Þjóðviljinn - 07.05.1958, Qupperneq 12

f’yystu ^©lilssgar úr VísiniEcf rjóði
é*-hr. — WJmsékiiir
yum n
®»‘ii'O
Hinn nýstofnaði Vísindasjóður er nú tekinn til starfa. fy’gja ýtarlegar upplýstngar um
Eins og kunnugt er, voru lögin um VísindasjóÖ samþykkt t>á vísindaiegu starfsemi, sem
á Alþingi 1957, en til hans er stofnað' í þeim tilgangi aö strrkja er óskað tii, svo og um
efla íslenzkar vísindarannsóknir, og honum tryggðar a. namsferi1 og menntun t>eirra em-
m.k. 800.000 kr. á ári úr Menningarsjóöi.
Nýlega er lokið skipun manna
í stjórnir sjóðsins, en þær eru
þrjár: sameiginleg yfirstjórn og
stjórnir beggja deiída hans,
raunvísindadeildar og hugvis-
indadeildár.
Formaður yfirstjórnar . er pró-
fessor Snorri Hallgrímsson dr.
med., formaður stjórnar raun-
vísindadeildar er dr. Sigurður
Þórarinsson jarðfræðingur, en
formaður stjórnar hugvísinda-
deiidar dr. Jóhannes Nordal hag-
fræðingur.
Deildastjórnir hafa nú lýst
styrki lausa til umsókna í fyrsta
sinni, hvor á sínu sviði. Raunvís-
indadeild annast styrkveitingar
á sviði nóttúruvísinda, þar með
taldar eðlisfræði og kjarnorku-
vísindi, efnafræði, stærðfræði,
læknisfræði, líffræði,, jarðfræði,
dýrafræði, grasafræði, verkfræði
og tæknifræði.
Hugvísindadeild annast styrk-
veitingar á sviði sagnfræði, bók-
mennta, málvísinda, félagsfræði,
lögfræði, hagfræði, heimspeki,
guðfræði, sálfræði og uppeldis-
fræði*
Hlutverk Vísindasjóðs er að
Vla íslenzkar vísindarannsóknir,
og í þeim tilgangi styrkir hann:
1. Einstaklinga og vísindastofn-
anir vegna tiltekinna rann-
sóknaverkefna.
2. Kandidata til vísindalegs sér-
náms og þjálfunar. Kandídat
verður að vinna að tilteknum
sérfræðilegum rannsóknum
eða afla sér vísindaþjálfunar
Einar Olgeirsson
Aðalfunduir
ÆFR í kvölc’
f kvöld verður aðalfundur
Æskulýðsfyikingarinnar, félags
ungra scríalista í Reykjavík,
haidinn i Tjamargötu 20. Hefst
Iiann kl. 9 stundvíslega.
Auk venjulegra aðalfundar-
starfa verður rætt um stjóm-
málaviðhorfið, og flytur Einar
Olgeirsson, formaður Sósíalista-
flokksins, framsöguerindi. Einn-
ig verða rædd önnur mál, ef
fram verða borin.
Ungir sósialistar eru hvattir
til þess að fjölmenna á aðal-
fundinn og taka með sér nýja
félaga.
staklinga, er sækja. *
Umsóknir þurfa áð hafa böé-
til þess að verða styrkhæfur. izt fyrir 1. júní n.k. til þess að
3. Rannsóknarstofnanir til kaupa koma til greina við fyrstu út-
á tækjum, ritum eða til hlutun. Þær skulu sendar ritara
greiðslu á öðrum kostnaði í Raunvisindadeildar, Guðmundi
sambandi við starfsemi, er Arnlaugssyni, pósthó'f 609, eða
sjóðurinn styrkir. stjórn Hugvisindádeildar, póst-
Umsóknum úm styrki skulu hólf 609.
Sumaráætlun Loítleiða að hefjast:
Tólf ínillilandaflugferðir á
viku í sumar
/H* . _
Hin nýja sumaráætlun Loftleiöa hefst. 17. þ.m. og
mun félag'ið halda uppi feröum samkvæmt henni þang-
aö til 1. október n.k.
HlöOVlUfNN
Miðvikuddagur 7. maí 1958 — 23. árgangur — 102. tölublað.
