í Dounreay í
Skotlandi komu til vinnu sinnar morgun einn fyrir
skömmu uröu þeir varir við aö svartur fáni hafði veriö
festur efst á einn reykháf stöðvarinnar.
Þá grunaði strax hverjir hefðu
verið þarna að verki: Ekki er
liðið ár síðan stúdentar við
tækniháskólann í Manchester
! brutust að nóttu til inn í kjam-
| orkuverjð í Calder Hall, enda
I þótt þess sé gætt af fjölmennu
varðliði.
Einnig í þetta sinn komust
stúdentarnir undan án þess
nokkur hefði orðið var við ferð-
jr þeirra. Fjölmennt varðlið er
einnig við stöðina í Dounreay,
auk þess sem hún er urhg'rt
hárri gaddavírsgirðingu og öll
uppljómuð að nóttu tíl.
Stúdentarnir sögðu þegar þe:r
komu til Manchester að afrekinu
unnu að tilgangur þeirra hefði
verið sá að sýna fram á að
mikið vantað; á nauðsynlegar
öryggisráðstafanii; við kjarn-
orkuverin.
menn geti ekki treyst neinum
nerna sjálfum sér. Telur hann
að naumur tími sé til stefnu og
Bandaríkjamenn verði íiú að
gera míkið átak tii að efla land-
varnir sínar með tilliti til hinna
nýju hernaðarlegu aðstæðna i
heiminum,
Herstöðvar erlendis
eru fallvaltar
Cannon sagði að nær því all-
ir bandamenn USA, hvar sem
væri í heiminum hefðu í varn-
arsamningum sínum við USA á-
kvæði, sem leyfðu þejm að far.a
í kringum þessa samninga. I
þessu sambandi benti hann á
það að allar bandarískar her-
stöðvar erlendis styddust við
„leig'usáttmála, sem hægt væri
að segja upp án viðvörunar“.
Og enn mælti hann: „Tíminn
er naumur. Sovétríkin hafa
meiri herstyrk en USA og
bandalagsríki þeirra samanlagt.
Sovétríkin hafa fleiri og betri
skriðdreka, fleiri kafbáta og
fleiri flugvélar. Og Rússar hafa
byrjað friamleiðalu ijarstýrðra
vopna, sem ennþá er aðeins að
finna á tejkniborðum USA og
bandamanna þeirra. Styrkleika-
mismunurinn vex með hverjum
degi, með hverri sekúndu“.
Hann staðhæfði að Rússar
byggðu þrefalt fleiri kafbáta og
tólf sinnum flejri flugvélar en
Bandaríkin. Ennfremur sagði
hann að í Sovétríkjunum útskrif-
uðust 50.000 tæknifræðingar á
Framhald á 10. siðu.