Þjóðviljinn - 17.04.1958, Blaðsíða 7

T^?íFHW}atudftgur: 1958 :Tr (7
Benedikt Guðmundsson:
Er
ofíramlelðsla
á
Fyrir stuttu lauk þingi
Stéttarsambands bænda. Eitt
af mikilvægustu málunum, er
þar voru rædd, var kiötfram-
leiðslan. — Niðurstaðan er
fundarmenn urðu ásáttir um,
var sú, að kjötframleiðslan
væri nú þegar komin á of-
framleiðslustig. Þó urðu fund-
armenn ásáttir um, að ekki
bæri að draga neitt úr henni,
né vinna gegn áframhaldandi
vexti hennar.
Ástandið er sem sé, hvað
kiötframleiðsluna snertir mjög
slæmt. Áð fundin hafi verið
nokkur ráð til úrbóta eða
rætt um mögulegar leiðir til
aukinna markaða, hefi ég
hvergi séð.
Nú er það öllum Ijóst, sem
skyn bera á þessi mál, að
framfarir á vinnslu og með-
höndlun á þessari framleiðslu-
grein liafa engar orðið, svo
orð sé á gerandi síðan löngu
fyrir stríð.
Hins vegar hefur framleiðsl-
an aukizt svo, að fiáreign
landsmanna hefur aldrei verið
meiri en nú, og allt útlit er
fyrir miklum áframhaldandi
vexti kjötframíeiðsíunnar.
Ekki er mér kunnugt um
ihvort þáng þetta hefur gert
sér grein fyrir hverjir skuli
greiða þessa offramleiðslu,
hvort hún skuli gerð á kostn-
að framleiðenda, innanlands-
markaðar eða með nýjum
tollaálögum. Og raá það sama
um allar þessar leiðir segja:
Engin þeirra er viturleg.
Þó er það vi,st að einhver
verður að greiða kostnaðinn.
Mér finnst satt að segja furðu
lítil fyrirhyggja viðhöfð við-
víkjandi þessari þýðingar-
miklu framleiðslugrein.
Hvernig halda menh að. af-
koma þjóðarinnar væri nú ef
sama kyrrstaðan og fvrir-
hyggjuleýsið ætti sér einnig
stað í fiskiðnaðinum. Það væri
Ijót.a eymdarástandið fyrir
þjóðina alla; þeir sem með
þsssi mál fara mega á engan
hátt láta þessa framleiðslu
vesiast upp eða verða veru-
iegan bagga á þjóðfélaginu,
barrt vegna úrræðalevsis og
aumingjaháttar. — En ems
og hú horfir, er ekki annað
sýnna.
Árangiir fiskiðnaðarins hér
á landi hefði átt að vekja á-
huga forustumanna kjötfram-
leiðslunnar til athafna á
sviði framfara.
Hvaða rök er hægt að færa
fyrir því að hér sé frekar um
offramleiðslu á kj,"ti að ræða,
en offramleiðslu á sjávaraf-
urðum. Það má að vísu segja
að við getum selt meir af
sjávarafurðum, en við höfum
tök á að afla, enn sem komið
er. Og að því sé öfugt farið
hvað viðvíkur kjötinu. Það er
að visu rétt eins og ástatt er
í þessum tveim framleiðslu-
greinum nú í dag, en þess
ber þó að gæta að undanfarið
hefur stöðugt verið haldið á-
fram að byggja upp fiskiðnað-
inn á meðan kjötiðnaðurinn
svo að segja alltaf hjakkar í
sama farinu. Það er ekki
nokkur vafi á því að hefðu
sömu framfarir orðið í kj"t-
iðnaðinum og orðið hafa hjá
fiskiðnaðinum, væri trúlega
engin hætta á offramleiðslu
kjöts — ekki í bráð.
En hvernig er það þá með
innanlandsmarkaðinn. er hann
full notaður? — Nei. það er
tvímælalaust langt frá því að
hann sé vel notaður, og má
þar mörgu um kenna.
Það er t. d. mjög óhag-
stætt, er skortur verður á
bjúgnagömum, en hann er
betta 2-4 sinnum á ári hverju.
Bjúgu eru stærsta, fram-
leiðslugreiu kjötiðnaðarins og
skortur á bjúgnagömum þvðir
að notkun á vinnslukjöti
minnkar um fleiri tonn á dag
yfir þann tíma sem vöntunin
er, og glatast því sá kjötmark-
aður með öllu.
Þá er það að segja um kjöt-
vinnsluvélar bær sem hér eru
allstaðar notaðar, gerð þeirra
er orðin úrelt. og hent.ar ekki
eins vel eiginleikum íslenzkra
kjötafurða og þær nýju gerðir
gera, sem þó em nú orðnar
nokkurra ára gamlar. Það eitt
að nota eingöngu þær vélar
sem bezt henta íslenzku kjöti,
þýðir aukin v"rugæði og þar
af leiðandi aukna afsetningu,
og að auki hagkvæmari rekst-
ur.