Þjóðleikhúsið sýnir Föður-
inn eftir Strindberg
Tólfta og næst síðasta verkefnið á leik-
árinu frumsýnt á laugardag
N.k. laugardag frumsýnir Þjóðleikhúsiö eitt af snilld-
arverkum leikbókmenntanna, leikritið Föðurinn eftir
August Strindberg. Þetta er tólfta viöfangsefni leikhúss-
ins á starfsárinu.
Loftur Guðmundsson rithöf- Jón Aðils, en með smærri hlut-
undur hefur þýtt leikritið á is-' verk fara Ása Jónsdóttir, Er-
lenzku, Lárus Pálsson er leik- 1 lingur Gíslason og Klemenz
stjóri en leiktjöldin hefur Lár-
us Ingólfsson málað.
Með aðalhlutverkin fara Val-
ur Gíslásoh, sem leikur ridd-
araliðsforingjann, föðurinn, og
Guðbjörg Þorbjarnardóttir sem
Frá Reykjavík verða farnar
12 ferðir í vi'ku á þessu tíma-
bili, 6 vestur um haf og 6 til
meginlands Evrópu og Bret-
lands. Lagt verður af stað frá
Reykjavik austur um liaf laust
fyrir kl. 10 að morgni alla
dagana, en New York ferðirn-
ar hefjast hér kl. hálf níu á
kvöldin. Þrjár ferðir verða
farnar í viku hverri milli Ham-
borgar, Kaupmannahafnar og
Reykjavíkur, tvær milli Gauta-
borgar, Stafangurs, Oslóar,
Glasgow og Reykjavíkur og ein
ferð milli Lundúna og Reykja-
víkur, en farþegar geta þó
komizt tvisvar í viku milli
þessara borga með því að
fljúga með BEA milli Glasgow
og London á föstudögum og
laugardögum, en þá daga fara
Loftleiðir milli Glasgow og
Reykjavíkur.
Ástæða er til að vekja at-
hygli á því, að sú breyting hef-
ur nú á orðið, að enda þótt
sumaráætlunin gangi í gildi 17.
þ.m. þá gilda lágu vetrar. og
fjölskyldufargjöldin milli R-
vílcur og New York á nokkr-
um hluta þessa tímabils og
geta t.d. þeir, sem fara héð-
an vestur um haf fyrir 30.
júní og aftur þaðan til ís-
Fram — Þróttur
lands eftir 1. september, notið
þeirra og sparað sér með því
verulegar fjárhæðir.
Mikii aðsókn að
Dagbókinni og
Gauksklnkkunni
Þjóðleikhúsið hefur sýnt leik-
ritið Dagbók Önnu Frank 22
sinnum og oftast fyrir þétt-
setnu húsi. Sýningum á þessu
ágæta leikriti fer nú fækkandi.
Gauksklukkan eftir Agnar
Þórðarson hefur nú verið sýnt
í leikhúsinu 9 'sinmim. og jafn-
an við ágæta aðsókn.
August Strindberg
leikur konu hans. Önnur stærri
hlutverk leika Amdís Björns-
dóttir, Haraldur Bjömsson og
5:2
Leikur í Reykjavíkurmótinu
i knattspyrnu milli Fram og
Þróttar fór fram á knatt-
spyrnuvelliuum í gærkvöldi.
Fram vann með fimm mörkum
gegn tveimur. Nánar verður
sagt frá leiknum í blaðinu á
morgun.
Bæði Grikkir og Tyrkir á
Kýpur hóta nú morðöld
ÁstandiÖ á Kýpur fer versnandi meö hverjum degi. Nú
hafa leynisamtök beggja þjóöabrotanna, Grikkja og
Tyrkja, sem eyna byggja hótað að hefja nýja- morðöld,
ef Bretar gangi ekki aö ki'öfum þeirra, sem eru algerlega
andstæöar.
Fréttaritari Reuters á Kýpur
segir að þar megi búast við að
upp úr sjóði alveg á næstunni.
Landstjóri Breta á eynni, sir
Hugh Foot, fór í gær til Lon-
don til viðræðna við brezku
stjórnina. En í gær var dreift
um eyna flugriti frá skæruliða-
sveitum Grikkja, Eloka, þar sem
því var iýst yfir að þau myndu
ekki sætt-a sig við neina aðra
lausn en fullkominn sjálfs-
ákvörðunarrétt eyjarskeggja.