Við höfum lagt áherzlu á
það, að revna að flvtja dansk-
an kjötiðnað hingað, að reyna
að laga sömu vöru úr íslenzku
kjÖti og Danir vinna úr
dönsku kjöti. Þó vita víst
flestir sem við þetta fást, að
það er reginmunur á eigin-
leikum þessa hráfefnis. Enda
vill útkoman verða eftir því.
Og það er staðreynd að sú
tegund kj"tvinnslunnar sem
lang mest er framleidd, er
bjúgun enda em þau af ís-
lenzkum uppmna og gerð
eftir eiginleikum hráefnisins.
Enn imi afbrotamenn
Opið bréí til „Don Quijote"
Þess ber að gæta, að þótt
möguleiki væri á að framleiða
nokkur svín og nokkra kálfa,
þar sem flesk og kjöt væri
mjög svipað að eiginleikum
og sama danska kjötfram-
leiðslan, þá hefði það engin á-
hrif á afkomu íslenzkra kiöt-
framleiðenda því að til þess
að svo yrði, þyrfti að breyta
búskaparháttum ísl. bænda-
stéttar almennt, og það í það
horf sem henni hentar alls
ekki hér á landi frá náttúr-
unnar hendi.
Það em fyrst og fremst
vandamál ísl. kjötframleiðslu
sem glíma ber við í ísl. kjöt-
iðnaði. Allt annað er bara
smábra'sk, sem enga hags-
munalega. þýðingu hefur fyrir
ísl. kj"tframleiðslu né kjöt-
iðnaðinn.
En eins og ég hef oft bent
á áður, þá eru mjög miklir
möguleikar fyrir markaðs-
aukningu hérlendis og erlend-
is ef hentugir afgreiðslu-
hætt’r og vinnsluhættir væru
viðhafðir, en þar sem ég hefi
oft, áður rætt um þær hliðar
í blaðagreinum um kjötút-
flutning, skal það ekki endur-
t.ekið hér, aðeins bent á að
hvorugur þessa markaða em
eins vel notaðir og æskilegt
væri bæði fyrir kjötfram-
leiðendur og af þjóðhagsleg-
um ástæðum. Það æt.ti því að
vera kaopsmál að fullnöta alla
möguleika sem fyrir hendi
em.
Það er verk sem þarf að
vinna, það levsist ekki af
siálfu sér frekar en önnur
þjóðfélagsvandamál.
Maður er nefnir sig „Don
Quijote“, lét eftir sig í 66.
tbl. Tímans, grein sem ég get
hreint ekki látið afskiptalausa
sakir fvrri skrifa minna um
þessi mál. Mann þennan virð-
ist algiörlega skorta skilning
og þekkingu á viðfangsefninu.
Honum virðist beinlínis skjóta
upp, aftan úr miðöldum, þar
sem hann veit ekki einu sinni
um einföldustu atriði refsi-
framkvæmdanna eins og þær
standa nú í dag. Að faneelsis-
árið, eins og það afplánast
nú, sé stvttra en almanaks-
árið, er hrein og be’n enda-
levsa, og lýsir það þekkingar-
skorti greinarhöfundar enn
frekar.
Þá talar hann og um hálf-
opin fangelsi, og þá miklu
mannúð, sem felst í því að
geyma þar afbrotamenn. Ekki
er mjög langt síðan dagblöð
bæiarins skýrðu frá því að
lokíð var gagngeram endur-
bótum á vinnuhælinu að
Htla Hrauni, og að þar væri
nú risið hið rambyggilegasta
fangelsi, algerlega mannhelt
að því að talið væri, enda
tilkostnaður mikill. Þetta kall-
ar greinarhxfundur hálfopið
hús. Ekki er ég viss um, að
hin háttvirta dómsmálastiórn
okkar vilji samþykkja það.
Hann minntist og á Magnús
Stenhensen og aðgerðir hans
í þessum málum. Veslings
maðurinn virðist alls ekki
hafa hugmvnd um það, að
hann lifir á miðri tuttugustu
öldinni, öld framfara og þró-
unar á öllum sviðum. Eitt er
áreiðanlegt, að vilji Magnús-
ar heitins Stephensen hefur
ekki verið sá, að aðgerðir og
framfarir [ þessa átt st"ðvuð-
ust að homim látnum. Á með-
an aðrar siðmenntaðar þióðir
rvmka hag hinna. brotlegu
beana sinna, og hvggja að
velferð beirra, gera Islending-
ar Iftið að því. Að kalla
fangahúsið að Litla Hrauni
mnnuhæíi, er mjög vafasamt.
Viðfangsefni fanga þar eru
svo að kalla engin. Virðast
þem miklu fremur veniast á
leti og landevðuhátt, en það
að.læra að meta vinnus°rni r..r
uppskem hennar á rcttan
hátt.
Annars myndi ég ráð’ergin*
greinarhöfundi að fnra í
kvnnisferð bangað austur rg
helzt að dveljast þar í
urn tíma, til þess nð f-' rátta
mynd af lífi fanganna, á bens-
um mannúðarstað, sém -^nnn
kallar svo. Þá skrifar ^""si
frómi maður orðrétt á
Je’ðt ..vorí’ir U' ,N <» (V 4 '.'V
nóg mannúó að !ög grúv* e'd-d
inn í iíf nelns, fyrr en
hefur inisiíoðið samféV-rs-
þjgvii sínum, á einn eða ann-
an hátt“?
Hvað skvldi m'i^’’r;ur
lega eiga við? Eftir Ve°e" °ð
dæma telur hann það „m.ann-
úð“, að heiðaricm-
séu Intmr i fr’ði A
si.num. I hveriu pþ
úð fólgin, mér er T~'*;a
tebir haun. ka.nnskí r""v’"þa
á. því að lagannr v.^t r-rði-
ist inn á það fótk se-r hænd-'
inni er næst, t.il "ð boud-
taka það. Þá skrifl°r þessf
vizkuhmnnur á þá i»;ð ,,að
sakalögin miði meir að bví að
einangra bættulep-a eðúa, on
að refsa þeim“. Eg sbil þeð
aðeins á þá leið, að V»»in vúii
belzt láta loka alla bá. pr orð-
ið hefur fótaskortnr í lífinu,
inni ævilangt. Að vícu »m
til þeir tnenn, sem svo hættii-
legir eru almenningi að bm'r
þvrftn að einangrast fímr
lífstíð. en þeir eru sem betur
fer sárafáir, en seu«51egt. er
að beir séu ekki allir þegar
undir lás og slá.
Annars væri miög auðveit
að leiða flesta núverandi
refsífanga á rétta, brant með
réttri meðböndlun, og vísa ég
alg.iörlega til greinar minnar í
61. tbb Tímans um betta efni.
Pkrif greinanhöfnndar um af-
brnt og ,.pæðbihm“ em al-
gjörlega. út í hött og ekki
svaraverð.
Annars em orðin „bættu-
lepur almenningi“ mj»g tevgj-
anleg. Kannski að greinarböf-
ímdur vilii terio bá menn ■'rel-
gjörðarmenn þjóðarinnar, sem
Framhald á 10. síðu.
Minningarorð:
Guðrún R. Daníelsdóttir
ljósmóðir
Þeir munu margir, sem
renna hlýjum huga til Guðrún-
ar Daníelsdóttur ljósmóður,
þegar hún nú er kvödd i
hinzta hinn. Og oft og lengi
munu samferðamennirnir
minnast hennar með þakklæti
og virðingu, þeir, sem nutu
mannkosta hennar, vináttu og
hjálpar á margvíslegan hátt.
Þó að hún hefði árum saman
átt að striða við uggvænlega
líkamsbilun, bar dauða hennar
að með fremur snöggum hætti.
Á föstudaginn langa fékk hún
eitt af hinum þungu kvala-
köstum, daginn eftir var hún
flutt helsjúk í Landakotsspít-
ala og skorin upp samdægurs.
En hér bjargaði engin mannleg
hönd, og þriðjudaginn næsta,
hinn 8. þ. m. fjaraði líkams-
þróttur hennar út að öllu.
Guðrún Daníelsdóttir fædd-
ift 19. ágúst 1890 að Kirkju-
bóli i Valþjófsdal í Önundar-
firði. Foreldrar hennar voru
Guðný Finnsdóttir bónda Ei-
ríkssonar og Daníel Bjarnason,
bóndi og skipstjóri. Guðrún
var elzt sex systkina og tók
snemma þátt í forustu heimil-
isins, þegar faðir hennar var
langdvölum fjarri, bæði á vetr-
arvertíðum og einnig oft að
sumrinu, en móðir hennar ann-
aðist þá bústjóm og fjárhirðu.
Bjuggu foreldrar hennar sein-
ast að Vöðlum í Mosvalla-
hreppi, en þaðan fluttist Guð-
rún um tvítugsaldur með þeim
í hið vaxandi kauptún, Suður-
eyri i Súgandafirði.
Þar, varð íj ölskyldan fyrir
þungum áföllum. Á 10 næstu
árum misstu þau Guðný og
Daníel 3 börn sín uppkomin,
tveir synir þeirra fórust með
vélbátum, en önnur dóttirin
lézt nýgift frá tveimur börn-
um.
Á þessum árum kynntist
Guðrún eftirlifandi mánni sín-
um Jóni S. Jónssyni. ííann var
Framhald á 10. síðu.