Verði ekki orðið við þeirri
Útfærsla frá beinni grunnlínu
Geirfuglasker — Eldeyjardrangur
einróma ósk bæjarstjórnar Vestmannaeyja
Bæjarstjórn Vestmannaeyja gerði eftirfarandi sam-
þykkt á fundi sínum 5. maí:
,jBæjarstjórn leyfir sér að ibeina þeirri eindregnu á-
skorun til hæstvirtrar ríkisstjórnar íslands að fiskveiði-
takmöhkin verði færð út, miðað við grumilínu sem dreg-
in yrði í beina jínu frá Geirfuglaskeri við Vestmanna-
eyjar að Eldeyjardrangi við Rej'‘kjanes“.
kröfu, myndi hefjast ný ógnar-
öld, sem yrði enn voðalegri en
sú sem rikti á eynni árið 1956.
En jafnframt var dreift um
eyna flugriti frá leynisamtök-
um tyrkneska minnihlutans þar
sem lýst var yfir að blóð*myndi
strejana um alla eyna, ef Bret-
ar kæmu með nokkra aðra
lausn en skiptingu eyjarinnar
á milli þjóðabrotanna.
Verzlunarmenn á
landsfuiMli
Landssamband ísi. verzlunar-
manna heldur fund fullskipaðrar
stjórnar á sunnudaginn kemur.
Stjórnina skipa 17 menn, 9 úi
Reykjavík og 2. úr hverjum
landsfjórðungi. Auk þess munu
öll félög verzlunarmanna á land-
inu, 12 að tölu, eiga fulltrúa á
fundinum.
Auk skýrslu formanns er á
dagskrá skipulagsmál sambands-
ins, lífeyrissjóðs- og kjaramál og
. fræðslustarfsemi.
Jónsson.
Fjölskyldudrama
Faðirin er eitt af þekktustu
leikritum August Strindbergs,
, frumsýnt í Kaupmannahöfn ár-
ið 1887 en hefur síðan verið
sýnt víðsvegar um heim. Þetta
ar fjölskyldudrama, fjallar um
hjónabandið og þá miklu erfið-
'eika sem þar getur verið við
sð stríða og Strindberg þekkti
kannski manna bezt sjálfur,
hví að hann var þríkvæntur og
skildi við allar sínar konur.
Leikritið er í þrem þáttum,
-.em allir gerast á heimili
riddaraliðsforingjans.
Guðlaugur Rósinkranz Þjóð-
’eikhússtjóri skýrði blaðamönn-
™ frá því í gær, að lengi
hafi staðið til að svna hetta
mikla leikrit í Þjóðleikhúsinu
en ýmsar ástæður valdið töf-
inni á sýningum. Þannig hafi
Olaf Molander leikstjóri við
dramatíska leikhúsið í Stokk-
hólmi sem kunnur er fyrir
sviðsetningu Strindbergs-leik-
rita gefið loforð sitt um að
koma. hingað og setja Föðurinn
á svið Þjóðleikhússins, en óvið-
ráðanlegum ástæðum hefur
ekki orðið af komu hans. Einn-
ig stóð til að Lars Hanson,
hinn kunni sænski leikari, kæmi
hingað og léki aðalhlutverkið
í leikritinu, en forföll hindruðu
komu hans.
Þess má geta, að Faðirinn
Framhald á 3. síðu.
Rúmenskar bækur
komnar í Bokabúð
Máís og menningar
í gær komu i Bókabúð Máls og
menningar nýjar rúmenskar
bækur. Eru það skáldsögur og
smásögur í enskum þýðingum,
listaverkabækur, tímarit um
bókmenntir o. fl.
Þarna eru m.a. verk eftir ýmsa
merkustu rithöfunda Rúmena,
svo sem Sadoveanu, Stancu,
Petrescu o. fl. Er ekki að efa,
að marga mun fýsa að kynnast
rúmenskum bókmenntum, en
þær hafa til þessa verið lítt
kunnar hér á landi.
Bretarfresta
vetnistilraunum
Bretar hafa frestað um sinn
tilraunum sínum með kjarrta-
vopn á Jólaey í Kyrrahafi og
hafa gefið skipum leyfi til að
sigla aftur um svæði það sem
lýst hafði verið hættusvæði.
Búizt. er þó yið að þessi frestur
verði stuttur.